Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Vegeta arb 1. Vegetao potencial arbrea ou secund arbustiva, bosques secundrios e matagais subseriais
1.1. Bosques e matagais mediterrnicos
clusii, Asparagus acutifolius, Biarum arundanum, Clematis cirrhosa, Clematis flammula, Daphne gnidium, Lonicera implexa, Neotinea maculata, Olea europaea var. sylvestris, Phillyrea latifolia subsp. media, Pulicaria odora, Rhamnus alaternus, Rubia peregrina var. longifolia, Selaginella denticulata, Smilax aspera var. aspera, Vincetoxicum nigrum.
depressa, Carex distachya, Carex oedipostyla, Doronicum plantagineum, Galium scabrum, Juniperus oxycedrus subsp. laguna, Moerhingia pentandra, Limodorum trabutianum, Phillyrea latifolia, Piptatherum paradoxum, Quercus canariensis, Quercus rotundifolia, Quercus suber, Quercus x mixta, Rosa sempervirens, Ruscus aculeatus, Smilax aspera var. altissima (Smilax mauritanica), Viburnum tinus.
I. Quercion broteroi Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1956 corr. Ladero 1974 em. Rivas-Martnez 1975
Aliana mediterrnico-iberoatlntica, constituda por bosques de carvalho-cerquinho (Quercus faginea subsp. broteroi), de sobreiros (Q. suber), azinheiras (Quercus rotundifolia) e carvalhode-monchique (Q. canariensis), dos andares meso e supramediterrnicos e ombroclima seco a hiper-hmido. Caractersticas no territrio: Cheirolophus sempervirens (dif. al.),
Euphorbia monchiquensis, Epipactis tremolsii, Genista tournefortii, Hedera maderensis subsp. iberica, Hyacintoides hispanica, Luzula forsteri subsp. baetica, Paeonia broteroi, Pyrus bourgaeana, Quercus faginea subsp. broteroi, Quercus x marianica, Sanguisorba hybrida, Senecio lopezii, Thapsia maxima.
Ia. Ia. Quercenion broteroi
Bosques ombrfilos com tendncia ocenica.
1. Arisaro-Quercetum broteroi Br-Bl., P.Silva, & Rozeira 1956 corr. Ladero 1974 em. ArisaroRivas-Martnez 1975 Cercais mesomediterrnicos a termomediterrnicos, sub-hmidos a hmidos, em solos alcalinos do Arrrabidense e Divisrio Portugus.
4. Physospermo cornubiensis-Quercetum suberis Rivas-Martnez, 1987 cornubiensis(sin. Rusco aculeti-Quercetum suberis Aguiar nom. inv.) Sobrais siliccolas, mesomediterrnicos, sub-hmidos a hmidos, orensanosanabrienses e lusitano durienses. 5. Junipero lagunae-Quercetum suberis Rivas-Martnez, Aguiar, Cant & Ladero lagunae2002 Sobrais siliccolas, mesomediterrnicos, secos superiores, lusitano-durienses. 6. Pistacio terebinthi-Quercetum broteroi Rivas Goday in Rivas Goday, Borja, terebinthiEsteve, Galiano, Rigual & Rivas-Martnez 1960 Cercais silcicolas mesomediterrnicos, sub-hmidos luso-extremadurenses de encostas sombrias. 7. Smilaco asperae-Quercetum suberis Pinto Gomes, Ladero, P. Gonalves, S. asperaeMendes & M.C. Lopes 2004 Sobral com Juniperus oxycedus subsp. laguna, silcicolas, termomediterrnicos superiores a mesomediterrnicos inferiores, secos a subhmidos do Alto Tejo.
laguna,
siliccolas,
II. rotundifoliaeII. Querco rotundifoliae-Oleion sylvestris Barbero, Quzel & RivasMartnez in Rivas-Martnez, Costa & Izco 1986 Zambujais (Olea europaea var. sylvestris), azinhais (Quercus rotundifolia), sobrais (Quercus suber), alfarrobais (Ceratonia siliqua) e carrascais arbreos (Quercus coccifera subsp. rivasmartinezii) termfilos e ombrfilos. Tem o ptimo no andar termomediterrnico, podendo alcanar o andar mesomediterrnico inferior pelo menos nos territrios de ombroclima seco. Dominados por rvores pereniflias e esclerofticas, raramente marcescentes, com um sub-bosque sombrio onde abundam ervas vivazes, lianas e arbustos. no territrio: Aristolochia baetica (dif. al.), Asparagus albus (dif. al.), Asparagus aphyllus (dif. al.), Ceratonia siliqua (dif. al.), Chamaerops humilis, Clematis cirrhosa (dif. al.), Deschampsia stricta, Gennaria diphylla, Myrtus communis (dif. al.), Osyris quadripartita (dif. al.), Prasium majus (dif. al.), Quercus coccifera subsp. rivas-martinezii, Rhamnus oleoides (dif. al.), Scilla monophyllos, Teucrium scorodonia subsp. baeticum. Caractersticas
oleoidisRivas-Mart Rivas12. Rhamno oleoidis-Quercetum rotundifoliae Rivas-Martnez in RivasMartnez, Fernandez-Gonzlez, Loidi, Martnez, Fernandez-Gonzlez, Loidi, Lous & Penas 2002 mauritanicaeRivas-Mart (Smilaco mauritanicae-Quercetum rotundifoliae sensu Rivas-Martnez 1987 non Barbero, Qu Rivas-Mart Barbero, Quzel & Rivas-Martnez 1981)
termomediterrnicos, sub- midos, distribui Azinhais alcalinos, termomediterrnicos, seco a sub-hmidos, de distribuio algrvica. btica e algrvica.
communisRivas13. Myrto communis-Quercetum rotundifoliae (Rivas Goday 1959) RivasMart Martnez 1987
siliciosos, Azinhais siliciosos, extremadurenses. extremadurenses. termomediterrnicos secos a subsub-hmidos lusoluso-
aphylliEsp 14. Asparago aphylli-Quercetum suberis Costa, Capelo, Lous & Esprito Santo 1996
siliccolas, Sobrais siliccolas, mesomediterrnicos superiores a termomediterrnicos subh Divis inferiores (ocenicos), sub-hmidos a hmidos do Divisrio Portugus, Ribatagano-Sadense e Alto-Alentejanos. Ribatagano
15. Teucrio baetici-Quercetum suberis Rivas-Martnez in Dez Garretas, baeticiCuenca & Asensi 1986 (Myrto communis-Quercetum suberis sensu Rivas-Martnez, Lous, T.E. Daz, Fernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990 non Barbero, Quzel & Rivas-Martnez 1981) Sobrais siliciosos, termomediterrnicos, sub-hmidos distribuio algbica e serrana-monchiquense a hmidos, de
16. Oleo sylvestris-Quercetum suberis Rivas Goday, F. Galiano & RivassylvestrisMartnez in Rivas-Martnez 1987 Sobrais psamoflicos, termomediterrnicos, sub-hmidos distribuio tingitana e costeira lusitano-andaluza. a secos, de
17. Viburno tini-Quercetum rivas-martinezii Rivas-Martnez, Lous, Daz, tinirivasFernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990 corr. Capelo & J.. Costa 2002 (sin. Viburno tini-Quercetum cocciferae Fernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990 Rivas-Martnez, Lous, Daz,
18. Viburno tini-Oleetum sylvestris J. C. Costa, Capelo & Lous 1995 tiniZambujais em vertissolos, termomediterrnicos, sub-hmidos, de distribuio olissiponense, arrabidense e divisria portuguesa. 19. Vinco difformis-Ceratonietum siliquae (Dez Garretas & Asensi 1992) RivasdifformisMartnez 2002 Alfarrobais alcalinos, termomediterrnicos, sub-hmidos a hmidos, de distribuio btica, que aparecem no Algarve em condies de elevada compensao edfica. 20. Oleo sylvestris-Quercetum broteroi Galn de Mera, Prez de Latorre & sylvestrisCabezudo in Prez de Latorre, Glan de Mera, P. Navas, D. Navas, Gil & Cabezudo 1999. Cercais alcalinos, termomediterrnicos, seco a sub-hmidos, algrvicos e tingitanos.
robertiana, Bupleurum fruticosum, Ceratonia siliqua, Chamaerops humilis, Coronilla juncea, Coronilla valentina subsp. glauca, Ephedra fragilis, Euphorbia characias, Juniperus oxycedrus subsp. oxycedrus, Juniperus turbinata, Melica minuta subsp. arrecta, Myrtus communis, Osyris alba, Osyris quadripartita, Phillyrea angustifolia, Pinus halepensis, Pistacia lentiscus, Pistacia terebinthus, Prasium majus, Rhamnus alaternus, Quercus coccifera, Teucrium fruticans.
III. albiIII. Asparago albi-Rhamnion oleoidis Rivas-Goday ex RivasMartnez 1975 Associaes arbustivas ou matagais (carrascais) pereniflios, com o ptimo no andar termomediterrnico, e ombroclima seco a hmido podendo atingir de forma reliquial os territrios mesomediterrnicos termfilos. Aparece no sul da Pennsula Ibrica. Caractersticas no territrio: Aristolochia baetica, Asparagus
21. Asparago albi-Rhamnetum oleoides Rivas Goday 1959 albiCarrascais e espinhais termomediterrnicos, secos a sub-hmidos do sudoeste da Pennsula Ibrica. Subserial do Rhamno-Quercetum rotundifoliae e Myrto-Quercetum
rotundifoliae.
22. Melico arrectae-Quercetum cocciferae Br-Bl., P.Silva, & Rozeira 1956 arrectaeCarrascais alcalinos mesomediterrnicos, raramente termomediterrnicos, subhmidos a hmidos do Divisrio Portugus. Resultam da degradao do ArisaroQuercetum broteroi. A subassociao asparagetosum albi J.C. Costa, Capelo, Esprito Santo & Lous 2004 subserial do zambujal olissiponense Viburno tiniOleetum sylvestris. 23. Asparago aphylli-Calicotometum villosae Rivas-Martnez 1975 aphylliFormaes de Calicotome villosa em solos arenosos ou solos siliciosos compactados, termomediterrnicas, sub-hmidas a hmidas, de distribuio algbica, gaditana litoral, ribatagano-sadense e alto-alentejana. Em Portugal subserial do Asparago aphylli-Quercetum suberis e faciao termfila do Pyro-Quercetum
rotundifoliae.
24. Querco cocciferae-Juniperetum turbinatae (Rivas-Martnez 1975) Rivas-Martnez, cocciferaeLous, Daz, Fernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990 Sabinais e carrascais termomediterrnicos, secos a sub-hmidos das arribas litorais calcrias desde o Cabo Mondego at ao Algarve, que podem ser assinalados no Barrocal Algarvio. Comunidade permanente.
25. Phlomido purpureae-Juniperetum turbinatae Capelo, Lous & J.C. Costa 1996 purpureaeZimbrais edafo-xerfilos, siliccolas, termomediterrnicos, secos a semiridos e endmicos da bacia hidrogrfica do baixo Guadiana. Comunidade permanente. 26. Asparago aphylli-Myrtetum communis Rivas-Martnez, Cant, Fernandez-Gonzlez & aphylliSanchez-Mata in J.C. Costa, Lous & Esprito Santo 1997 Murteiras termomediterrnicas, secas a sub-hmidas, em solos arenosos ligeiramente edafohigrfilos, de distribuio onubense, algrvica, ribatagano-sadense e serrano-monchiquense. Subserial do Oleo-Quercetum suberis e Asparago aphylli-Quercetum suberis em situao edaffila. 27. Quercetum coccifero-airensis Esprito Santo in Esprito Santo, J.C. Costa, Lous & cocciferoCapelo 1995 Carrascais com Quercus x airensis e azinheiras, mesomediterrnicos, sub-hmidos a hmidos, do Divisrio Portugus. Etapa regressiva do Lonicero implexae-Quercetum rotundifoliae; em alguns locais uma comunidade permanente. 28. Asparago albi-Quercetum cocciferae Rivas-Martnez 2002 albiCarrascal alcalino, mesomediterrnico, sub-hmido, de distribuio luso-extremadurense. Etapa de substituio do Lonicero implexae-Quercetum rotundifoliae. 29. Convolvolvulo fernandesii-Euphorbietum pedroi Pedro ex Capelo 2003 fernandesiiComunidade permanente das arribas calcrias muito secas e quentes frequentementesobre solo solto da Serra da Arrbida dominada por Euphorbia pedroi
turbinata
30. Osyrio quadripartitae-Juniperetum turbinatae (Rivas-Martnez 1975) RivasquadripartitaeMartnez, Lous, Daz, Fernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990 Sabinais termomediterrnicos, seco a sub-hmidos, prprios das dunas e paleodunas fixas costeiro-lusitano-andaluzas. Comunidade permanente. 31. Daphno gnidii-Juniperetum navicularis gnidiiFernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990 Rivas-Martnez, Lous, Daz,
Zimbrais galegos termomediterrnicos, sub-hmidos das paleodunas sadenses e costeiro-vicentinas. Comunidade permanente.
longifoliaeV. Rubio longifoliae-Coremion albi Rivas-Martnez in RivasMartnez, Costa, Castroviejo & Valds 1980
Associaes de dunas litorais termomediterrnicas e mesomediterrnicas, secas a sub-hmidas, dominadas pelas camarinhas (Corema album). Observa-se no oeste da Pennsula Ibrica, no Costeiro-Lusitano-Andaluz e no GalaicoPortugus.
Corema album.
32. Rubio longifoliae-Coremetum albi Rivas-Martnez in Rivas-Martnez, Costa, longifoliaeCastroviejo & Valds 1980 Camarinhais termomediterrnicos, secos a sub-hmidos, do litoral da Provncia Costeiro-Lusitano-Andaluza. Orla e etapa de substituio do OsyrioJuniperetum turbinatae.
VI Quercion lusitanicae Rothmaler 1954 em. Rivas-Martnez, Lous, Daz, Fernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990
Associaes dominadas pela carvalhia, Quercus lusitanica, termomediterrnicas e mesomediterrnicas inferiores, sub-hmidas a hmidas. Desenvolvem-se em solos siliciosos pobres em bases, em territrios costeiro-lusitano-andaluzes e tangerinos, e representam etapas regressivas de sobreirais trmicos e ombrfilos.
Centaurea africana, Centaurea crocata, Centaurea vicentina, Euphorbia transtagana, Quercus lusitanica, Scorzonera transtagana, Serratula aristata subsp. alcalae, Serratula monardii var. monardi, Serratula monardii var. algarbiense
Caractersticas no territrio:
33. Erico-Quercetum lusitanicae Rothmaler ex Br.-Bl., P.Silva & Rozeira 1964. EricoFormaes de carvalhia termomediterrnicas superiores a mesomediterrnicas inferiores, sub-hmidas a hmidas, em solos arenticos siliciosos do Divisrio Portugus (quercetosum lusitanicae), do Ribatagano (ulicetosum airensis Capelo, J.C. Costa, Lous & Mesquita 2002) e do Sadense (ulicetosum welwitschianii Capelo, J.C. Costa, Lous & Mesquita 2002). Resultam da destruio do Asparago aphylli-Quercetum suberis. 34. Junipero navicularis-Quercetum lusitanicae (Rothmaler 1954) Rivas-Martnez, navicularisLous, Daz, Fernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990 Formaes de carvalhia com zimbro galego termomediterrnicas, sub-hmidas, em solos arenosos profundos do ribatagano-sadense. Subserial do OleoQuercetum suberis. 35. Centaureo crocatae-Quercetum lusitanicae Capelo, J.C. Costa & Lous in crocataeCapelo, J.C. Costa, Lous & Mesquita 2002 Matagais de carvalhia termomediterrnicos, sub-hmidos a hmidos e serranomonchiquenses. Resultam da degradao dos sobreirais do Teucrio baeticiQuercetum suberis.
angustifolia.
36. Phillyreo angustifoliae-Arbutetum unedonis Rivas Goday & Galiano in Rivas angustifoliaeGoday, Borja, Esteve, Galiano, Rigual & Rivas-Martnez 1959 Medronhais termo-mesomediterrnicos, sub-hmidos, hmidos a hiper-hmidos de distribuio mediterrnica ocidental. A subassociao viburnetosum tini PrezChiscano 1976 a orla e etapa regressiva do Sanguisorbo-Quercetum suberis, enquanto a subassociao rhododendretosum baetici Rivas-Martnez, Lous, Daz, Fernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990 do Teucrio baetici-Quercetum suberis e do Euphorbio monchiquensis-Quercetum canariensis no Serrano-Monchiquense. 37. Erico scopariae-Arbutetum unedonis Ortiz, Amigo & Izco 1991 scopariaeMedronhais silcicolas, mesomediterrnicos, orensano-sanabrienses, subseriaias do Physospermum-Quercetum suberis. 38. Erico arboreae-Buxetum sempervirentis Aguiar, Esteves & Penas 1999 arboreaeComunidade permanente lusitano-duriense de buxo, das margens silcicolas e trmicas da bacia do Alto Douro.
Rivas-Martnez,
Fernandez-
Associaes arbustivas e subarbreas ricas em elementos laurides de folha larga, de caractersticas ombrfilas e atlnticas. Ocorrem em solos calcrios de reas termo - mesotemperadas e mesomediterrnicas da Cordilheira Cantbrica e do DivisrioPortugus-Sadense. Caractersticas no territrio: Myrica faya, Laurus nobilis, Prunus lusitanica, Rhododendron ponticum subsp. baeticum.
39. Pruno lusitanicae-Arbutetum unedonis (Aguiar & Capelo 1995) J.C. Costa, lusitanicaeCapelo & Lous in J.C. Costa, Lopes, Capelo & Lous 2000 Medronhais mesotemperados, hmidos a hiper-hmidos, geresiano-queixenses. Orla do Rusco-Quercetum roboris 40. Vinco difformis-Lauretum nobilis Capelo & Costa in J.C. Costa, Lopes, Capelo & difformisLous 2000 Louriais mesomediterrnicos em solos calcrios com elevada compensao edfica do Divisrio Portugus. Representam a orla e a etapa regressiva mais hmida do Arisaro-Quercetum broteroi.
41. Myrico fayae-Arbutetum unedonis Capelo & Mesquita 1998 fayaeMedronhais com samouco psamoflicos, mesomediterrnicos, sub-hmidos do Costeiro Portugus. Representam a etapa madura destas areias. Comunidade permanente. 42. Frangulo alni-Prunetum lusitanicae Lopes, J.C. Costa, Lous & Capelo in J.C. alniCosta, Lopes, Capelo & Lous 2001 Comunidade de azereiros siliccolas, mesomediterrnicos, hmidos, em bitopos de elevada humidade edfica, do Beirense Litoral. Orla do Rusco aculeati-Quercetum roboris viburnetosum tini ou mais raramente do Scrophulario scorodoniae-Alnetum glutinosae. 43. Buplero fruticosae-Arbutetum unedonis Capelo, J.C. Costa & Rivas-Martnez in fruticosaeJ.C. Costa, Capelo, Esprito-Santo & Lous 2002 Medronhais de calcrios descarbonatados, basaltos e arenitos com cimento calcrio, termomediterrnicos superiores a mesomediterrnicos inferiores, sub-hmidos a hmidos, de distribuio Arrabidense e do Divisrio Portugus. Subserial do Viburno tini-Quercetum cocciferae, Asparago aphylli-Quercetum suberis e Arisaro-Quercetum
broteroi.
44. Omphalodo nitidae-Lauretum nobilis Honrado, P. Alves & B. Caldas in Honrado, nitidaeP. Alves, H. Alves & B. Caldas 2004 Louriais acidfilos, termo a mesotemperados (submediterrnicos), minienses, de caracter permanente de escarpas sombrias em solos pouco profundos.
(Pino-Juniperetea Rivas-Martnez 1965) PinoVegetao frequentemente reliquial, lenhosa sempreverde micromesofaneroftica, dominada por Conferas ou Leguminosas, que representa o clmax de climas frios de montanhas (meso a oromediterrnica e supra a orotemperada inferior, semi-rida a hiperhmida) e terras altas do Sudoeste da Europa (Mediterrnica Ocidental e Alpina-Caucasiana). Caracterstica no territrio: Pinus sylvestris var. iberica
A. Juniperetalia hemisphaerricae Rivas-Martnez & J.A. Molina in Rivas-Martnez, Fernandez-Gonzlez & Loidi 1999
Comunidades arbustivas climatfilas ou subseriais, oromediterrnicas ou orotemperadas submediterrnicas, sub-hmidas a hiper-hmidas, carpetanas, estrelenses, oroibricas, bticas e nevadenses. Caracterstica no territrio: Juniperus communis subsp. hemisferica (= J. nana).
3. QUERCO-FAGETEA Br.-Bl. & Vlieger in Vlieger 1937 QUERCOBosques meso a macrofanerofticos, na sua maioria climatfilos, caduciflios de folhas largas, no hidromrficos e independentes da compensao hdrica. Desenvolvem-se em bioclimas termo a orotemperado inferior, meso a oromediterrnico inferior, sub-hmido, hiperocenicos a subcontinentais Euroasiticos (eurossiberianos e mediterrnicos) e Magrebinos norteafricanos.
maculatum, Castanea sativa, Cephalanthera longifolia, Crepis lampsanoides, Conopodium majus, Dryopteris affinis, Dryopteris borreri, Dyopteris dilatata, Dryopteris filix-mas, Epipactis heleborine, Euphorbia amygdaloides, Euphorbia dulcis, Euphorbia hyberna, Helleborus foetidus, Hedera hibernica, Hyacinthoides non-scripta, Ilex aquifolium, Lilium martagon, Limodorum abortivum, Melitis melissophyllum, Mercurialis perennis, Oxalis acetosella, Poa nemoralis, Primula acaulis, Primula vulgaris, Quercus robur subsp. robur, Sanicula europaea, Sedum forsteranum, Stachys officinalis, Stellaria holostea, Taxus baccata, Viola riviniana.
Arenaria montana, Blechnum spicant, Deschampsia flexuosa, Hedera hibernica, Hieracium sabaudum, Holcus mollis, Hypericum pulchrum, Lonicera periclymenum, Luzula forsteri, Luzula henriquesii, Melampyrum pratense, Polygonatum odoratum, Saxifraga spathularis, Teucrium scorodonia, Vaccinium myrtillus, Veronica officinalis.
no territrio:
II. II. Quercion pyrenaicae Rivas Goday ex Rivas-Martnez 1965 (sin. Quercion robori-pyrenaicae (Br.-Bl., P.Silva, Rozeira & Fontes 1956) Rivas-Martnez 1975)
Carvalhais de carvalho roble e carvalho negral ou mistos em solos acidfilos com horizonte A mbrico, termo a supratemperados muitas vezes submediterrnicos ou meso-supramediterrnicos, sub-hmidos a hiper-hmidos hiperocenicos a semicontinentais, de distribuio cantabro-atlntica, orocantbrica e mediterrnico-iberoatlntica espalhando-se pelas montanhas rifenha-magrebinas. Caractersticas no territrio: Anemone trifida subsp. albida, Genista
2. Myrtillo-Quercetum roboris P.Silva, Rozeira & Fontes 1950 MyrtilloCarvalhais de carvalho-alvarinho, supratemperados, hmidos a hiper-hmidos, geresianosqueixenses. 3. Rusco aculeati-Quercetum roboris Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1956 aculeatiCarvalhais de carvalho roble, termotemperados a mesotemperados, hmidos a hiper-hmidos galaico-portugueses. 4. Viburno tini-Quercetum roboris (Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1956) J.C. Costa, Capelo, Honrado, tiniAguiar, Lous 2002 Carvalhais de carvalho roble em solos derivados de granito ou xisto, mesomediterrnicos inferiores ou termotemperados, hmidos a hiper-hmidos, beirense-litorais, sintranos e minienses litorais.
IIb. IIb. Quercenion pyrenaicae Rivas-Martnez (1962) 1975 Carvalhais mediterrnicos-iberoatlnticos, supramediterrnicos a supratemperados, sub-hmidos a hmidos.
5. Holco mollis-Quercetum pyrenaicae Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1956 mollisCarvalhais de carvalho negral supratemperados hmidos a hiper-hmidos do Sector Estrelense e Superdistritos Beiraduriense e Maro-Alvo e Subsector GeresianoQueixense.
falcatae6. Genisto falcatae-Quercetum pyrenaicae Penas & T.E. Daz 2002 Carvalhais de carvalho negral supramediternicos sub-hmidos a hmidos orensanosanabrienses, lusitano-durienses, altobeirenses e salmantinos.
7. Arbuto unedonis-Quercetum pyrenaicae Rivas-Martnez 1987 unedonisCarvalhais de carvalho negral mesomediterrnicos, sub-hmidos a hmidos, lusoextremadurenses e sintranos. 8. Pyro cordatae-Quercetum pyrenaicae Ladero, Amor, MT. Santos, M. E. Sanchez & cordataeFerro 2004 Carvalhais negrais silcicolas, supramediterrnicos inferiores, secos a sub-hmidos inferiores, salmantinos que atingem a Serra da Malcata.
Sorbus aucuparia.
III. fontqueriIII. Betulion fontqueri-celtiberi Rivas-Martnez & Costa 2002 Vidoais e avelares, das altas montanhas espalhados pela Pennsula Ibrica (cantabro-atlnticas, carpetano-leonesas, estrelenses, sorianas, oroibericas e nevadenses) e raramente rifenhas-magrebinas. Caracterstica no territrio: Betula pubescens subsp. celtiberica.
9. Saxifrago spathularis-Betuletum celtibericae Rivas-Martnez 1981 spathularisVidoais siliccolas, climatfilos, supramediterrnicos, hmidos a hiper-hmidos, estrelenses e orensano-sanabrienses. 10. Omphalodo nitidae-Coryletum avellanae Amigo, G. Azcrate & Romero 1994 nitidaeAvelares em solos mesotrficos de textura pesada, mesotemperados a supratemperados ou supramediterrnicos, hmidos a hiper-hmidos, geresiano-queixenses e orensanosanabrienses. 11. Holco mollis-Betuletum celtibericae Amigo & M.I. Romero 2002 mollisVidoais siliccolas, secundrios, meso-supratemperados, hmidos a hiper-hmidos, geresiano-queixenses que se observam na serra do Gers e alguns locais minienses.
4. SALICI PURPUREAE-POPULETEA NIGRAE PURPUREAE(Rivas-Martnez & Cant ex Rivas-Martnez, Bscones, T.E. Diz, Fernandez-Gonzlez & Loidi 1991) Rivas-Martnez, T.E. Diz, FernandezGonzlez, Izco, Loidi, Lous & Penas 2002
Bosques caduciflios, hmidos, eurossiberianos e mediterrnicos. ripcolas edafo-hidrfilos
sylvaticum, Elymus caninus, Equisetum telmalteia, Frangula alnus subsp. alnus, Humulus lupulus, Populus nigra, Saponaria officinalis, Vitis vinifera subsp. sylvestris.
Comunidades ribeirinhas meso-microfanerofticas que se desenvolvem fluvissolos (aluviossolos) hmidos com a toalha fretica superfcie. Caractersticas no territrio: Aristolochia paucinervis, Carex
pendula, Lamium flexuosum, Osmunda regalis, Polystichum setiferum, Populus alba, Pyrus piraster, Ranunculus ficaria, Salix atrocinerea, Stenogramma pozoi,Ulmus minor, Vinca difformis.
I. Populion albae Br-Bl. 1931 ex. Tchou 1948 Bosques mediterrnicos, em solos ricos em margens de rios de corrente lenta e guas eutrficas.
Caractersticas no territrio: Arum italicum, Bryonia cretica subsp. dioica, Celtis australis, Fraxinus angustifolia subsp. angustifolia, Glycyrrhiza glabra, Iris foetidissima.
Ia. Populenion albae Comunidades das margens baixas e algumas vezes submersas pelas guas.
1. Salici neotrichae-Populetum nigrae T.E. Daz & Penas ex Rivas-Martnez & neotrichaeCant 2002 Choupais / salgueirais de choupo negro e salgueiro branco dos rios e ribeiras mesomediterrnicas, raramente termomediterrnicas, do centro e oeste da Pennsula Ibrica. 2. Salici atrocinereae-Populetum albae Rivas Goday 1964 atrocinereaeChoupais de choupo branco nas margens de rios e ribeiras lusoextremadurenses em solos mais ou menos argilosos. Em Portugal s foi assinalada para o Barrocal algarvio.
Ib. angustifoliaeIb. Fraxino angustifoliae-Ulmenion minoris Rivas-Martnez 1975 Comunidades das zonas mais elevadas que raramente so inundadas.
chironii3. Opopanaco chironii-Ulmetum minoris Bellot & Ron in Bellor, Ron & Carballal 1979 (sin. Aro italici-Ulmetum minoris Rivas-Martnez ex Lopez 1976) Ulmais meso-eutrficos ou de solos argilosos com pseudogley, termomesomediterrnicos de distribuio ibrica-mediterrnica.
4. Ficario ranunculoidis-Fraxinetum angustifoliae Rivas-Martnez & Costa in RivasranunculoidisMartnez, Costa, Castroviejo & Valds 1980 Freixiais siliccolas, ribeirinhos, termo a mesomediterrnicos de distribuio mediterrnico-iberoatlntica. 5. Fraxino angustifoliae-Quercetum pyrenaicae Rivas Goday 1964 corr. RivasangustifoliaeMartnez, Fernandez-Gonzlez & Molina in Fernandez-Gonzlez & Molina 1988 Freixiais com carvalho negral supramediterrnicos, sub-hmidos a hmidos e carpetano-leoneses.
II. OsmundoII. Osmundo-Alnion (Br.-Bl., P.Silva, Rozeira 1956) Dierschke & Rivas-Martnez in Rivas-Martnez 1975 Amiais e salgueirais de Salix atrocinerea de rios oligotrficos, em solos pobres arenosos e siliciosos de distribuio mediterrnica e galaico-portuguesa.
6. Scrophulario scorodoniae-Alnetum glutinosae Br.-Bl., P.Silva & Rozeira 1956 scorodoniaeAmiais termo-mesomediterrnicos, mediterrnico-iberoatlnticos. 7. Galio broteroani-Alnetum glutinosae Rivas-Martnez et al. 1986 broteroaniAmiais supramediterrnicos, mediterrnico-iberoatlnticos. 8. Viti viniferae-Salicetum atrocinereae Rivas-Martnez & Costa in Rivas-Martnez, viniferaeCosta, Castroviejo & Valds 1980 Salgueirais de borrazeira-negra termomediterrnicos do Sudoeste da Pennsula Ibrica. 9. Rubo corylifolii-Salicetum atrocinereae Rivas-Martnez 1965 corylifoliiSalgueirais de borrazeira-negra supramediterrnicos, carpetano-leoneses
cyclaminei10. Narcisso cyclaminei-Alnetum glutinosae Honrado, P. Alves, R. Pereira & Barreto Caldas in Honrado, P. Alves, Nepomuceno & Barreto Caldas 2003 Amiais termotemperados (submediterrnicos) minienses.
11. Campanulo primimulifoliae-Alnetum glutinosae Br.-Bl., P. Silva & Rozeira ex J.C. primimulifoliaeCosta, Capelo & Lous 2004 Amiais termo/mesomediterrnicos hmidos a sub-hmidos serrano-monchiquenses.
Salgueirais arborcolas e arbustivos, pioneiros das margens mais baixas de rios e linhas de gua de caudal irregular e geralmente inundados, mediterrnicos ou eurosiberianos. Caractersticas no territrio: Salix fragilis, Salix neotricha.
III. Securinegion tinctoriae Rivas Goday 1964 Comunidades mesomediterrnicas, luso-extremadurenses em solos iiciosos e litossolos de leitos de cursos de gua somente inundados aps grandes perodos de chuva
Caractersticas no territrio: Securinega tinctoria.
12. Pyro bourgaeanae-Securinegetum tinctoriae Rivas Goday 1964 Tamujais siliccolas de rios, ribeiras e linhas de gua que sofrem uma forte estiagem. A subassociao tpica ocorre na bacia hidrogrfica do Tejo, enquanto a subassociao nerietosum oleandri Prez-Chiscano 1996 ocorre na bacia do Guadiana.
IV. IV. Salicion salvifoliae Rivas-Martnez, Daz, F. Prieto, Loidi & Penas 1984
Salgueirais termomediterrnicos a supramediterrnicos, siliccolas de rios e ribeiros de guas oligotrficas mediterrnicos iberoatlnticos. Caractersticas no teritrio: Salix salvifolia subsp. australis, Salix salvifolia subsp. salvifolia.
13. Salicetum salvifoliae Oberdorfer & Txen in Txen & Oberdorfer 1958 [sin. Salicetum lambertiano-salviifoliae Rivas-Martnez 1965 corr. Rivas-Martnez, FernndezGonzlez & Snchez-Mata 1986] Salgueirais de borrazeira-branca, meso-supramediterrnicos do leito torrencial de rios e ribeiras a norte do rio Tejo
atrocinero14. Salicetum atrocinero-australis J.C. Costa & Lous in J.C. Costa, Lous & Paes 1997 Salgueirais de Salix salvifolia subsp. australis, Salix atrocinerea e Salix neotricha do leito torrencial de rios e ribeiras a sul do rio Tejo.
Bosques pantanosos de amieiros e borrazeira-negra, de distribuio holrtica. Caractersticas no territrio: Myrica gale, Thelypteris palustris e como diferenciais as espcies da Phragmiti-Magnocaricetea.
A. Alnetalia glutinosae Txen 1937 em. Th. Mller & Gers 1958
Ordem nica.
Vegetao ripcola ou freatfila, formada por microfanerfitos e nanofanerfitos do gnero Tamarix ou Nerium, acompanhados de algumas gramneas altas. Colonizam solos hidrfilos de linhas de gua temporrias, rios temporariamente secos, margens de lagunas e salgados de ombroclima seco, semirido a rido das regies Mediterrnica, Saaro-Arbica e Irano-Turnica substituindo os bosques da Populetalia albae. Caractersticas no territrio: Arundo plinii.
A. Tamaricetalia africanae Br.-Bl.& O.Bols 1958 em. Izco, Fernndez-Gonzlez & Molina 1984
Ordem nica. Caractersticas no territrio: Polygonum equisetiforme, Tamarix
africana
Tamargais sub-halfilos prprios de guas ricas em bases, submetidos a perodos de calor e aridez de cursos de gua com forte estiagem. Caracterstica no territrio: Tamarix gallica.
1. Polygono equisetiformis-Tamaricetum africanae Rivas-Martnez & Costa in equisetiformisRivas-Martnez, Costa, Castroviejo & Valds 1980. Tamargais de rios e ribeiras que sofrem uma forte estiagem, termomesomediterrnicos do SW da Pennsula Ibrica
II. ulmifoliiII. Rubi ulmifolii-Nerion oleandri O. Bols 1985 Associaes mediterrnicas termfilas que povoam linhas de gua temporrias pedregosas.
Caracterstica no territrio: Nerium oleander.
2. Rubio ulmifoliae-Nerietum oleandri O. Blos 1956 ulmifoliaeLoendrais de rios e ribeiras de caudal temporal que em Portugal se encontram assinalados para a bacia do Guadiana.
[Oleo-Rhamnetea crenulatae] Santos 1983 ex Rivas-Martnez 1987 Microbosques ou matagais canarienses e madeirense, micrfilos e esclerfitos de Olea e Juniperus (ocasionalmente tambm seculentos de Euphorbia, giestais, e palmares de Phoenix canariensis), ou matos secundrios ou orlas florestais e comunidades de pequenos arbustos de Cistus e Micromeria infra a mesomediterrnicas, semi-ridas a secas. Caractersticas no territrio: Dracena draco, Rubia fruticosa subsp. fruticosa.
7. Rhamno crenulatae-Oleetea cerasiformis Santos 1983 ex crenulataeRivas-Martnez 1987 nom. inv. propos.
crenulataeA. Rhamno crenulatae-Oleetalia cerasiformis Santos 1983 nom. inv. [Oleo-Rhamnetalia crenulatae Santos 1983]
Microbosques madeirenses. climatfilos e comunidades permanentes canrias e
Caractersticas no territrio: Asparagus scoparius, Bupleurum salicifolium subsp. salicifolium, Ephedra fragilis var. dissoluta (dif.), Erysimum bicolor, Globularia salicina, Hypericum canariense var. floribundo, Jasminum odoratissimum, Juniperus turbinata subsp. canariensis, Myrtus communis (dif.), Tamus edulis, Teucrium heterophyllum.
umbellataeI. Mayteno umbellatae-Oleion maderensis Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000 nom. mut. [Oleo maderensis-Maytenion umbellatae Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000]
Associaes infra a termomediterrnicas semiridas a sub-hmidas inferiores madeirenses. Caractersticas no territrio: Asparagus umbullatus subsp. lowei,
Chamaemelis coriacea, Convolvulus massonii, Crambe fruticosa, Echium nervosum, Euphorbia piscatoria, Genista tenera, Helichrysum melaleucum, Jasminum azoricum, Maytenus umbellata, Olea europaea subsp. maderensis, Plantago arborescens subsp. maderensis, Sonchus pinnatus, Sonchus ustulatus subsp. maderensis, Sideritis cadicans.
1. Euphorbietum piscatoriae Sjgren ex Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000 Matagais arbertos crassicaules de figueira-do-inferno e Echium nervosum em litossolos, infra-a termomediterrnicos inferiores secos a subhmidos inferiores. 2. Mayteno umbellatae-Oleetum maderensis Capelo, J.C. Costa, Lous, umbellataeFontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000 num. mut. Zambujais com Maytenus umbellatuse e Chamemelis coriacea que representam a cabea de srie no andar termomediterrnico seco. Em ombroclima sub-hmido surgem em posies edafoxerfilas com carcter permanente.
communis3. Myrto communis-Hypericetum canariensis Capelo, J.C. Costa, Lous, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2004 Comunidade de Hypericum canariensis, termomediterrnica, subhmida inferior a hmida, subserial dos barbusanais, em encostas sombrias ou com escorrimento de gua do Sul da Ilha da Madeira.
4. Helichryso melaleuco-Sidroxyletum marmulanae Capelo, J.C. Costa, Lous, melaleucoFontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez Comunidade de marmulanos em arribas e em situaes edafoxerfitas da encosta norte termomediterrnicas sub-hmidas a hmidas.
hyssopifoliaeB. Micromerio hyssopifoliae-Cistetalia monspeliensis Prez de Paz, Del Arco & Wildpret 1990 nom. mut. propos. [Cisto monspeliensis-Micromerietalia hyssopifoliae Prez de Paz, Del
Arco & Wildpret 1990] Comunidades subseriais ou pioneiras em litossolos canrias e madeirenses. Caracterstica no territrio: Carlina salicifolia.
II. ustulatiII. Soncho ustulati-Artemision argenteae Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
Comunidades infra a termomediterrnicas secas a sub-hmidas inferiores madeirenses, subseriais do Mayteno umbellatae-Oleion no
maderensis.
territrio: Artemisia argentea, Cheirolophus massonianus, Erysimum maderense, Helichrysum monizii Micromeria thymoides subsp. thymoides, Phagnalon bennetii, Sonchus ustulatus subsp. ustulatus Caractersticas
5. Artemisio argenteae-Genistetum tenerae Capelo, J.C. Costa, Lous, argenteaeFontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000 Matos camefticos pioneiros em litossolos ou subseriais de Genista tenera e Artemisia argentea, termomediterrnicos secos madeirenses. 6. Erysimo arbusculae-Artemisietum argenteae Capelo, J.C. Costa, Lous, arbusculaeJardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2004 Mato de Artimisia argentea da arribas rochosas da encosta Norte da Ilha do Porto Santo.
hixae8. Pruno hixae-Lauretea novocanariensis Oberdorfer 1965 corr. Rivas-Martnez, T.E. Daz, Fernndez Gonzlez, Izco, Loidi, Lous & Penas 2002
Mesobosques pereniflios e de folhas largas canrios e madeirenses (laurisilva) e suas comunidades subseriais, incluindo os salgueirais ripcolas e respectivas comunidades espinhosas.
Caractersticas no territrio: Cedronella canariensis, Erica arborea, Hypericum
glandulosum, Hypericum grandifolium, Ilex canariensis, Myrica faya, Phyllis nobla, Rhamnus glandulosa, Smilax canariensis.
Blechnum spicant, Carex peregrina, Culcita macrocarpa, Dryopteris aemula, Dryopteris affinis, Gennaria diphylla, Neotinea maculata Polystichum setiferum, Rubia agostinhoi, Stenogramma pozoi, Taxus baccata, Viola riviniana, Woodwardia radicans, etc.
hixaeA. Pruno hixae-Lauretalia novocanariensis Oberdorfer ex RivasMartnez, Arniz, Barreno & Crespo 1977 corr. Rivas-Martnez, T.E. Daz, Fernndez Gonzlez, Izco, Loidi, Lous & Penas 2002
Vegetao natural potencial hiperocenica, infra a supramediterrnica e meso a supratemperada, seca a ultra-hiper-hmida, canria e madeirense. Caractersticas no territrio: Diplazium caudatum, Euphorbia mellifera,
foetentis, Persea
mocaneraeI. Visneo mocanerae-Apollonion barbujanae Rivas-Martnez in Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
Micro-mesobosques infra a mesomediterrnicos, secos a sub-hmidos, canrios e madeirenses.
Caractersticas no territrio: Apollonias barbujana, Picconia excelsea, Semelle androgyna, Sidroxylon marmulano, Smilax pendulina, Visnea mocanera.
1. Semele androgynae-Apollonietum barbujanae Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, androgynaeSequeira & Rivas-Martnez 2000 Bosque de barbusano termo a mesomediterrnico inferior, sub-hmido inferior a hmido, madeirense.
II. peregrinaeII. Sibthorpio peregrinae-Clethrion arboreae Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
Mesobosques mesomediterrnicos ou termo a mesotemperados submediterrnicos, hmidos a hiper-hmidos, madeirenses. Caractersticas no territrio: Aracnoides webbianum, Berberis maderensis,
Carex lowei, Cirsium latifolium, Clethra arborea, Dryopteris aitoniana, Dryopteris maderensis, Erica platycodon subsp. maderinicola, Festuca donax, Goodyera macrophylla, Hedera maderensis subsp. maderensis, Ilex perado, Isoplexis spectrum, Luzula seubertii, Pittosporum coriaceum, Polystichum drepanum, Rosa mandonii, Rubus grandifolius, Ruscus streptophyllus, Sambucus lanceolata, Sibthorpia peregrina.
2. Clethro arboreae-Ocoteetum foetentis Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, arboreaeSequeira & Rivas-Martnez 2000 Bosques mesofticos, climatfilos de til e de loureiro, meso a supratemperados inferiores submediterrnicos, parcialmente mesomediterrnicos superiores, hmidos superiores a hiper-hmidos, madeirenses. 3. Vaccinio padifolii-Ericetum maderinicolae Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, padifoliiSequeira & Rivas-Martnez 2000 Urzais arborescentes de Erica maderinicola e Erica arborea ou faiais supra a mesotemperados submediterrnicos, parcialmente mesomediterrnicos, hmidos a hiperhmidos, madeirenses. So a vegetao potencial em posies edafo-xerfitas ou a orla dos bosques de Clethro-Ocoteetum.
4. Rhamno glandulosi-Sambucetum lanceolati Rivas-Martnez, Capelo, J.C. Costa, Jardim, glandulosiSequeira, Aguiar, Fontinha & Lous in Capelo, J.C. Costa, Jardim, Sequeira, Aguiar & Lous 2003 Microbosque edafo-higrfilo de linhas de gua torrenciais com de grandes blocos rochosos no leito de Sambucus lanceolata, Euphorbia mellifera e Rhamnus glandulosa, meso temperados a supratemperados inferiores, hmido a hiper-hmido, da encosta norte da ilha da Madeira. Observa-se no interior do Clethro arborea-Ocoteetum foetentis. 5. Diplazio caudati-Peerseetum indici Jardim, Sequeira, Capelo, J.C. Costa, Aguiar & Lous caudati2003 in Capelo, J.C. Costa, Jardim, Sequeira, Aguiar & Lous 2003 Mesobosque de vinhtico, edafo-higrfito, mesomediterrnico a mesotemperado, hmido a hiper-hmido, em cluviosolos da encosta sul da ilha da Madeira. Ocorre principalmente no andar do Smelle androgyneae-Apollonietum barbujanae, ainda que algumas vezes ocorra junto ao Clethro arborea-Ocoteetum foetentis.
III. falcinelliIII. Polysticho falcinelli-Ericion arboreae Rivas-Martnez, Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim & Sequeira 2002
Microbosques supratemperados hiper-hmidos a ultra-hiper-hmidos, madeirenses. Caractersticas no territrio: Juniperus cedrus subsp. maderensis, Polystichum falcinellum, Polystichum x maderensis, Sorbus maderensis.
6. Polysticho falcinelli-Ericetum arboreae Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, falcinelliSequeira & Rivas-Martnez 2000 Microbosques de Erica arborea e Erica maderinicola climatfilos supratemperados hiper-hmidos a ultra-hiper-hmidos, madeirenses.
IV Euphorbion melliferae Capelo, J.C. Costa, Jardim, Sequeira, Aguiar & Lous 2003
Aliana microfanerfita de culirosetados de folhas grandes, paredes hmidas cobertos etotalmente pela floresta natural, madeirense. Caractersticas no territrio: Euphorbia mellifera, Melosilinum
7. Isoplexido sceptri-Euphorbietum melliferae Capelo, J.C. Costa, Jardim, Sequeira, sceptriAguiar & Lous 2003 Comunidade de caulirosetados (Sonchus fruticosus, Euphorbia mellifera, Isoplexis spectrum, Musschia wollastonii, Melosilinum decipiens) das paredes baslticas, meso temperados a supratemperados inferiores, hmido a hiperhmido, em ambiente de ao Clethro arborea-Ocoteetum foetentis. 8. Sonchetum pinnati Capelo, J.C. Costa, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2004 Associao formada pelo caulirosetado Sonchus pinnatus de paredes secas que pode ser observada quase desde o nvel do mar at aos picos mais altos da ilha da Madeira.
punctatiV. Bystropogono punctati-Telinion maderensis Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
Comunidades arbustivas permanente ou de substituio de Teline maderensis e de Erica maderensis em situaes rupcolas ou edafoxerfitas, meso-supratemperadas madeirenses. Caractersticas no territrio: Argyranthemum pinnatifidum subsp. montanum, Argyranthemum pinnatifidum subsp. pinnatifidum, Bunium
brevifolium, Bystropogon punctatus, Echium cadicans, madeirensis, Plantago malato-belizii, Teline maderensis.
Erica
10. Bystropogono punctati-Telinetum maderensis Capelo, J.C. Costa, Lous, punctatiFontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000 Piornais de Telenine maderensis, mesotemperados submediterrnicos ou mesomediterrnico, hmidos ou hiper-hmidos. Tanto ocorrem como comunidade permanente em situaes rupcolas ou como orla ou primeira etapa de substituio do Clethro arboreae-Ocotoeetum foetentis. 11. Argyranthemo montani-Ericetum maderensis Capelo, J.C. Costa, Lous, montaniFontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000 Urzais de Erica maderensis com Teline maderensis frequentemente em posies permanentes de cristas e falsias baslticas sendo tambm a primeira etapa de substituio do Polyticho falcinello-Ericetum arboreae, supratemperadas, hiper-hmidas a ultra-hiper-hmidas.
bolleiC. Rubo bollei-Salicetalia canariensis Rivas-Martnez in Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
Salgueirais e silvados higrfilos ou rpicolas canrios e madeirenses. Caractersticas no territrio: Argeratina riparia, Urtica morifolia.
peryclimeniVI. Rubio peryclimeni-Rubion ulmifolii (Obberdofer 1965) Rivas-Martnez, Wildpret, Del Arco, O. Rodrguez, Prez de Paz, Garca Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-Gonzlez 1993
Silvados densos e de lianas canrios e madeirenses, que constituem o manto espinhoso e hmido. Caracterstica no territrio: Rubus bollei.
12. Rubio agostinhoi-Rubetum bollei Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, agostinhoiSequeira & Rivas-Martnez 2000 Silvados de Rubus bollei e Rubus ulmifolius orlas higroftica ou manto substituintes dos salgueirais madeirense.
VII. Salicion canariensis Rivas-Martnez, Wildpret, Del Arco, O. Rodrguez, Prez de Paz, Garca Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-Gonzlez ex Rivas-Martnez, FernndezGonzlez & Loidi 1999
Salgueirais microfanerofticos, caduciflios, rpicolas, canrios e madeirenses. Caractersticas no territrio: Salix canariense, Scrophularia
hirta.
13. Scrophulario hirtae-Salicetum canariensis Capelo, J.C. Costa, Lous, hirtaeFontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000 Salgueirais madeirenses de leitos cascalhentos
9. LAURO AZORICAE - JUNIPERETEA BREVIFOLIAE Rivas-Martnez, Lous, F. Prieto, J.C. Costa, Dias & Aguiar 2002
Microbosques aoreanos, pereniflios de folha larga (laurisilva) e respectivos mantos densos de substituio, hiperocenicos termo a supratemperados, raramente submediterrnicos, hmido a ultrahmidos, a maioria em subestratos e andossolos pobres, que em zonas frias e chuvosas esto cobertas por um espesso e cido horizonte de matria orgnica ou por uma profunda e negra turfeira ombrfila. Caractersticas no territrio: Carex peregrina, Dryopteris crispifolia,
Erica azorica, Euphorbia setygiana, Hedera azorica, Ilex azorica, Lysimachia azorica, Mersine retusa, Plantanthera azorica, Smilax divaricata.
Ib. aquiliniIb. Pteridio aquilini-Ericenion azoricae Rivas-Martnez, Lous, F. Prieto, J.C. Costa, Daz & Aguiar 2002
Vegetao subserial dominada pelo microfanerfito Erica azorica, bem como comunidade costeira permanente aerohalina de Corema azorica. Caractersticas no territrio: Corema azorica, Pteridium aquilinum var. pubescens.
3. Festuco petraeae-Coremetum azoricae Rivas-Martnez, Lous, F. Prieto, petraeaeJ.C. Costa, Daz & Aguiar 2002 Comunidade permanente costeira, submediterrnica em litossolos caracterizada pela Corema azorica. 4. Pteridio aquilini-Ericetum azoricae Rivas-Martnez, Lous, F. Prieto, J.C. aquiliniCosta, Daz & Aguiar 2002 Comunidade subserial e orla dos bosques de laurisilva temperada aoreana, constituida por Erica azorica, Pteridium aquilinum var. pubencens, Hyperium foliosum e Vaccinum cylindraceum.
Carex hoschstetteriana, Hedychium gardneranum, Myrica faya (terr.), Picconia azorica, Pittosporum undulatum.
no territrio:
5. Carici hochstetterianae-Picconietum azoricae Rivas-Martnez, Lous, F. hochstetterianaePrieto, J.C. Costa, Daz & Aguiar 2002 Vegetao florestal potencial aoreana termosubmediterrnica hmida, caracterizada pela Picconia azorica, Myrica faya e Carex hoschstetteriana, muito destruida pela a agricultura, especialmente em solos profundos e ricos, mas conservada naturalmente em campos de lava costeiros e vinhas abandonadas. 6. Hedychio gardnerani-Pittosporetum undulati Lpnitz 1976 gardneraniMicrobosques antropognico e secundrio, que substitui, devido actividade humana, a laurisilva aoreana temperada mais quente, e muitas vezes dominada por Pittosporum undulatum e Hedychium gandneranum.
III. azoricaeIII. Dryopterido azoricae-Laurion azoricae Rivas-Martnez, Lous, F. Prieto, J.C. Costa, Daz & Aguiar 2002
Micro-mesobosques meso-supratemperados, hiper-hmidos a ultra-hiper-hmidos, que representam a vegetao natural potencial ou series meso-higrfilas em andossolos profundos. Caractersticas no territrio: Carex vulcani, Dryopteris azorica,
7. Dryopterido azoricae-Lauretum azoricae Rivas-Martnez, Lous, F. Prieto, azoricaeJ.C. Costa, Daz & Aguiar 2002 Laurissilva aoreana climxica, msica de loureiros, meso a supratemperada, hiper-hmida em andossolos profundos.
radicantis8. Woodwardio radicantis-Prunetum azoricae Rivas-Martnez, Lous, F. Prieto, J.C. Costa, Daz & Aguiar 2002 Microbosque hdrico e climxico, meso a supratemperado, em andossolos com propriedades fluvias gleicas, caracterizada por Prunus azorica, Sanicula azorica e Woowardia radicans.
Vegeta 2. Vegetao arbustiva microfanerof subserial: microfaneroftica subserial: matagais e matos altos altifruticetas) (altifruticetas
A. Prunetalia spinosae R.Tx. 1952 Sebes e silvados substituintes ou de orlas de bosques caduciflios, mesofticos ou hidrofticos, quer mediterrnicos quer eurossiberianos.
vulgare, Prunus mahaleb, Rosa corymbifera, Rosa nitidula, Rosa tomentosa, Rubus canescens, Viburnus opulus.
hispanica, Rosa pouzinii, Rosa micrantha, Rubus brigantinus, Rubus henriquesii, Rubus ulmifolius.
Ia. Rosenion carioti-pouzinii Arnaiz ex Loidi 1989 cariotiSilvados e sebes mediterrnicas, iberolevantinas e iberoatlnticas, termo a supramediterrnicas em solos msicos indiferentes natureza qumica do solo. Caractersticas no territrio: Fraxinus angustifolia (dif. subal.), Prunus spinosa subsp. insititioides, Rubus henriquesii subsp.
cintranus.
1. Lonicero hispanicae-Rubetum ulmifoliae Rivas-Martnez & Costa in RivashispanicaeMartnez, Costa, Castroviejo & Valds 1980 Silvados meso-termomediterrnicos, luso-extremadurenses e gaditanoonubo-algarvienses. 2. Rubo ulmifolii-Rosetum corymbiforme Rivas-Martnez & Arnaz in Arnaz 1979 ulmifoliiSilvados das orlas dos carvalhais supramediterrnicos de carvalho-negral e freixiais carpetano-ibrico-leoneses. 3. Rubo ulmifoliae-Prunetum insititioides (Capelo, J.C. Costa & Lous 1996) J.C. ulmifoliaeCosta, Capelo, Esprito-Santo & Lous 2002 Espinhais de Prunus spinosa subsp. insititiodes com silvas, calccolas, mesomediterrnicos, sub-hmidos a hmidos, do Divisrio Portugus e subseriais do Arisaro-Quercetum broteroi.
II. alniII. Frangulo alni-Pyrion cordatae Herrera, Prieto & Loidi 1991
Orlas arbustivas e espinhosas siliccolas e acidfilas em solos msicos pobres, termo a mesotemperadas, hmidas a hiperhmidas de bosques caduciflios oligotrficos de tendncia ocenica, sobretudo de Quercenion robori-pyrenaicae e Pulmonario longifoliae-Quercion roboris cantabro-atlnticos. Caractersticas no territrio: Betula celtiberica (dif. al.), Erica arborea (dif. al.), Pyrus cordata, Rubus sampaionus.
4. Frangulo alni-Pyretum cordatae Herrera, Prieto & Loidi 1991 alniOrla espinhosa do manto florestal dos carvalhais de folha caduca que ocorrem no Subsector Geresiano-Queixense.
1963
Comunidades psamoflicas hmidas de Salix arenaria Caracterstica no territrio: Salix arenaria
III. australisIII. Holoschoeno australis-Salicion arenariae Neto, J.C. Costa, Capelo & Honrado 2004
Associaes costeiras portuguesas e minienses litorais.
5. Holoschoeno australis-Salicetum arenariae M.J. Martins & Penas ex J.C. australisCosta, Neto, Capelo & Lous in J.C. Costa, Capelo, Esprito-Santo & Lous 2002 Associao psamoflica, mesomediterrnica, hmida do Costeiro portugus e Minense litoral dominada por Salix arenaria em margem de lagoas e depresses muito hmidas.
11. CYTISETEA SCOPARIO-STRIATI Rivas-Martnez 1974 SCOPARIOComunidades onde predominam arbustos da famlia das Leguminosas da tribo das Genisteae. Geralmente constituem as orlas naturais ou a primeira etapa de substituio de diversos bosques climcicos meso-oligotrficos, que crescem em solos siliciosos profundos com hmus "mull" e sem hidromorfia temporal. Tem ptimo na Pennsula Ibrica encontrando-se nas reas mediterrnico-iberoatlntica, orocantbrico-atlntica, costeirolusitana-andaluza e pirenaica ocidental, termo a supramediternicas e termo a supratemperado, rido a hiper-hmido. Caractersticas no territrio: Adenocarpus complicatus subsp. complicatus, Adenocarpus telonensis, Cytisus scoparius subsp. scoparius, Erica arborea (dif. clas.), Pteridium aquilinum var. aquilinum
Cytisus grandiflorus, Cytisus multiflorus, Cytisus oromediterraneus, Genista hystrix, Orobanche rapum-genistae
I. Genistion floridae Rivas-Martnez 1974 Associaes mesomediterrnicas superiores a supramediterrnicas do Oeste e centro da Pennsula Ibrica. Caractersticas no territrio: Adenocarpus argyrophyllus, Cytisus striatus subsp. eriocarpus, Genista cinerascens.
1. Cytisetum multifloro-eriocarpi Rivas Goday 1964 nom. mut. propos. multifloro[Cytiso multiflori-Sarothamnetum eriocarpi Rivas Goday 1964] Giestal mesomediterrnico, sub-hmido a hmido, reconhecido pela presena de Cytisus multiflorus e Cytisus striatus var. eriocarpus, acompanhados de Pteridium aquilinum, Erica arborea, Genista falcata e Cytisus grandiflorus, toledano-tagano podendo atingir de modo fincola o Superdistrito Altobeirense. Representa as orlas ou etapas regressivas do Sanguisorbo hybridae-Quercetum suberis e do Arbuto unedonis-Quercetum
pyrenaicae.
II. II. Genistion polygaliphyllae Rivas-Martnez, Daz, Prieto, Loidi & Penas 1984
Associaes montanas e supramediternicas sub-hmidas a hiper-hmidas, de distribuio orocantbrica, geresianaqueixense, orensano-sanabriense, leonesa, salmantina e estrelense. Orlam e substituem os carvalhais e vidoais do Quercion pyrenaicae. no teritrio: Echinospartum Genista florida subsp. polygaliphylla. Caractersticas
ibericum,
2. Cytiso scoparii-Genistetum polygaliphyllae Rivas-Martnez, Daz, Prieto, scopariiLoidi & Penas 1984 Comunidade siliccola, supratemperada a supramediterrnica, sub-hmida a hiper-hmida, orensano-sanabriense, orocantbrica, lucense, ibrico-soriana, altosalmantina, cantbrica. No nosso pas ocorre na orla de bosques climatfilos do Holco mollis-Quercetum pyrenaicae, do Myrtillo-Quercetum roboris.
3. Cytiso striati-Genistetum polygaliphyllae Rivas-Martnez 1981 striatiAssociao dominada por Genista florida subsp. polygaliphylla acompanhada de Cytisus striatus, Erica arborea, Cytisus grandiflorus, Pteridium aquilinum, estrelense, geresianoqueixense e orensano-sanabriense. supratemperada, hmida a ultra-hiper-hmida. A subassociao genistetosum polygaliphillae horizontes mdio e superior dos andares supratemperado ou supramediterrnico hiper-hmido a ultra-hiper-hmido. A subassociao cytisetosum multiflori supramediterrnicos inferiores de menores altitudes, menos hmidas. A subassociao cytisetosum purgantis orotemperado e estrelense. Subserial Holco mollisQuercetum pyrenaicae, Myrtillo-Quercetum roboris, ou dos vidoais Saxifrago spathularidisBetuletum celtibericae. 4. Genisto hystricis-Cytisetum multiflori Rivas-Martnez, Daz, Prieto, Loidi & Penas 1984 hystricisGiestal supramediterrnica a mesomediterrnica (sobre rochas ultrabsicas), seca superior a sub-hmida inferior, com uma distribuio salmantina, orensano-sanabriense e com penetraes lusitano-durienses sobre rochas ultrabsicas. Insere-se na srie do Genisto histricis-Querco pyrenaicae sigmetum podendo, pontualmente, ser assinalada nos contactos desta srie com os bosques do Holco mollis-Quercetum pyrenaicae.
5. Genisto falcatae-Ericetum arboreae Ortiz, Amigo & Izco 1981 falcataeAssociao dominada por Erica arborea, Genista falcata e Cytisus scoparius, em cambissolos hmicos (umbrissolos), pontualmente luviossolos, mesomediterrnica superior e supramediterrnica inferior, sub-hmida a hmida, orensano-sanabriense, lusitano-duriense, estrelense e altobeirense. Constitui a primeira orla, escifila do Holco mollis-Quercetum pyrenaicae, do Physospermo cornubiensis-Quercetum suberis quercetosum fagineae, do Genisto hystricis-Quercetum rotundifoliae quercetosum rotundifoliae. 6. Echinospartetum iberici Rivas-Martnez 1974 corr. Rivas-Martnez & Snchez Mata 2002 (sin. Cytiso multiflori-Echinospartetum lusitanici Rivas-Martnez (1974) 1981, Genisto hystricisEchinospartetum lusitanici F. Navarro & C. Valle 1983) Comunidade dominado pelo microfanerfito Echinospartum ibericum (caldoneira). supramediterrnica, em hmida a hiper-hmida, salmantina, estrelense, orensano-sanabriense e geresiano-queixense. uma comunidade permanente que se desenvolve preferencialmente em relevos convexos expostos a ventos fortes, preferencialmente em solos esquelticos (leptossolos lticos) derivados de granito, contudo pode ser assinalada em xistos. 7. Teucrio salviastri-Echinospartetum pulviniformis Rivas-Martnez 1974 salviastriPiornais orotemperados a mesotemperados, hmidos a hiper-hmidos que representam a etapa madura de solos rochosos do Sector Estrelense.
III. europaeiIII. Ulici europaei-Cytision striati Rivas-Martnez, Bascones, Daz, Fernandez-Gonzlez, Loidi 1991
Associaes termo a mesotemperadas submediterrnicas e mesomediterrnicas sub-hmidas/hmidas/hiper-hmidas de territrios com tendncia ocenica, tanto no mbito cantbroatlntico como mediterrnico-iberoatlntico e costeiro-lusitanoandaluz, constituindo o manto florestal de bosques siliccolas, principalmente do Quercion pyrenaicae e Quercion broteroi. Caractersticas no territrio: Adenocarpus anisochilus, Cytisus striatus subsp. striatus, Ulex europaeus subsp. europaeus, Ulex europaeus subsp. latebracteatus (dif. al.).
8. Lavandulo sampaionae-Cytisetum multiflori Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1964 sampaionaeGiestal carpetano-leons e beiraduriense, helifilo primocolonizador de solos abandonados pela agricultura, que ocorre preferencialmente em solos profundos de origem grantica, podendo ser encontrada marginalmente em solos derivados de xistos, mesomediterrnico, supramediterrnico inferior e mesotemperado, subhmido a hmido, subserial de Holco mollis-Quercetum pyrenaicae e Physospermo
cornubiensis-Quercetum suberis.
9. Ulici latebracteati-Cytisetum striati Rivas-Martnez ex J.C. Costa, Izco, Lous, Aguiar & Capelo latebracteatiin J.C. Costa, Capelo, Lous, Antunes, Aguiar, Izco & Ladero 2000 Giestal em solos profundos de origem grantica, termotemperado, sub-hmido a hiper-hmido, miniense e beirense litoral. A subassociao ericetosum arboreae mesotemperados, beiraduriense e do Maro-Alvo podendo atingir finicolamente o Orensano-Sanabriense em locais mais chuvosos. Representa as orlas ou primeiras etapas regressivas dos carvalhais do Rusco aculeati-Quercetum roboris e do Viburno-Quercetum roboris. 10. Erico scopario-Cytisetum grandiflori J.C. Costa, Lous, Ladero & Capelo in J.C. Costa, scoparioCapelo, Lous, Antunes, Aguiar, Izco & Ladero 2000 Giestal de Cytisus grandiflorus em solos profundos derivados de calcrios dolomticos descarbonatados por lixiviao (luvissolos crmicos) do Divisrio Portugus, mesomediterrnico e sub-hmido a hmido. Insere-se na srie dos carvalhais do Arisaro-Querco broteroi sigmetum.
anisochili11. Adenocarpo anisochili-Cytisetum striati J.C. Costa, Capelo & Lous in J.C. Costa, Capelo, Lous, Antunes, Aguiar, Izco & Ladero 2000 Giestal de Cytisus sriatus e Adenocarpus anisochilus mesomediterrnico, sub-hmido a hmido, em solos profundos de origem grantica e sientica da Serra de Monchique (SerranoMonchiquense), subserial do Teucrio baetici-Quercetum suberis. No Superdistrito Sintrano ocorre a subassociao ulicetosum latebracteati, etapa regressiva do Arbuto-Quercetum pyrenaicae e do Viburno-Quercetum roboris.
12. Genisto falcatae-Adenocarpetum anisochili Castro Antunes, Capelo, J.C. Costa & Lous in falcataeJ.C. Costa, Capelo, Lous, Antunes, Aguiar, Izco & Ladero 2000 Associao mesomediterrnica, sub-hmida a hmida prpria da serra de S. Mamede (Sector Oretano), observa-se em solos profundos de origem grantica e insere-se na srie Arbuto unedonis-Querco pyrenaicae sigmetum.
15. Retamo sphaerocarpae-Cytisetum bourgaei Rivas-Martnez & Belmonte in Capelo 1996 sphaerocarpaeGiestal / piornal-amarelo em solos siliciosos profundos com mull e boa drenagem, mesomediterrnico, sub-hmido a seco, dos Superdistritos Altoalentejano e Pacense (Sector Marnico-Monchiquense). So orlas naturais ou etapas de substituio do Sanguisorbo hybridae-Quercetum suberis e do Pyro bourgaeanae-Quercetum rotundifoliae.
monosperma
16. Centaureo sphaerocephalae-Retametum monospermae Tregublov 1963 sphaerocephalae[sin. Pycnocomo rutifoliae-Retametum monospermae Prez-Chiscano 1982] Piornal-branco psamoflico, termomediterrnico, seco, dominado pela Retama monosperma acompanhada de Pycnocomon rutifolium, geralmente uma comunidade permanente das dunas algrvicas e da Pennsula de Tria. 17. Cytisetum cabezudoi J.C. Costa, Lous, Capelo & Ladero in J.C. Costa, Aguiar, Capelo, Lous, Antunes, Honrado, Izco & Ladero 2004 Giestal psamoflico, termomediterrnico, seco, dominado por Cytisus grandiflorus subsp. cabezudoi, algrvico, vicentino e ribatagano-sadense, subserial do Oleo-Quercetum suberis.
Vegeta 3. Vegetao arbustiva subserial heli cam helifila dominada por camfitos ou nanofanerfitos: nanofanerfitos: matos baixos ou matos rasteiros
12. CALLUNO-ULICETEA Br.-Bl. & Txen. 1943 CALLUNOUrzais e tojais atlnticos, subatlnticos, mediterrnico-iberoatlnticos e tingitanos, ombrfilos, acidfilos e humcolas. Prosperam em solos pobres siliciosos, cambiossolos districos erosionados ou podzois frricos com humus muito cido e ocasionamente propriedades gleicas . Representam uma etapa avanada da degradao dos bosques, com distribuio Atlntica Subatlntica, Ceveanica-Pirenaica e Mediterrnica Ocidental, em bioclima termo a supratemperado e termo a supramediterrnico sub-hnido a hiper-hmido ocenico e hiperocenico.
cinerea, Erica scoparia, Halimium alyssoides, Halimium umbellatum, Lithodora prostrata subsp. prostrata, Simethis matiazii, Tuberaria lignosa, Ulex europaeus subsp. latebracteatus, Ulex minor.
Rivas-.Mart RivasI. Daboecion cantabricae (Dupont ex Rivas-.Martnez 1979) RivasMartnez, Fernandez-Gonz Martnez, Fernandez-Gonzlez & Loidi 1998
Urzais e tojais, formadores de podzis frrico-hmicos atlnticos, que prosperam em bioclimas termo a supratemperado, hmido a hiper-hmido, excepcionalmente orotemperdos, euocenicos a hiperocenicos, prpria dos territrios Cantabrico-Atlnticos, Orocantbricos Britnicos meridionais que atingem o NW de Portugal. Caracter territ Caractersticas no territrio: Centaurium scilloides, Cirsium filipendulum,
3. Carici asturcae-Ericetum aragonensis Honrado, Aguiar, Pulgar & Ortiz in Ortiz in Honrado, P. asturcaeAlves, H. Alves & B. Caldas 2004
congestus.
4. Cisto salvifolii-Ulicetum humilis Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1964 salvifolii5. Daphno maritimi-Ulicetum congesti Rivas-Martnez, T.E. Daz & J.C. maritimiCosta ex J.C. Costa, Esprito-Santo, Capelo & Lous in J.C. Costa, Lous, Capelo, Esprito-Santo, Izco & Arsenio 2000
III. Br.-Bl., P.Silva, III. Ericion umbellatae Br.-Bl., P.Silva, Rozeira & Fontes 1952 em. Rivas-Mart Rivas-Martnez 1979
Tojais e urzais do centro e oeste da Pennsula Ibrica, mediterrnicos, sub-hmidos a hiper-hmidos. Caractersticas no territrio: Cistus psilosepalus, Erica australis subsp. australis, Erica umbellata, Genista triacanthos, Halimium ocymoides,
Lavandula viridis, Polygala microphylla, Ptenospartum tridentatum, Ptenospartum lasianthum, Thymelaea broteroana, Tuberaria globuralifolia.
lactea.
6. Junipero nani-Ericetum aragonensis Br.-Bl., P.Silva, Rozeira & Fontes 1952 nani-
lasianthi7. Pterosparto lasianthi-Ericetum aragonensis Rothmaler 1954 corr. Rivas-Martnez, T.E. Daz, Fernndez Gonzlez, Izco, Loidi, Lous & Penas 2002
8. Halimio alyssoidis-Pterospartetum tridentatae (Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1964) F. alyssoidisPrieto in T.E. Daz 1990 [Ulici minoris-Ericetum umbellatae Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1964 em. RivasMartnez 1979] 9. Cisto-Ulicetum minoris Br.-Bl., P.Silva & Rozeira 1964 Cisto10. Halimio ocymoidis-Ericetum umbellatae Rivas Goday 1964 ocymoidis11. Erico australis-Cistetum populifolii Rivas Goday 1964 australis-
triacanthi14. Genisto triacanthi-Stauracanthetum vicentini Rivas-Martnez, Lous, Daz, Fernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990
15. Lavandulo luisieri-Ulicetum jussiaei J.C. Costa, Ladero, Daz, Lous, Esprito luisieriSanto, Monteiro, Vasconcelos & Amor 1993 16. Halimio lasianthi-Ulicetum minoris Capelo, J.C. Costa & Lous 1996 lasianthi-
villosi17. Thymo villosi-Ulicetum airensis J.C. Costa, Capelo, Esprito Santo & Lous in J.C. Costa, Capelo, Neto, Esprito Santo & Lous 1997
18. Erico umbellatae-Ulicetum welwitschiani J.C. Costa, Capelo, Neto & Lous in umbellataeJ.C. Costa, Capelo, Neto, Esprito Santo & Lous 1997
airensis22. Ulici airensis-Ericetum scopariae Esprito-Santo, Capelo, Lous & J.C. Costa in Esprito-Santo, Lous, J.C. Costa & Capelo 2000
23. Halimio ocymoidis-Cistetum psilosepali Br.-Bl., Pinto da Silva & Rozeira 1964 ocymoidisnom. mut. 24. Carici piluliferae-Genistetum triacanthi Honrado 2005 piluliferae-
IV. IV. Stauracanthion boivinii (Rivas-Martnez 1979) RivasMartnez, Fernandez-Gonzlez & Loidi 1998
Urzais e urzais / estevais ombrfilos termo a mesomediterrnicos sub-hmido a hiper-hmidas, mas podendo ser assinalados localmente em reas de ombroclima seco sobre "orstein" com surgncias estacionais de gua. De distribuio baixo-alentejanamonchiquense, algrvica, onubense, algbica e tangerina. Caractersticas do territrio: Avenuala albinervis, Drosophyllum lusitanicum, Halimium lasianthum, Pedicularis sylvatica subsp.
lusitanici27. Querco lusitanici-Stauracanthetum boivinii Rothmaler 1954 corr. RivasMartnez, Lous, Daz, Fernandez-Gonzlez & J.C. Costa 1990
micranthoVI. Genisto micrantho-anglicae Rivas-Martnez 1979 Urzais higrofticos de ptimo mediterrnico-iberoatlntico, que vivem sobre solos gleizados com matria orgnica anemoriforme e de distribuio costeira lusitana-andaluza, tingitana, cantabro-atlntica e iberoatlntica.
Caractersticas no territrio: Cirsium welwitschii, Erica erigena,
Erica tetralix, Euphorbia uliginosa, Genista ancistrocarpa, Genista anglica, Genista micrantha, Potentilla erecta var. herminii.
29. Genisto anglicae-Ericetum tetralicis Rivas-Martnez 1979 anglicae30. Potentillo herminii-Callunetum vulgaris Rivas-Martnez 1981 herminii31. Drosero intermediae-Ericetum ciliaris Antunes 1996 intermediae32. Cirsio welwitschii-Ericetum ciliaris Neto, Capelo, J.C. Costa & Esprito-Santo in welwitschiiNeto, Capelo & J.C. Costa 1996 33. Cisto psilosepali-Ericetum lusitanicae Ladero ex Rivas-Martnez 1979 psilosepali-
13. CISTO-LAVANDULETEA Br.-Bl. 1940 CISTOEstevais mediterrnicos em que predominam nanofanerfitos e camfitos xerofticos e siliccolas especialmente do gneros Cistus, Halimium e Lavandula. Tem o seu ptimo em solos siliciosos erosionados ou imaturos da sub-regio Mediterrnica ocidental e em bioclima termo a supramediterrnico seco a semiridoligeiramente sub-hmido. Constitui uma etapa avanada de degradao dos bosques e pr-bosques meso-oligotrficos pouco exigentes em precipitao. Caractersticas no territrio: Cistus salvifolius, Cytinus hypocistis subsp. macranthus, Halimium viscosum, Orchis mascula subsp. albienensis, Orchis morio subsp. champagneuxii, Orchis morio subsp. morio, Thymus mastichina.
argenteiI. Ulici argentei-Cistion ladaniferi Br.-Bl., P.Silva & Rozeira 1964 em. Rivas-Martnez 1979
Associaes termo a mesomediterrnicas seco a sub-hmidas inferiores, de distribuio mediterrnico-iberoatlnticas. Caractersticas no territrio: Astragalus lusitanicus, Genista hirsuta subsp. hirsuta, Lavandula sampaiona, Lavandula luisieri, Lithodora prostrata subsp. lusitanica, Ulex argenteus subsp. argenteus, Ulex
eriocladus.
1. Cisto ladaniferi-Ulicetum argentei Br.-Bl., P.Silva & Rozeira 1964 ladaniferi2. Genisto hirsutae-Cistetum ladaniferi Rivas Goday 1956 hirsutae3. Ulici eriocladi-Cistetum ladaniferi Rivas-Martnez 1979 eriocladi-
sampaionae4. Lavandulo sampaionae-Cisteum albidi M. Santos ex Rivas-Martnez, Lous, Daz, FernandezGonzlez & J.C. Costa 1990
5. Phlomido purpureo-Cistetum albidi Rivas-Martnez, Lous, Daz, Fernandez-Gonzlez & J.C. purpureoCosta 1990 6. Euphorbio oxyphillae-Cistetum ladaniferi Aguiar J.C. Costa & Penas in Aguiar, J.C. Costa, oxyphillaeCapelo, Amado, Honrado, Esprito Santo & Lous 2003 7. Cisto ladaniferi-Genistetum hystricis P. Silva (1965) 1970 ladaniferi-
genistoidisB. Stauracantho genistoidis-Halimietalia commutati Rivas-Martnez, Lous, Daz, Fernandez-Gonzlez & J. C. Costa 1990
Matos psamoflicos pereniflios, que se desenvolvem em solos arenosos pobres em nutrientes (charneca), no andar termomediterrnico raramente no mesomediterrnico inferior, em paleodunas maioritariamente costeiralusitana. Representam etapas de degradao do Oleo-Quercetum suberis ou comunidades do Juniperion turbinatae.
9. Cistetum bourgaeani Rothm. 1954 10. Stauracantho genistoidis-Coremetum albi Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1964 genistoidis11. Halimio halimifolii-Stauracanthetum genistoidis Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & halimifoliiValds 1980 12. Thymo camphorati-Stauracanthetum spectabilis (Rothm. 1954) Rivas-Martnez, Daz & camphoratiFernandez-Gonzlez 1980 13. Thymo capitellati-Stauracanthetum genistoidis (Rothm. 1954) Rivas-Martnez, Daz & capitellatiFernandez-Gonzlez 1980 14. Halimio verticillati-Stauracanthetum genistoidis P. Gomes, S. Mendes, Vsquez, Cano & verticillatiTorres 2004
14. ROSMARINETEA OFFICINALLIS Rivas-Martnez, T.E.Daz, F.Prieto, Loidi & Penas 1991
Matos dominados por camfitos e nanofanerfitos, que crescem em solos alcalinos incipientes ou decapitados muito erisinados e frequentemente pedregosos, rico e diversicados em espcies e resultam da destruio dos matagais e da vegetao potencial natural pelo fogo e actividade agrcola. Tem uma distribuio mediterrnica, desde o andar termomediterrnico at ao oromediterrnico de ombroclimas de rido a sub-hmido. Caractersticas no territrio: Anthyllis vulneraria subsp. maura,
Argylobium zannoni, Aphyllanthes monspeliensis, Cistus albidus, Coronilla minima, Dorycnium pentaphyllum subsp. pentaphyllum, Elaeoselinum tenuifolium, Fumana ericoides subsp. ericoides, Fumana thymifolia, Koeleria vallesiana, Phagnalon rupestre, Rosmarinus officinalis, Staehelinea dubia, Thesium divaricatum, Valeriana tuberosa.
[Saturejo-Thymbrion capitatae Rivas Goday & Rivas-Martnez 1969 nom. conserv. et mut.] Tomilhais e matos abertos alcalinos de distribuio Costeira-LusitanaAndaluza, Btica e Luso-Extremadurense ocidental, termomediterrnico e mesomediterrnico inferior, seco e sub-hmido, ocenicos e hiperocnicos, que tem o ptimo sobre solos decapitados ou litossolos calcrios. territrio: Asperula hirsuta, Bartsia aspera, Helianthemum origanifolium subsp. andalsicum, Micromeria graeca subsp. micrantha, Serratula baetica subsp. lusitanica, Thymbra capitata. Caractersticas no
Avenula hackelli subsp. algarbiensis, Biscutella vincentina, Cistus palhinhae, Hyacintoides vicentina subsp. vicentina, Teucrium haenseleri, Sideritis algarviensis subsp. algarviensis, Teucrium vicentinum, Ulex erinaceus.
Ib. SaturejoIb. Saturejo-Thymbrenion capitatae (Rivas Goday & Rivas-Martnez 1969) Comunidades algrvicas, algbicas, rondonesas e araceno-pacenses.
Caractersticas no territrio: Genista hirsuta subsp. algarbiensis, Serratula flavescens, Sideritis algarviensis subsp. lusitanica, Teucrium lusitanicum,
Thymus lotocephalus
2. Thymo lotocephali-Coridothymetum capitati Rivas-Martnez, Lous, Daz, FernandezlotocephaliGonzlez & J.C. Costa 1990
Ic. estremadurensisIc. Serratulo estremadurensis-Thymenion sylvestris Capelo, J.C. Costa, Esprito-Santo & Lous 1993 Comunidades do Divisrio Portugus e do Arrabidense.
Caractersticas no territrio: Iberis procumbens subsp. microcarpa, Serratula estremadurensis, Sideritis hirsuta var. hirtula, Thymus zygis subsp. sylvestris, Ulex densus.
4. Salvio sclareoidis-Ulicetum densi Rivas-Martnez, Lous, Daz, Fernandez-Gonzlez & sclareoidisJ.C. Costa 1990 ex Capelo, J.C. Costa, Lous & Neto 1992 4a. ulicetosum densi 4b. thymetosum sylvestris Capelo, J.C. Costa, Lous & Neto 1992 5. Teucrio capitati-Thymetum sylvestris Esprito Santo & Capelo in Capelo, J.C. Costa, capitatiEsprito Santo & Lous 1993.
II. incanaeII. Sideritido incanae-Salvion lavandulifoliae (Rivas Goday & Rivas-Mart Rivas-Martnez 1969) Izco & A. Molina 1989
Comunidades calccolas meso a supramediterrnicas maioritariamente subcontinentais do centro da Pennsula Ibrica. Caracteristica no territrio: Sideritis bubani
IIa. XeroIIa. Xero-Aphyllanthenion Rivas Goday & Rivas-Martnez 1969 em. Izco & A. Molina 1989
Associaes calccolas meso a supramediterrnicas, secas a subhmidas castelhanas que atingem finicolamente o lusitano-duriense. Caracteristica no territrio: Silene boryi subsp. duriensis
6. Sileno duriensis-Aphyllanthetum monspeliensis Amado, Honrado & Aguiar in duriensisAguiar, J. C. Costa, Capelo, Amado, Honrado, Esprito Santo & Lous 2003
15. MOLINIO-ARRHENATERETEA Txen 1937 em. 1970 MOLINIOVegetao de pradarias densas e juncais que crescem em solos profundos, hmidos e raramente submersos. constituda por espcies vivazes que na sua maioria so hemicriptfitos e que em certas ocasies podem ser exploradas pelo homem. Normalmente representam uma etapa de substituio antrpica dos bosques ripcolas caduciflios da Salici-Populetea nigrae. As comunidades desta classe distribuem-se pela Regio Eurossiberiana, mas conseguem alcanar a Regio Mediterrnica, ainda que de uma forma empobrecida.
Agrostis capillaris, Anthoxanthum odoratum, Arrhenatherum elatius subsp. bulbosos, Cardemina pratensis, Carex distans, Carex flacca, Ceratium fontanum subsp. vulgare, Crepis capillaris, Dactylis glomerata, Dactylorhiza elata subsp. sesquipedalis, Gaudinia fragilis var. verticola, Holcus lanatus, Knautia arvensis, Lathyrus pratensis, Linum bienne, Lotus corniculatus, Oenanthe lachenalli, Orchis choriophora, Phleum pratense subsp. bertolanii, Plantago lanceolata, Poa pratensis, Poa trivialis subsp. trivialis, Prunella vulgaris, Rhinanthus minor, Shoenus nigricans, Trifolium resupinatum, Trifolium pratense
Caractersticas no territrio:
palustre, Colchium autumnale, Dactylorhiza maculata, Deschampsia caespitosa subsp. caespitosa, Equisetum palustre, Juncus acutiflorus subsp. acutiflorus, Juncus articulatus, Juncus conglomeratus, Juncus effusus, Juncus fontanesii, Juncus subnodolosus, Lobelia urens, Lotus pedunculatus, Molinia caerulea subsp. caerulea, Poa trivialis subsp. sylvicola, Ranunculus flammula
I. Calthion palustris Txen 1937 Prados estrumados, meso a a orotemperados inferiores, semiconinentais e subcontinentais, muitas vezes em solos inundados.
Caractersticas no territrio: Bromus racemosus, Calthea palustris,
Polygonum bistorta.
1. Loto pedunculati-Juncetum conglomerati Herrera & F. Prieto in T.E. Daz & F. Prieto 1994 pedunculati-
2. Cirsio palustris-Juncetum rugosi Neto, Capelo, J.C. Costa & Lous 1996 palustris3. Deschampsio hispanicae-Juncetum effusi Rivas-Martnez ex Garcia Cachn in hispanicaeLlamas 1985 4. Hyperico undulati-Juncetum acutiflori Teles 1970 undulati5. Juncetum acutifloro-valvati Esprito-Santo & Capelo 1996 acutifloro-
6. Juncetum rugoso-effusi Rivas-Martnez & Costa in Rivas-Martnez, rugosoCosta, Castroviejo & E. Valds 1980 7. Peucedano lancifolii-Juncetum acutiflori Teles 1970 lancifolii8. Hyperico undelati-Juncetum conglomerati J.C. Costa, Capelo, Jardim, undelatiSequeira, Lous, Esprito Santo & Rivas-Martnez 2004 9. Carici cedercrutzii-Juncetum effusi J.C. Costa, Capelo, Jardim, cedercrutziiSequeira, Lous, Esprito Santo & Rivas-Martnez 2004 10. Senecioni aquatici-Juncetum acutiflori Br.-Bl. & Txen 1952 aquatici11. Deschampsio gallaciae-Juncetum effusi Honrado & Aguiar in in gallaciaeHonrado, P. Alves, H. Alves & B. Caldas 2004
13. Agrostio-Cynosuretum cristati Teles 1957 Agrostio14. Anthemido nobilidis-Cynosuretum cristati Teles 1970 nobilidis-
mediterranica, Hypericum pubescens, Phalaris aquatica, Pulicaria dysenterica, Scirpiodes holoschoenus subsp. holochoenus (= Holoschoenus romanus, Scripus holoschoenus).
rectum, Hypericum tomentosum, Linum tenue, Lysimachia ephemerum, Molinia caerulea subsp. arundinacea, Ranunculus bulbosus subsp. alae, Oenanthe lachenalii, Serapias vomeracea, Thalictrum flavum.
coerulescenti19. Phalarido coerulescenti-Juncetum acuti J.C. Costa, Capelo, Jardim, Sequeira, Lous, Esprito Santo & Rivas-Martnez 2004
CrypsioE. Crypsio-Paspeletalia distichi Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952 nom. mut. propos. [Paspalo-Heleochloetalia Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952]
Prados temporariamente inundanos ou submersos nas margens de rios ricos em gramneas vivazes rizomatosas alcnes neotropicais em solos com azoto mineralizado, termo a mesomediterrnicos e termomesotemperados, cantbro-atlnticos e costeiro-lusitano-andaluzes.
PaspaloVI. Paspalo-Polypogonion viridis Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952 nom. mut. [Paspalo-Agrostion verticillati Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952]
Arrelvados dominados por gramneas reptantes, de ptimo mediterrnico, que ocorrem em solos muito hmidos e temporariamente encharcados, eutrofizados e nitrofilizados. Caractersticas no territrio: Lythrum junceum, Paspalum distichum (P.
distichiVIa Paspalo distichi-Polypogonenion semiverticillati Rivas-Martnez, Fernndez Gonzlez & Loidi 1999 nom. mut. [Paspalo-Polypogonenion semiverticillati Rivas-Martnez, Fernndez Gonzlez & Loidi 1999] Prados de gua doce.
20. Paspaletum dilatato-distichi Herrera & F. Prieto in T.E. Daz & F. Prieto dilatato-
scelerati21. Ranunculo scelerati-Paspaletum paspalodis Rivas Goday 1964 corr. Peinado, Bartolom, Martnez-Parras & Ollala 1988 [Heliotropio supini-Paspaletum paspalodis Martnez-Parras, Peinado, Bartolom & Molero 1988 (syntax. syn.), Ranunculo scelerati Paspaletum distichi Rivas Goday 1964 corr. Peinado, Bartolom, Martnez-Parras & Ollala 1988 nom. mut ]
22. Paspalo distichi-Polygonetum viridis Br.-Bl. in Br.-Bl., Gajweski, Wraber & Walas 1996 distichinom mut. [Paspalo-Polypogonenion viridis Br.-Bl. in Br.-Bl., Gajweski, Wraber & Walas 1996]
VIb. SpergularioVIb. Spergulario-Paspalenion vaginati Bueno & F. Prieto in Bueno 1997 Prados inundados por guas salgadas ou salobras.
23. Agrostio-Paspaletum vaginati Bueno & F. Prieto in Bueno 1997 Agrostio24. Triglochino striatae-Cotuletum coronopifoliae P. Alves 2004 striatae-
Lolium perenne, Plantago major, Potentilla asarina, Potentilla repens, Rumex conglomeratus, Rumex crispus, Sporobolus indicus, Teucrium scorodonia subsp. scordioides, Verbena officinallis.
VII. Potentillion anserinae Txen 1947 [Sin. Lolio-Plantaginion majoris Sissing 1969]
Prados mesofticos sobre solos compactados, frescos e hmidos em estaes pisoteadas e nitrificadas de ptimo eurossiberiano. Caractersticas no territrio: Chamaemelum nobile, Juncus tenuis
25. Juncetum tenuis Diemont, Sissingh & Westhoff ex Txen 1950 nom. mut. [Juncetum macri Diemont, Sissingh & Westhoff ex Txen 1950]
pedunculati26. Loto pedunculati-Plantaginetum majoris J.C. Costa, Capelo, Jardim, Sequeira, Lous, Esprito Santo & Rivas-Martnez 2004
resupinati28. Trifolio resupinati-Caricetum chaetophyllae Rivas-Martnez & Costa in RivasMartnez, Costa, Castroviejo & E. Valds 1980
MenthoX. Mentho-Juncion inflexae De Foucault 1984 [sin.Agropyro-Rumicion crispi Nordhagen 1940 em. Txen 1950]
Prados e juncais em solos hidromficos frequentemente encharcados e fortemente nitrificados. Caractersticas no territrio: Cyperus longus subsp. badius, Epilobium tetragonum subsp. tetragonum, Juncus inflexus, Mentha
montana, Carex leporina, Danthonia decumbens, Euphrasia hirtella, Festuca nigrescens subsp. microphylla, Festuca rivularis, Gentiana pneumanthe, Juncus squarrosus, Luzula multiflora subsp. multiflora, Nardus stricta, Pedicularis sylvatica subsp. sylvatica, Potentilla erecta, Stellaria graminea.
A. Nardenalia strictae
Ordem nica Caracterstica no territrio: Erythronium den-canis.
I. Violion caninae Associaes meso-supratemperadas, sub-hmidas a hiper-hmidas, atlnticas e medieuropeias, desenvolvidas pelo pastoreio.
Caractersticas no territrio: Galium saxatile subsp. saxatile, Luzula multiflora subsp. congesta, Polygala serplifolia, Viola canina
Ia. Violenion caninae Pepper-Lisbach & petersen 2001 Arrelvados em solos hmidos.
1. Carici piluliferae-Agrostietumcurtisii Berastegui, Darquistade & J.A. Campos piluliferae-
Ib. Juncenion squarrosi Oberdoffer 1957 Arrelvados em solos com horizonte hstico
2. Agrostio hespericae-Nardetum strictae Aguiar & Honrado 2004 hespericae-
vineale, Brachypodium phoenicoides, Cachrys sicula, Ferula communis, Galium lucidum, Gladiolus illyricus, Hypericum perfoliatum, Hypericum perforatum, Mantisalca salmantica, Medicago sativa, Melica ciliata subsp. magnolii, Ophrys fusca, Ophrys scolopax, Orchis italica, Serapias parviflora, Stipa bromoides.
I. Brachypodion phoenicoidis Br.-Bl. ex Molinier 1934
Arrelvados meso a supramediterrnicos, ocnicos geramente em solos argilosos pofundos mediterrnicos ocidentais. Caractersticas no territrio: Plantago serraria var. hispanica, Salvia
sclareoides
18. POETEA BULBOSAE Rivas Goday & Rivas Martnez in Rivas-Martnez 1978
Pastos cespitosos vivazes de pequenos camfitos prostrados, hemicriptfitos como a Poa bulbosa e trevos, submetidos e mantidos por um intenso pastoreio de gado ovino, em solos secos, raramente afectados por fenmenos de hidromorfia, termo a supramediterrnicos, semiridos superior a hmido mediterrnicos ocidentais. A distribuio destes pastos (malhadas) apresenta uma vinculao muito estreita com as zonas tradicionais de pastoreio e com as vias pecurias de transumncia. Estes prados antropognicos secam logo no nicio do Vero, mas com as primeiras chuvas outonais rebentam e crescem rapidamente, mantendo-se verdes e frteis no Inverno; na Primavera entre as clareiras do tapete verde estrumado nascem imensos terfitos bem adaptados ao sistema. Caractersticas no territrio: Bellis annua, Bellis sylvestris,
A. Poetalia bulbosae Rivas Goday & Rivas-Martnez in Rivas Goday & Ladero 1978
Ordem nica. Caractersticas no territrio: Erodium botrys, Herniaria glabra,
Parentucellia latifolia, Paronychia argentea, Poa bulbosa, Ranunculus paludosus, Romulea ramiflora, Scorpiurus vermiculatus, Trifolium nigrescens, Trifolium suffocatum, Trifolium tomentosum
PeriballioI. Periballio-Trifolion subterranei Rivas Goday 1964 nom. inv. [Trifolio subterranei-Periballion Rivas Goday 1964] Pastos siliccolas termo a supramediterrnicos, secos a sub-hmidos inferiores.
Caractersticas no territrio: Bisserula pelecinus, Moenchia erecta, Onobrychis humilis, Onobrychis peduncularis (= O. eriophora), Trifolium
glomeratum,
Trifolium
1. Trifolio subterranei-Poetum bulbosae Rivas Goday 1964 nom. inv. subterranei[Poo bulbosae-Trifolietum subterranei Rivas Goday 1964] 2. Festuco amplae-Poetum bulbosae Rivas-Martnez & Fernndez-Gonzlez in RivasamplaeMartnez, Fernndez-Gonzlez & Snchez-Mata 1986
II. sesameiII. Astragalo sesamei-Poion bulbosae Rivas Goday & Ladero 1970 nom. inv. [Poo bulbosae-Astragalion sesamei Rivas Goday & Ladero 1970]
Associaes calccolas, termo superiores a sub-hmidas. a mesomediterrnicas semiridas
Astragalus sesameus, Astragalus stella, Medicago intertexa, Plantago albicans, Plantago loeflingii, Trifolium scabrum.
3. Astragalo sesamei-Poetum bulbosae Rivas Goday & Ladero 1970 nom. inv. propos. sesamei[Poo bulbosae-Astragaletum sesamei Rivas Goday & Ladero 1970]
III. III. Plantaginion serrariae Galn, Morales & Orellana 2000 Comunidades neutro-alcalinas em luviossolos crmicos argilosos, termo a mesomediterrnicos, inferiores sub-hmidas a hmidas, bticas, costeirolusitano-andaluzas e magrebinas. Caractersticas no territrio: Erodium primulaceum, Plantago serraria,
Ranunculus bullatus.
4. Trifolio subterranei-Plantaginetum serrariae Martn Osorio & Galn in Galn, Morales & subterraneiOrellana 2000
19. SEDO-SCLERANTHETEA Br.-Bl. 1955 SEDOVegetao eurossiberiana e mediterrnica vivaz de tamanho pequeno, xeroftica, saxcola, formada por camfitos crassiflios e gefitos acompanhado de terfitos efmeros, que colonizam litossolos ou superfcies de rochas, em bioclima termo a orotemperado inferior e termo a supramediterrnico semirido a hiper-hmido.
I. Sedion anglicae Br.-Bl. & Txen 1952 Associaes atlnticas hiperocenicas e euocenicas, termo a supratemperadas, hmidas a hiper-hmidas.
Caractersticas no territrio: Ornithogalum broteroi, Sedum anglicum subsp. anglicum, Sedum pruinatum, Thymus caepititius, Thymus micans.
1. Sedo anglici-Thymetum caespititii J Rodrguez, Ortiz & Pulgar 1996 anglici2. Leucojo autumnalis-Thymetum caespititii Horado, P. Alves & Napomuceno in autumnalisHonrado, P. Alves, Nepomuceno & Barreto Caldas 2003 3. Sedo pruinati-Thymetum caespititii Ortiz, Pulgar & J. Rodriguez 1999 pruinati4. Thymetum micans J.C.Costa, Capelo, Jardim, Sequeira, Esprito Santo, Lous, Fontinha, Aguiar & Rivas-Martnez 2004
II. Sedion pyrenaicae Txen ex Rivas-Martnez, Daz, Prieto. Loidi II. & Penas in Daz & Prieto 1994
Associaes ocenicas supra a orotemperadas inferiores e submediterrnicas sub-hmidas a hiper-hmidas, pirenaicas, orocantbricas, oroibricas e carpetano-leonesas ocidentais. Caractersticas no territrio: Agrostis truncatula subsp. commista, Sedum anglicum subsp. pyrenaicum.
5. Polytrichio-Agrostietum truncatulae Braun-Blanquet, Pinto da Silva & PolytrichioRozeira 1956
III. micranthoIII. Sedion micrantho-sediformis Rivas-Martnez, SanchezGmez & Alcaraz in Sanchez-Gmez & Alcaraz 1993 Associaes mediterrnicas ocidentais, termo a supramediterrnicas inferiores, semiridas a hmidas, colonizadoras pioneiras de patamares terrosos calcrios e de fendas rochosas com cascalho e areia grosseira. Caractersticas no territrio: Sedum album var. micranthum, Sedum sediforme.
7. Sedetum micrantho-sediformis O. Bols & Masalles in O. Bols 1981 micrantho-
20. Lygeo-Stipetea Rivas-Martnez 1978 nom. conserv. LygeoVegetao herbcea densa constituida por gramneas vivazes de folhas rijas, de porte elevado e profundamente enraizadas, de carcter xeroflico sobre solos ricos em bases sem hidromorfia e salinidade, mediterrnica. Ecologicamente representam umas das primeiras etapas subseriais dos microbosques e matagais xricos e esclerofticos da Quercetea ilicis.
Allium pallens, Allium sphaerocephalon, Arrhenatherum album, Bituminaria bituminosa (Psoralea bituminosa), Brachypodium retusum, Convolvus altheoides, Dactylis hispanica, Dipcadi serotinum, Gladiolus italicus, Ophrys vernixa, Phagnalon saxatile, Stipa tenacissima, Thapsia villosa.
Caractersticas no territrio:
A. Lygeo-Stipetalia Br.-Bl. & O. Bols 1958 nom. conserv. Lygeo[Thero-Brachypodietalia Br.-Bl. ex Bharucha 1933 nom. amb.] Arrelvados xerofticos vivazes, desenvolvidos sobre solos calcrios profundos bem estruturados de bitopos pouco alterados, espalhados pela Regio Mediterrnica com o ptimo no Mediterrnico Ocidental, em bioclima termo a supramediterrnico ocenico, semirido a sub-hmido. Caractersticas no territrio: Avenula bromoides subsp. bromoides, Avenula
murcica, Leuzea conifera, Elaeoselinum tenuifolium, Linum narbonense, Ophrys lutea, Stipa offneri, Tulipa sylvestris subsp. australis.
TheroI. Thero-Brachypodion retusi Br.-Bl. 1925 Associaes dominadas pelo Brachypodium retusum, em que abundam
hemicriptfitos e gefitos, termo a supramediterrnicas, semiridas a subhmidas, em solos calcrios muitas vezes com uma camada superficial pedragosa ou cascalhenta produzindo por eroso uma entretcia camada fina mineralizada. Caractersticas no territrio: Biarum dispar, Eryngium dilatatum, Ophrys
tentheredinifera,
Phlomis
lychnitis,
Teucrium
1. Iberido microcari-Stipetum offneri Rivas-Martnez, Lous, T.E. Daz, Fernndez-Gonzlez & J.C. microcariCosta 1990
II. Hyparrhenion sinaicae Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1956 corr. II. J.C. Costa, Capelo, Esprito-Santo & Lous 2002 [Hyparrhenion hirtae Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1956]
Aliana nica na Pennsula Ibrica e Madeira. Caractersticas
Allium subvillosum, Andropogon distachyos, Andryala integrifolia, Andryala laxiflora, Daucus crinitus, Daucus setifolius, Hyparrhenia hirta, Hyparrhenia sinaica, Lathyrus clymenum, Micromeria graeca var. graeca.
no territrio:
depressae4. Carici depressae-Hyparrhenietum sinaicae Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1956 corr. J.C. Costa, Capelo, Esprito-Santo & Lous 2002 [Carici depressae-Hyparrhenietum hirtae Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1956]
5. Dactylido hylodis-Hyparrhenietum sinaicae Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, hylodisJardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000 6. Dauco criniti-Hyparrhenietum sinaicae Rivas-Martnez in Rivas-Martnez, crinitiFernndez-Gonzlez & Snchez-Mata 1986 corr. Dez Garretas & Asensi 1999 7. Cenchro ciliaris-Hyparrhenietum sinaicae Wildpret & O. Rodrguez in RivasciliarisMartnez, Wildpret, Del Arco, O. Rodrguez, Prez de Paz, Garca Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-Gonzlez 1993 corr. Dez-Garretas & Asensi
verrugosa.
I. Agrostion castellanae Rivas Goday 1958 corr. Rivas Goday & Rivas-Martnez 1963
Arrelvados meso a supramediterrnicos, secos a sub-hmidos, geralmente muito pastados, em cambiossolos gleicos. Caractersticas no territrio: Armeria gaditana, Asphodelus aestivus, Asphodelus bento-rainhae, Avenula sulcata subsp. cintrana, Avenula sulcata subsp. gaditana, Festuca ampla subsp. ampla, Holcus annus subsp. annus, Trifolium cernum, Trifolium retusum
1. Gaudinio fragilis-Agrostietum castellanae Rivas-Martnez & Belmonte 1985 fragilis2. Sedo forsterani-Agrostietum castellanae Txen & Oberdorfer 1958 nom. mut. forsterani[Sedo elegantis-Agrostietum castellanae Txen & Oberdorfer 1958] 3. Asphodelo aestivi-Armerietum gaditanae Allier & Bresset 1977 corr. Rivas-Martnez, aestiviT.E. Daz, Fernndez Gonzlez, Izco, Loidi, Lous & Penas 2002 [Asphodelo cerasiferi-Armerietum gaditanae Allier & Bresset 1977] 4. Festuco amplae-Agrostietum castellanae Rivas-Martnez & Belmonte 1986 amplae5. Violo rivinianae-Agrostietum J.C. Costa, Capelo, Jardim, Sequeira, Esprito Santo, rivinianaeLous, Fontinha, Aguiar & Rivas-Martnez 2004 nom. inv.
II. Festucion elegantis Rivas-Martnez & Snchez-Mata in Rivas-Martnez, Fernndez-Gonzlez & Snchez-Mata 1986
Arrelvados hmidos. suprammediterrnicos e supratemperados
Caractersticas
Armeria beirana, Festuca elegans, Phalacrocarpon oppositifolium, Phalacocarpon hoffmanseggii, Ranunculus nigrescens.
no territrio:
6. Phalacrocarpo oppositifolii-Festucetum elegantis Rivas-Martnez, T.E. oppositifoliiDaz, F. Prieto, Loidi & Penas in E. Puente 1988
castellanaeIII. Agrostio castellanae-Stipion giganteae Rivas Goday ex Rivas-Martnez & Fernandez-Gonzlez 1991
Associaes meso-supra mediterrnicas secas a subhmidas, dominadas por gramneas vivazes do gnero Stipa, em cambissolos profundos.
Caractersticas
sulcatae8. Avenulo sulcatae-Stipetum giganteae J.C. Costa, Capelo, Lous & Esprito-Santo 2002
9. Melico magnolii-Stipetum giganteae Rivas Goday & Rivas-Martnez ex magnoliiPeinado & Martnez-Parras 1985
B. Parafestucetalia albidae Rivas-Martnez, Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim & Sequeira 2002
Arrelvados vivazes, silcicolas, em solos pouco profundos, supratemperados submediterrnicos, hiper-hmidos a ultrahiper-hminos das zonas mais alta da Provncia Madeirense em ambiente de Polysticho falcinello-Ericetum arboreae.
maderensisIV. IV. Deschampsio maderensis-Parafestucion albidae Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
Aliana nica Caractersticas no territrio: Agrostis obtussima, Anthyllis lemmanianiana, Armeria madeirense, Crepis versicaria subsp.
23. TUBERARIETEA GUTTATI (Br.-Bl. ex Rivas Goday 1958) Rivas Goday & Rivas-Martnez 1963 nom. mut.
Vegetao de terfitos primaveris e princpio de Vero, pioneiros efmeros, de pequeno tamanho e de carcter xeroflico, indiferente composio qumica do substrato, ocupa bitopos no nitrificados, nos quais a competio pequena para as plantas vivazes, nem hidromrficos. Estes meios costumam ser pobres em matria orgnica no humificada. De distribuio mediterrnica em bioclima termo a oromediterrnico inferior xrico e pluviestacional, consegue atingir territrios eurossiberianos e termo a supratemperado submediterrnico ou estpico
lusitanica, Arenaria conimbrisensis, Arenaria leptoclados, Arenaria serpyllifolia, Asterolinum linum-stellatum, Cerastium pumilum, Crucianella angustifolia, Crupina vulgaris, Erophila verna, Evax pygmaea, Galium parisiense, Helianthemum ledifolium, Helianthemum salicifolium, Hierniaria cinerea, Hippocrepis multisliquosa, Lathyrus setifolius, Medicago littoralis, Medicago minima, Mibora minima, Petrorhagia nanteuilli, Sedum rubens, Silene colorata, Silene conica, Trifolium campestre, Trifolium stellatum, Valeriana dentata .
A. Tuberietaliae guttati (Br.-Bl. ex Rivas Goday 1958) Rivas Goday & Rivas-Martnez 1963 nom. mut.
Comunidades terofticas, siliciosas e pioneiras que se desenvolvem em solos oligotrficos geralmente pouco profundos e s vezes pouco cidos, de textura superficial pedregosa, arenosa ou limosa e consolidados durante a estao seca.
Anthoxantum aristatum, Aphanes cornucopioides, Aphanes microcarpa, Briza maxima, Briza minor, Campanula lusitanica subsp. lusitanica, Erygium tenue, Filago lutescens, Helianthemum aegyptiacum, Jasione montana subsp. gracilis, Lathyrus sphaericus, Linaria spartea, Logfia gallica, Logfia minima, Micropyrum tenelum, Moenchia erecta, Molineriella laevis, Ornithopus compressus, Ornithopus perpusillus, Psilurus incurvus, Rumex bucephalophorus subsp. bucephalophorus, Rumex bucephalophorus subsp. gallicus, Rumex bucephalophorus subsp. canarienses, Silene portensis, Silene psammitis, Silene scabriflora subsp. scabriflora, Teesdalia nudicaulis, Tolpis barbata, Trifolium arvense, Trifolium striatum, Trifolium strictum, Tuberaria guttata, Vulpia bromoides, Vulpia myurus.
divaricatum, Helianthemum sanguineum, Hypochaeris glabra, Jasione montana subsp. montana, Lathyrus angulatus, Linaria saxatilis, Lynum trigynum, Molineriella minuta ssp. australis, Molineriella minuta subsp. minuta, Ononis cintrana, Ornithopus pinnatus, Paronychia cymosa, Paronychia echinulata, Plantago bellardii, Pterocephalus diandrus, Senecio minutulus, Teesdalia coronopifolia, Tolpis umbellata, Vulpia muralis.
Ia. Tuberarienion guttati
Comunidades em solos areno limosos.
1. Airo praecocis-Radioletum linoidis Rivas Goday 1958 praecocis2. Anthyllido lusitanicae-Tuberarietum guttatae Aguiar & Penas 2002 lusitanicae3. Holco setiglumis-Anthoxanthetum aristati Rivas Goday 1958 setiglumis4. Lupino rothmaleri-Ornithopetum isthmocarpae Rivas Goday 1958 rothmaleri5. Paronychio cymosae-Pterocephaletum diandri Rivas Goday 1958 corr. cymosaeRivas-Martnez 1978 6. Periballio minutae-Airopsietum tenellae Rivas Goday 1958 minutae-
longirostris12. Leontodonto longirostris-Ornithopodetum perpusilli Capelo, J.C. Costa, Lous, Fontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
III. III. Molineriellion laevis Br.-Bl., P. Silva, Rozeira & Fontes 1952 nom. mut. [Molinerion laevis Br.-Bl., P. Silva, Rozeira & Fontes 1952]
Comunidades oromediterrnicas superiores e inferiores, mediterrnica-iberoatlnticas.
Cerastium ramosissimum, Ctenopsis delicatula, Hispidella hispanica, Holcus annus subsp. duriensis, Holcus gayanus, Linaria elegans, Micropyrum patens, Periballia invulcrata, Trisetaria ovata.
Caractersticas no territrio:
13. Arenario-Cerastietum ramosissimi Br.-Bl., P. Silva, Rozeira & Fontes Arenario1952 14. Ctenopsietum delicatulae Sardinero, Fernndez-Gonzlez & SnchezMata 2002 15. Hispidello hispanicae-Tuberarietum guttatae Rivas-Martnez hispanicaeFernndez-Gonzlez, Snchez-Mata & J. M. Pizarro 1990 &
IV. pedicellatoIV. Sedion pedicellato-andegavensis (Rivas-Martnez 1978) Rivas-Martnez, Fernndez-Gonzlez & SnchezMata 1986
Comunidade de terfitos suculenos efmeros, meso a oromediterrnico inferior em solos muito superficiais ou iniciais derivados de rochas siliciosas, mediterrnicas.
17. Agrostio truncatulae-Sedetum lusitanici Rivas-Martnez, FernndeztruncatulaeGonzlez & Snchez-Mata 1986 18. Chamaemelo fuscati-Sedetum andegavensis Rivas Goday ex RivasfuscatiMartnez, Fernndez-Gonzlez & Snchez-Mata 1986
ovatum, Anthyllis hamosa, Avellina michelii, Coronilla repanda subsp. repanda, Erodium aethiopicum subsp. pilosum, Evax lusitanica, Leontodon longirrostris, Leucojum tricophyllum, Lotus castellanus, Ononis diffusa, Ornithopus sativus, Ornithopus isthmocarpus, Pimpinella villosa, Romulea ramiflora subsp. gaditana, Rumex bucephalophurus subsp. hispanicus, Vulpia membranacea.
AnthyllidoV. Anthyllido-Malcolmion lacerae Rivas Goday 1957 em. Rivas-Martnez 1977 [Hymenocarpo hamosi-Malcolmion trilobae] Associaes arencolas costeiras sem influncia da maresia salina, termo a mesomediterrnicas, euocenicas, costeiraslusitano-andaluzas.
emarginata, Corynophurus macrantherus, Linaria algarviana, Loeflingia baetica var. baetica, Loeflingia baetica var. micrantha, Loeflingia baetica var. tavaresiana, Lotus arenarius, Malcolmia lacera, Ononis broteroana, Ononis subspicata, Scilla odorata, Tuberaria bupleurifolia, Trisetaria dufourei, Vulpia fontquereana.
21. Corynephoro macrantheri-Arenarietum algarbiensis P. Silva & Teles ex macrantheriRivas-Martnez & Izco 2002 [Anachorto-Arenarietum algarbiensis P. Silva in P. Silva & Teles 1972] 22. Tolpido barbatae-Tuberarietum bupleurifoliae J. C. Costa in J. C. Costa, barbataeLous & Esprito-Santo 1997
patula.
23. Anthyllido hamosae-Malcolmietum patulae Rivas Goday 1958 hamosae24. Loeflingio hispanicae-Malcolmietum patulae Rivas Goday 1958 hispanicae25. Loeflingio micranthae-Erodietum aethiopici Rivas Goday 1958 micranthae-
cancellata, Brachypodium distachyon, Bupleurum semicompositum, Desmazeria rigida, Euphorbia exigua, Euphorbia falcata, Limonium echioides, Linum strictum, Neostema apulum, Ononis reclinata, Polygala monspeliaca, Saxifraga tridactylis, Scabiosa stellata subsp. stellata, Scandix australis, Siderites romana, Valeriana discodea, Valeriana eriocarpa, Valeriana microcarpa.
IV. Trachynion distachion Rivas-Martnez 1978 Associaes de terfitos basfilos, termo a supramediterrnicas pluviestacional ou termo ou mesotemperadas maioritariamente submediterrnicas, em solos calcrios, argilosos. Caracteristicas no territrio: Buglassoides arvensis, Campanula erinus, Chaenorhinum minimus, Cleonia lusitanica, Coronilla repanda subsp.
dura, Crupina vulgaris, Daucus durieua, Euphorbia sulcata, Honrugia petrea, Jasione blepharodon, Linaria micrantha, Omphalodes linifolia, Scabiosa stellata subsp. simplex, Trisectum scabriusculum, Velezia rigida
26. Anthyllido lusitanicae-Brachypodierum distachae Esprito-Santo & Capelo in J.C. Costa, lusitanicaeCapelo, Esprito-Santo & Lous 2002 corr. Esprito Santo, Capelo, J.C. Costa & Aguiar in Aguiar, J.C. Costa, Capelo, Amado, Honrado, Esprito Santo & Lous 2003
laciniatum, Ononis variegata, Phleum arenarium, Polycarpon alsinifolium, Polycarpon diphyllum, Pseudorlaya pumila, Silene nicaensis, Silene ramosissima, Triplachne nitens.
III. III. Linarion pedunculatae Diez Garretas, Asensi & Esteves 1978 in Diez Garretas 1984 Associaes de dunas litorais semifixas das costeiraslusitano-andaluzas, minienses, murciano-almerienses e tingitanas. Caractersticas no territrio: Chaenorhinum serpyllifolium subsp. lusitanicum, Hedypnois arenaria, Herniaria algarvica,
Hypecoum littorale, Linaria ficalhoana, Linaria munbyana subsp. pygmaea, Linaria pedunculata, Pseudorlaya minuscula, Ononis cossoniana, Silene littorea.
31. Herniario algarvicae-Linarietum ficalhoanae Dez Garretas 1984 algarvicae32. Ononido variegatae-Linarietum pedunculatae Diz Garretas ex Izco, P. & variegataeJ. Guitin 1988 33. Violo henriquesii-Silenetum littoreae Izco & Guitin 1988 henriquesii-
Vegeta herb 5. Vegetao herbcea perene e camef or cameftica orfila mediterrnica ocidental
1. Jasiono centralis-Minuartietum juressi Rivas-Martnez 1981 corr. Rivas-Martnez, T.E. Daz, centralisFernndez Gonzlez, Izco, Loidi, Lous & Penas 2002 [Jasiono centralis-Minuartietum bigerrensis Rivas-Martnez 1981]
laricifolius, Leucanthemopsis pulverulenta, Ortegia hispanica, Plantago radicata subsp. acanthophhylla, Plantago radicata subsp. monticola, Reseda virgata.
2. Arenario querioidis-Festucetum summilusitanae Rivas-Martnez, Snchez-Mata querioidis& V. Fuente in Rivas-Martnez, Fernndez-Gonzlez & Snchez-Mata 1986 corr. Rivas-Martnez & Snchez-Mata2002
[Arenario querioidis-Festucetum summilusitanae Rivas-Martnez, Snchez-Mata & querioidisV. Fuente in Rivas-Martnez, Fernndez-Gonzlez & Snchez-Mata 1986] 3. Armerio transmontanae-Plantaginetum radicatae Aguiar 2002 transmontanae-
4. Diantho laricifoliae-Petrorhagietum saxifragae Capelo, Aguiar, Penas, J.C. laricifoliaeCosta & Lous 1998
Arenaria queriodes subsp. fontqueri, Armeria eryophilla, Armeria daveui, Avenula pratense subsp. lusitanica, Festuca bragantina, Jasione sessiflora subsp. sepentinicola.
Caractersticas no territrio:
7. Arenario fontqueri-Armerietum langei Aguiar, Penas & Lous 1998 fontqueri8. Armerietum eriophyllae Pinto da Silva 1965
25. GALIO-URTICETEA Passarge ex Kopecky 1969 GALIOVegetao perene hemicriptfita e de trepadeira de ervas altas de orlas de bosques nitroflizadas e de outras comunidades em biotos de semisombreados antrpicos de locais de solos ricos em nutrientes msicos, hmidos, margem de rios e palustres em que a dessecao no existe ou muito atenuada, como o caso de estaes escionitrfilas, onde a sombra do bosque e a folhada vegetal diminui a evapotranspirao, holrtica, em bioclima temperado, mediterrnico chuvosa e termoboreal.
Caractersticas no territrio: Galium aparine, Lamium maculatum, Urtica dioica.
GalioI. Galio-Alliarion petiolatae Oberdorfer & Lohmeyer in Oberdorfer, Grs, Korneck, Lohmeyer, Mller, Philippi & Seibert 1967
[Alliarion petiolae Oberdorfer in Hejn in Holub, Moravec & Neuhusl 1967] Comunidades hemicrptfiticas hmicolas que vivem nas orlas internas e externas florestais e beira de muros sombrios, em bioclimas termomediterrnicos pluviestacional e termomesotemperados submediterrnicos, sub-hmidos a hmidos.
Arabis glabra, Chaerophyllum temulentum, Geranium robertianum, Myrrhoides nodosa, Pentaglottis sempervirens, Smyrnium perfoliatum, Torilis japonica.
Caractersticas no territrio:
1. Geranio robertiani-Caryolophetum sempervirentis Izco, Guitin & Amigo 1986 robertiani2. Myrrhoidi nodosae-Alliarietum petiolatae Rivas-Martnez & Mayor ex Fuente 1986 nodosae3. Pentaglottido sempervirentis-Scrophularietum reuteri Rivas-Martnez 1981 corr. RivassempervirentisMartnez, Fernndez-Gonzlez & Snchez-Mata 1986 [Pentaglottido sempervirentis-Scrophularietum herminii Rivas-Martnez 1981]
Ib. Smyrnienion olusatri Rivas Goday ex Rivas-Martnez, FernandezIb. Gonzlez & Loidi 1998
Associaes remo a mesomediterrnicas inferiores, termotemperadas sub-mediterrnicas, cantabro-atlnticas e mediternicas. Caractersticas
Allium triquetum, Bryonia dioica, Kundemania sicula, Scrophularia grandiflora, Smyrnium olusatrum, Tradescantia fluminensis, Urtica membranacea.
no territrio:
4. Chelidonio majoris-Smyrnietum olusatri Amigo & Romero 1997 majoris5. Urtico membranaceae-Smyrnietum olusatri A. & O. Bols in O. Bols & Molinier 1958 membranaceae-
6. Urtico dioicae-Sambucetum ebuli (Br.-Bl. in Br.-Bl., Gajewski, Wraber & Walas dioicae1936) Br.-Bl. in Br.-Bl., Roussine & Ngre 1952
B. Calystegetalia sepium Txen ex Mucina 1993 num. mut. [Filipenduletalia ulmariae Foucault & Ghu 1980]
Vegetao vivaz, nitrfila sobre solos hidromrficos, geralmente encharcados, ou margens de gua estagnada ou de corrente lenta, onde predominam hemicriptfitos helofticos e escandentes. Tem o seu ptimo na Regio Eurosiberiana mas atinge, ainda de forma empobrecida, os grandes rios da Regio Mediterrnica.
Antoxanthum amarum, Cucubalus bacifer, Epilobium hirsutum, Epilobium parviflorum, Pulicaria dysenterica, Scrophularia auriculata.
Caractersticas no territrio:
III. Calystegion sepium Txen ex Oberdorfer 1957nom. mut. [Senecion fluviatilis Txen 1950] Associaes mediterrnicasde margens de linhas de gua rica em plantas perenes e trepadeiras.
IV. Filipendulion ulmariae Segal 1966 [Filipendulo-Petasition Br.-Bl. 1949] Vegetao higromegafrbia margens de cursos de guas mesoeutrficas, ocasionalmente contaminadas, atlnticas, subatlnticas, pirenaica central e mediterrnica.
VI. Ageratinio adenophorae Ipomeion acuminatae Esprito Santo, J.C. Costa. Jardim & Sequeira 2004 nom. inv. Comunidades vivazes, nitrfilas de lianas nefitas tropicais de distribuio madeirense e canria.
Caractersticas no territrio: Ageratina adnophora, Anredera cordifolia, Asparagus aspargoides, Cardiospermum grandiflorum, Croscomia x
12. Rubo ulmifoliae-Ageratinetum adenophorae Rivas-Martnez, Wildpret, Del Arco, Rodriguez, ulmifoliaePrez de Paz, Garcia-Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-Gonzlez ex Esprito Santo, J.C. Costa. Jardim & Sequeira 2004 [Bidenti pilosi-Ageratinetum adenophorae Rivas-Martnez, Wildpret, Del Arco, Rodriguez, Prez de Paz, Garcia-Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-Gonzlez 1993 nom. inv.] 13. Solano mauriciani-Ipomeietum acuminatae ind. mauriciani[Comunidade de Solanum mauritianum]
26. CARDEMINE HIRSUTAE-GERANIETEA PURPUREI HIRSUTAERivas-Martnez, Fernandez-Gonzlez & Loidi (1999) 2002
Comunidades escionitrfilas de terfitos efmeros, que prosperam no interior e margem dos bosques ou matagais ligeiramente nitrfilizados, e ocasionalmente ao p de muros sombrios, em solos ricos em matria orgnica, mediterrnicas e submediterrnicas e temperadas holrticas no Sul da Europa e magrebinas. Caractersticas no territrio: Anthriscus caucalis, Cardamine hirsuta,
Centranthus calcitrapa, Draba muralis, Fumaria capreolata, Galium spurium, Geranium dissectum, Geranium purpureum, Geranium rotundifolium, Ranunculus parviflorus, Torilis arvensis subsp. negleta, Torilis leptophylla, Torilis nodosa, Veronica cymbalaria.
1. Galio aparinellae-Anthriscetum caucalidis Rivas-Martnez 1978 aparinellae2. Lamio bifidi-Anthriscetum caucalidis Ladero, Fuertes & Prez Chiscano 1980 bifidi3. Urtico membranaceae-Anthriscetum caucalidis Rivas-Martnez & Costa in RivasmembranaceaeMartnez, Costa, Castroviejo & E. Valds 1980 nom. mut. propos. [Urtico dubiae-Anthriscetum caucalidis Rivas-Martnez & Costa in Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E. Valds 1980] 4. Vicio capreolatae-Odontitetum hollianae Capelo, J.C. Costa, Jardim, Sequeira & capreolataeRivas-Martnez 2004
Ceratocapnos heterocarpa, Galium minutulum, Mercurialis eliptica, Parietaria lusitanica, Parietaria mauritanica, Theligonium cynocrambe.
Caractersticas no territrio:
5. Anogrammo leptophyllae-Parietarietum lusitanicae Rivas-Martnez & Ladero leptophyllaein Rivas-Martnez 1978 6. Geranio purpurei-Galietum minutuli Rivas-Martnez, Costa, Castroviejo & E. purpureiValds 1980 7. Geranio rotundifolii-Theligonetum cynocrambes Rivas-Martnez & MalatorotundifoliiBeliz in Rivas-Martnez 1978 corr. Rivas-Martnez, T.E. Daz, Fernndez Gonzlez, Izco, Loidi, Lous & Penas 2002 [Geranio pusilli-Theligonetum cynocrambes Rivas-Martnez & Malato-Beliz in Rivas-Martnez 1978] 8. Torilido nodosae-Parietarietum mauritanicae Rivas-Martnez 1978 nodosae-
purpureiIII. Geranio purpurei-Torilidion neglectae Lohmeyer & Trautman 1970 corr. Lohmeyer 1975 Associaes escionitrfilas de ambientes florestais ou sombrios de muros ou rochedos mais ou menos visitados pelo homem ou animais, que prosperam nos andares infra a termomediterrnicos e ombroclima semi-rido a hmido, canarienses ocidentais e madeirenses.
Caractersticas no territrio: Drusa glandulosa, Myosotis discolor subsp. canariensis, Parietaria debilis.
9. Galio aparines-Torilidietum neglectae Lohmeyer & Trautman 1970 aparines-
sylvaticum, Campanula rapunculus, Carex divulsa, Clinopodium vulgare subsp. vulgare, Cruciata glabra, Dactylorhiza insularis, Geranium sanguineum, Hypericum perforatum, Inula conyza, Laserpitium nestleri, Lathyrus latifolius, Lathyrus nigra, Lathyrus sylvestris, Lithospermum officinale, Origanum vulgare, Silene latifolia, Silene latifolia, Silene nutans, Tanacetum corymbosum, Thalictrum minimus, Trifolium medium, Veronica chamedris, Vicia cracca, Vicia orobus, Vicia sepium, Vicia tenuifolia.
A. Origanetalia vulgaris Mller 1962 [Melampyro-Holcetalia Passarge 1979] Associaes calcrias ou mesotrficas em solos ricos, europeias centrais, alpinas-caucasianas, orocantbricas temperadas e submediterrnicas e ibricas mediterrnicas.
Vincetoxicum hirundinaria.
I. Linarion triornithophorae Rivas-Martnez, T.E. Daz, F. Prieto, Loidi & Penas 1984 Comunidades siliciosa em territrios carpetano-leoneses e atlnticas europeias meriodionais.
Caractersticas no territrio: Leucanthemum sylvaticum, Linaria
6. Carduo platypi-Festucetum durandii Ladero, F. Navarro, C. Valle, Prez Chiscano, M.T. platypiSantos, Ruiz, M.I. Fernndez, A. Valds & F.J. Gonzlez 1985 7. Hieracio laevigati-Linarietum triornithophorae Ladero, F. Navarro, C. Valle, Prez laevigatiChiscano, M.T. Santos, Ruiz , M.I. Fernndez, A. Valds & F.J. Gonzlez 1985 8. Omphalodo nitidae-Linarietum triornithophorae Rivas-Martnez in Rivas-Martnez, T.E. nitidaeDaz, F. Prieto, Loidi & Penas 1984
II. II. Origanion virentis Rivas-Martnez & O.Bols in RivasMartnez, Daz, F.Prieto, Loidi & Penas 1984. Associaes termo-mesomediterrnicas de ombroclima seco a hmido, costeiras-lusitano-andaluzas, mediternicas-iberoatlnticas e bticas.
Caractersticas territrio: Arabis stenocarpa, Calamintha baetica, Clinopodium vulgare subsp. arundanum, Origanum virens, no
Teucrium scorodonia.
IIa. IIa. Origanenion virentis Subaliana de comunidades meso a supramediterrnica de solos cidos.
1. Pimpinello villosae-Origanetum virentis Ladero, M. , F. Navarro, C. J. Valle, J.L. villosaePrez Chiscano, M.T. Santos, T. Ruiz, M. Fernndez-rias, A. Valds & F.J. Gonzlez 1985 2. Vincetoxico nigri-Origanetum virentis Ladero, M. , F. Navarro, C. J. Valle, J.L. nigriPrez Chiscano, M.T. Santos, T. Ruiz, M. Fernndez-rias, A. Valds & F.J. Gonzlez 1985
Caractersticas no territrio: Cheirolophus sempervirens, Picris spinifera, Stachys germanica subsp. lusitanica.
3. Leucanthemo sylvatici-Cheirolophetum sempervirentis J.C. Costa, sylvaticiLadero, T.E. Daz, Lous, Esprito-Santo Vasconcellos, Monteiro & Amor 1993 4. Senecio lopezii-Cheirolophetum sempervirentis Capelo 1996 lopezii5. Stachyo lusitanicae-Origanetum virentis (Capelo 1996) Capelo & J.C. lusitanicaeCosta in J.C. Costa, Capelo, Esprito-Santo & Lous 2002
cortusifoliiIII. Ranunculo cortusifolii-Geranion canariensis RivasMartnez, Wildpret, Del Arco, O. Rodrguez, Prez de Paz, Garca Gallo, Acebes, T.E. Daz & Fernndez-Gonzlez 1993
Comunidade canrias e madeirenses. Caractersticas no territrio: Dactylorhiza foliosa, Geranium palmatum, Pericaullis aurita, Ranunculus curtisifolius subsp.
6. Pericallido auritae-Geranietum palmatae Capelo, J.C. Costa, Lous, auritaeFontinha, Jardim, Sequeira & Rivas-Martnez 2000
7. Teucrio francoi-Origanetum virentis J.C. Costa, Capelo, Jardim, Sequeira, Esprito francoiSanto, Lous, Fontinha, Aguiar & Rivas-Martnez 2004 nom. inv.