Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>jemal</strong> <strong>qiria</strong><br />
beletristika<br />
tomi 9<br />
didobanas<br />
TamaSi<br />
romani<br />
romani<br />
Tbilisi Tbilisi 2008<br />
2008<br />
gamomcemloba gamomcemloba `saari~<br />
`saari~
omani 1988 wels dastambulia gamomcemloba `nakadulis~ mier.<br />
misi rusuli Targmani Seasrula neli solodma da gamoaqveyna<br />
JurnalSi `Ëèòåðàòóðíàÿ Ãðóçèÿ~ (8,9-10,11-12,1991).<br />
©<strong>jemal</strong> <strong>qiria</strong> - didobanas TamaSi<br />
saavtoro uflebebi daculia<br />
teqnikuri redaqtori: irina markozaSvili<br />
ISBN<br />
gamomcemloba `saari~<br />
xmai mamisai zeciT oxrides Sen zeda!<br />
naTlisReba, 89, 16<br />
ase Tqva nikanor bJalavam:<br />
ar damijereb, cxadia! an ratom unda damijero? mainc<br />
getyvi _ zRvaSi davibade-meTqi. diax, diax!.. ar vici, manamde<br />
viyavi Tu ara. maSin davibade, roca Cemi mexsiereba<br />
daibada, me ki yvelaze adre zRva damamaxsovrda. ase momeCvena<br />
_ talRa aiqoCra da TiTqos am talRis qafisagan<br />
gavCndi. geRimeba? ra Tqma unda, vinmes es rom CemTvis<br />
eTqva, mec gameRimeboda, magram ase aSkarad warmomidgeba<br />
is wuTebi! Tvali gavaxile Tu ara, vxedav, irgvliv mze da<br />
zRvaa. mze barCxalebs caze, zRvis lurji zedapiri ireklavs,<br />
brWyvialebs. didi, moqnili delfini mimaqrolebs<br />
napirisaken, Ronivrad miapobs talRebs, nakvalevze qafian<br />
Cqerals tovebs. TeTri winwklebi ifrqveva haerSi,<br />
TeTr winwklebs niavi itacebs, saxeze masxurebs... movixede...<br />
talRebs miRma mama dgas _ didi nikanori, kiteli<br />
acvia, oqros samxreebi ukeTia, kapitnis qudi axuravs, Cibuxs<br />
abolebs... ulvaSebSi CaiRima da Cibuxi aswia _ `ehei!~<br />
pasuxad mec xeli davuqnie _ `ehei!~<br />
me da nikanori uzarmazar qvaze vsxedvarT. me ufrosi<br />
var, magram Tormeti wlis biWi Cemze didi mgonia. mas-<br />
Si Zalasa vgrZnob, rac mxiblavs da mimorCilebs.<br />
qva zed wylis piras wamomarTula. imodenaa, gegonebaT,<br />
napirze gamoriyuli gemiao, ufro ki gigantis Tavs<br />
magonebs. taniT qviSaSi Caflula, nikapi wyalSi udevs,<br />
mRelvarebis dros talRa pirdapir saxeze askdeba, magram<br />
igi uSiSrad da Seupovrad icqireba zRvis kidisaken.<br />
maRali da farTo Subli zeviT auSveria. talRa imas veRa
a swvdeba, drosa da qariSxlebs daumCnevia Rarebi. Soridan<br />
vinc gaxedavs, kululebi Camozrdiao, ifiqrebs...<br />
erTxel nikanorma aiCema, mgavs, CemsaviT grZelcxviraao<br />
da biWebma `nikanoris qva~ Searqves...<br />
_ Sexede, Sexede zRvas!.. gjera? delfini rom napirisaken<br />
mimaqrolebda, mwvane sanapiro aRma-daRma qanaobda,<br />
Soreuli gorakebic, zed cis kideze wamomarTuli<br />
Tovliani mTebic qanaobda...<br />
wamoimarTa. Txeli, sifrifana biWi iyo. grZelcxvira<br />
adre Canda, naavadmyofars Tavze saparsma rom gadauara.<br />
mere mokeTda. xorblisferi Tma wamoezarda, Sublze dascvivda.<br />
lurji, ucxo Tvalebi azrma gaucocxla...<br />
_ talRebs miRma dedis saxe gakrTa, zRvisferi Tvalebi<br />
momanaTa. oqros Tmebi CamoSloda da wylis Wavls<br />
misi boloebi aqeT-iqiT waeRo, ativtivebda... Semomcina,<br />
xeli damiqnia _ `ehei!~<br />
zRvisaken gavixede. ferTa cvalebadobaSi iqneb mec<br />
damelanda uCveulo raime.<br />
samudamod CamebeWda mexsierebaSi:<br />
mSvidad, auCqareblad irxeva ferxTiT gawolili<br />
zRva, dausruleblad moedineba da mainc iqve dgas. msubuqi<br />
talRa mohyveba talRas, TiTqos napiris gacril<br />
qviSas ealersebao, ufro Sors ki lurji gadadis kvlav<br />
lurjSi, livlivebs, farTo, kriala zolebad iSleba...<br />
mze TandaTan eSveba, TandaTan mewamuli feri edeba<br />
sivrces, ukve aRara Wirs mzisaTvis Tvalis gasworeba.<br />
zed horizontze gakrTeba TeTri xomaldi. mzeras<br />
vZabav, iqneb napirisaken wamovides, magram vici, lodini<br />
amaoa, TeTri xomaldi, rogorc yovelTvis, mewamul<br />
naTebaSi iZireba...<br />
mze swrafad uaxlovdeba cis kides, TiTqos gavarvarebuli<br />
burTi dagordao, wyalSi eSveba da muqi sisxlisferi<br />
edeba zRvas, napirisaken moiwevs, TandaTan<br />
mkrTaldeba, iSriteba, zed napirTan ki vercxlisfrad<br />
laplapebs...<br />
_ Tu didxans, didxans davdgebi da zRvas Tvals ar<br />
movaSoreb, isini movlen... erTxel movidnen kidec...<br />
ialqniani xomaldi wamoimarTa horizontze, auCqareblad<br />
gadmolaxa lurji zvirTebi... uxmod, msubuqad mocuravda...<br />
iseTi gamWvirvale iyo, TiTqos brolisagan aegoT...<br />
kapitnis bogirze mama idga _ didi nikanori, Cibuxs<br />
abolebda... iqve, moajirs deda dayrdnoboda. pirisaxe<br />
niavisaTvis mieSvira, msubuqi niavi uwewavda oqros<br />
Tmas... mere?.. mere yovelive gaqra!<br />
kvlav gakrTa TeTri laqa... iqneb ialqani iyo ucnobi<br />
xomaldisa, iqneb TeTri albatrosi mieSureboda Tavisi<br />
gziT, iqneb TeTrsamosiani asuli amodioda zRvis siRrmeebidan<br />
(amis gafiqrebaze guli usazRvro molodinisa<br />
da SiSisagan SemekumSa)...<br />
da uceb _ nikanorma, didiviT:<br />
_ adamians unda axsovdes sakuTari arsebobis dasawyisi,<br />
is pirveli dRe... xandaxan gveCveneba, TiTqos vixsenebT<br />
raRac Soreuls, rac Cvens dabadebamde iyo... da verafriT<br />
gagvixsenebia Cveni pirveli dRe... pirveli dRe<br />
rom gvaxsovdes, xom yvelaferi gairkveoda...<br />
Cumad gavyurebT sivrces. TandaTan icriceba ferebi,<br />
ruxdeba... caze gamobrwyinda pirveli varskvlavi...<br />
mze Cadis... Cadis... pataravdeba... cecxlis pawia xomalds<br />
emsgavseba... oqros Suquras...<br />
uceb im adgilas, TiTqos sanTia aanTeso, wamieri lurji,<br />
gamWvirvale ali amovarda, gaielva... Caqra... Cavida...<br />
mewamuli dafioni cota xans kidev SerCa horizonts,<br />
wylis zedapirs ki mZime, ruxi feri daawva...<br />
_ ehei! _ xeli aRmarTa nikanor bJalavam. misi mkrTali<br />
silueti TandaTan gamqrqalda... gaqra...<br />
4 5
YFOBKB YFOBKB 1<br />
j]f[ehb j]f[ehb gjhnhtnb gjhnhtnb: gjhnhtnb yjdtkt,b yjdtkt,b rjvtynfht,bs<br />
rjvtynfht,bs<br />
6 7<br />
1<br />
Cemi saxelia nikanor, gvarad bJalava var. sabuTebSi<br />
niko miweria, magram qucna Wediam odesRac nikanori miwoda<br />
gamosajavreblad, me ki momewona da SemrCa ase. ver<br />
getyviT, gvari vin maCuqa. Zalian miyvars Cemi gvari. zRaprebSi<br />
rom mzis Svilebia, imaTTvisaa mogonili da me ratom<br />
daviwuneb. ocdasami wlis win davibade albaT, Tanac<br />
gazafxulze. ratom gazafxulze?.. xasiaTi maqvs iseTi,<br />
guneba gazafxulis amindiviT mecvleba. albaTo, imitom<br />
vTqvi, arafris mtkiceba ar SemiZlia. visac ver gaurkvevia,<br />
zRvis qafma dabada Tu mzis sxivma, rogor SeiZleba<br />
darwmunebiT raime Tqvas. erTxel, maSin Tormetisa viyavi,<br />
Cvenma pionerxelmZRvanelma cisia devdarianma `avtobiografia~<br />
damawerina. ornairad SemeZlo damewera.<br />
an oTxi sityva ikmarebda: `albaT davibade, mgoni var!~<br />
anda unda mewera da mewera. vcxovrobdi _ ise ra! rogorc<br />
wvimian, civ amindSi marto darCenili adamiani... zixar<br />
SenTvis da Tu ram gikaSkaSebs da gaTbobs _ mxolod ocneba<br />
lurj sivrceebze, sadac brolis xomaldiT didi nikanori<br />
micuravs...<br />
cxovrebiT maincdamainc ukmayofilo ara var. zRvis<br />
Soreuli horizontebi mitacebda da amisrulda kidec.<br />
sazRvao saswavlebeli davamTavre. erTxnobas sakabota-<br />
Je gemze davcuravdi, baTumidan CamovyvebodiT da odesamde<br />
rac navsadguria, TiTo-orola dRiT mainc Seviv-
lidiT. bevri ram vnaxe, bevri gavige da mainc mecotava.<br />
avdeqi da gancxadeba davwere, Sors rom gadafrindeba, is<br />
frinveli var da frTebs nu damaWriT-meTqi. mkiTxes,<br />
Soreul aRmosavleTSi Tu waxvalo... ki-meTqi! Camsves sahaero<br />
lainerSi, TiTqmis naxevar dedamiwas gadavufrine<br />
da vladivostokSi amovyavi Tavi. Sori gzis STabeWdilebam<br />
marixis dabadebis dRe gamaxsena. cota fuli momigrovda<br />
jibeSi da vkiTxe, ra giyido-meTqi. dedamiwa miyideo.<br />
saskolo globusi vuyide. marixi cas ewia sixaruliT.<br />
RerZze daatriala es patara dedamiwa. mere moferebiT<br />
daado xeli im adgils, sadac wynari okeanea da Taviseburad<br />
Targmna _ `Wkviani okeane!~ maSin ras vifiqrebdi, am `Wkviani~<br />
okeanis talRebze rom momiwevda curva.<br />
da, ai, petre didis yure ukan movitoveT, msubuq nislSi<br />
CaiZira mwvane gorakebs Sefenili vladivostoki. mze<br />
axlaRa amodioda. vaxtisagan Tavisufali viyavi da gembanidan<br />
gavyurebdi horizontis naTel dafions, romliskenac<br />
mieSureboda Cveni `oxotski~, omisdroindeli,<br />
sami aTasi tona wyalwyvis saeqspedicio xomaldi. yovel<br />
zRvas Taviseburi elferi gadahkravs. Savi zRva Sabiamnisferi<br />
minaxavs, aq ki ruxi feri Warbobs, Tumca adriani<br />
dilis feria iqneb. ori kvira mainc dagvWirdeba koncx<br />
iuJnimde da amasobaSi es sakiTxi gairkveva. axla ki vdgavar<br />
gembanze, gavyuren amomaval mzes da uceb mexsierebis<br />
sawierze amotivtivda sul sxva xati, Cemi bavSvobis<br />
xana, roca `nikanoris qvaze~ videqi da dasavleTis horizontze<br />
dakidebul mzes gavyurebdi... usaSvelo sevda<br />
dameufla. es gza aRmosavleTisaken TiTqos maSorebda<br />
Cems siyrmes, TiTqos veRarasodes davbrundebodi ukan.<br />
aqamde megona, usixarulo bavSvoba mqonda. am wuTs ki mivxvdi,<br />
bavSvobaze Zvirfasi adamianisaTvis araferia da momavali<br />
Tavgadasavlebi verafers gadaswonis. mominda<br />
xelSi kalami ameRo da qaRaldze gamecocxlebina yovelive,<br />
mcire xniT mainc kvlav gavmxdariyavi Tormeti wlis<br />
nikanor bJalava, romelic Tavisi pionerxelmZRvanelis<br />
cisia devdarianis davalebiT `avtobiografias~ wers...<br />
an ra biografia mqonda maSin, raze unda damewera? vifiqre<br />
da Tormeti wlis cxovreba sam nakveTad davyavi: gaSvilebamde,<br />
gaSvileba da ukan dabruneba. samivejer sxvadasxvanairi<br />
adamiani viyavi, TiTqos viRaca uCinari ostati<br />
mourideblad mZerwavda Tixisagan da xan erT saxes viRebdi,<br />
xan meores... manamde wynari da uTqmeli biWi vCandi,<br />
ena mere amovidgi. Tumca ki zRaprebis Txzva adrec mexerxeboda<br />
da tolebi `zRapris gudas~ meZaxdnen.<br />
Cvens sabavSvo saxls winaT `sixaruli~ erqva, Tumca<br />
didi xania aravis axsovs es misi saxeli da ubralod `sabavSvo<br />
saxlad~ an `priutad~ moixsenieben. Cveni farTo ezo<br />
da sanaxebi soflis ganapiras iyo. TviT sofels odesRac<br />
oyayales eZaxdnen, Turme lafSi ifloboda da imitom.<br />
revoluciis Semdeg broliRele Searqves (Rele Camoedineba<br />
aseTi da imisi saxeli!) da sxva zRvispira soflebiviT<br />
mdidari da movlili gaxda. Cveni ezoc av Tvals ar<br />
daenaxveboda. uzarmazari kaklebi da erTi Ziri magnolia<br />
gvedga, siRrmeSi ki sami korpusi, sami uSno, Jamisagan<br />
da uxarisxo saRebavebisagan CayviTlebuli nageboba. kaci<br />
verafriT mixvdeboda, ra saWiroebisaTvis aeSenebinaT<br />
Tavdapirvelad es korpusebi, radgan veranairi dawesebuleba<br />
moxerxebulad iq ver moTavsdeboda. SuaTana,<br />
erTsarTuliani, brtyeli Senoba pirvel korpusad iwodeboda.<br />
ramdenime farTo oTaxSi cxra aTeul bavSvs gve-<br />
Zina. aqve, SesasvlelSive, pawawkintela oTaxebSi administracia<br />
saqmianobda. ori danarCeni, meore da mesame<br />
korpusebi, naomari jariskacebiviT amosdgomodnen marjvniv<br />
da marcxniv, Tan meore sarTulis simaRlidan ise<br />
dahyurebdnen, TiTqos zed waqcevas lamobeno... am SenobebSi<br />
gvqonda sasadilo, abano, samecadino da gasar-<br />
Tobi oTaxebi... sityvam moitana da me rom iqidan mivdiodi,<br />
korpusebs ukve angrevdnen, raTa maTs adgilas axali,<br />
didi Senoba wamoeWimaT...<br />
zRvamde sul oriode kilometri ido. viparebodi<br />
xolme, Cumad gadavivlidi baR-bostnebs, gadavaxtebo-<br />
8 9
di Robewnuls da davadgebodi viwro biliks, Txmelnar-<br />
Si rom miiklakneboda. Releze xidad gadebul Txmelis<br />
morze gadavirbendi. cotac da TavzeviT verasulas mrisxane<br />
klde wamoimarTeboda, avuqcevdi gverds, mwvaned<br />
Caburul ZeZvnarTan gavivlidi. yvelam rodi icoda, _<br />
ZeZvnars miRma ekvderis nangrevebi daefara suros... mere<br />
tye TandaTan meCxerdeboda da im dros, roca gavifiqrebdi,<br />
ar gaTavda es usaSvelo gza-meTqi, qviSian napirze<br />
aRmovCndebodi... uxvad, erTbaSad gadmopirqvavdeboda<br />
lurji zRva, neli, uboroto gruxuniT Semomegebeboda.<br />
avZvrebodi `nikanoris qvaze~ da gril niavs mivuSverdi<br />
saxes...<br />
yvelaze didi STabeWdileba, rac im droidan maxsovs,<br />
zRva da dianoz verulava iyo...<br />
2<br />
dianozs mama ar axsovda. dediserTa iyo da ToTxmeti<br />
wlisas gamzrdeli deda SeuZlod gauxda. qvrivi qali<br />
dReniadag ezo-midamos dahfusfusebda, ulev saqmes<br />
levda da TviTonac ileoda. misi avadmyofobisa aqamde<br />
aravis gaegona da skolidan dabrunebulma biWma loginSi<br />
mwoliare rom dainaxa, elda eca. qvrivma daamSvida,<br />
nu geSinia, Svilo, mawyina, albaT, ramem. gaiqeci, deda<br />
genacvalos, anTimoza ferSals uxme, iqneb sasikeTo rame<br />
mirCioso. soflis ambulatoriamde bare sami kilometri<br />
iqneboda. dianozi ki ar gaiqca, gafrinda. qoSiniT<br />
mivarda da Seexvewa, anTimoza biZia, deda myavs cudad<br />
da wamomyevio. anTimozas araferi ukiTxavs. iqve, ezoSi,<br />
Sekazmuli jori eba. aiRo saeqimo abga, Sejda jorze da<br />
wamoCaqCaqda. dianozi fexdafex mohyva. uWirda, magram<br />
sxva ra gza hqonda. anTimoza ferSals biWisaken ar mouxedavs,<br />
welgamarTuli miirweoda Tavis jorze. bolos<br />
verulavebis saxlamde miaRwies. ferSali avadmyofTan<br />
Sevida, biWi gareT darCa, kibeze Camojda, Tan imas fiqrobda,<br />
jibeSi cxra maneTi rom maqvs, amas anTimoza ar gamomarTmevs,<br />
magram miqsturebis safasurad Tu meyofao.<br />
gamovida anTimoza ferSali, isic safexurze Camojda da<br />
recepti gamowera.<br />
_ a, biWo, gaiqeci afTiaqSi, es fxvnili moitane, samjer<br />
daalevine dReSi!<br />
_ anTimoza biZia, age fuli! _ gaubedavad SesTavaza<br />
dianozma.<br />
_ ra aris, biWo, es?<br />
dianozi gawiTlda, Tavi gaimtyuna, aki vfiqrobdi, ar<br />
gamomarTmevso.<br />
_ amas TxuTmeti maneTi unda, biZia! _ auRelveblad<br />
Tqva anTimoza ferSalma da zurgiT zeda safexurs mieyrdno.<br />
_ mezoblebSi visesxeb sadme! _ wamoiZaxa Semcbarma<br />
dianozma da mokurcxla. ori saaTi irbina orRobeSi aRma-daRma.<br />
vin ar Seawuxa, vis ar miukakuna! maneT-maneT moaquCa,<br />
Tan imas wuxda, anTimoza ferSali amasobaSi Tavis<br />
gzas daadgebodao.<br />
mivida Sin da xedavs, soflis dastaqari imave safexurze<br />
zis gaunZrevlad da mzes mificxebia.<br />
_ moitane? _ dakuWuli maneTianebi gamoarTva. TiTze<br />
dainerwyva, gadaTvala da gulis jibeSi Caido. moajda<br />
jors da waaCaqCaqa.<br />
im adgilas ezo damrecad eSveboda. daRmarTze jors<br />
Tavi dabla mihqonda, ymawvil dianozs ki moeCvena, jors<br />
rcxvenia Tavisi patronisa da Tavdaxrili imitom midiso.<br />
qvrivi umiqsturodac gadaurCa im avadmyofobas,<br />
oRond SiSi SerCa sikvdilisa. aqamde arc ufiqria, Tvi-<br />
Tonac odesme rom mokvdeboda. misi azri da goneba SviliT<br />
iyo dakavebuli da sikvdilze fiqrisaTvis sad ecala.<br />
axla ki SeSinda. imas ki ar ufrTxoda, me ar viqnebi<br />
amqveynad da ra meSvelebao, imisi eSinoda, ar viqnebi da<br />
Cems Svils ra eSvelebao. amitom aCqarda, dafacurda,<br />
10 11
midga-modga da dianozs skolis damTavreba Zlivs acala,<br />
morcxvi patarZali dausva Sin.<br />
viTomc uyvarda Cvidmeti wlis eTer-qali? Znelia<br />
amisi Tqma. mariliani qali ki iyo is dalocvili, tuC-kbili<br />
hqonda, Tvals ver moswyvetdi. dianozs ki im asakamde mieRwia,<br />
qveyana rom moswonT da aseTi gogo sisxls rogor<br />
ver auCqrolebda. loginSi TavSeyra iyo maTi siyvaruli,<br />
dRisiT ki, sinaTleze, daubrebulebiviT Tvals aridebdnen<br />
erTmaneTs. mere da mere, roca axalgazrduli Jini<br />
da wva moiklebda, goneba ganaTdeboda albaT da salaparakoc<br />
gaCndeboda, mosaferebeli sityvebic gamoiZebneboda<br />
da saCxubaric. magram cxovreba Cvens Targze ar Wris,<br />
imas Tavisi Targi da zoma aqvs. patarZali Camrgvalda, Caputkunda,<br />
pirisaxe WorfliT daewinwkla... male _ male ki<br />
ara, Tavis droze _ gaxarebul bebias patara angelozi<br />
Caugora kalTaSi da meore dRes msofliom moicala am<br />
miyruebuli kuTxisTvisac _ omis qaraSoti amovarda.<br />
oTxi wlis jojoxeTi Tavis mxrebze gadaitana dianoz<br />
verulavam, cecxli da tyvia gamoiara, fexiT movlo gapartaxebuli<br />
evropa da imeds Sinidan mosuli samkuTxa baraTebi<br />
Tu unergavda, jer colis mowafuri xeliT dawerili,<br />
mere dedis akankalebuli, okrobokro CiqorTuliT,<br />
saidanac azris gamotana SeuZlebeli iyo... bolo<br />
werils dedis cremlis kvali aCnda, eTer-qalis siTbo da<br />
simxurvale ki ar igrZnoboda da arc aravis Cauxatavs<br />
patara angelozis bunCula xeli, daxe ramodena gogo<br />
gagezardao.<br />
omis bolos, praRaSi, TeTrad dapentili vaSlis qveS<br />
dianozi naRms gadaawyda. sikvdils Zlivs gamostaces.<br />
imdenjer gaWres da Sekeres, nawili ar darCa Tavisi. omi<br />
karga xnis momTavrebuli iyo, qveyana Wrilobas iSuSebda<br />
da dianozi Sinisaken gamoeSura. sabargo vagoniT iara<br />
aTi dRe. gza ise gaiwela, TiTqos arasodes apirebda dasrulebas.<br />
yoveli saaTi am gzisa, yoveli wuTi aberebda,<br />
TmaSi WaRaras matebda da roca soflis ganapiras `pal-<br />
taratonkas~ Zaridan Camoxta, Tavis asakze aTi wliT ufrosi<br />
Canda.<br />
iqneb arc arsebobs winaTgrZnoba! vin aris amis damdgeni,<br />
magram dianoz verulava miabijebda soflis Saraze.<br />
sixarulis magier gulSi aguri edo da ZlivZlivobiT<br />
ezideboda.<br />
WiSkars rom uaxlovdeboda, ukve icoda, moxuci deda<br />
ver gamoegebeboda. ezoSi SesvlisTanave mixvda, uaresi<br />
Wirda, ezos zed kibemde mwvane, RaRana balaxi mosdeboda,<br />
biliki waeSala.<br />
muxlebi dauZabunda dianozs, kibemde Zlivs miaRwia,<br />
safexurze Camojda.<br />
gulxeli daikrifa da sivrces miaSterda.<br />
WiSkarma gaiWriala. karis mezobeli gamoCnda, sonia,<br />
erTi bajbaja, msxvili qali. Zneli sacnobi gamxdariyo,<br />
xorci ise Semoedno omsa da gaWirvebas. xeljoxs eyrdnoboda<br />
da fexebi CoCviT mohqonda. dianozi Caegeba da<br />
sonia viSviSiT Seexmiana:<br />
_ guls nu gaitex, dianoz, agera varT, Seni mezoblebi!<br />
xelebi Semohxvia qals, mxarze Subli miado da, Tumca<br />
jerac araferi icoda, ubeduri ambis molodinisagan,<br />
imis SiSisagan, rasac axla Seityobda, aqviTinda.<br />
soniac aqviTqviTda, cremlad daiRvara, Tan kacis<br />
damSvidebas cdilobda.<br />
_ dawynardi, dianoz, kaci xar da yvelafers unda<br />
gauZlo!<br />
Sercxva dianozs cremlisa, qals xeli uSva, fSlukuniT<br />
Sebrunda, kvlav kibis safexurze Camojda.<br />
sonia joxs Camoeyrdno, Tan mandilis boloTi cremls<br />
iwmendda.<br />
_ nu miwyen, dianoz, gamixmes ena, raRa me unda giTxra<br />
saTqmeli! erTmaneTs SevaberdiT me da dedaSeni. sikvdilis<br />
win rac damibara, unda gadmogce. Sen TviTon ici,<br />
rasac izam. dedaSeni imas tiroda, Cemi bralia me movgvare<br />
Cems dianozs is gvelis wiwilio...<br />
12 13
dianozs guli erTi cicqna gauxda... eTer-qali!.. rac<br />
omis jojoxeTSi gadaeSva, dRemudam eTer-qalze fiqrobda.<br />
jariskacis sangarSi, Tovlsa da WyapSi, WuWysa da<br />
tilianobaSi. erTaderTi sufTa, wminda, nanatri eTerqali<br />
iyo. isev da isev ixsenebda ymawvili meuRlis saluq<br />
tans, isev da isev adneboda mis bage-kbils da icoda dianozma,<br />
sxva qali arasodes moenatreboda. am warmosaxvas,<br />
gaxsenebas, ocnebas, miuwvdomlobis TeTri nisli gadaefina<br />
da SiSma Seipyro dianozis guli, mZime tvirTad<br />
daawva. SiSi bednierebis dakargvisa da momavalSi kvlav<br />
povnis sixaruli erTmaneTs gadaewna da am gorgals aqamde<br />
Tan daatarebda. axla ki, Tavis mitovebul kar-midamoSi<br />
ucxod mosuls gulis kari gadaeketa. ismenda da ara<br />
sjeroda... `gvelis wiwilio!..~ _ vera, es sityvebi ver<br />
CaaRwevda dianozis gulamde...<br />
_ didTovloba movida im dawyevlil zamTars...<br />
gzebi gadaiketa, sofeli qveyanas mowyda. SoriSor mimofantul<br />
saxlebSi sicocxle Zlivs bJutavda. mowyeniloba...<br />
dardi... lodini... gauTavebeli lodini... usaSvelod<br />
gaWianurebuli zamTari... eTer-qali gaxda, loyebi<br />
Caucvivda, Tvalebi sacrisodena gauxda da Sig saSiSi naperwklebi<br />
xtunavda. akvans gadayrdnobils mzera uSterdeboda.<br />
vin icis, ra dardi xravda? sad mihqroda misi<br />
fiqri? Cvili aviwydeboda da patara eliko tirilisagan<br />
iWaWeboda, sanam dedamTili Seaxsenebda: `he, qalo, mokvda<br />
bavSvi!~<br />
erTxel, moulodnelad, `vilisi~ amogugunda. axalgazrda<br />
oficrebi isxdnen, mxiaruli da janmrTeli biWebi.<br />
samxedro nawili axlos idga, xval frontze gzavnidnen<br />
da gulis gadasayoleblad amoiseirnes. sad iyo mamakaci,<br />
stumars Rirseulad rom daxvedroda, maspin-<br />
Zloba gaewia. eTer-qali gamoegeba, WiSkari gauRo. dedamTils<br />
cota arayi SemorCenoda. im biWebs ki Savi puri<br />
da konservebi wamoeRoT. dasxdnen da iqeifes, simRera<br />
da cekva-TamaSi gamarTes. maspinZlis sadRegrZelo da-<br />
lies, omSi wasuli jariskacisa... erTi Savgvremani biWi<br />
eria imaTSi, Tvalebidan cecxlsa yrida, ise cekvavda,<br />
saxli irweoda, ise mReroda, sirinozis namowafariao...<br />
eTer-qali TiTqos Seicvala, gamococxlda, pirisaxe<br />
ucinoda, gabeda da Savgvremans moxdenilad ecekva kidec.<br />
sabralo dedamTils uxaroda, Cemma rZalma piri<br />
aqeT moabrunao. gvianobamde SerCnen stumrebi, madlierebis<br />
niSnad xelebi daukocnes moxucebuls, samTumnianebi<br />
Cauwyves akvanSi elikos da isic `Ru-Ru-o!~bunCula<br />
xelebiT ucacunebda... WiSkramde gavacileb<br />
stumrebso, eTer-qalma... gaacila da gaacila... ukan aRar<br />
mobrunebula...<br />
`moitaces?.. mokles?..~_ imedis sxivi gakrTa dianozis<br />
gulSi, magram umal Caqra.<br />
fostasTan CauvliaT Turme, dianozis saxelze samkuTxa<br />
baraTi CaugdiaT yuTSi, meore dResve moarbenina<br />
fostalionma.<br />
soniam jibidan daWmuWnili baraTi amoaZvrina.<br />
_ sabralo dedaSenma damabara, dianozs daaxvedreo!<br />
xeli aukankalda dianozs, Zlivs gaxsna gacrecili<br />
qaRaldi, masSi samad-sami sityva ewera:<br />
`mapatie, mapatie, dianoz!~<br />
apatia dianozma moRalate cols, yovelive Seundo.<br />
Tavi aiRo, mSrali TvalebiT Sexeda sonias da yrud hkiTxa:<br />
_ Cemi eliko?<br />
_ ori dRe tiroda, gaosda tiriliT!<br />
_ mokvda?<br />
_ oh, ras ambob, sikvdils rogor davanebebdiT! dedis<br />
ZuZus iyo miCveuli da Tavidan gauWirda. dedaSenic<br />
loginad Cavarda. ra gveqna, bavSvi saavadmyofoSi waviyvaneT!<br />
iq ukeT uvlidnen... dedaSeni ver iqna, ver mokeTda...<br />
kargad ici, ra droc iyo! vifiqreT, droebiT sabav-<br />
Svo saxls mivabarebT, bebia mokeTdeba da gamoiyvanso...<br />
SerCa da SerCa, eh!<br />
_ SerCa da SerCa, eh! _ TavisTvis gaimeora dianozma.<br />
14 15
3<br />
marTla ase moxda yovelive?.. zamTris grZel saRamoebSi<br />
Semovidoda dianozi, Tunuqis Rumels miujdeboda.<br />
yvelani did oTaxSi vikribebodiT, sawolebze CamovsxdebodiT.<br />
did-pataras dianozis siaxloves undoda<br />
yofna da zedaxoras vmarTavdiT. toliviT gveqceoda.<br />
Tavis sadardebels gadagviSlida, Cvensas moismenda.<br />
dafaruli araferi gvqonda. erTmaneTisa iseTi wvrilmanebi<br />
vicodiT, erTi ojaxis Svilebmac rom ar ician.<br />
sxvaTa monayols mere gavixseneb, dianozisa ki... is ulevi<br />
tkivili sicocxlis bolomde miitana dianozma...<br />
_ Zia!<br />
dianoz verulava civ oTaxSi dgas. fanjris SuSa yinvas<br />
mouqargavs. buxarSi cecxli suls Rafavs, oTaxs ver<br />
aTbobs da patarebi dawiTlebul xelebze iorTqleben.<br />
yvelas erTnairad usixarulo, Talxi tanisamosi acvia.<br />
zogs cxvirze wvintli Sexmobia, Semcivnebulni qSutuneben.<br />
_ Zia! _ es elami bavSvi. albaT, gogonaa, Tumca Sarvali<br />
acvia, isic zomaze didi, da muxlebze CamosCaCvia.<br />
dianozi misken ixreba.<br />
_ Zia, amiyvane ra!<br />
kacs bavSvi ahyavs, gogona kiserze SemoeWdoba da<br />
dianozs Tvali ewvis.<br />
_ Zia, mec ra, mec! _ saxeloze meore bavSvi eqaCeba.<br />
dianozs isic ahyavs.<br />
_ mec ra, mec amiyvane! _ bavSvebi Semoexvevian, erTmaneTs<br />
aswreben.<br />
dianozi dabneulia, ar icis romel erTs moeferos.<br />
Semodis aRmzrdeli. `aba, aba!~ _ Tvalebs daubrialebs,<br />
daucacxanebs patarebs, ifrens. dianozi jibidan<br />
cxvirsaxocs amoiRebs, cxvirs xmauriT ixocavs, ar surs<br />
gaamJRavnos, ra sawyali guli aqvs.<br />
_ Cemi ai, amodena iyo! _ Cvilis zomas uCvenebs, is ki<br />
aviwydeba, wlebi rom gavida da misi eli ukve wamoizrdeboda.<br />
mamiseul saxlSi ar Sebrunebula dianoz verulava.<br />
is Rame mezobelTan aTia, diliT guda-nabadi aikra. xasxasa<br />
mdelo, adamianis nakvalevi rom wareSala, mwvane Sxamad<br />
moeCvena da guls urevda. amitomac ar uvaWria, Calis<br />
fasad gayida ezo-kari. xelSi rkinis joxi aiRo, rkinis<br />
qalamnebi Caicva da elikos kvals daadga, pawawina<br />
elisa... TiTqos ra unda yofiliyo amaze ioli. adamians<br />
nakvalevze xom qaRaldebis mTeli asxmula mihyveba.<br />
kardakar iara dianoz verulavam, im dawesebulebebis<br />
kars ukakunebda, xan rom `priuts~ uwodeben, xan `upatronoTa<br />
saxls~, xan oficialur `sabavSvo saxls~.<br />
_ Zia, Sen Cemi mamiko al xal?<br />
_ Zia, Sen Cems wasakvanad moxvedi?<br />
_ saCuqali al momitane?<br />
_ ici, me kalgi val!<br />
es wkvitina, sawyali xmebi Tan dasdevda dianoz verulavas,<br />
mosvenebas ukargavda. erTxel sarkeSi Caixeda.<br />
aqamde sarkisaTvis ver iclida. sadalaqoSic ki, roca<br />
parsavdnen, Tavis dards CaRrmaveboda da arc axsovda,<br />
ixila Tu ara sakuTari anarekli. im erTxel daakvirda.<br />
Turme sagrZnoblad Secvliliyo, Tmebi Semodgomas daeTovla,<br />
saxeze naoWi momravleboda. ra iseTi asakisa<br />
varo, gaukvirda... omi axlaxan damTavrdao, rom fiqrobda,<br />
Turme wlebma Cairbines...<br />
_ erTi ram unda SemogTavazo, dianoz! _ respublikuri<br />
masStabis xelmZRvaneli warmosadegi axalgazrda<br />
kaci iyo, ficxi, CxubisTavi, vinac nervebawewili ebrZoda<br />
Tavze daxvavebul saqmeebs, dianozs ki mourbila: _<br />
karga xania, Tvals gadevneb! vici, sabavSvo saxlebi dagivlia,<br />
bevri ram ar mogwons. `sixarulSi~ xom iyavi?<br />
dianozma kopi Sekra. `sixarulSi~ stumrobam guneba<br />
gaufuWa. direqtori gaqnili mela aRmoCnda. TiTliba-<br />
16 17
zoba da brtyeli sityvebi abjrad aisxa da saeWvo stumari<br />
axlos ar gaikara.<br />
_ direqtori da viRac-viRacebi davxseni. iq unda<br />
waxvide!<br />
_ me? _ gaikvirva dianozma.<br />
_ ho, Sen! wesieri kaci mWirdeba me, oblebis gasaWirs<br />
gulTan rom miitans, iseTi! ra ganaTleba gaqvs?<br />
_ saSualo! _ axalgazrda xelmZRvanelis sulswrafobam<br />
Rimili mohgvara diagnozs.<br />
_ vinc omis skola gaiara, umaRlesze metia.<br />
_ gamocdileba... _ yoymani daiwyo dianozma.<br />
_ magas gulis gamocdileba unda, Cemo dianoz, gulisa,<br />
danarCeni TavisiT mova! _ da ucbad ficxad daamata:<br />
_ imas ra gamocdileba unda, oblis lukma biZaSvilmamidaSvilebs<br />
ar SeaWamo!<br />
dianozma Tavi daxara, madlierebiT aevso guli. mixvda,<br />
axalgazrda xelmZRvanelma mas cxovrebis mizani<br />
SesTavaza.<br />
ras unda gaeTbo misi guli, Tu ara aseT saqmes!<br />
adre acivda im wels. wvrilad crida da dianoz verulavam<br />
`sixarulis~ ezos rom gaxeda, guli ufro daumZimda.<br />
Rorebs gadaeCiCqna mwvane moli, Robe aqa-iq waqceuliyo.<br />
Tu sadme xexili idga, totebi CamoeRlitaT, albaT<br />
xilianobis Jams. maSinac is sami korpusi idga ezos<br />
siRrmeSi. dro-Jams, uamindobas, dianozis ugunebobas<br />
usixarulod CaeSavebina, saRebavi Camoerecxa. yovelives<br />
civi da ruxi feri dahkravda.<br />
samudamod daamaxsovrda dianozs: sasadiloSi mwiri<br />
sadilis suni trialebs. bavSvebma Tavebi aswies da Semosuls<br />
moacqerdnen. mzareul qals CamCa xelSi SerCa,<br />
gazinTul xalaTze qonis wveTebi eRvreba, Tavsafridan<br />
WaRara buwkebi mouCans. aravisTvis Seuxedavs dianozs,<br />
pirvel magidasTan mivida, TefSi aswia. gamWvirvale wvniani<br />
iyo, kartofilis oriode naTali tivtivebda. bavSvma<br />
xeli gamoayola, eldanacemma xma Zlivs gaiRo: `Cemia!~<br />
dianozma mxolod usuna da ukan dadga. dro iyo mSieri,<br />
zedmeti aravis moeZeveboda, magram jariskacurma Cvevam<br />
da alRom umal miaxvedra, rac xdeboda. mzareuls<br />
miuaxlovda da xmadabla uTxra:<br />
_ Tqven daTxovnili xarT! dResve yvelaferi CamabareT,<br />
rac Tqvenze iricxeba. xvalidan ki SegiZliaT aRar<br />
mobrZandeT!<br />
vaxSmamde kidev ramdenime TanamSromeli daiTxova.<br />
atyda yayani da gawev-gamoweva. raikomSi giCivlebTo,<br />
imuqrebodnen. dianozma yurebi daigmana, arc rCeva ismina,<br />
arc Txovna gaikara. am Tavisi SeuvalobiT daTrguna<br />
daTxovnilebic da darCenilebic.<br />
navaxSmevs ki uceb mixvda, marto darCeniliyo. misma<br />
simkacrem gube aamRvria da ezo gadaWra erT sxeulad,<br />
protestis gorglad gadaqceulma adamianTa krebulma,<br />
romelTac wuTis win cal-calke Tanamdebobebi ekavaT<br />
da wodebebic saTanado hqondaT: aRmzrdel-maswavlebelio,<br />
Ramis ZiZao, cecxlfareSio, buRalterio, mdivanio,<br />
eqTanio...<br />
aravis Seexvewa dianozi, darCio. `Sin~ Sebrunda, mis<br />
sulSi ukve `Sinad~ qceul sabavSvo saxlSi. pirveli korpusis<br />
yvelaze farTo da civ oTaxSi Seixeda.<br />
bavSvebma moridebiT wamoiwies _ `gamarjobaT, pat!~<br />
amaTac eSinodaT misi, maTs cxovrebaSic SemoiWra raRac<br />
mZime, moulodneli, uxeSi da dianozma igrZno, gulSi<br />
dagrovili boRma im erT dRes daanTxia Turme. mixvda,<br />
misi nabiji ar iyo mTlad swori da awonili. samarTlianobis<br />
saswori Seerya, radgan borotsac zustad imdeni<br />
unda miuzRo, ramdenic daimsaxura.<br />
gadaxeda saxedawiTlebul, sicivisagan mobuzul bav-<br />
Svebs. TavTavianT sawolebTan idgnen, dasaZineblad emzadebodnen.<br />
yvela erTad iZinebda am farTo oTaxebSi, erT<br />
WerqveS, magram gancalkevebiT, TiTqos sawolebs Soris<br />
uxilavi kedlebia Camorigebulio.<br />
_ gcivaT? _ ikiTxa dianozma.<br />
18 19
cioda da meti ara?! kiTxva ufro dacinvasa hgavda,<br />
oRond kacis gaucinar pirisaxeze simkacre Seerbilebina<br />
sxva raRacas, mouxelTebels, xumrobasa da qirqils<br />
rom gamoricxavda. oTaxis bolos, rkinis sawolidan<br />
zlazvniT wamodga sxvebze mTeli TaviT maRali biWi da<br />
iman Tqva:<br />
_ civa da meti ara?!<br />
_ ukana ezoSi xom aris SeSa?<br />
_ cotas gvaZleven, win zamTaria da unda gamovizogoTo!<br />
`cxadia, unda gamovizogoT!~ _ gaifiqra dianozma.<br />
bavSvebi ki Semoscqerodnen da raRacas elodnen.<br />
_ meeqvse, meSvide, merveklaselebo, damenaxveT!<br />
ocamde bavSvma aswia xeli.<br />
_ aba, momyeviT! _ brZana da gasasvlels miaSura.<br />
ukan aravin mihyva. marto gavida bnelSi, korpuss Semouara.<br />
boZze susti naTura bJutavda da SeSas miagno.<br />
kunZze dagdebuli najaxi aiRo da gamZvinvarebiT, Ronis<br />
dauzogavad dascxo. ase egona, kvlav frontze var, Setevaze<br />
gadavedi da ai, am saSineli najaxiT mZulvare<br />
mters vanadgurebo.<br />
_ mome, maswavlebelo!<br />
najaxi haerSi Seayovna. is maRali biWi idga mis win,<br />
sibneleSi sxvebic Candnen.<br />
_ ra gqvia?<br />
_ dianozi! eseni damcinian, magram papaCems erqva ase<br />
da imitom damarqves!<br />
_ Cemi sexnia yofilxar! tyuilubralod dagcinian,<br />
me da Sen, Zmao, vaJkacuri saxelebi gvqvia! midiT, rac<br />
daCexilia, waiReT! iseTi cecxli davanToT, sul guguni<br />
gahqondes!<br />
_ he, biWebo! _ SeuZaxia umcrosma dianozma (amas rom<br />
yveboda, netavi axla sadaao, amoixvneSebda dianoz verulava).<br />
biWebi sicil-qaqaniT miesivnen. nafot-nafot daitaces<br />
daCexili SeSa.<br />
dianozma najaxi kunZSi Caaso, Sublze ofli moiwminda<br />
da auCqareblad mihyva.<br />
sul male Tunuqis RumelebSi mxiaruli cecxli gurgurebda.<br />
dianozi mieficxa. ise xarbad Tbeboda, TiTqos<br />
mTeli sicocxle yinuleTSi egdo da sxeulidan ToSis<br />
gandevnas cdilobda. bavSvebi ki, TiTqmis asi bavSvi, am<br />
oTaxSi SemoiyuJa, sawolebze Camorigdnen, erTmaneTs<br />
Caxutebulni misCerebodnen kacs da yurdacqvetilni<br />
usmendnen. martiv, adamianur enaze uyveboda Tavisi gasaWiris<br />
ambavs, igonebda jojoxeTs, omi rom hqvia, Sim-<br />
Silsa da sicives, tyviis wvimebs da cidan Camocvenil bombebs.<br />
samyura baraTebis molodins da oblebiT savse<br />
gaoxrebul qveynierebas... yveboda dianoz verulava da<br />
Tvalze cremli adgeboda... aravis ukvirda aq misi cremli,<br />
misi gulistkivili... momavlis imedebze mouTxrobda<br />
patarebs da maTs gulebSi Tbil koconebs anTebda...<br />
gviani Rame wamoeparaT. wamoiwia. gadaxeda gayuCebul<br />
bavSvebs da dasZina:<br />
_ axla daiZineT!<br />
TviTon ki samzareulosaken gaemarTa. gaTenebamde<br />
bavSvebs ubralo, jariskacur fafas uxarSavda da Tan<br />
eyvinTeboda...<br />
20 21<br />
4<br />
kapitnis Semdeg gemze koki pirveli kacia. RmerTma<br />
CvenTvis moicala da `oxotskize~ pirveli klasis restoranSi<br />
nawrTobi mzareuli gadmogvigdo. mTeli cxovreba<br />
kaci restornis samzareulos ar moSorebia, magram<br />
sulis siRrmeSi Camalulma siymawvilisdroindelma ocnebam<br />
saSveli ar misca da Sturvali zRvisaken Seubruna.<br />
da ager, mezRvauris ubralo borSCsa da fafas Seuracxyofili<br />
kacis sifaTiT utrialebs, TiTqos ambobs, ra<br />
sisuleleebze macdenTo, magram rasac akeTebs, gemrie-
li gamosdis da mis CamoJamebul sifaTs rogorme avitanT...<br />
sabavSvo saxlic gemiviTaa, misi patara mgzavrebi,<br />
kacma ar icis, sad sxdebian da sad Camodian... mxolod direqtor-kapitanma<br />
dianoz verulavam icoda swori gezi<br />
da Tamamad mihyavda cxovrebis mRelvare zRvaSi... im<br />
pirvel Rames, roca jariskacur fafas xarSavda, igi mixvda,<br />
direqtoris Semdeg pirveli kaci mzareulia.<br />
arc sofeli dauvlia dianoz verulavas, arc mTavrobaSi<br />
gaqceula. adga da rkinigzis sadgurs miakiTxa,<br />
ruseTis matarebels daeloda. im dros matareblebi ise<br />
swrafad ver dadiodnen, raicentris patara sadgurSic<br />
ki TxuTmet wuTs icdidnen, Semxvedrs elodebodnen.<br />
matarebeli daugvianeblad Camodga. dianozi vagonebis<br />
rigs dauyva, iqneb vinme Camovideso. am miyruebul<br />
mxareSi vis ra dakargvoda, magram guls mainc ar itexda.<br />
fanjrebSi gamofenil xalxs aTvalierebda. sakmao gamocdileba<br />
daugrovda. umal xvdeboda, vin ra qonebis patroni<br />
brZandeboda, tyuilubralo ybedobas ar apirebda.<br />
gadmosZaxa kidec erTma daxatulma lamazmanma: `hei, axalgazrdav,<br />
TuTuni ara gaqvs?~ dianozma qisa gauwoda<br />
(iSviaTad Tu moswevda TviTon, frontze SeeCvia). qalma<br />
ki eSmakuri RimiliT _ `aRar Camogivida gulis vardi?~<br />
dianozma xeli Caiqnia, qisa gamoarTva da gza ganagrZo.<br />
uecrad guli Seuxta. vagonis fanjridan rusis gogo<br />
icqireboda. mTlad bavSvi Canda, dardiani, cisferi Tvalebi<br />
miepyro ucxo mxarisaTvis. paWua cxviri aeprixa gulubryvilod.<br />
xelebi Camoewyo Zirs Camoweul fanjaraze<br />
da kaci mixvda, gogos Ronieri mklavebi da didroni<br />
xelis mtevnebi soflur Sromas iyo miCveuli.<br />
fanjaraze daukakuna. gogonam SiSiani gakvirvebiT<br />
gadmoxeda.<br />
_ erTi wuTiT Tu SeiZleba, amxanago!<br />
`amxanagom~ TiTqos daamSvida. es iyo Cveuli, misadqceuli<br />
mimarTva. vagonis karisaken wamovida, kibes yoymaniT<br />
Camoekida. dianozma aniSna, Camoxtio.<br />
Camoxta, Tan saxelurs xels ar uSvebda, vaiTu matarebeli<br />
gameqceso. arc gaemtyuneboda es sifrTxile,<br />
gasvlas xom xuTi wuTiRa uklda, magram xuTi wuTi didi<br />
droa da dianozis winaSe gaixsna damSeuli volgispireTidan<br />
Camosuli varvara mixailovnas mimndobi guli...<br />
_ varvara, kartofilis gaTla da wvnianis Sekmazva<br />
Tu gexerxeba? _ dianozis bageebi Rimils gadasCveoda<br />
ukve.<br />
gogonam mxrebi Searxia, ori qera nawnavi Seatoka,<br />
ufro gakvirvebis niSnad.<br />
_ mzareuli mWirdeba, oRond gafrTxileb, asi Svilis<br />
mama var!<br />
_ ra ambavia! _ Caikiskisa gogonam da umal pirze xeli<br />
itaca. _ mapatieT, mivxvdi, ra Svilebzec meubnebiT!<br />
_ adi vagonSi da bargi wamoiRe!<br />
bargi erTi momcro fuTa iyo. varvaras samzareulos<br />
gverdiT miuCines patara sakuWnao. iq, parkebsa da toprakebs<br />
Soris daudges gasaSleli sawoli. imave dRes<br />
`sixarulSi~ namdvili borSCis suni datrialda...<br />
gunebaSi Caicina dianoz verulavam. axali mzareulis<br />
gamoCenam Tavisi qna. eg lukma piridan mTlad ar gagvivardeso<br />
da zogi TanamSromeli gons moego. mixvdnen,<br />
unda Seguebodnen axali direqtoris axirebebs.<br />
TandaTan aewyo saqme, axleburad da ufro samarTlianad.<br />
Tumca Tavze ar gadasdiodaT da xSirad sakuTar,<br />
cicqna xelfass axmarda, raTa cotaTi mainc damSvenebuliyo<br />
bavSvebis Raribuli sufra, an dabadebis dReze<br />
gaexarebina romelime oboli kapikiani saCuqriT... bavSvebTan<br />
yofna ucocxlebda guls, umatebda xaliss, TanamSromlebs<br />
ki gulCaTxrobili da saxemkacri xvdeboda,<br />
Tumca cdilobda uxeSi aravisTan yofiliyo, samar-<br />
Tlianobis sazomi ar daekarga. erTaderTi, sxvaTagan<br />
gamorCeuli, axalgazrda, mxiaruli, cqriala, dauRleli,<br />
enaWikWika varvara iyo. patarebisaTvis umal deida vara<br />
gaxda, ufro mozrdilTaTvis _ faruli ltolvis sagani,<br />
22 23
TanamSromelTaTvis _ gauTavebeli Woris sababi. TviT<br />
varvaram araferi icoda am Worebisa, igi isev Tavisi volgispireTis<br />
sazomebiT cxovrobda, vinc gaucinebda, imas<br />
Sescinebda, vinc SeubRverda, imas zurgs Seaqcevda; bavSvebTan<br />
erTad daexeteboda tye-tye, sokos agrovebda<br />
(`icode, ar dagvwamlo!~ _ afrTxilebda dianozi); zafxulis<br />
cxel dReebSi, raki wamdauwum zRvaze wasasvlelad<br />
ar ecala, aqve, ReleSi Wyumpalaobda. mere mzeze<br />
gawveboda `zagaris~ misaRebad da soflis biWbuWebs<br />
Wkuas akargvinebda. erTi-orjer esaubra dianozi, didi<br />
taqtiT uxsnida, Cven provincielebi varT, zRvis plaJi<br />
da soflis gubura sxvadasxvaao... bevrnairad mouqarga,<br />
is ki ucodveli, gulubryvilo TvalebiT Semoscicinebda<br />
da ver gaego, ras iTxovdnen misgan. dianozs abnevda<br />
es Semoxedva. RamRamobiT Tavis patara senakSi ganmartoebuls,<br />
varvaras mrgvali pirisaxe warmoudgeboda,<br />
farTod gaziduli Tvalebi da cotaTi mongoluri yvrimalebi.<br />
am gaxsenebam TandaTan waSala eTer-qalis xateba.<br />
mousvenrad trialebda dianozi Tavis viwro sawolSi,<br />
sicxisagan iTangeboda. wamodgeboda, ezoSi gaivl-gamoivlida,<br />
wrialebda... wrialebda... ver bedavda misuliyo<br />
sakuWnaos karTan, daekakunebina... vaiTu ver gaego varvaras<br />
misi zraxvebi, gulubryvilod, udardelad Semoscinebda<br />
da es iqneboda yvelaze samarcxvino... bolos<br />
gadawyvita kabinetSi moexmo, aq molaparakeboda...<br />
TavisTan arasodes daubarebia da damfrTxali varvara<br />
rom dainaxa, TviTonac daibna, ar icoda saidan moevlo.<br />
gogo ki uceb aslukunda:<br />
_ miCivles, xom? ras vaSaveb? erT TefS borSCsa Wams...<br />
_ damSviddi, geTayva, vina Wams borSCs? _ ver mixvda<br />
dianozi.<br />
_ bondo!<br />
_ vin bondo?<br />
_ amxanago direqtoro! _ varvara ise gawiTlda,<br />
bibiloebi wiwakisferi gauxda. _ meSinia, ar gamiwyreT...<br />
me vTxovdebi!<br />
dianozi, TiTqos gulisZarRvi Caswyviteso, gamtknarebuli<br />
Sehyurebda. mere mZimed-mZimed moego gons,<br />
Tavs Zala daatana da naZaladevi gulgrilobiT SeekiTxa:<br />
_ maS, Sens bednier saqmros bondo hqvia?<br />
varvaram wamiT Tvali moanaTa, xom ar damciniso. dianozs<br />
saxeze Cveuli simkacre exata da gaubedavad, damtvreuli<br />
qarTuliT CaiCurCula:<br />
_ bondo Caxnakia mtxoulobs!<br />
Tavidan verc gaixsena, vin iyo bondo Waxnakia. mexsierebaSi<br />
moiCxrika _ erTi sofleli biWi SerCa, uswavleli<br />
da xalxSi gamousvleli, batkaniviT uwyinari da<br />
keTili.<br />
_ Cvengan waxval?<br />
_ casvla ar minda! _ varvaram axla ufro gabedulad<br />
Sexeda, mere siwiTle kvlav moeria da rusulad daumata:<br />
_ mgoni misianebs ar vundivarT, rusi gogo ar gvindao...<br />
_ eg vin giTxra?! _ mkacrad gaawyvetina dianozma.<br />
_ eg sisulele Tavidan amoigde! me dagexmarebi, Sens<br />
bondos miviReb, cecxlfareSi mWirdeba, kar-midamos<br />
movlasac davavaleb!<br />
dianozi Tan laparakobda, Tan karisaken midioda da<br />
mzeras aridebda qals. gverdiT rom Cauara, varvara uceb<br />
daixara, xelze staca da sveli tuCebiT Seexo.<br />
kaci Secba, xeli gamostaca.<br />
_ kargi erTi, dawynardi! _ Tavze xeli gadausva,<br />
rogorc patara bavSvs da gavida...<br />
marTlac amnairad moxda es ambavi? Cems dros dianozi<br />
ukve moxucebulad meCveneboda. adre, albaT,<br />
ufro warmosadegi iqneboda. asakma xorci Semata, pirmrgvali<br />
gaxda, Rababma TiTqos Searbila misi simkacre da<br />
keTil papas daemsgavsa, sabavSvo wignebSi rom xataven<br />
xolme. adrindeli suraTi minaxavs. iqidan kuSti, gamxdari<br />
kaci Semomyurebda, kidev erTi sabuTi imisa, rom<br />
sulsa da mis fizikur yalibs Soris uzarmazari gansxvavebaa...<br />
rac Seexeba Cvens mzareuls, igi CemTvis deida<br />
24 25
vara iyo, ufrosTaTvis varvara mixailovna da Cvidmeti<br />
wlis cqriala gogod ver warmomedgina. profesiam igi<br />
loyebRaJRaJa, msxvilmklaveba dedakacad gadaaqcia. kan-<br />
Si ver eteoda, Tmas iRebavda da amiT cdilobda wlebis<br />
moRorebas. arc bondo Waxnakias siymawviles movswrebivar,<br />
bolSi gamoyvanili TevziviT Savi da uxorco maxsovs...<br />
meore mzareulic gvyavda _ mediko samuSia, Savgvremani,<br />
kekluci qali, magram deida vara sul sxva vinme<br />
iyo. mas mudam gemrieli kerZebis suni sdioda. warbebic<br />
mudam gaSlili hqonda da dReSi aTjer rom davenaxe,<br />
aTjerve damiZaxebda:<br />
_ saCmeli ar ginda, okro?<br />
5<br />
eliko direqtorobis mexuTe wels iSvila Turme dianozma.<br />
patara gogona Zlivs dabajbajebda. yvela qals<br />
dedas eZaxda, kacebs _ mamas. magis dasamiwebel ded-mamas<br />
ki loTobisa da siwamxdris gamo sasamarTlom dedoba<br />
da mamoba CamoarTva. Tumca amaT fexebze ekidaT sasamarTloc,<br />
Svilic da mTeli qveyanac. bavSvi zedmet bargad<br />
miaCndaT da uxarodaT kidec, tvirTi Camogvexsnao. mere<br />
mTlad gadaikargnen, maTi asaval-dasavali aravin icoda.<br />
dianozma imTaviTve gamorCeulad Sexeda bavSvs. vin<br />
icis, kacis gulSi ra xdeboda, magram raRaciT miamsgavsa<br />
Tavis ugzoukvlod dakargul Svils. TviTonac ar uwyoda,<br />
riTi hgavda es eliko im elikos, axla ukve ver ixsenebda<br />
namdvil elikos, radgan Tvalwin mxolod da mxolod<br />
es axali, cicqna gogo edga.<br />
ase iyo Tu ise, dianozi gogonas winaSe Cacucqda da<br />
enamoCleqiT mourusula:<br />
_ eli, ginda, Seni mamiko viyo?<br />
pataram gaucina, kiserze Tavisi susti, wvrili mklavebi<br />
SemoaWdo. dianozma bavSvi gulSi Caikra da im dRi-<br />
dan elikos pawia sawoli dianozis sawolis gverdiT daidga.<br />
ra Seicvala amiT? dianozi xom TviTonac sabavSvo<br />
saxlSi cxovrobda. misi oTaxis kedlebs miRma asi sxva<br />
bavSvi izrdeboda. eg iyo, adre Tu yvelas mama iyo, axla<br />
mxolod elikos mamobas kisrulebda. am patara dawesebulebis<br />
mefe da xelmwife dianozi brZandeboda da vin<br />
dauwyebda Wkuis swavlebas, martokaci bavSvs ver mouvlio.<br />
ra Tqma unda, xelqveiTi qalebi exmarebodnen~<br />
sarecxsac urecxavdnen da sasusnavsac uzidavdnen. bavSvi<br />
metad Tavneba aRmoCnda, magram vin ar mouTmenda.<br />
arc direqtors hqonda angelozis xasiaTi da rogora<br />
hgavso, ise CurCulebdnen, TiTqos marTlac misi sisxli<br />
da xorci yofiliyos. dianozi TiTqos dayruvda, bavSvis<br />
Wirveul moTxovnebs samarTlianobis sasworze rom<br />
Seagdebda, pina yovelTvis misi elis sasargeblod ixreboda.<br />
TandaTan samyarosa da dianozs Soris eliko aRmoCnda.<br />
vinc Wkua ixmara, elis moefera, misi gulis mogebas<br />
Seecada, amiT direqtoris gulsac igebda, cxadia.<br />
sami wlis Tavze dianozma elda gadaitana. `sixarulis~<br />
WiSkars dedakaci moadga da sasmeliTa da wanwaliT<br />
ganadgurebul qalSi dianozma elikos deda Seicno. miCveuli<br />
ar yofila Tavis mokatunebas, magram wamSi dapataravda,<br />
fiandazad daego. vin icis, iqneb TvalTmaqcobda<br />
is dedakaci, an iqneb marTlac gaiRviZa mis gulSi dedam,<br />
_ dajda da atirda. qmari momikvdao, Cioda, vici,<br />
damnaSave var, samarTlianad wamarTves dedobis ufleba,<br />
magram male gamovswordebi da uflebasac aRmidgeneno.<br />
Tqveni didi madlobeli var, bavSvi rom damir-<br />
CineTo. eliko gulSi Caikra, zed cremli gadaafrqvia,<br />
ramodena gamxdara Cemi erTi bewo Svilio. gogona aRrialda,<br />
SiSneulad da gulsaklavad. ra gatirebso da Zlivs<br />
aTqmevines, ar minda es dedao.<br />
maSin ikadra dianozma ukadrebeli. sxva amas ras mixvdeboda,<br />
sxvam kaikacobaSi CauTvala, magram TviTon xom<br />
26 27
ZirisZirobamde xedavda Tavisi saqcielis ugvanobas. sufra<br />
gaaSlevina stumrisaTvis, zed TviTnaxadi aryis boTlebi<br />
Camoamwkriva. qalma sustad gaibrZola, me ukve aRara<br />
vsvamo, oRond mis giJur TvalebSi nacartuta xrColavda<br />
da ena rom erTs ambobda, akankalebuli xeli TavisiT isxamda.<br />
mamakacurad gadahkra, Tavi swrafad gadaswia da<br />
ylupi xaxaSi gadauSva. dianozs Tvali aarida, sakuTari<br />
Sercxvena da sulmdabloba Tu tanjavda. dianozsac<br />
rcxvenoda, veragi maspinZlis roli autaneli iyo. dedakaci<br />
ki ori Wiqis Semdeg gaTamamda, wiTlad daforajebul<br />
saxeze bednierebis sxivi aucimcimda da raRac Jargonuli,<br />
`bosiakuri~ CaiRiRina. dianozma aRmzrdels aniSna,<br />
bavSvi waiyvane da daaZine, gvianaa ukveo.<br />
SuaRameze dianoz verulavam mTvrali dedakaci sadguramde<br />
Caacila, stumars bavSvTan gamomSvidobeba arc<br />
gaxsenebia. mTeli gza RiRin-RiRiniT Calia, Tan CanTaSi<br />
Cawyobil boTlebs gulSi ixutebda. dianozma pirvelsave<br />
matarebelze auRo bileTi. jibeebi amoifxika, rac<br />
fuli hqonda, qals SeaCeCa. iman ki, moulodnelad, fxizeli<br />
TvalebiT Sexeda da damarcvla: `nexoroSi ti Celovek!~<br />
Sevida vagonSi da daikarga, axla ki samudamod.<br />
im Rames JinJRlavda. dianozi fexiT brundeboda.<br />
gzas ver arCevda da talaxs zelda. qalis sityvebis gaxseneba<br />
suls umRvrevda, pirSi simwares grZnobda. iseT<br />
gunebaze dadga, TiTqos mkvleloba Caedinos.<br />
oTaxSi qurdulad Seipara. bavSvis sawols daxeda. am<br />
sam weliwadSi eli sagrZnoblad wamoizarda, patara sawolSi<br />
Zlivs eteoda. zurgze iwva, xelebi zeviT aeyara.<br />
Txeli kululebi Sublze Camohfenoda. piri odnav gaexsna<br />
da mSvidad, Tanabrad sunTqavda. didxans, didxans<br />
dahyurebda dianozi da survili klavda, rom daxriliyo,<br />
mofereboda, xaverdovan loyas Sexeboda... SeeSinda, gavaRviZebo<br />
da Tavi Seikava. bednieri iyo da es bedniereba<br />
wuTis win kinaRam waglijes.<br />
maSin gaifiqra, rac gavakeTe, sworadac gavekeTeo,<br />
da gaxdas Seudga.<br />
gariJraJis win ki moulodnelad gamoeRviZa. fxizeli<br />
Zili icoda da ar gahkvirvebia. sanam Tvals gaaxelda,<br />
manamde gaifiqra, naTuris Caqroba damviwyebiao. aixeda<br />
da elikos mzeras SeefeTa. gogona wamomjdariyo da<br />
dakvirvebiT dascqeroda. dianozs Seaciva.<br />
_ ra moxda, eli?<br />
_ dediko wavida? _ mtrulad ikiTxa gogonam.<br />
dianozma Tavi damnaSaved igrZno. saxe aewva. rogor<br />
unda aexsna elisaTvis, ranairi sityvebi unda daeZebna.<br />
aseTi sityvebi mas ar hqonda da mokled moWra:<br />
_ ho!<br />
eliko ucbad Setrialda, loginSi Caemxo da sabani<br />
Tavze wamoixura.<br />
`tiris?~_ gaifiqra kacma. gogona ar tiroda. dianozi<br />
gaitruna. mixvda, sityvebiT aq verafers uSvelida.<br />
TandaTan riJraJi Semoipara. dianozi iwva, Wers Sescqeroda.<br />
safrTxe dalanda da guli SiSiT ewureboda.<br />
elikos, albaT, ar eZina, mainc frTxilad wamodga kaci,<br />
Cumad Caicva, gareT gavida.<br />
mis garda aravis eRviZa. mere bondo Waxnakia gamoCnda.<br />
amTqnarebda. direqtors ver xedavda da mklavebi<br />
aqeT-iqiT gaaqnia, viTom ivarjiSa. samzareuloSi qvabebi<br />
aaraxuna varvaram, sauzmis Tadarigs Seudga.<br />
_ varvara! _ dauZaxa dianozma da xmadabla uTxra:<br />
_ qvabebs rom Sedgam, CemTan gaiqeci, eliko aayene, Seneburad<br />
gaamxiarule, wuxandels aqeT uqeifodaa!<br />
im dRes moisazra dianozma, droa sakuTar Werze vizrunoo...<br />
Robis gadaRma carieli, triali mindori ido da dianozs<br />
iq miuzomes, ramdenic ergeboda. soflis biWebma<br />
axlo tyeSi sari da wkneli daumzades, urmiT Camouzides.<br />
dadgnen is da bondo, erT dReSi SemoRobes nakveTi. mere<br />
patara elikos Caavlo xeli, SemoRobilSi Seiyvana da<br />
uTxra: `aq Cveni saxli aSendeba!~ bavSvi mowyeniT, uxal-<br />
28 29
isod gahyurebda xvinWkian, mwir miwas. dianozi ki gaxarebuli<br />
darboda aRma-daRma, xatovnad uxsnida, aq amas<br />
davrgav, iq – imaso.<br />
erT dReSi vin ras moaxerxebda, dianozi xom jadoqari<br />
ar iyo, magram im dRes dargulma xexilma pirveli nayofi<br />
rom moisxa, samTvaliani oda mosrulda. amasobaSi, cxadia,<br />
elikoc wamoizarda. is adrindeli, gulcivi mowyeniloba<br />
sul sxva grZnobiT Seecvala. roca verulavebma<br />
TavianTi mcire xabaki axal odaSi gadazides, eliko mecxre<br />
caze dafrinavda. dianozi xelebCamoyrili idga Sua<br />
oTaxSi. ar icoda sad damjdariyo. eliko ki oTaxidan<br />
oTaxSi dacunculebda, kar-fanjrebs xan ketavda, xan<br />
aRebda, nivTebs adgils ucvlida... kedlis sarke verafriT<br />
Camohkida moxerxebulad...<br />
sxva TvaliT Sexeda dianozma am facifucs, Turme<br />
daqalebula ukve misi Svili.<br />
Zilis win elikom moulodnelad hkiTxa:<br />
_ mama, Robe ar unda gaswordes?<br />
_ aba, Robe? _ ver mixvda dianozi.<br />
nakveTis bolos, `sixarulis~ miwa, saqaTme rom daeteoda,<br />
im zomisa, samkuTxedad Semodioda dianozis bostanSi.<br />
didi araferi, magram im adgilas zamTris msxali wamoizarda,<br />
TviT dianozis darguli, totebi farTod ga-<br />
Sala, yovel wels msxvili nayofiT mZimdeboda. usamarTloba<br />
arc eTqmoda, Robe Tu xeirianad gaswordeboda,<br />
magram dianozma Sors daiWira. axla Svilsac civad Seepasuxa:<br />
_ raSi gainteresebs, daiZine!<br />
ase ki Tqva, magram TviTon Zili gaukrTa. bare avdgebio,<br />
rom ifiqra, maSin CaeSva sizmarSi. msxali sazamTros<br />
odena nayofiT daxunZluliyo, totebs lawaluwi gaudioda...<br />
mravali wlis Semdeg gaaxsenda dianozs es sizmari,<br />
roca ipolite kvirkveliam ezos axali Robe Semoavlo<br />
da `usamarTloba~ gaaswora, dianozs ki Rone ar eyo, win<br />
aRdgomoda...<br />
30 31<br />
6<br />
TiTo ipolite kvirkvelia yovel koleqtivSi urevia.<br />
ager `oxotskize~ bocmans rom Sevxede, umalve ipolite<br />
gamaxsenda da gunebaSi aseve Sevarqvi. xmamaRla rom meTqva,<br />
xom gaikvirvebda, magram aSkarad vatyobdi, xelis<br />
moTboba amasac kargad exerxeboda. gamaxsenda kedlis<br />
gazeTebi, jer cisia devdarianis TxovniT rom vuSvebdi,<br />
mere ki SeTqmulebis droisa... amaze, Tu damcalda, qveviT<br />
movyvebi, axla ki, iseTi bedi maqvs, kedlis gazeTs aqac me<br />
damavaleben. es Cemi bocmani wamdauwum Tavze wamomadgeba.<br />
Tu zRvas gavyureb, ras udgexar, saqme araferi gaqvso,<br />
_ mekiTxeba. Tu vzivar da vwer, mweraloo, _ aTvaliswunebiT<br />
dudRunebs. iqneb hgonia, saCivrebs vwerde,<br />
magram, damacados, xval-zeg kedlis gazeTze rom Camovkideb<br />
biRa ulvaSebiT!.. xumroba iqiT iyos, magram ipolite<br />
kvirkvelia pirveli danaxvisTanave aviTvaliswuneT<br />
`sixarulis~ biWebma. axla vxvdebi, gulis siRrmeSi eliko<br />
ar gvemeteboda misTvis da imitom...<br />
gamxdari eTqmoda, simaRlec ar aklda, oRond patara,<br />
nasaTuTevi Ripi gadmoegdo, rac simaRles TiTqos<br />
uqrobda. verasodes gavarkvie, ra feris Tvalebi hqonda.<br />
ise ostaturad agaridebda mzeras, verc ifiqrebdi,<br />
mzeras maridebso. gansakuTrebiT misi mokle TiTebi mzaravda.<br />
Tavdapirvelad verafriT gavige, ra hqonda zed<br />
wacxebuli. loyaze momiTaTuna da TiTqos momeweba. gvian<br />
mivxvdi, karameli ecxo. mudam karameli edo pirSi,<br />
dRedaRam imas wuwnida. amitomac hqonda, albaT, kbilebi<br />
daWianebuli.<br />
pirvelad ocdaeqvsi wlisam aRmoaCina `sixarulad~<br />
saxeldebuli qeris ormo, moadgiled dajda samneo<br />
dargSi...<br />
eliko verulava im dros mxolod meaTeklaseli iyo.
Tanatolebis yuradRebiT ganebivrebul, ufrosebis<br />
gadaWarbebul mzrunvelobas miCveul gogonas ipolitesnairi<br />
vinme ras moewoneboda, magram elikos im xafangSi<br />
Caucda fexi, raSic manamde araerTi nebiera gabmula.<br />
ipolitem Tavdapirvelad zedac ar Sexeda direqtoris<br />
qaliSvils, ufro sworad, warmodgeniTac ver warmoidgenda<br />
da ocnebiTac ver iocnebebda, eliko Cemi<br />
coli gaxdebao. miT ufro, qalebis uyuradRebobas ar<br />
uCioda. ucolo Wabukis gamoCenam metoqeoba gaaRviva<br />
mSvenieri sqesis TanamSromelTa Soris. vis dakargvia ase-<br />
Ti saqmro, magram bare ori-sami gasaTxovris sulSi imedis<br />
mbJutavi ali aacimcima. rac iolad gveZleva, imaze<br />
tuCs vibzuebT xolme da ipolitemac Tvali daadga yvelaze<br />
amaysa da ukarebas _ mravala papaskirs, visac Tavisi<br />
qalwulebrivi vneba yinulis natexiviT mihqonda mamakacTa<br />
cecxlwakidebuli gulebiT mokirwylul bilikze.<br />
Sinaberobis gadasaxvevamde mravalas jer kidev kai gza<br />
hqonda gasavleli da ipolites imedis natamalic ar unda<br />
darCenoda. elikom amaebisa araferi icoda, magram gumaniT<br />
iynosa, gauTxovrebs Soris metoqeoba gaimarTao da<br />
gatacebiT Caeba brZolaSi.<br />
ra Tve iyo? gaxsenebadac ar Rirs! kargi amindi ki idga.<br />
ipolites mravala daemartoxelebina quCis mosaxvevTan<br />
da Soridan ise Canda, mTasa da bars umtkicebso.<br />
eliko Tavis WiSkarTan, Zewnis Ziras ijda da iqidan uyurebda.<br />
ras ar miscemda, oRond Tavisi yuriT moesmina<br />
yovelive. eWvic ar epareboda, `dedaberi~ Sanss xelidan<br />
ar gauSvebda da ipolites daiTrevda. patara, uWkuo<br />
gogos marTlac rom moesmina maTi dialogi, albaT guls<br />
aicruebda da ipolite verasodes gaxdeboda dianozis<br />
siZe.<br />
mravalam aTi wuTi ismina ipolites moqarguli bJuturi,<br />
bolos moiwyina da civi wyali gadaasxa:<br />
_ nu gewyineba, biWuni, magram me rom gamogyve, aTi<br />
wliT adre unda dabadebuliyavi, ipolite ar unda<br />
grqmeoda da, rac mTavaria, Sennairi `masti~ ar momwons!<br />
Sebrunda da Tavis gzas gauyva. ipolite ki erTxanobas<br />
daretianebuli idga, Tan fiqrobda, es `masti~ mainc raRa<br />
jandabaao.<br />
qurdulad mimoixeda, vinmem xom ar SemamCniao. ar moewona<br />
elikos TvalTvali. `gadagreven es bavSvebi, daaxio<br />
unda yurebi!~_ moRuSulma Cauara, magram `bavSvma~_<br />
uceb:<br />
_ rao, ipolite, ver gaalxve yinuleTi?<br />
ipolite kinaRam Sexta, braziT saxe moeqca. meore<br />
wuTs Tavi moiToka, gaWirvebuli Rimilic moaxerxa da<br />
gaTamamebul lawiraks Tvali gauswora. pirvelad Seam-<br />
Cnia, mowafuri kabis qveS ukve qaliSvili imaleboda.<br />
_ ai, vetyvi mamaSens, usaqmod rom zixar aq!.. dagaxevs<br />
yurebs!<br />
elikom gamomwvevad gaicina da am sicilSi isic igulisxmeboda,<br />
rom jer bavSvi iyo, da isic, rom ukve qaliSvilobisaTvis<br />
mieRwia.<br />
_ anda, mamaSeni rad minda, ager var da me dagaxev<br />
yurebs!<br />
ipolite marTlac waepotina gogonas, yurebi xelisgulebSi<br />
moimwyvdia, oRond, ra Tqma unda, moferebiT.<br />
elikom kvlav gaicina da pirveli xidi maSin gaido...<br />
eh, marTlac daberda dianozi, zedmetad mimndobi<br />
gaxda. imas veRara xedavda, yurisZirSi ra xdeboda. aTasnair<br />
gegmebs awyobda qaliSvilisaTvis, mters rom<br />
Tvalebs dauvsebda, iseT momavals umzadebda, momavali<br />
ki Turme aqve, ezoSive trialebda da dianozis gulma<br />
Zlivs gauZlo sasikvdilo dartymas.<br />
elikom Tamamad gauswora mzera da orad-ori sityva<br />
gaimeta:<br />
_ mama, vTxovdebi!<br />
32 33
kaci gaSra, enaCavardnili Sehyurebda karga xans, mere<br />
xmis kankaliT daekiTxa:<br />
_ gagiJdi?<br />
_ mama, ukve didi var! rogorc gadavwyvite, ise gavakeTeb!<br />
_ mere swavla?<br />
_ mombezrda swavla, vinc uswavlelia, Cvenze ukeT<br />
cxovrobs!<br />
dianozs TiTqos yelSi wauWireso, ZlivsRa sunTqavda.<br />
_ vin aris mainc?<br />
_ ipolite!<br />
_ vi-in?! _ Tavzari daeca dianozs. _ vi-in?! _ gaimeora<br />
ukve xmadabla da imwamsve, sulis siRrmeSi, saSinlad<br />
SesZulda Tavisi moadgile, raRac slipsa da civsisxlians<br />
Sexebodes TiTqos. _ isa?.. is selapi!.. dResve<br />
gavagdeb samsaxuridan!<br />
eliko ki, misi eli, Tvalebmowkuruli Sehyurebda,<br />
Txeli tuCebi jiutad moekuma.<br />
_ Sen amaswinaT aqebdi!<br />
marTlac aqebda! ena ZirSi unda moekvnita. swored<br />
misma sityvebma ubiZges elis, dianozis naTqvamma feri<br />
Semata uferul suraTs, romelsac siRrme da perspeqtiva<br />
ar gaaCnda.<br />
daiRala dianoz verulava, saSinlad daiRala!.. dro<br />
iyo, Semcvlelze efiqra... iwva im Rames martokacis loginSi<br />
da guli tkiviliT gamoscemda: eli, eli, eli!.. _<br />
sad daikarga, saiTken wavida misi namdvili eli!<br />
7<br />
_ isev wer? _ Tavze bocmani wamomdgomia. pawia, uferuli<br />
Tvalebi mouWutavs, msxvili tuCebi damcinavad moubricavs.<br />
arafriTa hgavs ipolites da mainc vamsgavseb.<br />
`neta ras amomiCema?~ _ vfiqrob da fexze vdgebi.<br />
_ getyoba, bevri Tavisufali dro gaqvs! _ damarcvliT<br />
meubneba. _ wamodi!<br />
mivyvebi. kiCoze Cerdeba. `oxotskis~ nakvalevze Te-<br />
Tri Cqerali mosdevs. ramdenime delfini gamogvdgomia,<br />
wylis qafs eTamaSebian. lamaz, mbzinav sxeulebs Ronivrad<br />
isvrian TeTri winwklebiT gajerebul haerSi.<br />
_ aha, aqedan aqamde morecxe! _ mibrZanebs bocmani,<br />
ZenZsa da vedros maCeCebs.<br />
gulmodgined vxexav aTasjer gaxexil gembans, Tan<br />
mravala papaskirze vfiqrob. neta ranairi `masti~ moewoneboda<br />
mravalas _ Savgvremani, TeTrgvremani, mwi-<br />
Turi... _ marCevelas narCevelao, gamigonia. sabolood<br />
bedma ise gadawyvita, mravala papaskiri sabavSvo saxlze<br />
daqorwinda...<br />
zRvis mlaSe wyliT viwuwebi, ofliT mewinwkleba<br />
safeTqlebi da pirisaxes niavs mivuSver... mainc saidan<br />
gamoCnda es mravala papaskiri? isRa vici, mavra eqTans<br />
ergeboda naTesavad, iman moiyvana, ifiqra, beds vumzadebo,<br />
ra icoda, martoqalobisaTvis Tu imetebda.<br />
_ hxm, hxm!.. _ kvlav es bocmani, Cem mier ipolited<br />
wodebuli, wamomadga Tavze, namuSevars gadaxeda. gembani<br />
ise prialebs, cxvirsaxocs WuWyi ar ahyveba. wuni ver<br />
daudo, mainc ar movwonvar. vxvdebi, mas SiSs gvris sawerkalami<br />
da TeTri qaRaldi, misTvis sruliad ucxo, gaugebari<br />
atributebi sxvanairi arsebobisa.<br />
kapitnis TanaSemwes ki zRvisferi Tvalebi da sandomiani<br />
saxe aqvs, TanagrZnobiT miRimis.<br />
_ raze dagsajes, amxanago matroso?<br />
_ ar vici, amxanago kapitnis TanaSemwev!<br />
_ Senze amboben, mTeli dRe kubrikSi zis da werso!<br />
_ diax, amxanago kapitnis TanaSemwev, werilsa vwer!<br />
_ amodena werils, Se kaco?<br />
_ diax, Cems adresats, did nikanors yvelaferi ainteresebs!<br />
34 35
_ didi nikanori vinRaa? _ kapitnis TanaSemwis saxeze<br />
Rimili qreba.<br />
_ kolumbisa da magelanis Semdeg upirvelesi zRvaosania,<br />
amxanago kapitnis TanaSemwev!<br />
kapitnis TanaSemwe eWviT Semomcqeris. ver bedavs<br />
miTxras, egeTi zRvaosani ar gamigoniao. eSmakma dalaxvros,<br />
iqneb marTlac arsebobs didi nikanori. sazRvao<br />
akademiaSi swavlis dros zRvaosnobis istoriaSi gaWirvebuli<br />
samiani hqonda da asi procentiT marto kolumbisa<br />
da magelanis arsebobaSi iyo darwmunebuli.<br />
iqneb SemekiTxos, ra ambebs uyvebi im Sens nikanorso,<br />
magram igi arafers mekiTxeba. bocmani mravalmniSvnelovnad<br />
uyurebs. kapitnis TanaSemwe ki Tavs uqnevs da<br />
gvSordeba.<br />
irgvliv horizontamde mSvidi zRva gawolila. mzis<br />
sxivebi Tanabrad efineba da dasavleTidan aRmosavle-<br />
Tisaken TeTri qafqafa rZe iRvreba TiTqos...<br />
tyuilad ar CameZia kapitnis TanaSemwe, SemeZlo Tundac<br />
elefTer lagvilavas ubedurebis ambavi momeTxro...<br />
8<br />
mavra da elefTeri gvian daqorwindnen. elefTer lagvilava<br />
maSin ormocs ukakunebda da axloblebma masze<br />
xeli Caiqnies. manqanam daRupao, _ es isedac aSkara iyo.<br />
mZRolis xeloba jarSi Seiyvara da xelisgulSi Camjdari<br />
imJamindeli Jangi da mazuTi verasodes moiSora.<br />
zorba vinme gaxldaT, didi, mZimewoniani manqanebi dahyavda.<br />
msubuq manqanaSi Tavs rogorRac damcirebulad<br />
grZnobda. viTomc es amodena kaci viRacas ZaliT Caetena<br />
cicqna naWuWSi. ganZrevis erideboda, vaiTu kvercxiviT<br />
SemomefSvneso. gadahyva gzebsa da Sarebs. amasoba-<br />
Si berbiWobis aCrdili wamoadga Tavze. maincdamainc<br />
wunia ar iyo, oRond Tavisi dRe da moswreba iseT qalebs<br />
xvdeboda, gzispirebze rom Souloben iafad da Seuwuxeblad.<br />
qalis asaki ra saxsenebelia, magram mavra Zeria elefTers<br />
rom Sexvda, siymawvilis Jams sakmaod iyo gadacilebuli.<br />
gasaocari isRa rCeboda, ase gvian rom gaicnes<br />
erTmaneTi. mavra eqTnad muSaobda sabavSvo saxlSi, elefTeris<br />
saxlidan `sixarulamde~ ki xelis gawvdenaRa<br />
iyo. asea Tu ise, erTxel wamlebiani boRCiT datvirTuli<br />
mavra avtobuss ar daeloda da raicentridan momaval<br />
elefTers Caujda kabinaSi. mxiaruli gunebis qals pirze<br />
vardi efina da elefTerma ucxo TvaliT Sexeda.<br />
`sixarulis~ WiSkramde miiyvana, gza gaimruda saamisod.<br />
karga xans gahyurebda, rogor miirxeoda qali xeivanSi.<br />
sakmaod moxdenili diaci brZandeboda, magram kac-<br />
Ta didi nawili brmaa da aseT qalebs ver amCneven. elefTeric<br />
brma iyo am wuTamde. axlaRa aexila Tvali da<br />
kviris Tavze mavra Sin daisva, Tavis patara qoxSi.<br />
im dRidan kaci da qali, rogorc es milionjer momxdara,<br />
bejiTad Seebnen uRels. risi zidvac RmerTma daavala,<br />
oci weli erTgulad zides, Tumca erTgulebis wil<br />
bedTa gamrige gana jildos gaiRebs xolme. SiSi awuxebda<br />
col-qmars, ukve asakSi varT da vaiTu uSvilZirod gadavegoTo.<br />
mavras erTi-orjer TiTqos ahyva kidec bavSvi,<br />
magram sami-oTxi Tvis Semdeg imedi uwydeboda xolme<br />
da gamocdilma eqimma urCia, aseTi bedi gqonia, raki bavSvi<br />
ginda, saavadmyofoSi unda dawveo.<br />
didxans iyo mavra miyuradebuli. erTxel, qorwinebis<br />
meore weli gadioda ukve, mixvda, bedma isev gauRima.<br />
im dResve dawva raionis saavadmyofoSi. eqimis rCevas<br />
ugdo yuri. mTeli dRe loginidan ar dgeboda da Tu wamodgeboda,<br />
ise frTxilad adgamda nabijs, gegonebodaT,<br />
pirTamde savse jami miaqvs da ar unda gadmoRvaroso.<br />
drom mouwia da viRac ucnobi afaCunda, iZra mucelSi.<br />
bednieri qali yurs ugdebda, mudamdRe xeli sabanqveS,<br />
36 37
mucelze edo. roca verafers igebda, guli SiSisagan ewureboda,<br />
meore wams ki aSkarad esmoda sicocxlis swrafvis<br />
mauwyebeli moZraoba. pawawina Tavis sapatimros fexebs<br />
urtyamda da Tvalcremliani mavra Cumad, TavisTvis<br />
CurCulebda: `dedikos cem, cudo biWo? ar gebralebi?<br />
ceme, Cemo biWo, ceme!..~ darwmunebuli iyo, biWi meyolebao.<br />
oRondac, rac dro gadioda, miT ufro rTuldeboda<br />
saqme, eqimis dafiqrebul, ukmayofilo saxeze ewera yovelive.<br />
undoda ekiTxa, ra xdeba Cems Tavs, ra mWirs ase<br />
gauTavebelio. ver bedavda! simarTles ufrTxoda da imitom!..<br />
bolos, meti gasagisi ar iyo da eqimma, ra vqnao,<br />
pirdapir uTxra elefTers, asakis bralia yvelaferio,<br />
Cvidmeti wlisa xom araa, qali bavSvs ver dabadebs, qirurgis<br />
dana Tu ar daexmarao. Tavi Caqindra elefTerma, arc<br />
mavra emeteboda saoperaciod, warmosaxvaSi ukve cocxlad<br />
arsebul bavSvsac ver Tmobda. amdeni ara uTqvams<br />
ra. oRond qali gadamirCineTo, ega Tqva, pativiscema,<br />
xom ici, Cemzeao...<br />
narkozidan rom gamoiyvanes, mavram jer is ikiTxa, biWi<br />
rogoraao. eqims gaecina, Sen ra, mkiTxavi xom ara xar, saidan<br />
mixvdi, biWi rom geyolebodao. eqimis sicilma qali<br />
daamSvida, biWi cocxalia, Torem ase laRad xom ar gaicinebdao.<br />
TiTiT axlo moixmo, CurCuliT daekiTxa, awi<br />
sxvac Tu meyolebao. eqims saxe daugrZelda, rodis-rodis<br />
gauRima, dauyvava, jer amas mouare, sxvaze sxva dros<br />
vilaparakoTo.<br />
es erTi bavSvic RvTis wyaloba iyo. sul male mixvdnen<br />
elefTeri da mavra, rogorme es mainc unda daenar-<br />
CunebinaT. amazec madlobeli varTo, fiqrobdnen coli<br />
da qmari, eloliavebodnen TavianT erTaderTs, patara<br />
amirans, Tavs evlebodnen, civ niavs ar akarebdnen, TiTqos<br />
iseTi sifrifana da gamWvirvale vinme yofiliyos,<br />
vaiTu sulis Sebervas gaeqro. mSoblebs eCvenebodaT,<br />
sifrifanaao, Torem kaJiviT biWi gaizarda, cametisam<br />
simaRliT mamas gadaaswro. xandaxan mamis mklavze CaZi-<br />
nebuli brge vaJkacis sawolze gadayvana uWirda elefTers,<br />
Svilis simZimisagam mklavi ubuJdeboda. Semdgomac,<br />
wlebis Semdeg, gaaxsendeboda Svilis simZime da<br />
mklavebis tkivili ucxoveldeboda... xom kaJiviT biWi iyo<br />
amirani, raRacnairad gamWvirvale Canda mainc, TiTqos<br />
sinaTle gasdiodao. ise daxtoda da danavardobda, TiTqos<br />
miwis Svili aRaraao, miwas swydeboda da haerSi frenas<br />
eswrafvoda. tol-amxanagebi gzas uTmobdnen. gogonebs<br />
Zili ukrTebodaT, Tumca yvelasTan Tanabrad<br />
eWira Tavi bavSvuri gatacebiTac aravin yvarebia, garda<br />
raRac Soreulisa, miuwvdomelisa, TviTonac rom ar icoda,<br />
arsebuli iyo Tu ararsebuli. imTaviTve bedis dav-<br />
TarSi ewera albaT, aq ki ara, iq Seeyvarebina Tavisi rCeuli,<br />
aqedan ki ucodveli da wminda zraxvebiT warsdgomoda<br />
arsTa gamriges.<br />
erTxel sxvis Wirze, sxvis tkivilze Tqva elefTerma:<br />
RmerTma marto berikacebi rom waiyvanos, samoTxe pensionerTa<br />
saxls daemsgavsebao. RmerTs axalgazrdebi da<br />
ucodvelebic uyvarso. maSin ra icoda, sxvisTvis ki ara,<br />
TavisTvis Txzavda igavs. ukve Wriloba ixsneboda mis sxeulze,<br />
TviTve iyrida zed marils, magram tkivilis Segr-<br />
Zneba jerac ver misuliyo cnobierebamde da karsmomdgari<br />
ubedurebisa ara uwyoda ra.<br />
manamde ki sxva sawuxari hqondaT. maSin ra icodnen,<br />
rom es sawuxari erTi bewo, gamWvirvale Rrublis fTilaRa<br />
iyo imasTan SedarebiT, rac moelodaT. fexmZimobidan<br />
mavras trombi SerCa, fexebi dausivda, sisxlZar-<br />
Rvebi lurjad daaCnda. aqamde Ronivrad mavali da dauzareli<br />
qali invalidiviT aabajbaja. avadmyofobam daamsxvila,<br />
forma daukarga, magram pirisaxe kvlavac iseTi<br />
naTeli hqonda, tkivilsa da tkivils Soris Tbili Rimili<br />
vardiviT gadaefineboda tuC-pirze, cocxali Tvalebi<br />
aucimcimdeboda da, qalis forma dahkargviao, kacs aviwydeboda.<br />
38 39
elefTers egona, Cemi biWi mudam Cems ubeSi iqneba<br />
miyuJuli, Tavs Cems mklavze dadebs da ise daiZinebso.<br />
drom uwia, amirani dakacda, tolebSi gaeria. Cvidmeti<br />
wlisas gaugo elefTerma, Tambaqos mietanao. iwyina, naadreviao,<br />
TqmiT ki araferi uTqvams. TviTonac Cvidmetisa<br />
iyo, pirvelad rom gausinja gemo. amiranic mixvda,<br />
mamam gamigoo. mainc ridi hqonda da papiross samalavSi<br />
inaxavda. roca moundeboda, velosipediT miemgzavreboda<br />
TanatolebTan, saWyumpalaoze. iqiTken asfaltiani<br />
gzatkecili midioda, rkinigzis gadasasvlels ebjineboda.<br />
didi gadasasvleli iyo, ori liandagi erTad<br />
ewyo da matareblebic wamdauwum dagrialebdnen aRmadaRma.<br />
gadasasvlels miRma velosipeds Seabrunebda,<br />
sacalfexo bilikiT mindors gadaWrida da saWyumpalaoc<br />
gamoCndeboda. mTeli dRe iq eyarnen amiranis tolsworebi,<br />
CumCumad Tambaqos eweodnen da saqmiT Tu ara,<br />
eniT mainc aTasnair uwyinar codvas sCadiodnen.<br />
im dRes mavras Tavis tkivili ahyva. ra wamali ar dalia,<br />
ra ar moimoqmeda, tkivili ki ver daiama. elefTeric<br />
ver iyo gunebaze, loginidan adgoma daezara. Tumca<br />
mziani, barCxala dRe idga, wina, wvimianma dRem haeri nestiT<br />
gaajera da elefTers Zvlebi texda. sauzmec ugemurad<br />
SeWama. wuxandel xaWapurs reziniviT ReWavda. uku-<br />
RmarT fexze avdeqi, iqneb samuSaoze arc wavideo, gaifiqra,<br />
magram mainc wavida. mere, manqanis saWes rom miujda,<br />
aguris qarxanasa da rkinigzis sadgurs Soris gaaqrola,<br />
ugunebobam gauara, gaxalisda. orjer gadairbina<br />
im gadasasvlelze. jixuris karTan morige ijda. icnobda<br />
da orivejer xelis aweviT miesalma. imanac salami daubruna.<br />
ube gamoberili hqonda, aryis boTls Tu malavda.<br />
es ise gaifiqra elefTerma, me ras mimalavs, romeli Semmowmebeli<br />
me varo.<br />
mesamejer rom miadga aguris qarxanas, erTma axalgazrda<br />
inJinerma, manamde salamsac rom amadlida, TanagrZnobiT<br />
Sexeda (es mere gaiazra, maSin ras mixvdeboda!)<br />
da uTxra:<br />
_ Sin unda waxvide, elefTer!<br />
elefTers xelSi sabuTi eWira, aguris gatanis nebar-<br />
Tva. inJinris naTqvams ver Caswvda, gaioca:<br />
_ ra minda Sin?<br />
meore wams ki, TiTqos TavSi Cahkreso, miixed-moixeda.<br />
irgvliv muSebi da mZRolebi idgnen, TanagrZnobiT<br />
Sescqerodnen, xmis amoRebas ver bedavdnen.<br />
mere viRacam ise Tqva, Caizluqunao, `gamagrdi, elefTer!~<br />
`mavra!~ _ tvinSi patara ali ainTo, am azrs CaeWida.<br />
ra Tqma unda, mavra gaxdeboda cudad. diliT Tavis<br />
tkivils uCioda. iqneb trombi mowyda... insulti...<br />
_ cocxalia? _ yrud ikiTxa.<br />
_ jer kidev cocxalia! _ saerTo mdumarebaSi saidanRac<br />
aRwevda es xma, verafriT mimxvdariyo, vin ambobda.<br />
Sexta kabinaSi da manqana adgilidan mowyvita. ise miaqanebda,<br />
unda damtvreuliyo, magram arcodnam gadaarCina...<br />
rom codnoda!.. sadaa samarTali?.. rad sWirdeboda<br />
es gadarCena?.. vis undoda amieridan misi sicocxle?.. an<br />
rogor unda ecocxla?..<br />
saxli axali momTavrebuli hqondaT _ orsarTuliani,<br />
xalvaTi, mdidari... yvelaferi misi biWisaTvis keTdeboda,<br />
amirans Tavisi saqmeebi unda hqonoda, dro rkinasa<br />
da betonze ar unda gaecdina, rkina da betoni elef-<br />
Teris saqme iyo.<br />
WiSkari Ria daxvda, ezo _ mezoblebiT savse.<br />
_ ra ambavia Cems Tavs! _ egona, viyvireo, Cumad, uRonod<br />
ki ikiTxa. kibeze rom adioda, muxlebi ekveTeboda.<br />
viRacam mklavSi staca xeli, Seebjina, Torem es amodena<br />
kaci zeviT ver azidavda tans.<br />
aivnis taxtze gulSemoyrili mavra iwva da eqTnebi<br />
dastrialebdnen. mavra momkvdarao, gauelva da am gafiqrebaSi<br />
iyo tkivilica da imedic, risi, mere da mere, roca<br />
gaaxsendeboda, rcxvenoda. im wuTas coli gaswira, im<br />
wuTas daTmo, magram wamis Semdeg mixvda, mavra cocxali<br />
iyo.<br />
40 41
wina oTaxidan eqimi gamovida, saSinlad daRlili da<br />
moTavebuli. elefTers Sexeda da TiTqos ena gadaylapao,<br />
piri daaRo, xma ki ver amoiRo. saxe erTianad daetetka.<br />
elefTers guli gauCerda. ukve ar icoda, marTali<br />
iyo yovelive Tu eCveneboda. cxadi sizmris zRvarze ekida<br />
da Tu elefTeri kidev moZraobda, mxolod inerciiT,<br />
gauazreblad.<br />
eqimi karTan gadaeRoba. esec inerciiT, radgan ucbadve<br />
ganze gadga da elefTerma zRurbls gadaabija.<br />
misi amirani, misi angelozi biWi gaSotili iwva. Tavi<br />
da mxrebi mTlianad daebintaT da pirisaxe im saxvevze<br />
uTeTresi gaxdomoda. Rrmad sunTqavda, mkerdi aud-<br />
Caudioda. xandaxan marjvenas awevda... awevda... Sublisken<br />
mihqonda, albaT tkioda da undoda xeli miedo, daeamebina,<br />
oRond Zala ar hyofnida da xeli uRonod uvardeboda...<br />
_ eqimo, ra vqnaT?! _ xma ar hgavda elefTeris xmas,<br />
igi mixvda, dayovneba sikvdils udrida. _ ra vqnaT, eqimo?!<br />
_ es ukve kiTxva ki ara, yvirili iyo.<br />
elefTeri gareT gamovarda. rame unda eRona, rame<br />
unda moemoqmeda!.. danarCeni mere gairkveoda. ar ukiTxavs,<br />
ra mouvida Cems biWs, vin damRupao _ jer unda emoqmeda.<br />
eh, ra SeuZlia adamians? mTeli sofeli fexze idga.<br />
im dRes bare ramdenime ojaxSi ismoda wivil-kivili. ori<br />
saaTi ar dasWirvebia dedaqalaqidan eqimTa brigadis<br />
Camofrenas, magram yvelaferi amao aRmoCnda...<br />
mogvianebiT, roca es jojoxeTuri dReebi momTavrda,<br />
elefTersa da mavras erTaderTi sazrunavi SerCaT<br />
_ biWis saflavi. nekerCxlis Ziras, Svilis saflavTan<br />
saaTobiT Camomjdari elefTeris Tvalwin wvril-wvrilad<br />
lagdeboda ubedurebis suraTi da am suraTis cqeriT<br />
iglejda guls, isjida Tavs, ar icoda risTvis, Tumca-<br />
Ra mizezi rad undoda, kiTxvebs ra gamolevda... im dRes<br />
samsaxurSi rom ar wavsuliyavio, im dRes Cemi biWi gverdiT<br />
rom myolodao, is velosipedi sulac ar meyidao...<br />
usagno da fuWi kiTxvebi, sakuTari Tavis sawameblad mogonilni...<br />
ra SeeZloT maT, garda imisa, rom WaRaras umatebda,<br />
sasikvdilod wamlavda, sicocxles uswrafebda...<br />
ubedureba ki marTlac SemTxveviTi, ulogiko, daujerebeli<br />
iyo. saaTis isris sul erTi wuTiT gadaweva an<br />
gadmoweva yvelafers cvlida, magram wera Tu karze mogikakunebs,<br />
Cven TviTon vyofT xafangSi Tavs.<br />
biWma samalavidan sigaretis kolofi da asanTi amoiRo,<br />
jinsis jibeSi Caido, saWyumpalaoze wavedio, mavras daubara<br />
da velosipeds moaxta. velosipedi erTi kviris win<br />
uyida elefTerma. Zveli ise moyanyalda, sadme kisers<br />
moitexso, ifiqra. mavram Svilis xma gaigona, magram Tavs<br />
cudad grZnobda, loginSi iwva. wamoiwia, raTa fanjaraSi<br />
gaexeda. biWi ukve WiSkris miRma mierekeboda.<br />
mziani, naTeli dari idga. asfalti brwyinavda. sicxisagan<br />
darbilebuliyo da velosipedi kvals tovebda.<br />
biWi auCqareblad atrialebda pedals, niavi saxeSi scemda<br />
da sicxes unelebda.<br />
mTel gzaze sul ramdenime manqanam Cauara. frTxilobda,<br />
asfaltidan xreSian TanTanaze gadadioda.<br />
rkinigzis gadasasvleli Soridan gamoCnda. wina liandagze<br />
grZelze grZeli Semadgenloba idga. albaT axlomdebare<br />
sadgurSi ver SeeRwia, Tavis rigs elodeboda.<br />
gza xsnili iyo. biWma isic dainaxa, moriges asakeci<br />
sawoli CeroSi rom gaetana da gemrielad xvrinavda. jixurSi<br />
mosawyenad wkrialebda zari.<br />
gadasasvlels momcro avtobusi miuaxlovda. biWi<br />
avtobuss aedevna. fanjridan misi kbila gogona icqireboda<br />
cnobismoyvared da biWma pedals auCqara, im gogos<br />
ar CamovrCeo.<br />
mere yvelaferi wamSi moxda...<br />
meore liandagze matarebeli gamogrialda da avtobuss<br />
gadaawyda. gaisma saSineli Waxani. cecxlis ali av-<br />
42 43
arda. cecxlmokidebuli avtobusi gadayiravda, velosipediani<br />
biWi gaigdo da mTeli ocdaaTi metri aCoCiala,<br />
Tan kefa relsze artymevina...<br />
vaime, Svilo! mexsierebidan ar amodis es suraTi, isev<br />
da isev meordeba... matareblis Waxani, cecxlmodebuli<br />
avtobusi, ganwirulTa wivil-kivili da elefTeris biWi,<br />
kefas rom relsze uxaTqunebs... vaime, Svilo!<br />
9<br />
sulac ar mikvirs, kapitnis TanaSemwe rom nawyeni damrCa.<br />
Cemi brali xom araa, mas rom didi nikanoris saxeli<br />
ar gaugonia. kolumbi icis, magelani icis, didi nikanori<br />
ki ar icis. amis aSkarad Tqma samarcxvino hgonia. amitom<br />
Cum-Cuma gaikiTxavs, kapitanTan saubarSi, viTom SemTxveviTo,<br />
sityvaSi Caagdebs _ `ai, didma nikanorma rom<br />
Caiara madagaskaris napirebTan...~ `vin didi nikanori?~<br />
_ gaiocebs kapitani. `nuTu ar gagigoniaT? kolumbisa<br />
da magelanis Semdeg...~ magram kapitani zRvis mgelia,<br />
zRvaosnobis istoriac friadze icis. mas ver moatyueb...<br />
da ai, radioSi mesmis mkacri brZaneba: `matrosi bJalava<br />
gamocxaddes kapitanTan!~ rogorc wesia _ lanCebis<br />
braga-brugiT, yoCaRi salmiT, ase da ase, matrosi bJalava<br />
gamocxadda-meTqi. `amxanago bJalava! _ kapitani<br />
cdilobs mkacri saxe miiRos, magram Cum-Cuma ecineba.<br />
_ iqneb agvixsna, vin aris didi nikanori, Seni sexnia!~ `amxanago<br />
kapitano! didi nikanori mamaCemia!.. ufro sworad,<br />
_ aq cotaTi vborZikob, _ sulieri mamaa Cemi, radgan<br />
me araerTi sxva mamac mzrdida!~ kapitnis TanaSemwes<br />
pirisaxe vardisferi uxdeba, kapitani ki matrosebis eSmakobaSi<br />
daberebula da verafriT gaacureb... `aba, aba, CamomiTvale<br />
Seni sulieri mamebi da namdvili mamebi!~ ra<br />
unda vupasuxo! TiTebs vxri da viTvli: dianoz verulava,<br />
kaci gmirTa-gmiri, elefTer lagvilava, simaRliT da<br />
RoniT ilia muromecsa hgavs (kapitani xom rusia, ukeT<br />
gaigebs!), didi nikanori... `mokled, yvela gmirTa-gmiria?~<br />
`ara, ratom? ipolitec mzrdida, kaci-melakuda!~<br />
kapitani xiTxiTebs, mets ar malaparakebs, arc imas mekiTxeba,<br />
ramdeni deda myavda. `Sen, amxanago matroso,<br />
frTxilad iyavi, Torem gembanis xexvas ar gakmarebT!~<br />
`aris, amxanago kapitano!~<br />
gembanze vCerdebi. lbili, mSvidi saRamoa. mze TiTqmis<br />
Casula, vardisferi kuwubi uCans, vardisferi xidi<br />
dawolila zRvaze, irgvliv ki ruxi horizonti Semoxazula...<br />
`ipolite mzrdida, kaci-melakuda!~_ ase vupasuxe<br />
kapitans. vin momca arCevanis saSualeba, Torem Cemi<br />
aRmzrdelebis siidan xom amovSlidi ipolites, anda<br />
boco kakulias, an Tundac pisti qardavas...<br />
zogs ranairi bedi aqvs da zogs ranairi! boco kakulias<br />
cxovrebaSi gadamwyveti roli simaRlem iTamaSa.<br />
skolaSi amxanagebs welamde Zlivsa swvdeboda. xvlikiviT<br />
dasunsulebda da visac moeprianeboda, TavSi wau-<br />
Taqebdnen. boco protests ver bedavda. yovelives itanda,<br />
Tan Cum-Cuma gulSi imarxavda. sportsmenic amitom<br />
gaxda. dRedaRam varjiSobda. patara sxeuli moqnili da<br />
dakunTuli gauxda, magram kvlavac Cia darCa da misi kunTebi<br />
veravis aSinebda.<br />
iqneb simaRlidan bevri ram Cans, magram brma rom xis<br />
kenweroze aiyvano, mainc verafers dainaxavs. boco ki<br />
qvevidanac sakmarisze mets xedavda. raxan sxvanairi Rone<br />
ar erCoda, iaraRi moiZia da aRmoaCina kidec. pirveli<br />
anonimuri werili rom dawera (ufro sworad, gazeTidan<br />
amoWrili sityvebi daalaga da qaRaldze daaweba!), es<br />
mTeli kontinentis aRmoCenas udrida. gasaocari ufro<br />
is iyo, bocom rom anonimuri werilis Zala Tavdapirvelad<br />
sakuTar Tavze gamoscada. skolis direqtors miswera,<br />
eg Tqveni boco kakulia auRebeli cixesimagrea, gagvitiala<br />
baR-venaxi, bavSvi ar gauSva gaulaxavi da dideb-<br />
44 45
sac ar gvepuebao. staces bocos xeli, SeaTries direqtoris<br />
kabinetSi, Sen vina yofilxaro, yuri auwies, pionerTa<br />
Sekrebaze gajores da kedlis gazeTSi gamoaWenes,<br />
viTomc devgmiri boco darevia soflis gogo-biWebs,<br />
isini ki TavpirismtvreviT garbian.<br />
gavida dro. boco fizkulturis maswavlebeli gaxda,<br />
magram ZiriTad specialobad kvlav anonimuri werilebis<br />
wera SerCa. ise gaiwafa am saqmeSi, ostatobis iseT<br />
zRvars miaRwia, qorwinebis kviris bolos sakuTar Tavs<br />
miswera, eg Seni coli saeWvo vinmea, sanam gaTxovdeboda,<br />
qveynis biWebi daaTrevdnen, gaTxovda da, wyali ar<br />
gauva, rqebs dagadgamso. mSvenivrad icoda bocom, misi<br />
coli erTi alal-marTali da wminda qali iyo, magram<br />
gangeb gadaria, amiT undoda SiSsa da morCilebaSi hyoloda.<br />
oRond, mTlad kargad ver mozoma. qalma dakra<br />
fexi da gaSorda. Sevcdio, daaskvna bocom, sakuTari bedniereba<br />
Cemive xeliT davangrieo. moindoma Serigeba,<br />
magram qalma qva aagdo da Tavi SeuSvira. gamwarda boco,<br />
dajda da Cveul iaraRs daavlo xeli, qveyanas mohfina<br />
anonimuri werilebi, eg qali ise iqceva, ymawvili biWebi<br />
xelidan wagvivleno, magram brZolis es veli erTader-<br />
Ti aRmoCnda, sadac aravin mis facifucs yuradReba ar<br />
miaqcia...<br />
pisti qardava?.. ra damaviwyebs pistis dalaqavebul<br />
xalaTsa da grZelze-grZel farTxuna paltos, arasodes<br />
rom ar ixdida. pistis Tavgadasavali xom isev da isev misi<br />
paltos Tavgadasavali iyo...<br />
Tovliani zamTari idga. navaxSmevs pisti qardavam<br />
Cveulebisamebr Tavisi gazinTuli xalaTi gaiZro da<br />
grZelkalTebiani palto Caicva. CanTebi, rogorc yovelTvis,<br />
gamzadebuli hqonda, xelsabanis gverdiT rom<br />
skamia, imis ukan, mofarebulSi miemala. vin ras wamosZaxebda<br />
pistis, arc zog-zogi viRacebi iyvnen sulelebi,<br />
sakuTar ojaxebsa da Svilebs ar iviwyebdnen, bejiTad<br />
ezidebodnen TavianT wils, oRond pistiviT SiSisagan<br />
gulafancqalebulni ki ar iyvnen, amayad mihqondaT, Tavaweulad,<br />
TiTqos asec unda yofiliyo, ase iyo savaldebulod<br />
miCneuli. pisti qardavas ki sircxvilis ofli<br />
sdioda da SiSisagan muxlebi ukankalebda. gana cixisa da<br />
sasamarTlosi eSinoda, ufro bavSvebisa, maTs gamWriax<br />
Tvalebs gaurboda. am TvalebSi simarTle ewera: Wita,<br />
gicani, grZelkalTebiano paltov! _ TiTqos ase ikiTxeboda.<br />
_ salami Sen, vinc ase moxerxebulad malav pisti<br />
qardavas gamxdar sxeuls da sarCos, erT razmeuls mainc<br />
rom gamokvebavs!.. am sityvebSi arc sayveduri igulisxmeboda,<br />
arc protesti, ufro patieba da gaoceba, sad<br />
miaqvs pistis yoveldRe amdeni; Tu TviTon Wams, ra etyoba<br />
naWamisa, an mis ojaxs ra etyoba, an mis axloblebs...<br />
ase iyo Tu ise, pistim qurdulad mimoixeda. mediko<br />
samuSiasaTvis yuradReba ar miuqcevia, radgan arc mediko<br />
gaxldaT ciT movlenili angelozi. es mimoxedva<br />
ufro qveSecneuli da angariSmiucemeli iyo, radgan SiSi<br />
mainc ver gaaCerebda, Cveuls ver gadaaCvevda da palto<br />
moxerxebulad moirgo, xelebi jibeebSi Caiyo. jibeebi<br />
garRveuli hqonda da CanTebs ise aiRebda, isini kalTebqveS<br />
moeqceodnen. vinc pistis Sexedavda, SeeZlo efiqra,<br />
ram mouRrica am qals fexebio, CanTebis arsebobas<br />
ki ver mixvdeboda. fexebis siSxvarTes pisti ras dagidevdaT,<br />
Tvalebis qurduli cecebiT datova samzareulo<br />
da ezoSi gamocunculda. am dros ukve bneloda. bav-<br />
Svebi saZineblebSi SeerekaT da ezoSi aravin iyo. pistis<br />
guli moeca, fexs auCqara, Tumca mZime CanTebi wvivebze<br />
exleboda da pistis ise gadaaqan-gadmoaqanebda, TiTqos<br />
mTvraliao. WiSkari gaiara pistim da Tavi samSvidobos igrZno.<br />
yovelTvis aseTi gancda tanjavda, Tumca yoveldRe<br />
ezideboda am CanTebs da aqamdec unda miCveuliyo.<br />
mokled, im Tovlian saRamosac Tavi samSvidobos daigula.<br />
gascda kidec verulavebis WiSkars, gzispiras<br />
oblad mdgar tirifs, axla rom Tovlis goraksa hgavda.<br />
or nabijze araferi Canda da uceb im arafridan eSmaki<br />
46 47
wamoimarTa. arc arsaidan gadmoudgams nabiji, arc cidan<br />
Camofrenila, arc miwidan amomZvrala, ar iyo da TeTr<br />
sibneleSi moulodnelad gaCnda _ maRali, awowili...<br />
mxrebze Savi Tavi eba, pirisaxe ki sulac ar hqonda. pisti<br />
TovlSi CarWobiliviT Sedga, Tumca icoda, momdevno<br />
wuTs Zirs rom gaiSxlarTeboda... eSmakma palto gadauxsna,<br />
CanTebi gamoglija da mxari Ronivrad gahkra. pisti<br />
qardava gadaqanda. sakmarisi Tovli ido, ris gamoc ufals<br />
madli Seswira. Zirs moadina baTquni da arc araferi stkenia...<br />
eSmakma CanTebi gadmoapirqvava, rac moewona, ubeSi<br />
Caitena, rac ara, fexi hkra, miyar-moyara, ibuqnava, Tanac<br />
xvneSoda da ymuoda... TovlSi zurgiT gaSotili pisti<br />
TvalebdaWyetili uyurebda am sacodaobas. mTlad muWistola<br />
gaxda, gaitruna, eSinoda, vaiTu wamomayenos, zurgze<br />
Semaxtes da es amodena qali cxeniviT aqeT-iqiT ma-<br />
Wenoso. eSmaks, albaT, misi nafiqralisa araferi esmoda,<br />
rogorc gaCnda, iseve gaqra.<br />
karga xans egdo TovlSi pisti qardava, ganZrevas ver<br />
bedavda. sicivem mouWira, mixvda, gaviyinebio da jariskaciviT<br />
forTxva-forTxviT `sixarulisken~ wafofxda.<br />
mxolod WiSkarTan gabeda wamodgoma. ezo sirbiliT molia.<br />
kibesTan Cvens pionerxelmZRvanels cisia devdarians<br />
SeefeTa da gulis xeTqebiT uTxra:<br />
_ Za, SemaSines!<br />
mTeli erTi kvira axramunebda im Ramis nadavls Wipo<br />
kvirikaZe, aqseleranti, sportsmeni da mucelRora...<br />
10<br />
cisias dedac hyavda da mamac. orive janmrTeli iyo,<br />
arc siRaribes uCiodnen, arc sazogadoebriv mdgomareobas.<br />
mama sapensio asakisa brZandeboda, dedaqalaqSi<br />
cxovrobda da sxva ojaxi hqonda. oTx gers zrdida, oTxive<br />
gogo iyo, erTnairad grZel da wiTelcxvirani, erT-<br />
nairad Casuqebulni da zarmacni. mTeli dRe icoxnebodnen<br />
da eZinaT, saqmeze maTraxiT ver midenidi. orsarTulian,<br />
xalvaT binaSi cxovrobdnen. pirveli sarTulis<br />
ramdenime oTaxi student gogonebze qiravdeboda. cisiasaTvis<br />
ki amodena saxlSi kunWuli ver moiZebna. dedasac<br />
sxva ojaxi Seeqmna. marTlacda bedis dacinva iyo, Torem<br />
esec gerebs zrdida, marTalia, ors _ gogo-biWs, magram<br />
am ojaxSic cisia gulze aravis exateboda. maminacvalma<br />
aSkarad aiTvaliswuna, cols eCxubeboda, momaSore Tavidan,<br />
wavides da sakuTar mamasTan icxovroso. deda susti<br />
nebisyofisa iyo, vin saiTkenac SeuZaxebda, iqiT mibrundeboda.<br />
meore, ZlivZlivobiT nakowiwebi ojaxis<br />
dangrevas isev erTaderTi qaliSvilis wyenineba arCia<br />
da pirvelklaseli cisia `sixarulSi~ aRmoCnda.<br />
mexsierebidan ras unda wareSala is pirveli dRe, deda<br />
rom xelebis savsaviT wavida da maminacvlis manqanaSi Cajda.<br />
gaskda bavSvi tiriliT. balaxSi gawva, aravis ikarebda<br />
da deda, dedao, _ Rnaoda. `sixarulis~ mravalWirmnaxveli<br />
TanamSromelni TiTqos daabera im wuTebma. aqamde<br />
mxiaruli, aJriamulebuli bavSvebi dasevdiandnen,<br />
TamaSs Tavi anebes da uCumrad mdgarni, aqa-iq landebiviT<br />
krTodnen.<br />
daiRala, gaCumda. iwva balaxSi da Tavs maRla ar swevda.<br />
gulamomjdari slukunebda da mxrebi uTrToda. deda<br />
ukve aRarc axsovda. cremlebma warecxes simware da Svidi<br />
wlis cisia devdarianis bavSvoba.<br />
movida dianoz verulava da xelSi aitaca. mamakacis<br />
Zlier xelebSi gogona gayuCda, miendo.<br />
qalebi miesivnen dianozs, Tqven nu wuxdebiT, bavSvs<br />
Cven waviyvanTo, magram kacma ar daaneba, mihyavda da unanavebda.<br />
ase gadahkveTes mTeli ezo. ukan qalebi misdevdnen,<br />
qalebs _ bavSvebi. cisia veravis xedavda, TiTqos sizmarSiao,<br />
esmoda xmadabali gadanalaparakevi, sxlipini,<br />
grZnobda, rom ecodebodaT, Tumca erCia sadme gadamaluliyo.<br />
48 49
medkabinetSi Seiyvana dianozma bavSvi. taxtze daawvina,<br />
Tmaze moefera.<br />
mavra eqTanma Tavi wamoawevina, valerianis wveTebi<br />
daalevina.<br />
mere dianozi wavida da mavra Camoujda taxtze. Tavisi<br />
RuRuna, Tbili xmiT aqviTqviTda, Tan efereboda, Tan<br />
viRacas wyevlida, miwispirze siaruls ukrZalavda. gogonas<br />
araferi esmoda am sityvebisa, qalis xma ki guls esalbuneboda.<br />
TandaTan Tvali mielula, taxti TiTqos dairwa, cisia<br />
sizmareTSi CaeSva.<br />
sizmarSi kvlav Sin iyo, Tavis dedasTan. qali gazqurasTan<br />
saqmianobda, qvabSi kerZs xarSavda. xandaxan<br />
eSmakurad gamoxedavda gogonas, Tvals CaupaWunebda,<br />
SeTqmuliviT uCurCulebda, cota moiTmine, kerZi moixarSeba<br />
da gadmogiRebo. am dros saidanRac gamovarda<br />
braziT gaborotebuli maminacvali, qvabs xeli hkra,<br />
gazquridan gadmoagdo. cisias gawvdil xelze mduRare<br />
gadmoesxa. atirda da tirilSi gamoeRviZa.<br />
mogvianebiT pelo ninua gamoCnda, erTi daCamiCebuli,<br />
mocucqnuli dedaberi, visi saxe muWSi Caeteoda, mis<br />
kabaSi ki adamianis sxeuli Tu imaleboda, Zneli dasajerebeli<br />
iyo. xelebi hqonda mwyazari, bavSvis xelebs miugavda,<br />
sapnian wyals ise gaeTeTrebina, qaRaldisferi<br />
gaexada. aTasi bavSvi eyoleboda am xelebiT dabanili da<br />
aTasmeerTe cisia iyo. imdeni eputuna gogonas, aman tirili<br />
ver gabeda, morCilad gaixada da abazanaSi moTminebiT<br />
Cajda, pelo bebiam ki Tma wamSi gausapna da cxeli<br />
wyali gadaaTqliSina.<br />
guli TandaTan daewminda, dRe dRes mihyva da mieCvia<br />
sabavSvo saxlis ritms. skolaSi dadioda sxvebsaviT,<br />
samecadino oTaxSi gakveTilebs izuTxavda, Tavisufal<br />
dros ezoSi darboda. Tavdapirvelad saWmeli ugemuri<br />
eCvena, TefSze tovebda. mere da mere ar yofnida. SimSilis<br />
susti SegrZneba gulis kovzs uwiwknida, magram<br />
amasac Seegua. xandaxan Seubrundeboda sevda, gaibuseboda.<br />
ganze gadgeboda, TamaSi ar ewada. vinme Tu Caacivdeboda,<br />
gaanCxldeboda, guls Seaskdeboda. sxvas<br />
amiT ra uSavdeboda, TviTon ki didxans ver modioda<br />
gons, Tavs ubedurad da miusafrad grZnobda.<br />
Tvis dasasruls dedam moakiTxa. gadairia sixaruliT,<br />
ar gameqceso da kabaze Caafrinda. dedas jibeSi mzesumzira<br />
eyara, erTi cali saReWi rezinic moutana, for-<br />
Toxlis suniani. Caexuta cisias, ususurad Caislukuna<br />
da wasasvlelad gaiwia... WiSkarTan maminacvlis manqana<br />
idga, mouTmenlad apipinebda. cisia Sig veravis xedavda<br />
da egona, manqana TavisiT pipinebso. deda xSir-xSirad<br />
iyureboda iqiTken. `kvlav moval, gogo, kvlav moval!~<br />
_ nirwamxdari butbutebda da bavSvis moSorebas cdilobda.<br />
cisia ki atirda, ajRavlda, qveyana daaqcia; dedis<br />
kalTas mainc ar gauSva xeli... gafiTrda qali, xeli mowyvetiT<br />
gauqana... iqneb SiSisagan, an gakvirvebisagan cisias<br />
xma Cauwyda, kabas SeeSva... deda Sebrunda, gaiqca. manqanaSi<br />
Caxta, kari miijaxuna da gaqra... cisia ki idga gaSterebuli<br />
da uceb cxviridan sisxli waskda...<br />
_ Cemi sikvdili, dedaia, mouklavs bavSvi! _ mavra<br />
eqTanma gamoiara SemTxveviT, gasisxlianebuli gogona<br />
dainaxa da Seicxada. cxvirsaxoci SeaSvela, mxarze xeli<br />
mohxvia da miixuta.<br />
cisia _ TiTqos gavarvarebul rkinas Seexoo _ axta<br />
da wamoiyvara:<br />
_ ar minda, ar minda, xeli gamiSviT!<br />
gausxlta da qariviT gavarda. biWurad gadaaxta<br />
Robes, gadairbina sabostne da TxmelnarSi gauCinarda.<br />
ariqa, Tavs raime ar daawioso, gogo-biWebi gaadevnes.<br />
cisiam irbina, irbina da verasulas kldemde miirbina. iq<br />
molze piraRma dawva da gaitruna.<br />
qveyana siCumiT aivso. neli niavi Tu gafaCundeboda<br />
foTlebSi. verasulas kldes mze efineboda da iqidan<br />
simxurvale modioda. iwva gogona da Txmelnaris Cum<br />
50 51
Srials ugdebda yurs. tyis siRrmeSi moismoda bavSvebis<br />
moguduli Zaxili _ `cisia, cisia! cisia devdariani~<br />
ki qveynierebas gadamtereboda da xmas aravis scemda.<br />
dro gavida. cxviridan sisxli ukve aRar sdioda. Sim-<br />
Sili igrZno. jibeSi mzesumzira mosinja. amoiboWa da gadayara,<br />
TiTqos Suri iZiao. saReWi rezini ki ver gaimeta.<br />
mere tyidan bondo Waxnakia gamovida. mxarze waldi<br />
gaedo. gogonas naxva viTomc arafrad Caugdia. iqve, lodze<br />
Camojda, papirosi amoiRo da asanTi auRelveblad gaaCxakuna.<br />
iseve mSvidad, darbaislurad moqaCa. tuCebi<br />
moamrgvala da bolis rgolebi gamouSva.<br />
_ uyure!<br />
rgoli cota xans ekida haerSi da gaqra. im rgols meore<br />
mohyva, meores _ mesame.<br />
cisia pirdaRebuli Sehyurebda.<br />
_ gSia? _ jibidan ori vaSli amoiRo bondom. _ erTi<br />
Sen, erTi me! _ TanxmobisaTvis ar moucdia, ise gadmougdo.<br />
Tavisi saxeloze gausv-gamousva da madianad CakbiCa.<br />
cisiamac saxeloze gaisv-gamoisva, TviTonav xraSuniT<br />
CakbiCa.<br />
SeWames.<br />
_ axla wavideT, Torem vaxSams ver mivuswrebT! _<br />
dafacurda bondo.<br />
cisia ar gajiutebula, amoixvneSa.<br />
_ wavideT, `keTili guli~ mivirTvaT! (ase veZaxdiT<br />
mwir vaxSams).<br />
uxmod daeSvnen `sixarulisaken~.<br />
navaxSmevs dianoz verulavam moixmo Tavis kabinetSi,<br />
dauyvava, Tumca am moferebaSi simkacrec gauria. meorejer<br />
ase Tu moiqeci, dedaSens ZaliT gavatan Sens Tavso.<br />
cisias amaze araferi uTqvams. jibidan oTxad dakecili<br />
qaRaldi amoiRo, saskolo rveulidan amoxeuli.<br />
_ ra arise s? _ gaioca dianozma.<br />
_ gancxadeba!<br />
verulavam xmamaRla waikiTxa:<br />
_ `gancxadeba. ar minda deda! ar minda mama! aravinac<br />
ar minda! cisia~.<br />
Tvenaxevris Semdeg deda kvlav gamoCnda. cisiam manqana<br />
Soridan icno. angariSmiucemlad gaqanda WiSkrisaken,<br />
magram ucbad, mosxletiT SeCerda, TiTqos uxilav<br />
kedels waawydao. jiqur Setrialda... Tavdapirvelad<br />
yuradReba aravis miuqcevia. bavSvebi aRma-daRma daTareSobdnen<br />
da vin saiTken mokurcxlavda, amis gamrkvevi<br />
aravin iyo. wuTis Semdeg mTel `sixaruls~ da axlo-maxlo<br />
tye-buCqnars moedo bavSvebisa da aRmzrdelebis Zaxili:<br />
`cisia, cisia!~<br />
gamtknarebuli deda skamze ijda, Sua ezoSi. ver gadaewyvita,<br />
etira Tu Cxubi aetexa. maminacvalic gadmovida<br />
manqanidan, nervulad urtyamda nafazs. kargadac<br />
xvdeboda, vis sjida jiuti bavSvi.<br />
_ ade, qalo, wavideT! _ SeuZaxa cols da iqve mdgom<br />
dianozs TavSeukaveblad miugdo: _ aseTi Tavneba rom<br />
aris, imitom imkis Tavisas! ar vundivarT da nu vundivarT!<br />
dianozs gulis siRrmeSi surda, panRuri amoekra am<br />
oyrayisTvis. icoda, rac amas mohyveboda da SeniSvna akmara:<br />
_ CvenTan ar ewevian!<br />
maminacvalma mZulvared Semoxeda, papirosi Caaqro<br />
da namwvi jibeSi CaiCurTa.<br />
dianozma zurgi Seaqcia da qals miubrunda _ aq, albaT,<br />
bavSvi Tavs ukeT grZnobso... qali atirda da manqanisaken<br />
gaiqca.<br />
manqana ise aRmuvlda, TiTqos gajavrebuliao. xreSi da<br />
mtveri moayara WiSkars da ubodiSod miimala. cisia sawolis<br />
qveSidan gamofofxda, Turme taraknisa SeeSinda.<br />
mTeli dRe mxiarulad iyo, qancgawyvetamde iTamaSa.<br />
misi kiskisi ezos xan erT kuTxeSi ismoda, xan meoreSi.<br />
52 53
saRamos ki ucabedad dadardianda. vaxSamze uari Tqva, mijda<br />
kuTxeSi da morTo xmadabali zmuili. vinme Tu movidoda,<br />
ra gawuxebs cisiao, pasuxs ar aZlevda. Tuki Caacivdebodnen,<br />
anCxlad Sehyvirebda _ `damanebe, damanebe Tavi!~<br />
sul gulCaTxrobili dadioda. swavlaze guli aicrua.<br />
SeniSvnebs ver itanda. SabaT-kviras Tvali WiSkrisaken<br />
eWira. manqanis xmaze wamoxteboda. manqana an Caivlida, an<br />
sxva bavSvebis mSoblebsa da axloblebs gadmosxamda. metad<br />
ar utiria, magram naadrevad wveboda, Tavs baliSis qveS<br />
Seyofda da gaitruneboda. Znelad iZinebda da bavSvebi<br />
frTxilobdnen, Cveni `fsixi~ iZinebs da nu vixmaurebTo.<br />
ase gagrZelda ramdenime kvira. TandaTan gaxda, upeebi<br />
CauSavda. vin sTavazobda mefur sadilebs, rac hqondaT,<br />
imasac sawylad mocicqnida. isedac uTqmeli vinme<br />
iyo bunebiT, SimSiliT suli rom gaZvromoda, puris natexs<br />
aravis Seexveweboda.<br />
drom mouSuSa Wriloba. TandaTan moixeda. TiTqosda<br />
saSiSroebam ganvlo. erT dRes ki skolidan aRar mobrunda.<br />
morige aRmzrdelma ifiqra, skolaSi darCebodao<br />
da Tavi didad ar Seuwuxebia. sadilze misi arCivi xel-<br />
Seuxebeli rom darCa, varvaram moisaklisa, skola xom<br />
Sors ar iyo da bavSvi gagzavna, maSinRa gairkva, cisia dakarguliyo.<br />
verulava im wamsve mixvda yovelives. SemTxveviT<br />
elefTer lagvilavam Camoiara satvirTo manqaniT da is<br />
gaaCera. rkinigzis sadgurisaken gaqandnen. ltolvili<br />
mosacdel darbazSi ipoves, kuTxeSi miyuJuliyo. uzarmazar<br />
skamze erTicicqna Canda da dianozs ena ver moubrunda<br />
sasayvedurod. gogonam Soridanve dainaxa kacebi,<br />
piri ise daaRo, TiTqos dayvirebas apirebda. elef-<br />
Teri zRurblze darCa. dianozma darbazi auCqareblad<br />
gadaWra. cisiam xeli aswia, dartymisagan Tavi daifara.<br />
`maminacvali scemda, albaT!~ _ mixvda dianozi. bavSvs<br />
gaucina da gverdiT miujda.<br />
_ ici ki saiTken midis aqedan matarebeli?<br />
gogonam Tavi CaRuna, Zlivs Caiburtyuna:<br />
_ dediko minda!<br />
ra unda eTqva dianozs, riTi daemSvidebina? sicrue<br />
ar SeeZlo. motyuebuli bavSvi Semdgom mosTxovda pasuxs.<br />
simarTle ki gulis momkvleli iyo.<br />
_ Sen ukve didi gogo xar! _ darbaislurad uTxra,<br />
Tan Tavs isjida TvalTmaqcobisaTvis. _ Senodena gogoebi<br />
qveynis saqmeebs akeTeben. amitom mqonda Seni imedi,<br />
vifiqre, cisia damexmareba-meTqi.<br />
_ me?<br />
_ ho, Sen! sul male ardadegebi iwyeba, skolamdelebi<br />
zRvaze migvyavs. minda, Senc gagayolo, aRmzrdelebs<br />
daexmarebi! patarebi, xom ici, ra CurCutebi arian, Sen<br />
ki unda gaarTo, uxelmZRvanelo...<br />
amaze cisiam veraferi Tqva, amoixvneSa, xelebi didi<br />
qaliviT gaSala, viTom amodena saqmes rogor movuvlio.<br />
ukve manqanaSi, kacebs Soris CaWeWyil cisias elef-<br />
Terma SesTavaza:<br />
_ ginda, saWeze xeli mogakidebino?<br />
bavSvis aRfrTovanebuli saxe rom dainaxa, muxlze<br />
daisva da manqana ise waiyvana.<br />
cisia saWes mondomebiT Caafrinda, Tan xSir-xSirad<br />
apipinebda... ase dabrundnen `sixarulSi~...<br />
mas Semdeg cxra weli gavida. mavansa da mavans iqneb<br />
bednierebas aniWebs bavSvobis mogonebebi, cisia devdarians<br />
ki Tavi bavSvad ar ugrZvnia. imasRa natrobda, neta<br />
male gavizardo, is dro dadgebodes, aravis kiserze ar<br />
vekido, arc kacis, arc saxelmwifosi, Cemi ofliT SemeZlos<br />
lukmapuris Sovnao...<br />
sxvebi iqneb uares dReSi iyvnen. cisias ki or-sam Tve-<br />
Si erTxel mainc deda akiTxavda. jibidan wvril fuls<br />
daaZvrenda. gogona uarobda, araferSi mWirdebao... murabebi<br />
da jemebi mohqonda. cisia xels ar hkidebda da<br />
54 55
skolamdeli patarebi waacunculebdnen xolme. ucxosaviT<br />
xvdeboda, arc emaleboda, arc kiserze exveoda,<br />
dajdebodnen baRis skamze, magnoliis CrdilSi, irgvliv<br />
bavSvebi darbodnen, celqobdnen. deda-Svili gverdigverd<br />
isxdnen da gaugebari iyo, ra akavSirebdaT erTmaneTTan.<br />
deda xandaxan afSlukundeboda, gulsaklavad<br />
iwyebda Civils, beds iwyevlida. gerebi wamoezardnen<br />
Turme, yurs ar ugdebdnen, isic wamosZaxes, Seni Svilebi<br />
rom viyoT, amdens ar gveCxubebodio... Cumad usmenda<br />
cisia, TviTonac ukvirda, gulSi sibralulis iotisodena<br />
grZnobac rom ar gaukrTeboda, TiTqos viRac Sorebeli<br />
uyveboda yovlad uintereso ambavs. drois am xarjvaSi<br />
erTaderTi, rac farulad siamovnebda, is iyo, rom<br />
iq, WiSkris miRma manqanaSi maminacvali ijda, sigarets<br />
sigaretze eqaCeboda, aqeTken gamoxedvas ver bedavda<br />
da wuTi saukuned eCveneboda.<br />
_ xom kargada xar, Cemo gogoni, xom araferi giWirs?<br />
_ wamdauwum ekiTxeboda deda.<br />
cisia gulsgareT pasuxobda.<br />
_ ho, deda, nu nerviulob, kargada var! _ mere uceb<br />
ezoSi moZiZgilave bavSvebs gasZaxebda: _ SeeSviT erTmaneTs!<br />
amodena virgla pataras Cagrav! _ TiTqos es<br />
saxli misi sagamgeblo yofiliyos da yvelas evaleboda,<br />
usityvod damorCilebodnen.<br />
aseT dros deda SiSianad Sexedavda. wamozrdili<br />
qaliSvili raRac Sinagan Zalas flobda da qals eSinoda<br />
am Zalisa.<br />
_ vis daemsgavse aseTi! _ waibutbutebda da dafacurdeboda.<br />
_ ho, deda, wadi, Cemze nu inaRvleb! _ civad etyoda<br />
cisia, gulgrilad daixreboda sakocnelad _ qali ukve<br />
masze dabali iyo _ bages Seaxebda dedis damWknar loyas.<br />
gulmokluli deda ki, Svilis siciviT daTrgunvili,<br />
mxrebCamoyrili mitustusebda manqanisaken.<br />
sxvam vin icoda, ra ujdeboda cisias es niRabi. manqana<br />
orRobes miefareboda Tu ara, cisiac daikargeboda<br />
Tvalsawieridan. sadme Txmelnaris siRrmeSi ganmartoebuli<br />
mogudulad zmuoda TavisTvis, guls iglejda...<br />
SeRamebulze mobrundeboda, wyalgadavlebulsa hgavda.<br />
qariviT Semovardeboda bavSvebis maraqaSi, yiraze gadadioda,<br />
yvelaze mets anglobda, yvelaze mets kiskasebda.<br />
metismeti mosdioda.<br />
hoi, saocrebav! erTxel mamamac moakiTxa. daviwyeboda<br />
kidec mamis arseboba. iqneb mkvdaric egona, Surda<br />
imaTi, vinc ityoda, mama avariaSi dameRupa an zRvaSi<br />
damexrCoo.<br />
mamas muxlebdaberili Sarvali, sakmaod Selaxuli pijaki<br />
da TeTri perangi ecva. perangi Tumca garecxilic<br />
iyo da gauToebulic, sayelo gahyviTleboda. albaT Tvi-<br />
Tonve irecxavda xelsabani sapniT da imitom iyo aseTi<br />
yviTeli. Tavdapirvelad ver icno cisiam, moridebiT<br />
Seacqerda. iman ki dabneulad moifSvnita xelebi da naZaladevi<br />
qirqiliT alaparakda:<br />
_ ramodena wamozrdila, ha! ra gogo damdgara, ha!<br />
kargad swavlob, ara? Cemi zarmacunebi ver swavloben<br />
kargad! ufrosebs xom ujereb? Cemi zarmacunebi ar<br />
mijereben! ra vqna? _ mimarTa uceb dianoz verulavas<br />
(yovelive es direqtoris kabinetSi xdeboda). _ ra vqna,<br />
Wirs cxovreba! coli sul kvnesa-vaebaSia, raRaca oxroba<br />
daemarTa, an is mokvdebodes, an me! Cemi zarmacunebi<br />
siqas maclian!..<br />
cisias uceb gul-RviZli aewva. wveTi cremli ar daugdia,<br />
magram Tavs cremlis tbaSi grZnobda.<br />
_ mama! _ Caexuta kacs, loyiT miekra mis gauparsav,<br />
WaRara, burZgla loyas.<br />
_ ho, ho! _ wyvili kurcxali Camougorda kacs. jibidan<br />
SelanZRuli cxvirsaxoci amoiRo da cremli SeiSro. _ ho,<br />
awi xSirad moval!.. Turme ramodena gogo myolia!<br />
56 57
gamomSvidobebisas jibidan daWmuWnili xuTmaneTiani<br />
amoacoca da cisias morcxvad CaukuWa xelisgulSi.<br />
cisiam WiSkramde miacila, mama mZimed waCanCalda<br />
sasoflo sabWosaken, raTa raicentrSi mimaval avtobuss<br />
gahyoloda...<br />
11<br />
didi nikanori `nikanoris qvidan~ davinaxe. iqneb momeCvena,<br />
ver davificeb, sinamdvilea-meTqi. aSkarad warmomidga:<br />
TeTrialqnebiani xomaldis gembanze idga CibuxiT<br />
xelSi. Cibuxi damiqnia da am dros kapitnis samxreebze<br />
oqros sxivebma gaielva... bolomde darwmunebuli<br />
imitom ara var, yovelive sizmrisa da cxadis zRvarze<br />
moxda. meore wuTs ki mxolod mSvidi zRva iyo farTod<br />
gaSlili da TeTri xomaldi kididan kide arsad Canda...<br />
didi xani ar gasula, biblioTekaSi Semxvda. Taroebs<br />
Soris gverdulad gavZveri, sqel-sqeli wignebis yuebs<br />
vaTvalierebdi, mindoda raime saintereso SemerCia, magram<br />
vyoymanobdi. am yoymanSi did nikanors Sevejaxe...<br />
zevidan gadmomxeda, biRa ulvaSebSi WaRara SerTvoda,<br />
nikapze patara samkuTxa wveri moeSva, loyebi ki sufTad<br />
gaeparsa. Camqrali Cibuxi kbilebiT eWira da ise miTxra:<br />
`sainteresoa!~ Tan gaSlili wigni dakeca da gamomiwoda.<br />
gadavSale da naxats davakvirdi: uzarmazari kaci ga-<br />
Sotila miwaze, uTvalavi bawriT xelfexSekruli. pawawkintela<br />
kacunebs gverdidan kibe miudgamT, arbi-Camorbian<br />
da kasrebiT saWmel-sasmeli aaqvT, raTa es giganti<br />
gamokvebon. `zRaparia?~ _ vkiTxe. didma nikanorma Cibuxi<br />
piridan gamoiRo da ase Tqva: `mec ar davijerebdi, Tvi-<br />
Ton rom ar menaxa!~ mxarze xeli gadamxvia. biblioTekidan<br />
erTad gamovediT, soflis orRobes davuyeviT. guldajerebiT<br />
miyveboda: `mister jonaTan sviftma Caize dampatiJa<br />
liliputebis qveyanaSi... vewvieT dedaqalaq mal-<br />
dendos. ra Tqma unda, araTu imperatoris sasaxleSi,<br />
TviT qalaqSic ver daveteodiT da qalaqgareT Segvxvdnen.<br />
imperatori nekaTiTisodena brZandeboda, misi<br />
qaliSvili ki _ princesas saxeli ver davimaxsovre _<br />
nekaTiTisodenac ver iyo...~ didma nikanorma moyola<br />
uceb Sewyvita, wigns xeli Seaxo, danarCens aq waikiTxavo<br />
da mosaxvevSi Seuxvia...<br />
guli damwyda, ase uceb rom gamSorda, magram, albaT,<br />
didad moucleli vinme iyo. ras vizamdi, waviRe mister<br />
jonaTan sviftis wigni da `sixarulis~ ukan, TxmelnarSi<br />
rom ekvderia, iq ganvmartovdi... kuTxeSi, mzis gulze<br />
lodi gdia da imaze miyvarda wamowola. zevidan lurji<br />
ca gadmomfenoda, oTxive mxriv mwvane suroTi dafaruli<br />
kedlebi mfaravda, me ki wigns gadavSlidi da gave-<br />
Surebodi Soreuli mxareebisaken... liliputebis qveyana,<br />
brobdingnagi, laputa, balnibrbiSi, lagnagi, guldabdribi<br />
da huinhnhnemebis uCveulo saxelmwifoebi rom<br />
moviare, WixviniT Semoyo Tavi papuCi eZgveraZem, erTi<br />
wliT Cemze umcrosma biWma. `ras akeTeb?~ `vmogzaurob?~<br />
`aba, marTla? _ uceb ijerebs da cnobismoyvareobiT:<br />
_ momiyevi!~ mec didi ambiT _ `es nangrevebi nangrevebi<br />
ki araa, xomaldis gembania... Cven zRvis talRebze<br />
vtortmanebT... mivemgzavrebiT huinhnhnemebis qveyana-<br />
Si...` da dawvrilebiT vuyvebi, rac gadagxvda lemuel<br />
gulivers, did nikanors da me cxenebis samefoSi. erT<br />
ambavSi var da mwvane totebi gaiw-gamoiweva, Cemze ori<br />
wliT ufrosi mamuka giorgaZe gamoyofs Tavs. sanam Semo-<br />
Zvrebodes, karga xans migdebs yurs, ecineba da meubneba:<br />
`nikanor, bilikze, verasulas kldesTan kacma gaiara,<br />
iqneb isaa didi nikanori!~ vici, ityueba, mainc xalisianad<br />
gavrbivar iqiT.<br />
Txmelnari Cumad Srialebs. ekalbardebi aZonZila<br />
aqa-iq. futkris bzuili ismis. sul axlos, bilikis gaswvriv<br />
broliRele moCxrialebs. ager verasulas kldec!<br />
vxedav, lodze kaci zis. nacnobi kiteli, biRa ulvaSebi,<br />
58 59
alersiani Tvalebi... Cibuxs darbaislurad abolebs...<br />
`nikanor, mapatie, maSin ise ucbad migatove, Sors mivemgzavrebodi!..~<br />
sirbilisagan guli amiCqarda, haers xarbad<br />
visunTqav, is ki mSvidad Semomcqeris da uwyinrad _<br />
`mesie Jiulis davalebiT sahaero burTi unda gamomecada...<br />
mesie Jiuli ambobs, sahaero burTi haerze msubuqi<br />
erTaderTi safreni aparatiao. uars xom ar vetyodi! orasi<br />
metris simaRleze avfrindi... ver warmoidgen, ra mSvenieria<br />
zevidan Cveni miwa... tyeebi, mdinareebi, gorakebi,<br />
saxlebi. ucabedad qari movarda da gamitaca. TiTqmis ori<br />
kvira mivfrinavdi burusSi, sahaero burTma simaRle<br />
dakarga. ukve zRvis talRebi swvdeboda Cems kalaTas da<br />
am dros gamoCnda miwis patara zoli. vaSa, gadarCenili<br />
var! Turme dausaxlebel kunZulze movxvdi. Rrmadpativcemulma<br />
kapitanma nemom gadamarCina... diax, amitomac<br />
mxedav cocxalsa da saR-salamaTs! Tumca yovelive amas<br />
waikiTxav mesie Jiul vernis wignebSi!..~ daamTavra didma<br />
nikanorma da swored am dros wamomewivnen papuCi da<br />
mamuka... `ra giJiviT gamogveqeci, me xom gexumre!~ _<br />
miTxra aqoSinebulma mamukam, me ki verasulas kldes<br />
avxede da maSin vikiTxe: `ratom hqvia amas verasula?~ `veravin<br />
adis da imitom!~ _ ganmimarta yovlismcodne mamuka<br />
giorgaZem. `modiT, biWebo, vsinjoT! iciT zevidan<br />
dedamiwa ra mSvenieria!~ `xom ar gaafrine, Camovardebi!~<br />
_ gamafrTxila mamukam. ar davujere, mivadeqi kldis<br />
Zirs da SevaTvaliere.<br />
TavzeviT gadmowoliliyo uzarmazari klde. swori,<br />
odnav atalRebuli sanaxebi broliRelesi pirdapir<br />
kldis Zirs awydeboda. zeviT, wverodan gorakiani mxare<br />
iwyeboda da TandaTan maRla da maRla Soreul mTebSi<br />
gadadioda... cdunebam mZlia, Sverili movsinje, cotaTi<br />
aviwie. `xom ar gagiJdi!~ _ fexebSi meca mamuka. papuCic<br />
pirdaRebuli miyurebda da gamecina.<br />
im Rames loginSi CaTbunebuli vfiqrobdi. ager didma<br />
nikanorma dedamiwis yvela kuTxe-kunWuli moiara. me<br />
ki verasulas kldezec ver avsulvar-meTqi. mrcxvenoda<br />
sakuTari gaubedaobisa. maSin gana mamuka giorgaZis<br />
SeZaxilma SemaCera. odnav movwydi miwas, kldis Sverils<br />
Camovekide da mTeli sxeuli wamSi damiZabunda, muxleb-<br />
Si sisuste vigrZeni, xelebSi Rone gamiqra...<br />
didi nikanori ki kvlav gamomecxada. `Zvirfaso megobaro!<br />
_ ase miTxra. _ axlaxan davbrundi Soreuli da<br />
saSiSi mogzaurobidan. ubedureba SememTxva. Cemi Zveli<br />
nacnobi kapitani aqabi TeTr veSapTan brZolaSi dameRupa...<br />
me ki, warmoidgine, kubom gadamarCina... diax, xomaldi<br />
daiRupa, magram okeanis siRrmidan kubo amovarda da<br />
mec zed Sevajeqi... Tumca, dasZina didma nikanorma, mister<br />
herman melvils es ambebi SesaniSnavad aqvs aRwerili...,<br />
im saRamos ki, magnoliis Ziras, papuCi eZgveraZes<br />
gatacebiT vuyvebodi, Tu rogor vmonawileobdi TeTr<br />
veSapTan brZolaSi, rogor daiRupa aqabi, me ki, daxeT ra<br />
bedi mqonia, kuboze Sevjeqi da okeane gadmovlaxe... Sim-<br />
Silisagan kinaRam suli gamZvra da amitomac var gawripuli.<br />
papuCi, rogorc yovelTvis, TvalgacecebiT migdebda<br />
yurs. yoveli sityva sjeroda da uceb mimoza kaciam,<br />
morcxvad gamiRima da pirvelad gavigone misi xma: `ra<br />
ucnauri vinme xar, nikanor!~<br />
`ra ucnauri vinme yofilxar!~ _ naZaladevad gamicina<br />
`oxotskis~ bocmanma, megobrobis xeli gamomiwoda, magram<br />
am xels ar davendobi. wina dRes, Sen mainc gewerebao,<br />
`elva-gazeTiT~ gagvamxiaruleo, _ miTxres. diliT,<br />
Turme, bocmanis kubrikSi oTaxis tarakani gamococda.<br />
avdeqi da virTxistola tarakani davxate. viTomc am tarakans<br />
bocmanisaTvis ulvaSebSi Cauvlia sacecebi da haer-<br />
Si aprowialebs, SiSisagan dapataravebuli bocmanis iluminatorSi<br />
gadagdebas apirebs. dganan matrosebi, uyureben<br />
da xorxoceben. Tavdapirvelad bocmani tarakanisferi<br />
gaxda, mere albaT mixvda, CemTan megobrobiT<br />
ufro moigebda da xelic amitom gamomiwoda...<br />
60 61
Cemi fiqri isev verasulas kldes ubrundeba. iqneb<br />
mimoza kacias wamoZaxilma mibiZga, iqneb biWuri Tavmoyvareoba<br />
maiZulebda, magram yoveldRe, xan dilauTenia,<br />
xan saRamos avrbodi verasulas kldesTan. mivadgebodi<br />
kldis Zirs, davuyvebodi erT mxares, meores, veZebdi<br />
fexis mosakidebel adgilebs. ar mjeroda, rom verasulas<br />
klde marTlac aseTi auRebelia... vera, ver dav-<br />
Zlie!.. didi-didi, ori-sami metriT aviwevdi TiTqmis<br />
brtylad mosworebul kedelze, SiSi marTmevda Rones,<br />
maZabunebda, Tumca aSkarad vxedavdi kldis momcro<br />
Sverils, nabzarevs, anatkeCs...<br />
erTxel ipolite kvirkveliam wamaswro, sam-oTx<br />
metr simaRleze mainc viqnebodi asuli. gulaCqarebiT,<br />
swrafad vqSinavdi, fexis win gadanacvleba miWirda da<br />
ukan dabrunebisac meSinoda. am dros momesma damcinavi<br />
xiTxiTi. `aba, aba, axlave Camodi!~ nel-nela Camovcocdi.<br />
muxlebi mikankalebda da kinaRam Camovsxlti... xom davebertyebodi<br />
maSin qva-RorRze! `xom daebertyebodi ma-<br />
Sin qva-RorRze?~ _ TiTqos nafiqrali waikiTxao, ipolitem<br />
yurSi Camavlo xeli da `sixarulisaken~ wamaTria.<br />
tkivils viTmendi, magram metad damamcireblad veWire<br />
da Rone rom myofnoda, im xels movaRrRnidi... dianoz-<br />
Tan mimiyvana, egona direqtori gadamylapavda, iman ki<br />
gamiRima _ `biWia, faTerakebs eZebs!~ `rom daimtvres, xom<br />
mogvTxoven pasuxs?~ `ki, mogvTxoven!~ _ mSvidad Seepasuxa<br />
dianozi, me ki maniSna, Tavisufali xaro...<br />
`magi gewyina? _ SemekiTxa didi nikanori. _ magi ki<br />
ara, erTxel indielebma kinaRam skalpi amaZvres. Tumca<br />
am saintereso ambebze mSvenivrad yveba mister fenimor<br />
kuperi!~<br />
62 63<br />
12<br />
mama TiTqos sizmarSi enaxa. gogona xuTi wlisa iqneboda<br />
da kuTxeSi idga...<br />
Cia kaci daamaxsovrda, mgoni melotic. erT dros kedelze<br />
suraTi ekida, mere gaqra. ver SeniSna, rodis<br />
Camoxsnes. mexsierebaSi iqneb im suraTis anabeWdi CarCa.<br />
maSin ki, xuTi wlis gogona kuTxeSi rom idga, deda<br />
Cxubobda. damfrTxal mimozas Tvalebi gafarToeboda<br />
da vera azri ver gamoetana. dediko xmamaRla laparakobda,<br />
xelebs iqnevda. mama pasuxs ar aZlevda da sadRac<br />
sivrceSi iyureboda. mimozas undoda ekiTxa, ra moxda,<br />
raze CxubobTo... veRar gabeda.<br />
mamikom amoioxra. mimozas win Cacucqda. xelze akoca.<br />
TvalebSi lmobiereba da sinanuli edga.<br />
_ xeli gauSvi bavSvs! _ Sehkivla dedam da am SeZaxilma,<br />
uSualod mas rom Seexo, mimoza aatira. cremli ucbad<br />
gadmoyara, TvalT daebinda. qalma bavSvi aitaca, gulSi<br />
Caikra da Cqar-Cqara gaimeora: _ Cemia, Cemia, Cemia!..<br />
mama wavida da daiRupa.<br />
ara, es Cxubi arafer SuaSi iyo. albaT ase Cxubobdnen<br />
adrec, magram wina ambebi gogonas mexsierebidan amoiSala.<br />
xasiaTiT ver Seeguen Turme erTmaneTs. im dResac,<br />
iqneb TviTonac ar icodnen Cxubis mizezi, magram kaci<br />
raRacnairad daretianebuli gavida Sinidan, gonebadafantuli<br />
muSaobda da mSenebare saxlis mecxre sarTulidan<br />
gadmovarda.<br />
deda giJs daemsgavsa. Tavs kedels axlida da gahkioda:<br />
_ me movkali!.. me movkali!.. me movkali!..<br />
mocvivdnen mezoblebi, Zlivs gaaCumes. dedas guli<br />
cudad gauxda da saswrafom waiyvana. mere gaigo mimozam,<br />
deda bavSvs elodeboda Turme da muceli mowyda.
saavadmyofodan daleuli da sifrifana gamovida.<br />
TvalebSi ver ixedeboda. Caexuta Tavis gogos da mduRare<br />
cremlSi Caalbo. im dRidan Seicvala, xmamaRla laparaks<br />
gadaeCvia. bavSvs Tavs evleboda da sxva mizani araferi<br />
hqonda.<br />
orni cxovrobdnen erToTaxian, pawia binaSi _ mimoza<br />
da dediko. bina Zveli proeqtisa iyo, holSi ori kaci ver<br />
auqcevda erTmaneTs gverds. samzareulo erTi cicqna<br />
hqonda da viwro da grZel aivanze gadioda, sadac elaga<br />
yvelaferi, rac binaSi ver eteoda. hyofnidaT! ise, sityvis<br />
masalad ityoda qali, stumari rom mogvivides, gasaSlel<br />
sawols davdgam samzareuloSio. vin unda mosuliyo? arc<br />
naTesavi hyavdaT sadme, arc axloblebi. arsaidan aravin<br />
akiTxavda deda-Svils, Tumca erTmaneTTan Tavs kargad<br />
grZnobdnen da ucxo vinme arc iyo saWiro.<br />
deda eqTnad muSaobda saavadmyofoSi. xSirad Ramec<br />
rCeboda samorigeod. wasvlis win yovelTvis ekiTxeboda,<br />
xom ar geSiniao. arigebda, karebi magrad Caraze, Tu<br />
vinmem dareka, nu gauReb, mezobels daukakune da is gaixedavso.<br />
`ar meSinia, deda!~ _ etyoda mimoza, Tumca guli<br />
ufancqalebda. kars marTlac magrad Caketavda, afofxdeboda<br />
sawolze da gvianobamde wignze eyvinTeboda.<br />
rodis-rodis CaeZineboda, magram sakmarisi iyo odnavi<br />
gafaCunebac, aivanze niavis gaqroleba, dagvianebuli mezoblis<br />
fexis xma kibeze, quCaSi gavlili manqana... umalve<br />
gamoeRviZeboda, Tavs aswevda da yurs ugdebda... dilau-<br />
Tenia gaiCxakunebda gasaRebi, es deda aRebda kars... `uh,<br />
rogor CamZinebia!~ _ Seagebebda yoCaRad.<br />
maincdamainc ra iseTi xelfasi hqonda qals. oqro xelebis<br />
patroniao da avadmyofebi irCevdnen. cot-cota<br />
fulsac udebdnen xalaTis jibeSi. maneTi maneTs emateboda<br />
da ase gahqondaT Tavi. sxvaze ukeT ara, magram arc<br />
tolebze uaresad ecva da exura. TviTonac cdilobda<br />
dedis gulis mogebas. RamenaTev qals sauzmes daaxvedrebda.<br />
dasxdebodnen megobrulad da Cumad WukWuke-<br />
bdnen. dedas samsaxuris Worebi mohqonda, mimoza saskolo<br />
Tavgadasavlebs uyveboda.<br />
erT dRes TiTqos raRac Seicvala. mimoza miyuradebuli<br />
iyo da imitom SeniSna, or-samjer qali namtiralevi<br />
movida. gogonas araferi ukiTxavs, Tu saWiro iyo, deda<br />
TviTonac mouyveboda. arada, didebis samyaroSi bevri<br />
ram gaugebari xdeboda. ifiqra, samsaxurSi usiamovneba<br />
SeemTxvao da amiT daimSvida Tavi.<br />
erTxel, diliT deda sarkesTan dainaxa. Tvali gaaxila<br />
da baliSidan arc wamoweula, ise gaxeda. qali Tmas<br />
ivarcxnida. adrec araerTxel enaxa, ra Tqma unda, msgavsi<br />
scena, yuradRebad ar Rirda, magram amjerad deda<br />
sxvanairad ivarcxnida... koxtaobda! Tmas sxvadasxvanairad<br />
iyenebda da muStris TvaliT afasebda sakuTar anarekls.<br />
gansakuTrebuli ra xdeboda, magram mimozas uneblie<br />
SiSi daeufla, yelSi raRac gaeCxira da dauZaxa:<br />
_ deda!<br />
qalma gakvirvebiT moxeda. daviwyeboda Svilis iq<br />
yofna. imasac ra mizezi hqonda SiSisa, magram aSkarad<br />
Semcbari Canda. Tmas xeli uSva da Tavi daudevrad waikra<br />
mandiliT.<br />
_ ah, Sen ar gZinavs?<br />
am naZaladev daudevrobaSi igulisxmeboda, ram SegaSina,<br />
verTobodio, mimozas ki erCivna, qals keklucoba<br />
ganegrZo.<br />
paraskevs, skolidan rom brundeboda, ucxo maSin<br />
naxa. dedas TeTri xalaTis gaxda daviwyeboda. xelebi<br />
jibeebSi Caewyo. cdilobda saqmiani gamoCeniliyo, amiT<br />
nacnobebs Tu agrZnobinebda, cuds nuras ifiqrebT, samsaxurebriv<br />
ambebze vmusaifobTo... kaci odnav axalgazrda<br />
Canda, sportuli stilisa, ai, iseTi, uasakoni rom arian,<br />
ver gaigeb, ra xnisaa... nacrisferzolebiani Sarvalkostiumi<br />
ecva, halstuxic nacrisferi ekeTa da Tavze<br />
nacrisferi Slapa exura. amitomac nacrisferi gadasdeboda<br />
TviTonac. moridebiT moabijebda, gangeb icavda<br />
64 65
distancias, idayvsa da idayvs Soris mtkaveli mainc rCeboda,<br />
mTlad yuradRebad iyo qceuli.<br />
gogonas undoda mierbina, magram raRacam Seakava,<br />
Tvali aarida. `ege, dedaSeni viRacasTanaa!~_ mxari gahkra<br />
Tanaklaselma. `TanamSromelia!~ _ icrua mimozam<br />
da Sinisaken gaiqca.<br />
didxans eloda dedas. erTi suli hqonda, ekiTxa, vin<br />
iyo is kaci, magram roca qali dabrunda, veraferi hkiTxa.<br />
cota damagvianda, dRes bevri samuSao mqondao, arcTu<br />
gulwrfelad daugdo dedam. mimozam ar icoda, wyenoda<br />
Tu ara da RamiT Cumad, TavisTvis itira. deda marTlac<br />
daRlili Canda, Rrmad eZina da araferi gaugia.<br />
mTeli kvira ise gavida, saeWvo araferi momxdara.<br />
cxovreba Cveulebrivi gziT midioda. isic ki ifiqra gogonam,<br />
eWviani var da sakuTarma eWvebma damafeTeso. cotaTi<br />
gamxiarulda, galaRda. axla ukve SeeZlo ekiTxa<br />
dedisTvis, vin iyo is nacrisferi kacio, magram saamisod<br />
verc TviTon moicala da arc dedas ecala. samuSao marTlac<br />
bevri hqonda qals, rasac mowmobda xalaTis jibidan<br />
amokrefili maneTianebi.<br />
cudad damebeda es paraskevebio, gaifiqra mimozam<br />
da marTlac paraskev saRamos dedam moulodnelad hkiTxa:<br />
_ xval Sina var da sad girCevnia wasvla, TeatrSi,<br />
kinoSi Tu cirkSi?<br />
mimozam eWviT Sexeda. dedas loyebi Seefakla da es<br />
ar moewona. amitomac upasuxa:<br />
_ ar mcalia, xval gakveTilebi maqvs!<br />
dedas araferi uTqvams. SabaTs ki, skolidan dabrunebuls<br />
kari rom gauRo, mimoza umal mixvda, raRac<br />
momxdariyo. dedam ucnaurad daimorcxva, gawiTlda da<br />
swrafad wasCurCula:<br />
_ CvenTan stumaria!<br />
diax, is ucxo kaci iyo.<br />
_ mimoza, genacvale, miesalme Zia ladikos!<br />
dResac nacrisferi ecva. perangze zeda Rili Sexsnoda<br />
da uferuli buwki mouCanda. lamazi kaci eTqmoda,<br />
magram feri aklda.<br />
adrindeli ridisa araferi ecxo, gaSinaurebuliyo.<br />
_ ha, es is mimozaa, romelsac arc kino unda, arc cirki<br />
da arc Teatri? iqneb nayinic ar unda da tkbili namcxvrebic?<br />
araferi undoda mimozas, garda erTisa _ es kaci<br />
gamqraliyo.<br />
Zia ladiko ar gamqrala, is darCa da mimozas ar SeeZlo<br />
amis winaaRmdeg raime eRona.<br />
samiveni erT oTaxSi ver daiZinebdnen, mimoza xom arc<br />
ise patara iyo. momcro taxti daudges samzareuloSi, macivarsa<br />
da gazquras Soris, iq, sadac winaT sasadilo magida<br />
idga. magidam ki Sua oTaxSi gaiCoCa da mimoza mudam<br />
zed awydeboda.<br />
_ aq daiZineb SenTvis koxtad! _ naZaladevi mxiarulebiT<br />
Tqva dedikom, Tan mzeras ver usworebda.<br />
mimoza morCilad gamoexmaura:<br />
_ ho, deda!<br />
mTeli bina raRac ucxo, uCveulo faCuniT aivso.<br />
uCinari landebi daZrwodnen TiTqos da mimozas Zili ar<br />
ekareboda. oTaxidan xmadabali CurCuli ismoda gauTaveblad.<br />
netavi raze laparakobdnen amdens, albaT Cxuboben<br />
da isev rigdebiano, fiqrobda. sityvebi ar esmoda,<br />
magram Zalauneburad yuri iqiTken hqonda mipyrobili.<br />
Tavdapirvelad frTxili CuCuniRa aRwevda. mere da<br />
mere sifrTxiles moukles, fiqrobdnen, bavSvs daeZinao,<br />
bolos ki TviT bavSvis arsebobac aviwydebodaT.<br />
saSineli iyo es wuTebi, Tavzardamcemi. sabans Tavze<br />
wamoixuravda da yurebs TiTebiT icobda. sadRac naSuaRamevs<br />
ZlivZlivobiT CaeZineboda da diliT Tvalis gaxela<br />
uWirda.<br />
_ ram gaazarmaca es bavSvi? _ ukvirda dedas, dabrmavebuliyo<br />
da verafers xedavda.<br />
66 67
ucxo alersiT dneboda, mudam katasaviT krutunebda.<br />
yovelnairad cdilobda gogonas guli moego. mxolod<br />
RimiliT elaparakeboda, mxolod gulisgasaxar<br />
sityvebs eubneboda, Sokoladis filebs uzidavda. mimozas<br />
guls ki araferi ekareboda. Sokoladi uyvarda, magram<br />
am filebs pirs ar akarebda, TanaklaselebTan mihqonda.<br />
erTxel saSinao davalebas werda. amocanis amoxsna<br />
gauWirda da dedas daekiTxa. qals daezara tvinis gan-<br />
Zreva, kacs gadmougdo:<br />
_ ladiko, miexmare, geTayva!<br />
ucxo dauzareblad wamodga, daixara, xeliT gogonas<br />
kisers daeyrdno. mimozas TiTqos mZimeze mZime tvirTi<br />
daawva, kisris malebi etkina. uxeSi, civi, ofliani<br />
moeCvena kacis TiTebi. uazrod dahyurebda rveulis<br />
furcels da sakuTar nawers ver arCevda. ucxom ki meore<br />
xeliT fanqari aiRo, amocana wuTSi amoxsna, xumrobiT Tma<br />
auburda da moSorda. mimozas SigniT TiTqos ZarRvebi<br />
daawyda. mTeli tani uTrToda da karga xans ver SeZlo<br />
amoxsnili amocanis gadawera.<br />
iqneb zedmeti iyo SiSi da gancda, bolos da bolos<br />
ras uSavebda es kaci? mis yovel sityvasa da moZraobaSi<br />
sikeTis survili igulisxmeboda. sad imaleboda aq safrTxe?<br />
zRaparSi borotebas qajisa da devis saxe aqvs, sikeTes<br />
_ ufliswulebisa, glexis biWebisa da feriebisa,<br />
sinamdvileSi ki raoden Znelia gaarCio boroti da ke-<br />
Tili. ucxos lamazi pirisaxe da aRnagoba hqonda, arc<br />
qajsa hgavda da arc cxraTavian devs. asakSi Sesuli qalisaTvis<br />
metismetad axalgazrda Canda da iqneb aq imaleboda<br />
undoblobis saTave? vinme WaRara, saxedaRaruli kaci<br />
nakleb SeaSinebda, Tundac mkacri vinme yofiliyo, bevri<br />
moeTxova da cota gaeca, es ufro samarTlianad moeCveneboda.<br />
gauioldeboda aseTi kacisTvis mamis daZaxebac.<br />
arada, deda Cum-Cuma exveweboda, mama dauZaxeo.<br />
gauWirda, magram namdvili mama TiTqmis daviwyeboda da<br />
dedis xaTriT ucxos `ladiko-mama~ dauZaxa. kacs gauxarda,<br />
xeli staca da muxlze daisva. deda iqve ijda da qsovda.<br />
icinoda, uxaroda ojaxuri idiliis es suraTi. mimozas<br />
ki euxerxula. ukve wamoCituli gogo iyo, misi sulis<br />
farul kunWulebSi qvecnobieri, gaugebari ltolva<br />
ibadeboda, oRond qalurobis es pirveli, ubiwo da wminda<br />
Zaxili verafriT egueboda am moferebas _ zizRi<br />
eufleboda, amboxebis survili klavda... dausxlta<br />
ucxos xelebs da samzareulos Seafara Tavi. deda da `ladiko-mama~<br />
karga xans icinodnen, Tumca am sicils eWvis<br />
elferi mieca.<br />
im dRidan meti siTamame igrZno ucxom. xandaxan ucnaurad<br />
miaSterdeboda gogonas da mimozas tanze eklebi<br />
Cxvletda... cudi ra xdeboda?.. mimozas rcxvenoda saku-<br />
Tari Tavisa, ver bedavda gaeazrebina yovelive, magram<br />
RamRamobiT, loginSi martod darCenils, fiqrad aekviateboda,<br />
avdgebi da gaviqcevio, oRondac, sad unda gaqceuliyo?<br />
vin hyavda dedis garda, vin Seifarebda? vin<br />
daicavda saSiSroebisagan, risi saxelic ar icoda.<br />
oh, es usaSvelod gaWianurebuli Rameebi, roca viwro<br />
samzareuloSi suli gexuTeba. ferxTiT, gazquraze oTaxis<br />
tarakani dafaCunobs, TavTiT moZvelebuli macivari<br />
grialebs da qSinavs. quCidan Cavlili manqanis guguni da<br />
TuxTuxi Semodis. mezobeli oTaxidan ki ismis ladikosa<br />
da dedas gauTavebeli CurCuli, romlis sityvebi gaugebaria,<br />
magram dedis xmis kilo wuwunsa da mudaras gamoxatavs,<br />
masSi Txovna gamosWvivis, ladikos xmaSi ki mdidari<br />
sovdagris gaRizianeba igulisxmeba, visac Tavi moabezres<br />
da Tumca bunebiT Zunwi araa, maSinRa gascems, roca<br />
moeprianeba. am dros Zilgatexil mimozas ecodeba deda<br />
da ezizReba kidec, gulSi memboxis cecxli utrialebs,<br />
magram vera da ver bedavs xmis amoRebas.<br />
mere dedas Ramis morigeobam mouwia. Wkvianad iyavio,<br />
mimozas daubara. aba, kacs xom ver gaubedavda. gogona<br />
samzareuloSi, Tavis loginze aZvra da saxelmZRv-<br />
68 69
aneloebi gadaSala. navaxSmevni iyvnen, magram ladikos<br />
maincdamainc Cai mounda. TviTonve aiduRa da daisxa.<br />
Senc xom ar dalevo, mimozas daekiTxa. gogonam Tavi gaaqnia.<br />
wignSi Cargo cxviri. erTsa da imave striqons daStereboda<br />
da verafriT amoekiTxa. ucxo auCqareblad<br />
awkarunebda WiqaSi kovzs, nel-nela, patar-patara ylupebiT<br />
svamda da Tvals ar aSorebda. mimoza grZnobda mis<br />
mzeras, gulmuceli emRvreoda, magram cdilobda araferi<br />
damCneoda. ladikom WurWeli akrifa, magida tilo-<br />
Ti gadawminda, puris finCxi sanagveSi Cayara, Rame mSvidobisao<br />
da gavida... mimoza didxans ijda gaunZrevlad.<br />
yoveli faCuni esmoda binaSi... ai, ucxo fanjarasTan<br />
dgas, sigarets eweva (Tambaqos susti suni aqamdec aRwevs!).<br />
ai, namwvavi gadaisrola, vin icis, iqneb gamvlels<br />
daeca Tavze... axla sapirfareSoSi Sedis, onkani mouSva,<br />
wyali Cxrialebs... oTaxSi midi-modis... netavi ras dadis<br />
amdens, ra awuxebs?.. oxravs... radios CarTavs da umal<br />
gamorTavs... klasikuri musika ar moswons... axla albaT<br />
ixdis... sawoli WraWunebs... wveba... siCumea... sawoli isev<br />
WraWunebs... vaiTo dgeba... ara, gverds inacvlebs... mimozam<br />
SvebiT amoisunTqa. Cumad ixdis, tanisamoss skamis<br />
zurgze hkidebs. frTxilad, uxmaurod wveba. guli aCqarebulad<br />
ucems... im oTaxSi kvlav aWraWunda sawoli...<br />
vaime, dgeba!.. ara, wevs!.. siCumea... gareT manqana TuxTuxebs.<br />
Ramea. bnela. mTel saxls sZinavs, mimozasac Tvali<br />
exuWeba... moulodnelad ucxom Tavi aswia, sawolis qvemodan<br />
uzarmazari, xorcis sakepi najaxi gamoaCina. pirs<br />
usinjavs. dgeba, TiTis wverebze moiwevs, najaxi TavzeviT<br />
uWiravs... `deda, deda!~_ mimoza cdilobs mSvelels<br />
uxmos. SiSisagan xma dakargvia, guli gaskdomaze aqvs.<br />
sul axlos xedavs ucxos saxes, sibneleSi qajs damsgavsebia,<br />
Rojebi amozrdia. `deda!~ _ Zlivs CurCulebs mimoza...<br />
ucbad eRviZeba. oflad gaRvrila. siCumea. Ramea.<br />
bnela. mTel saxls sZinavs. oTaxidan ladikos fSvinva<br />
ismis... mimozas kvlav Zil-burani iTrevs. dedis xma aRvi-<br />
Zebs. dagvianebula. mze ukve maRla hkidia.<br />
_ ade, gogo, SuadRea ukve, ra ZilquSi dagawva?<br />
_ mTeli Rame magisi faCunic ar gamigia! _ icinis ladiko.<br />
_ sZinavs TriTinasaviT! _ cota gvian ki dasZens:<br />
_ eh, bavSvobav, udardelo bavSvobav!<br />
udardeloo? gogonas dardi xravda, magram veravis<br />
umxelda. SiSiTa da foriaqiT eloda dedis Rameul morigeobebs.<br />
araferi momxdara, magram vera da ver Seegua<br />
ucxosTan erT WerqveS martod darCenas. dedas ki Ramis<br />
morigeoba mouxSirda. axla meti fuli sWirdebodaT.<br />
ladiko arsad muSaobda da Tu Sinidan gavidoda, mxolod<br />
imitom, ezoSi, mezoblebTan domino exaTqunebina. `ar<br />
waxvide!~ _ uTxra erTxel mimozam dedas. `Sen ggonia,<br />
mixaria Ramis Teva? _ dedam naZaladevad gaicina. _ xom<br />
xedav, uZilobam damabera, pirisaxe daminaoWda. male<br />
Cems qmars movbezrdebi! _ mere gamomcdelad Sexeda:<br />
_ Sen risi geSinia?~ ra unda epasuxna? saTqmeli araferi<br />
hqonda da gauCumda.<br />
ucxo sabolood gaSinaurda. ukve aravisi erideboda.<br />
dilidanve viwro binaSi trusisamara daborialobda.<br />
msuqani ar eTqmoda, magram azizi sxeuli hqonda da xorci<br />
dondlod ekida. mimoza Tvals aridebda, zizRi yelSi<br />
ebjineboda. TiTqos Waobis did loqoras gaevso mTeli<br />
bina da fexis dasadgmeli adgilic aRara rCeboda. uneblieT<br />
sakuTari siSiSvle afrTxobda. deda roca ar iyo, loginSi<br />
xalaTiTve wveboda. abazanaSi rom Sevidoda, kars<br />
sinjavda, Caketva xom ar damaviwydao. sul eCveneboda,<br />
kars ucxo moadga da saxelurs ejajgurebao. erTxel<br />
marTlac mosinja kacma saxeluri. `Siga xar?~ _ ikiTxa.<br />
meti araferi, magram damfrTxalma gogonam guliscema<br />
kargaxans ver daioka.<br />
TiTqmis ori Tve gavida ukve. erTxelac, deda RamiT<br />
morigeobda da ladiko adre dawva. mimoza Tavis taxtze<br />
ijda Cveulebisamebr. gakveTili hqonda saswavli, magram<br />
guls ver udebda. bolo dros mecadineobas uklo da<br />
klasis damrigebelma SeniSvna misca. axlac wigni gada-<br />
70 71
Sala, magram Tavi ver aiZula, gafantuli gulisyuri moekriba.<br />
wigni gadado, sinaTle Caaqro da Cawva... yurs ugdebda<br />
Ramis xmaurs. fiqrobda Tavis gauxarel cxovrebaze,<br />
dedaze, romelsac smena daClungeboda da Svilis<br />
guliscema aRar esmoda. daRupul mamasac ixsenebda da<br />
swyinda, ase cota rom hqonda gasaxsenebeli, fiqrobda<br />
ucxoze, `Zia ladikoze~, `ladiko-mamaze~, TviT Tavisi<br />
arsebobiT rom ungrevda Cveul yofas... Tavs gisosebSi<br />
gamomwyvdeuliviT grZnobda... enatreboda sadme Sors<br />
gadakargva. warmoidgina kidec: ai, saxlidan gadis... ucnaurad<br />
swrafad moitova didi qalaqi. win farTo veli<br />
gadaiSala. mimoza miabijebs RaRana balaxiTa da TeTri<br />
gvirilebiT dafarul mindorze. pirze grili niavi elaciceba<br />
da guli amCatebia, sawuxarisagan gaTavisuflebula.<br />
mindvris bolos, mwvane koromSi, gamWvirvale nakaduli<br />
morakrakebs, TeTr kenWebSi JRurtulebs. mimoza<br />
nela ixdis, SiSvldeba. wyalSi frTxilad Cadis. wyali<br />
Tbilia, alersiani, kenWebi fexisgulze eRutuneba. mimoza<br />
nakadulSi wveba, nebivrobs. gamWvirvale, wminda<br />
wyali gadasdis mkerdze, mucelze, fexebs Cauvlis livliviT...<br />
TviTonac xvdeba, rom lamazi, nazi feriaa, oRond<br />
daucveli, ususuri. am patara nakaduls mindobils eSinia<br />
faruli Zalisa, mwvane laqaSebSi da lodnarSi rom mimalula...<br />
uceb didi, Savi lodi Seirxa, uzarmazar kiborCxalad<br />
gadaiqca, grZeli sacecebi mimoatara, marwuxa<br />
fexebi qvebze aafxokiala da wamovida... mimozas guli gau-<br />
Cerda, gaeyina. piri gaaRo, haeri ar eyo... kiborCxala ki<br />
moiwevs... saxe adamianisas miugavs, iRimeba kidec... icno<br />
TiTqos gogonam, oRond goneba gamoeTiSa, winaaRmdegobis<br />
Rone aRara aqvs... saSineli kiborCxala ki mTel nakaduls<br />
gadaefofra, CamoaRama, marwuxa fexi mimozas<br />
mucelze CasWida... gamoeRviZa! mTeli sxeuli ucaxcaxebda...<br />
sizmari TiTqos grZeldeboda. mucelze marTlac<br />
ido raRac mZime da uxeSi... xeli!.. viRaca iwva mis gverdiT<br />
da mucelze frTxilad ufaTurebda... giJiviT wamo-<br />
xta gogona, abazanaSi Sevarda da Caiketa. uhaeroba axr-<br />
Cobda, sizmari da cxadi ver gaerCia. iatakze Cacucqda<br />
da atirda. kars garedan ucxo moadga, daukakuna frTxilad,<br />
gaubedavad. xma ukankalebda: `mimoza, geTayva, ram<br />
SegaSina, Cemo gogo?~ mimoza ki tiroda da dedis mosvlamde<br />
abazanidan ar gamosula...<br />
sauzmis dros ladikom farisevlurad CaixiTxiTa,<br />
dedas uTxra:<br />
_ ar vuyvarvar me Sens gogos! Cemi bralicaa, ver<br />
movige misi guli!<br />
_ raze atyob? _ dedam mimozas karaqiani puri daudo<br />
da miaCerda: _ Secvlili meCvenebi, cotas Wam albaT!<br />
_ guneba gamifuWa am diliT! _ ladiko utifrad<br />
uyurebda da mimozas lukma ver gadaeylapa. _ vifiqre,<br />
gavaRviZeb-meTqi da xeli movuTaTune. SeSliliviT wamovarda!<br />
TviTon Semrcxva, romeli urCxuli me mnaxa!<br />
dedam Tavi gamkicxavad gaaqnia:<br />
_ ara grcxvenia? xom xedav, rogor uyvarxar mamas!<br />
rcxvenoda, Tumca ver Caswvdomoda ratom, risi?<br />
ori dRis Semdeg, deda rom Ramis samorigeod midioda,<br />
moityuila.<br />
_ cudada var!<br />
_ ra gtkiva? _ hkiTxa qalma.<br />
_ ar vici!<br />
_ albaT skolaSi gezareba wasvla da igoneb!<br />
deda wavida.<br />
sawolze mokuntul mimozas Zili kvlav gaufrTxa.<br />
eSinoda sizmrisa, cxadisa ki _ ufro. sabani mWidrod<br />
Semoexvia da caxcaxebda. ucxosac gautyda Zili. mTeli<br />
Rame xvneSoda, gverds inacvlebda. xandaxan adgeboda,<br />
aivanze gavidoda, sigarets eweoda, mere abazanaSi onkans<br />
mouSvebda, pirs ibanda da frutunebda, sinaTles<br />
cota xniT aanTebda da aqrobda... gariJraJze mimoza isev<br />
daRlasa da Zils ebrZoda, roca ladikom Semoixeda. bindi<br />
qreboda da ucxo ise gamoikveTa, TiTqos iatakidan<br />
72 73
amoZvrao... trusis amara iyo. griloda da uferulbewvian<br />
mkerdze xeli moisva.<br />
_ gadairevi kaci, ratom ara gZinavs? _ xmadabla<br />
hkiTxa, mRelvarebisagan xma CaxleCoda.<br />
mimoza zurgiT kedels miekra. mkerdze sabans ise<br />
magrad ifarebda, majebi etkina.<br />
ucxo Sinaurulad Camoujda sawolis kideze.<br />
_ Zili gamityda, aTasi fiqri mitrialebs TavSi.<br />
mimozas esmoda misi CaxleCili xma, magram azri veraferi<br />
gamoetana. iqneb am ucxosac sadardebeli gasCenoda<br />
da gulis gadaSla ewada. iqneb martoobas gaurboda,<br />
aq ki mimozas garda aravin iyo.<br />
_ mciva! _ Tqva uceb ucxom. SiSveli ijda da kanze<br />
bususebi eyara. _ mciva! _ gaimeora. _ verafriT gavTbi.<br />
_ mere gogonas daakvirda. _ Senc gciva? ratom kankaleb?<br />
geSinia Tu gciva? ginda, gagaTbo?<br />
mimozas araferi undoda, mimozas sadme gadakargva<br />
undoda! gamomwyvdeuli patara mxeciviT kedels ekvroda<br />
da caxcaxebda. xmis amoReba ki ver SeZlo.<br />
ucxom sabnis bolo moswia. mimozam ar daaneba, magram<br />
misi susti xelebis winaaRmdegoba ucxos arc SeumCnevia<br />
da Tavisi didroni, uxeSi xeli welze daado, kedels moswyvita...<br />
mimoza atirda. cremli Rvarad waskda. ucxom wuTiT<br />
gaiwia, erTgvari gakvirvebiT Sexeda, aCurCulda:<br />
_ nu geSinia, genacvale, arafers dagiSaveb. ram dagafrTxo,<br />
Se glaxa, romeli kaciWamia me mnaxe!<br />
qargavda amgvar sityvebs, meti araferi, magram is<br />
xeli, mZime da uxeSi, mimozas welze rom edo, TiTqos xerxemlis<br />
gadamtvrevas uqadda... mimozas ki sxva Rone ara<br />
hqonda, garda cremlisa...<br />
am dros daiwkriala zarma. ucxo wamovarda da Tavis<br />
oTaxSi Seipara, iqidan ki namZinarevi xmiT daiZaxa:<br />
_ vin aris?<br />
dedis garda vin iqneboda.<br />
wamofratunda, kari gauRo da naZaladevi mxiarulebiT<br />
_ a, Sena xar? ase adre ratom gamogiSves?<br />
_ daveTxove, _ CurCuliT Seepasuxa qali, _ wuxel<br />
bavSvi ugunebod meCvena da ver movisvene, avad xom ar<br />
gaxda-meTqi!<br />
_ ra sWirs, kaJiviTaa! _ xma Caxrinwoda ucxos. _<br />
e, SeiWyite, katasaviT gatrunula.<br />
mimozam sabani Tavze wamoixura. suli exuTeboda.<br />
kargad warmoidgina, Tu rogor SemoiWyita dedam, frTxilad,<br />
ar gavaRviZoo. `sZinavs, deda enacvalos!~ _ da<br />
oTaxSi gabrunda Tavis ladikosTan. iq awuwunda, ise var<br />
daRlili, iqneb Tvali movatyuoo... mere zambarebi aWra-<br />
Wunda da amasobaSi gaTenda kidec, dro iyo skolaSi wasvlisa.<br />
mTeli dRe uqeifod grZnobda Tavs, Tavbru exveoda.<br />
klasis damrigebelma kvlav SeniSvna misca, ra gWirs, yurs<br />
sul ar migdebo. mere da mere cotaTi gaerTo. SiSi gadaaviwyda.<br />
miT ufro, momdevno ori Rame deda Sin iqneboda...<br />
iqneb guli gaexsna dedisaTvis, eambna Tavisi gasaWiri...<br />
Tumca, vin icis, ra moxdeba ori dRis manZilze, xom<br />
SeiZleba ucxom papirosis sayidlad quCa gadairbinos<br />
gaRma maRaziisaken, gverdidan manqana gamovardes da zed<br />
Seaskdes.<br />
msgavsi araferi momxdara. saRamos dedam kinoSi waiyvana.<br />
martoni wavidnen. iqiTobisas nayini Wames, aqeTobisas<br />
baRSi Seexetnen, cota xniT Wadris qveS Camosxdnen,<br />
daelodnen dRisa da bindis gayras. mewamuli, susti<br />
naTurebi ainTo da saRamos idumaleba wariSala. mimozas<br />
guli SeekumSa, dedis mxars loyiT aekra.<br />
_ deda, me didi var?<br />
_ Sen? _ dabneulad CaekiTxa qali. _ vin icis? jer bevri<br />
ar gesmis am cxovrebisa, magram mTlad patarac ara xar!<br />
pasuxma ver daakmayofila.<br />
_ deda, nu gvinda is! _ TxovniT, sawyaloblad warmoTqva<br />
mimozam.<br />
74 75
_ vin is? _ swrafad, nervulad gamoexmaura qali.<br />
cxadia, mixvda, visze iyo naTqvami, magram kiTxva ise mkacri<br />
da mtruli gamouvida, mimoza uceb Tavis TavSi Caiketa.<br />
deda awuwunda, sves uCioda, martoobas, miusafrobas,<br />
ukacobas tiroda, ojaxs umamakacod ojaxi ara hqviao,<br />
amtkicebda... mimoza ar usmenda, mxiaruli saRamo CauSxamdaT.<br />
momdevno dRes sawolidan aRar wamodga. Tavi mtkivao,<br />
SesCivla dedas, Tumca araferi tkioda. skolaSi wasvla<br />
saSinlad daezara. isic ki ifiqra, avdgebi da aivnidan gadavxtebio.<br />
warmoidgina, asfaltze dalewili sakuTari<br />
Zvlebi da JrJolam dauara Txemidan terfamde. deda<br />
SeSfoTda, sicxe gauzoma. ara hqonda, magram askofeinis<br />
abi mainc gadaaylapa.<br />
_ magas sizarmace sWirs, me Tu mkiTxav! _ CaidudRuna<br />
ladikom.<br />
_ gadaiRala bavSvi, bevri inerviula! _ deda Seecada,<br />
daecva.<br />
_ mec vnerviulob! _ mouWra ladikom, Tumca gaugebari<br />
iyo, ras gulisxmobda.<br />
mimozam wigni gadaSala, wuTis win wakiTxuli meore<br />
wuTs aviwydeboda. dedam, Svils vasiamovnebo, xaWapurebi<br />
daacxo. yveli cotaTi mlaSe gamodga da mimozas wyurvili<br />
klavda, onkanSi ki saRamomde mxolod mduRare<br />
moTqrialebda.<br />
saRamos televizorTan dasxdnen. ucxouri filmi iyo,<br />
sainteresod iwyeboda, magram moulodnelad Suqi gamoirTo.<br />
Cumad elodnen sibneleSi. ladikos moTmineba<br />
daelia da guls askdeboda. mimoza dedas Caexuta, TiTqos<br />
mas SeeZlo daecva bnelSi dayursuli urCxulisagan.<br />
_ dediko, Cven aravina gvyavs? _ ikiTxa uceb mimozam.<br />
_ vin aravin?<br />
_ naTesavebi! yvelasa hyavs deida, mamida, bicola...<br />
_ ki gvyavs, albaT... _ gawela qalma. cdilobda, vinme<br />
axloblis saxeli gaexsenebina, magram yvelaze axlo<br />
naTesavic am qalaqidan Sors cxovrobda. _ me gyavar<br />
ager, meti aravin gWirdeba Sen! _ es ise Tbilad gamouvida,<br />
mimozas guli auCuyda da Tavi Zlivs Seimagra, raTa<br />
ar aRrialebuliyo.<br />
kidev erTi dRe da erTi Ramec miilia. diliT skolaSi<br />
wavida. Tavi marTlac atkivda. raRac feri ver gadevso,<br />
_ maswavlebelma uTxra, _ Tu ginda, Sin wadi da daisveneo...<br />
araferi miSavso da bolomde darCa. mere Tanaklasel<br />
gogonas wahyva. davalebebi erTad daweres. telefilms<br />
uyures. namcxvari miirTves.<br />
Sin gvian mibrunda. ar Cqarobda, nelinel moseirnobda.<br />
deda Cacmuli daxvda, wasasvlelad gamzadebuliyo.<br />
sad daikarge, magviandebao, Semoswyra.<br />
_ midixar? _ uimedod ikiTxa mimozam.<br />
_ Cven ukve visadileT, Sen TviTon gaicxele sadili!<br />
_ Tavi mtkiva!<br />
deda Seyoymanda, Sublze xeli daado.<br />
_ sicxe ara gaqvs, ra Wiri dagetaka, sul rom Tavi<br />
gtkiva! _ qalma saaTze daixeda, ganerviulda. _ gadaylape<br />
analgini da daweqi!<br />
deda wavida. mimozas ki analginis Zebnis Tavi ara hqonda.<br />
saskolo formis gaxdac daezara, sawolze aZvra da<br />
dawva. binaSi CamiCumi ar ismoda da ucxos arsebobac daviwyeboda.<br />
ukve Cabnelebul oTaxSi xmauriT daaxvela ladikom.<br />
mimoza SekrTa, gamoerkva. oTaxSi sinaTle ainTo. ucxo<br />
amoZravda, karga xans daborialobda. netavi ras akeTebda?<br />
icvamda, albaT, an raRacas eZebda. mere aqeTken wamovida.<br />
karTan fexsacmels wahkra fexi, xmadabla Seigina.<br />
samzareuloSic aanTo sinaTle. uazrod mimoixeda,<br />
gogonas daacqerda.<br />
_ Tavi mtkiva! _ sawylad SesTxova mimozam.<br />
_ axlave, axlave!<br />
76 77
oTaxSi Sebrunda da maleve movida. xelSi Wiqa wyali<br />
da ori abi eWira.<br />
_ gadaylape da wuTSi gagivlis!<br />
mimozam abebi morCilad gamoarTva, pirSi Caido da<br />
ylupi daayola.<br />
ucxom erTxans uyura. tuCebi uRimoda, TvalebSi ki<br />
masac SiSi ukrToda. Suqi Caaqro, oTaxSi Sebrunda da<br />
televizori CarTo.<br />
mimozam kvlav baliSze mido Tavi. safeTqlebi stkioda<br />
da Cumad krusunebda, oRond ise, ucxos rom ar gaegona.<br />
didxans iwva gaunZrevlad, bnel Wers ahyurebda da<br />
televizoris xmas usmenda.<br />
mere Tvali mielula. Zils SeebrZola, winaaRmdegoba<br />
gauwia. safeTqlebze TiTqos salte mouWireso, tkivilnarev,<br />
areul ZilSi Caeflo. raRacnair, aburdul sizmrebs<br />
xedavda, romlis Tavsa da bolos ver arkvevda.<br />
sadRac garboda, oRond ver mimxvdariyo, risi eSinoda<br />
da ras gaurboda. gvirilebian mindorze gavida TiTqos.<br />
gulze moeSva. mtkivan Subls grili niavi moelamuna,<br />
odnav mouSuSa. gadairbina mindori, pepelasaviT gadafarfatda.<br />
tyis mwvane koromSi Sevida... nakaduli moJRurtulebda<br />
TeTr kenWebSi. mimozam auCqareblad gaixada<br />
da nakadSi Cawva. tanze livliviT uvlida gamWvirvale<br />
wyali, mkerdze gadasdioda, TeTr mucelze, jer kidev<br />
gamxdar, bavSvur fexebze... mere saidanRac uzarmazari<br />
lodi gadmogorda, gabrtyelda, did, saSinel kiborCxalad<br />
gadaiqca. Tavzardacemuli uyurebda mimoza Sav kiborCxalas,<br />
gaqceva ewada da ar SeeZlo. is ki daiZra, wamovida,<br />
grZelze-grZeli sacecebi gamoiSvira. rkinis Savma<br />
marwuxebma qva da xvinWki mofxoWnes. Zlivs moaTrevda<br />
Sav, mZime sxeuls... movida sazareli urCxuli, gadaefofra<br />
gogonas. misi maxinji pirisaxe mimozas TavzeviT Camoekida.<br />
xaoiani mkerdiT ki mimozas TeTr tans daawva<br />
da uceb kiborCxalam mucelze marwuxebi Caaso, makrateliviT<br />
gaawkapuna. autanelma tkivilma gul-muceli au-<br />
wva gogonas... iwivla mimozam, misma xmam TiTqos jebiri<br />
gadmolaxa. Tvali gaaxila, magram sizmars ver gaeqca. mis<br />
naz sxeuls Ronieri, maxinji qaji dahpatroneboda da<br />
daundoblad jijgnida. SiSsa da tkivils sxva, aranakleb<br />
Tavzardamcemi xma daerTo, giJuri kivili dedisa...<br />
gons mxolod saavadmyofos TeTr palataSi movida.<br />
marto iwva. eqimebi frTxilad, uxmaurod Semodiodnen,<br />
TanagrZnobiT dascqerodnen. Tvals ver usworebdnen,<br />
TiTqos danaSaulis nawils Tavisi mxrebiT ezidebodnen...<br />
didxans, didxans micuravda mimoza sikvdilsa da<br />
sicocxles Soris. erT napirze TeTri sicariele gada-<br />
Sliliyo, meore napirze mwvane velebs grili niavi abibinebda...<br />
sad hqonda arCevanis ufleba, Torem TeTr<br />
sivrceSi ganqardeboda, magram albaT sxva, ufro Zlieri<br />
neba ganagebda mimoza kacias bed-iRbals da sicocxlisaken<br />
moaxeda...<br />
78 79
YFOBKB YFOBKB 2<br />
ybrfyjhb ybrfyjhb lf lf c[dt,b<br />
c[dt,b<br />
80 81<br />
13<br />
rogora hgavs sabavSvosaxlelTa biografiebi erTimeores.<br />
ra cotaa bedniereba da ramdenia gulTa tkenani...<br />
gadavikiTxe Cemi Canawerebi da arcTu mxiarulad gavexumre<br />
sakuTar Tavs: nikanor, Se zRvis mgelo, daxe, mwerlis<br />
niWic dagyolia cotaoden... erTi-orjer gagvaRime<br />
kidec da erTi-orjer Tvali agviwyliane... Tumca saku-<br />
Tar Tavze mTlad didi warmodgenisa nu iqnebi. Tu SeZleb,<br />
es calkeuli ambebi erT qoTanSi moxarSe, iqneb erTi<br />
kerZi mainc gamogivides... rac wina TavebSi iTqva, TiTqos<br />
nakadulma CaiCxrialao...<br />
`eh, Cemo Zvirfasebo, me aravis veSvilebi!~ _ goneba-<br />
Si es fraza CamebeWda, naxevrad xumrobiT, naxevrad seriozulad<br />
Tqmuli. aq ra mosatania es sityvebi, ratom momagonda,<br />
anda ra saerTo aqvs am ambebTan?.. es xom maSina<br />
vTqvi, Cems arcTu Soreul bavSvobaSi...<br />
axlac Camesmis is saSineli xmebi, mTlianad rom amavso,<br />
yurebze xelebs vifareb, Tumca uSedegod...<br />
_ ni-ka-nor!<br />
sadRac Sors, cis kididan dgrialiT daZrula matarebeli.<br />
modis, moiCqaris... izrdeba, izrdeba... relsebze<br />
dagadugi gaaqvs rkinis borblebs. proJeqtorebi mzeebiviT<br />
brdRvialeben, bnels arRveven.<br />
irgvliv triali mindoria, TavSesafari arsada Cans.
msurs gaveqce da ver gavrbivar, fexebi meborkeba,<br />
nabiji ver gadamidgams, guli aCqarebiT micems...<br />
matarebeli ki guguniT moiCqaris. rkinis vagonebi<br />
exleba erTmaneTs, ismis raxraxi, RrWiali da Semzaravi<br />
kivili:<br />
_ ni-ka-nor!<br />
safeTqlebze xelebs vifareb. minda davimalo da ver<br />
vimalebi, SiSisagan muxlebi mekveTeba.<br />
uceb vxvdebi, matarebeli ki ar grialebs ase. es `nikanoris<br />
qva~ daZrula Tavisi maradiuli adgilidan, daZrula<br />
da mogoravs. miwa izniqeba misi simZimis qveS, mtvris<br />
korianteli casa swvdeba... mogoravs uzarmazari qva da<br />
CaxleCili xmiT mohkivis:<br />
_ ni-ka-nor!<br />
versad vimalebi, irgvliv triali mindoria. qva ki mogoravs<br />
da mohkivis... yurebSi usaSvelo zriali mesmis,<br />
lamisaa Tavi gamiskdes...<br />
_ de-da!.. _ mSvelels vuxmob.<br />
pasuxi arsaidanaa...<br />
_ nika! _ es ukve sul sxva xmaa, sxva gaxsenebaa.<br />
fanjaraSi mze iWyiteba. SuSas erTaderTi buzi exleba.<br />
vcdilob xelisgulSi movimwyvdio, daRlili buzi<br />
TiTebs Soris miZvreba da isev SuSas exleba.<br />
_ nika, ar gesmis? Tavi daanebe!<br />
_ axlave, deda!<br />
_ oh, RmerTo Cemo, ra Seusmenari bavSvia! _ deda-<br />
Tamari wamoenTeba, bolo dros iolad brazdeba. ucabedad<br />
wamouvlis xolme, mkerdze xels miidebs, vai, gulio.<br />
damZimda da imisi bralia. muceli sul ufro da ufro<br />
ezrdeba, Zlivs dabajbajebs.<br />
_ nika, ratom ar ujereb dedas! _ mamiko-tarielis<br />
xmaSi moTokili sificxe imaleba.<br />
_ axlave, mama, ai...<br />
mecineba, muWSi gamomwyvdeuli buzi xelisgulSi micacunebs.<br />
_ ai...<br />
deda-Tamars pirze zizRi exateba, mamiko-tarieli<br />
civad Semomyurebs da Rimili saxeze madneba.<br />
_ axlave gauSvi, wadi, xeli daibane! _ dabejiTebiT<br />
ambobs deda-Tamari, Tan Cangals TefSze akakunebs gamafrTxileblad.<br />
_ ki! _ vgrZnob, davaSave. xelsabnis kideze vsvam<br />
buzs. ara uSavs, frTebi ar dazianebia. mwerma pawia, sifrifana<br />
frTebi erTmaneTs gausva da gairbina. albaT, esiamovna<br />
kidec xelsabnis sigrile.<br />
onkani movuSvi, wyals xelebi SevuSvire.<br />
_ xelsaxoci mand hkidia!<br />
_ ho!<br />
_ iCqare, sxvagan mivdivarT! _ mamiko-tariels ker-<br />
Zi ukve gadmouRia _ Semwvari badrijani, nigozi gaZvirdao<br />
da maioneziTaa Sekmazuli.<br />
deda-Tamari pirs arafers akarebs. rac muceli wamoezarda,<br />
mada mTlad gauqra.<br />
mamiko-tarielis pirispir vjdebi. badrijanze ar vgi-<br />
Jdebi, magram raki mamiko Seeqceva, mec moviCoCeb.<br />
_ jer wvniani Wame!<br />
deda-Tamari TefSs mivsebs wvnianiT, Tanac ospis<br />
wvnianiT, jer kidev sabavSvo saxlSi rom Semjavrda. uaris<br />
Tqmas ver vbedav, xmadabla vWiWyineb:<br />
_ bevria!<br />
_ kargad unda danayrde, Sors mivemgzavrebiT!<br />
Cumad vxvrep, Tan vfiqrob _ `sad Sors?~<br />
_ pirs magre nu awklapuneb! _ ocdameaTejer Semaxsenebs<br />
deda-Tamari. _ purs nu fCxvni, nafCxvenebiT aivso<br />
magida!<br />
_ Tu akvnidan ar aswavle, mere gvianaa! _ SeniSnavs<br />
mamiko-tarieli.<br />
_ bevria! _ CurCuliT, moridebiT vWirveulob.<br />
Cumad mivirTmevT. deda-Tamarmac mocicqna puri da<br />
yveli... upeebSi cremli gaubrwyinda.<br />
82 83
_ morTe axla zluquni! _ uxeSad Tqva mamiko-tarielma,<br />
Cangali magidaze daagdo.<br />
guli dameTuTqa. kovzs SeveSvi. minda, deda-Tamars<br />
Cavexuto, magram ver vbedav.<br />
wvnianis TefSi amacala da meore, momcro damido.<br />
metis Wama ar msurs.<br />
Tavs uneblie damnaSaveda vgrZnob, Tumca ar vici, ra<br />
davaSave.<br />
saidanRac Cveni cica SemoiZurwa. fexze gamexaxuna,<br />
sawyalobeli krutuni morTo. xeli gavapare, puris natexi<br />
davugde.<br />
_ nika! _ mamiko-tarielma mkacrad Semomxeda, Tan<br />
magidis qveS fexi gaiqnia. katam SesCxavla da karisaken<br />
mococxa.<br />
Tavi davxare, cremli momawva.<br />
_ nika! _ gamimeora mamiko-tarielma da uceb deda-<br />
Tamars SeuRrina: _ momaSore eg kata!<br />
_ Sen daiWire Tagvebi da mogaSoreb!<br />
mamiko-tarielma araferi upasuxa.<br />
sadili Cumad movamTavreT. mamiko-tarielma eleqtrosaparsi<br />
CarTo, wveris parsvas Seudga. kvlav fanjarasTan<br />
mivdeqi. ar vici, ra vakeTo. SuSas garedan gaxunebuli<br />
foTlebi efineba. moviwyine. Cumad vusmen eleqtrosaparsis<br />
zuzuns da vfiqrob:<br />
`roca patara viyavi...`<br />
deda-Tamarma wvnianis qvabs xmauriT daaxura saxuravi.<br />
TefSebi samzareuloSi gaitana. onkani mouSva da axla<br />
buzRun-buzRuniT recxavs. wyali Cxrialebs, TefSebs<br />
Cxakuni gaaqvs, eleqtrosaparsi ki Tanabrad zuzunebs.<br />
`roca patara viyavi, zRvaSi davibade...`<br />
_ ra Tqvi? _ deda-Tamarma recxva moamTavra, xelebs<br />
imSralebs.<br />
_ araferi!<br />
eleqtrosaparsis zuzuni Sewyda. mamiko-tarielma<br />
loyebze moisva xel, sufTad gaviparse Tu arao. sarkes<br />
zed mieweba, Tan enis wveriT loyaze patara borcvs<br />
aCens. meRimeba.<br />
zRva?.. zRvis lurji ferebi mexsierebaSi arasodes<br />
mixundeba. sakmarisia, Tvali davxuWo, gonebaSi vTqva sityva<br />
`zRva` da umalve `nikanoris qvaze~ aRmovCndebi. win<br />
lurji sivrce gadaiSleba da alivlivdeba. didxans, didxans<br />
vijeqi xolme `nikanoris qvaze~ da velodi... ras?..<br />
ra unda mosuliyo im Soreuli horizontidan?.. ager<br />
TeTri xomaldi gamoCnda, Tavisi gziT miirweva auCqareblad...<br />
ager Toliebi qanaoben talRebze... delfinebi<br />
Ronivrad miapoben zvirTebs... bolo dRes zRvas veTxovebodi.<br />
imden xans vijeqi, silurjeSi gaviTqvife.<br />
TeTrqoCora talRebi xmauriT gaedevnen erTimeores.<br />
mere TeTri qafidan oqrosTmiani asuli amovida, Tvalebi<br />
lurjad momanaTa... `deda!~ _ SevZaxe...<br />
_ ra iyo? _ buzRuniT SemekiTxa deda-Tamari.<br />
_ araferi!<br />
gulisaSvilebi _ deda-Tamari da mamiko-tarieli,<br />
moulodnelad SemoiWrnen Cems cxovrebaSi, TiTqos arsaidano...<br />
mosawyeni, wvimiani amindi idga. guli sevdiT mevseboda.<br />
ar vicodi, ra madardebda, magram tirils cotaRa miklda.<br />
fanjris mina Senisluli iyo da xelisguli avusvi.<br />
wvimis farda, talaxiani ezo da bulula xeebi gamoCnda.<br />
ucbad kari Semoglijes. vin? _ kuWuna cqifuriSvilma,<br />
an iqneb oToia Tavcecxlam, an kidev sul sxva vinmem,<br />
es ukve aRar maxsovs _ `nikanor, Sens wasayvanad movidnen!~<br />
ra iyo-o?! TiTqos frTebi gamomezarda, iataks movwydi,<br />
galiaSi momwyvdeuli CitiviT vexlebodi kedlebsa<br />
da Wers...<br />
Zlivs vipove Ria kari...<br />
derefnis bolos kaci idga, xelebi gaeSala... misken<br />
gaviqeci... gaviqeci ki ara, gavfrindi...<br />
`hopla!~ _ SesZaxa kacma da haerSi amagdo... Weramde!..<br />
zurgiT vigrZeni Weri da TiTqos iq Sevyovndio...<br />
wamis gaelveba... qali maSin davinaxe... deda!..<br />
84 85
_ nika!<br />
oriveni mzad iyvnen. deda-Tamarma sul axlaxan Seikera<br />
kaba _ farTo, xalvaTi, msubuqi. sxva kabebSi ukve ver<br />
eteoda. mamiko-tariels ki Savi Sarval-kostiumi acvia.<br />
am sicxeSi halstuxic ar daviwyebia, peplis frTasaviT<br />
Wreli _ yelze mWidrod gaunaskvia.<br />
_ dagevarcxna mainc! _ muStris Tvali Semavlo.<br />
deda-Tamarma CanTidan savarcxeli amoiRo. savarcxlis<br />
kbilebi TmaSi mrCeba, mwiwknis... viTmen.<br />
_ jagariviTaa, ra savarcxeli gauZlebs! _ buz-<br />
Runebs deda-Tamari.<br />
xelidan vuZvrebi da maSinRa vkiTxulob:<br />
_ sad mivdivarT?<br />
_ cirkSi! _ mamiko-tarieli didroni kbilebiT ikriWeba.<br />
esaa misi sicili da guneba mikeTdeba. kibeze askinkilaTi<br />
Cavrbivar, Tan vmReri:<br />
_ cirkSi mivdivarTo, cirkSi mivdivarTo!..<br />
_ nika, moisvene! fanjara aswie, uberavs!<br />
_ daSoSmindi axla, ra dros cirkia! _ xelebi gaasavsava<br />
deda-Tamarma.<br />
davSoSmindi.<br />
CavsxediT manqanaSi. Cveulebriv win msvamdnen, magram<br />
mamiko-tarielma xeliT maniSna, ukan dajeqio, dedikos<br />
gverdiT.<br />
Wirveuloba ar damiwyia.<br />
gavaqroleT da manqanaSi niavi SemofarTqalda.<br />
frTebi gavSale da gavfrindi. manqanaSi ase memarTeba<br />
xolme. Tvals davxuWav, xelebs gavSli. niavi ubeSi<br />
mifarTqalebs... amitacebs, amitacebs da lurj sivrce-<br />
Si gamaqrolebs.<br />
_ nika, moisvene! fanjara aswie, uberavs!<br />
saxelurs morCilad vatrialeb. haeri gubdeba. susti<br />
niaviRa SemofaCundeba wina sarkmlidan, kinkrixodan<br />
gadmovarcxnil Tmas uwewavs mamiko-tariels.<br />
Cumad vaTvaliereb! msuqani kacia mamiko-tarieli.<br />
sunTqva uWirs, xvneSis, Sublze ofli askdeba. kotita<br />
xelebi saWeze udevs. duned moZraobs, magram am moZraobaSi<br />
Rone igrZnoba. Tavs uSiSrada vgrZnob, TiTqos<br />
verasulas klde aRmarTula Cemsa da urCxuleTs Soris,<br />
veravin verafers damaklebs... es Cemi mamaa!.. mama!.. rac<br />
is gamoCnda, didi nikanoris xateba TandaTan wariSala,<br />
gaqra... me TviT saxeli Semiyvarda maTi _ `tarieli~ xom<br />
vaJkacobis gansaxierebaa, `Tamari~ _ siwmindisa... Tanac<br />
iseTi gvari, TiTqos gulTan wilnayariao... wlebis Semdeg<br />
me, matrosi nikanor bJalava vxvdebi _ saxeli arafers<br />
niSnavs, magram maSin... mamiko-tarieli win iyureba,<br />
sarkeSi mxolod Subli uCans. vcdilob ise davjde, misi<br />
mzera daviWiro... movaxarxe kidec, oRond mamiko-tarielis<br />
TvalebSi veraferi wavikiTxe, iq mxolod asfaltiani<br />
gza irekleboda.<br />
dediko-Tamari xalvaTada zis. imTaviTve msxvili da<br />
bajbaja qali iyo. farTo saxeze sinaze exata, Tumca wvril<br />
TvalebSi xandaxan eklebi amoiCaCxeboda. pirveli dReebi<br />
gamaxsenda, uCveulod bednieri dReebi... deda-Tamari<br />
abazanaSi mbans. mrcxvenia, igi ki Ronivrad mxexavs... mo-<br />
Riavebul karSi mamiko-tarieli Cans, gazeTs kiTxulobs<br />
da xandaxan aqeT ixedeba. sapnis, cxeli wylisa da simorcxvisagan<br />
mTlad vardisferi vxdebi da TeTr qafSi Camalvas<br />
vcdilob, magram deda-Tamaris Tbili da Ronieri<br />
xelebi Tavis nebaze matrialeben. mere did, xaoian pirsaxocs<br />
Semomaxvevs, amitacebs da cimcim mimarbeninebs<br />
fumfula, TeTri loginisaken... gvian Rame meRviZeba... deda-Tamaris<br />
qaTqaTa, rbil mklavze vwevar... mSvidad fSvinavs<br />
deda-Tamari da Cems sulSic simSvide iRvreba...<br />
gamaxsenda yovelive da mivuCoCdi, mxarze gavexaxune.<br />
_ gaiwi, sicxea!<br />
usiamovno winaTgrZnoba meufleba. ver vxvdebi, ratom<br />
miwyrebian. guli SiSisagan mewureba. fanjris miRma<br />
ki soflebi da plantaciebi garbian, yvelani erTnairni<br />
da sxvadasxvanairni, ucnobi mxareebi da TiTqos nacnobic...<br />
eh, ras vifiqrebdi maSin, ase uceb, ase moulod-<br />
86 87
nelad rom gamimetebdnen, eWvadac xom araferi damsizmrebia.<br />
momeCvena, rom erTxel ukve viyavi am mxareSi, mexsierebaSi<br />
gadanaxuli xati gamicocxlda.<br />
_ sad mivdivarT? _ SemkrTali vkiTxulob.<br />
mamiko-tarieli win iyureba, Cemi xma TiTqos betonis<br />
kedels exleba. deda-Tamaric bagemokumuli, kopebSekruli<br />
zis.<br />
yelSi burTi meCreba, Cumad gavyureb garemos.<br />
sadRac win, saxuravebs miRma gamokrTa nacnob xeTa kenweroebi.<br />
mosaxvevidan, sadac gza dabla eSveba, tyian<br />
gorakebSi ucbad gaielva verasulas kldis jiutma Sublma.<br />
mivxvdi...<br />
TiTqos sulSi raRac Camityda. Tavbru mexveva, vgrZnob,<br />
TandaTan veTiSebi sinamdviles, sizmrebis qveyanaSi vi-<br />
Zirebi.<br />
karga xans grZeldeba es vardna. wina savarZlis zurgs<br />
vxedav mxolod. xami feris qsovilze xan mzis sxivi daefineba,<br />
xan Wreli Crdili gaielvebs.<br />
ismis Zravis moguduli guguni.<br />
mere manqanam svla Seanela, Seanela da dianoz verulavas<br />
WiSkarTan rom Zewnaa, imis CrdilSi Seyo cxviri. maSinRa<br />
avixede. gzis gaRma Cais muqi rigebi Camwkrivebula.<br />
kacma sigareti amoiRo, sanTia aanTo da SevamCnie,<br />
Ronieri xelebi ukankalebda, cecxlis als sigarets ver<br />
axvedrebda.<br />
_ gaabola axla! _ mwyralad wamoiZaxa qalma.<br />
kacma pasuxi Seayovna, plantaciisaken miixeda da<br />
yrud Tqva:<br />
_ uTxari, qalo, rame!<br />
_ me ra unda vuTxra, ena ara gaqvs?! _ qalma saxe ganze<br />
miabruna.<br />
kacma amoixvneSa. sigareti sarkmelSi moisrola, mTeli<br />
taniT Semobrunda da am dros perangis Rili tkacaniT<br />
mowyda.<br />
_ nika! _ ra uceb CaexliCa xma, saTqmels welavs.<br />
mTlad davpataravdi, guls bagabugi gaaqvs da Tvi-<br />
Tonac im gulisxela gavxdi.<br />
_ nika! _ Tavs moeria kaci, xmas rkinis JReradoba<br />
SesZina: _ Sen ukve didi biWi xar, unda gagvigo!<br />
`roca patara viyavi!..~ _ gavifiqre uneblieT da TandaTan<br />
TeTr burusSi gadaveSvi... sadRac usasrulod<br />
vvardebodi da viRacis Soreuli, CaxleCili xma eqosaviT<br />
gamoscemda:<br />
_ ici?.. Cven... me da es... me da es Seni ded-mama aRara<br />
varT!.. ici?.. asea es!<br />
TiTqos afeTqda raRac, daizriala... `nikanoris qva~<br />
daiZra adgilidan, wamogorda saSineli grialiT... mogoravs<br />
da mobRavis, lamisaa safeTqlebi damaskdes:<br />
`ni-ka-no-or!..~<br />
88 89<br />
14<br />
ar vici, ramden xans gagrZelda es saSineli zriali.<br />
albaT mec vkiodi _ `deda, deda!~ _ magram sakuTari xma<br />
ar mesmoda. saocaria, roca uWirs, adamiani mudam dedas<br />
uxmobs, isic ki, visac deda arasodes unaxavs.<br />
TandaTan misustda xmebi. iklo xmaurma, sadRac gaqra<br />
`nikanoris qva~.<br />
_ gons modis. _ CurCuli momwvda.<br />
Tvalebze Suqi dameca, quTuToebi odnav Sevxseni.<br />
TiTqos gamadidebel SuSaSi viyurebi, sagnebma forma icvales:<br />
TeTri Weri CaiRuna, TeTrxalaTiani kaci ki wyalSi<br />
arekliliviT dairwa.<br />
Sevecade, goneba momekriba.<br />
_ nikanor, kargada xar, deda? _ mavra eqTanis xma<br />
vicani.<br />
oTaxis siRrmeSi landebi irxeoda. TiTqos dianoz<br />
verulava iyo, ucnobi qalebic. TeTri xalaTebi mxrebze<br />
moesxaT da xmadabla CurCulebdnen.<br />
albaT vkvdebi-meTqi da cremli gadmomigorda.
_ nu geSinia, genacvale, aqa varT yvelani! _ mavra<br />
eqTanis mkerdidan amosuli, RuRuna xma patiebas mTxovda<br />
TiTqos.<br />
saxeze xeli avifare da kedlisaken Sevbrundi.<br />
_ gvemduri, deda? _ guldawyvetiT damekiTxa.<br />
pasuxi ar gamicia, laparaki ar SemeZlo, goneba ki gaminaTda<br />
da zogi ram gamaxsenda.<br />
rodis iyo es? ra dro gavida mas Semdeg?.. yurSi kvlav<br />
Camesma mamakacis CaxleCili xma: `Seqanebulia eg Cveni<br />
biWi!~ isev da isev gamimeorda: `Seqanebulia! darexvilia!<br />
Seqanebulia!..~ `diax, Seqanebuli var, _ gavifiqre, _ magram<br />
amiT vinmes vuSaveb rames?~<br />
_ kargi awi, dedaia, geyofa! _ mavra eqTanma Tbili,<br />
fafuki xeli damado Tavze.<br />
gavitrune, Tavi movimZinare. is ki ijda da mefereboda,<br />
ijda da meRuRuneboda...<br />
marTlac CameZina... albaT didxans gamigrZelda usizmro<br />
Zili. Tvali rom gavaxile, fanjrebs Rame moswoloda.<br />
Werze susti naTura bJutavda. mivixed-movixede. palataSi<br />
sxva sawolebic idga da sxva bavSvebsac eZinaT.<br />
fexi gavanZrie da raRacaze momixvda. wamoviwie. ucbad<br />
ver mivxvdi, ra iyo.<br />
viRaca ijda Cems ferxTiT.<br />
davakvirdi. mavra deidas fexebi skamze daewyo, Tavi<br />
sawolis rkinis zurgze Camoedo da mZimed fSvinavda.<br />
didxans vuyure, ganZrevisa meSinoda... mqrqali sina-<br />
Tle yvelafers naTlad ver aCenda. mavra deidas Savi<br />
mandili moexsna, muxlebze edo, WaRara gasCeCoda... vuyurebdi<br />
da ver amexsna: Tavs ras iklavda, Rameebs rad<br />
miTevda es ucxo adamiani, roca imaT uarmyves, vis Sviladac<br />
viTvlebodi... didxans vwone es azri, xan aqedan mivudeqi,<br />
xan iqidan, veraferi davaskveni... amasobaSi kvlav<br />
CameZina...<br />
diliT mzis sinaTlem gamaRviZa. mavra deida arsad<br />
Canda. Tavs ar vutydebodi, Torem vinerviule.<br />
ori saaTis Semdeg momakiTxa, Tan patara qvabiT qaTmis<br />
bulioni momitana. Camomijda da meCuCuna. sikvdili<br />
Sens argamxarebelTo, _ wyevlac gauria, Tumca uborotod.<br />
guls nu gaitexo, Seni Rirsni arc iyvnen da nu idardebo.<br />
TviTon rogorebic arian, iseTsave maimuns dahbadeben<br />
da magi zardono... es rom wamoscda, maSinRa mivxvdi<br />
mizezT-mizezs. sakuTars aCendnen da Cemze guli<br />
aiyares.<br />
piri kedlisaken vqeni.<br />
fSutuni momesma. gvian mivxvdi, mavra deida tiroda.<br />
Semovbrundi, magram imas Tvalebze veeberTela cxvirsaxoci<br />
aefarebina da karisaken miiwevda.<br />
mindoda, mexmo. bolo wams raRacam Semborka. eWviani<br />
gavxdi, uangaro sikeTisa ara mjeroda.<br />
mesame dRes, viTomc araferio, kvlav minaxula.<br />
mzera gavuswore.<br />
_ carieli cxviri SegrCenia, Se sabralo! _ aqSutunda.<br />
_ diax! _ uazrod Sevepasuxe.<br />
ver mixvda, amiT risi Tqma mindoda, magram uzomod<br />
gaaxara Cemma xmam, ar icoda, riTi gaverTe. dajda da sabavSvo<br />
saxlis Worebi Camomikakla.<br />
mavra deidas wasvlis Semdeg pirvelad wamovdeqi.<br />
sisustes vgrZnobdi. sapirfareSosken rom mivdiodi,<br />
gza-gza xan sawolis zurgs veyrdnobodi, xan kedels.<br />
avadmyofebi cnobismoyvared miTvalTvalebdnen. jer<br />
aravis vicnobdi da mrcxvenoda.<br />
xelsabanis Tavze dalaqavebuli sarke ekida, imaSi<br />
Cavixede. Zlivs gavarCie sakuTari anarekli. ver gavixsene,<br />
Tavi rodis gadamxotres. zRarbs mimigavda. loyebi<br />
Camcvenoda da yvrimalebi amomezarda... aba, aseT sarkeSi<br />
ra unda gamerCia, magram marTlacda carieli cxviri<br />
davrCenilvar...<br />
ramdeni Tve gagrZelda Cemi ucnauri avadmyofoba?<br />
TiTqos araferi mWirda, Rone ki ar mibrundeboda. gama-<br />
90 91
Suqes, filtvebi sufTa aqvso, guli kargad ucemso, kuWnawlavi<br />
normaluriao... ramdeni eqimic aq muSaobda, yvela<br />
momadga stetoskopiT, mikakunes zurgze da mkerdze,<br />
zogma kanfeti momitana, zogma _ xili. albaT aman ufro<br />
momarCina.<br />
yoveldRe makiTxavda mavra deida, tkbileuliTa da<br />
namcxvrebiT manebivrebda. vebralebodi da imitom! mec<br />
mebraleboda! ver veubnebodi, nu modixar, rogorme gavZleb-meTqi.<br />
gulwrfeli naTqvami ar gamomividoda. mTeli<br />
dRe karisaken viyurebodi da velodi. gaWirvebiT<br />
dadioda. gasiebul, lurjad daZarRvul fexebze Zlivs<br />
daatarebda mZime sxeuls. axlomaxlo ucxo vinme Tu trialebda,<br />
skamze Camojdeboda, fexebs meore skamze an sawolis<br />
kideze Camoawyobda da isvenebda. Subli wvrili ofliT<br />
ewinwkleboda da Cumad krusunebda. Savi satinis<br />
mandils moixsnida, naadrevi WaRara aeCeCeboda. mandiliT<br />
ofls SeimSralebda da Tavs isev waikravda. simwrisa iyo<br />
es ofli. vicodi rogor itanjeboda da Tvals ver vaSorebdi...<br />
ar vici, ratomaa, rom sxvisi tkivili Cvens tkivils<br />
aqrobs, sxvisi gasaWiri Cvens gasaWirs gviiolebs...<br />
rac dro gadioda, xalisi memateboda. Ronec damibrunda,<br />
Tma gamezarda, dardi gulidan gadamivarda. gulisaSvilebis<br />
gaxseneba sevdas ukve aRar mgvrida, faruli<br />
wyena Tu mwiwknida xandaxan. Cemi fiqri sul sxva mxares<br />
warimarTa da erTxel, Rimilis gareSe vTqvi:<br />
_ deida mavra, ici, ratom davisaje?<br />
gakvirvebiT Semomxeda.<br />
_ did nikanors vuRalate da imitom!<br />
Tvali aaxamxama. didi nikanori arc smenoda, kiTxva<br />
ki ver gamibeda...<br />
RamRamobiT Tvals davxuWavdi da warmovidgendi:<br />
aqoCrili talRebi, zvirTebze mqroli delfini, wamiereba,<br />
roca zRvis qafisa da mzis sxivisagan viSvi...<br />
92 93<br />
15<br />
paraskevs gamovewere. Zia elefTerma wagviyvana Tavisi<br />
lurji `nivaTi~. lagvilavebi `sixarulidan~ arc ise<br />
Sors cxovrobdnen da im Rames TavisTan damtoves. manqanaSi<br />
xmas ar viRebdi, merideboda. Zia elefTeris xel-<br />
Si saWe saTamaSosaviT Canda. manqana, etyoba, epataraveboda<br />
da rom moendomebina, iRliaSi amoiCrida da ise waiRebda.<br />
misvlisTanave, sanam kaci manqanasTan jaxirobda,<br />
mavra deidam meore sarTulze amiyvana, sastumro oTax-<br />
Si SemiZRva, skamze mowyvetiT daeSva, muxlebze xelebi<br />
daikra da wvrili, Cavardnili xmiT atirda.<br />
_ Sexede, Sexede, nikanor, Cems damRupvels!<br />
farTo kedelze kacis simaRlis suraTi ekida. elefTeris<br />
vaJi amirani idga saxlis win, mwvane mdeloze.<br />
mkerdgaReRili, wiTeli perangi ecva, jinsis mWidro<br />
Sarvali. jibeebSi xelebi ver Cateoda, marto cera TiTebi<br />
Caeyo. pirze amayi Rimili aCnda. icoda, albaT, Tavisi<br />
fasi. iseTi cocxali Canda, Zneli iyo ubedurebis dajereba.<br />
yvelgan _ kedlebze, taxtze, magidaze didi da<br />
patara suraTebi gamoefinaT, mTeli saojaxo albomi. ai,<br />
Cvili gaugorebiaT Wrel fardagze, bunCula xelebiT<br />
sakuTar fexs CasWidebia, sawovara hgonia da pirSi iCris,<br />
arafrad dagidevs sircxvil-namuss; ai, sabavSvo bagis<br />
aRsazrdeli, kululebi mxrebze Camozrdia, gogosgan<br />
ver gaarCev; baRis asakis Tavdajerebuli kacuna, xelSi<br />
rom saTamaSo tanki uWiravs, an avto, an Tofi da xmali;<br />
ai, pirvelklaselis odnav SeSinebuli, seriozuli saxe.<br />
mere asaki TandaTan matulobs.<br />
_ Sexede, nikanor, ra ubedureba gvWirs! risTvis<br />
unda icocxlos amis ded-mamam! _ mavra deidas xma gaebzara,<br />
Zlivs CurCulebs.
xaliCagadafarebul taxtze amiranis Sarval-kostiumi<br />
awyvia... iqvea fexsacmelebi, perangebi, halstuxebi, romlebic<br />
arasodes utarebia, da isev da isev suraTebi...<br />
Tavbru damesxa. damafrTxo ubedurebis am gamofenam.<br />
taxtisken gaxedvac ar SemeZlo, megona, wamodgeba<br />
es Sarval-kostiumi da TavisiT gaivlis-meTqi.<br />
amasobaSi qveda sarTulis kari moajaxunes. Zia elef-<br />
Terma gvagrZnobina, geyofaT tirili, Zirs CamodiTo.<br />
dafacurda mavra deida, cremli swrafad SeimSrala.<br />
fexis gadadgma gauWirda da mxarze dameyrdno. wuTis<br />
Semdeg ki msubuqad, mCated midioda, tkivilebs yuradRebas<br />
ar aqcevda.<br />
Zia elefTeri buxarTan midgmul, Tunuqis RuRuna<br />
Rumels misjdomoda, xelebs iTbobda.<br />
zRurblze avituze. es saxli ise gaeZeZga dardis<br />
aCrdilebs, ar vicodi, sad iyo Cemi adgili, sad mqonda<br />
dajdomis ufleba.<br />
mavra deidam msubuqad mibiZga, taburetze damsva.<br />
TviTon saqmianad afusfusda, Tan raRacas tutunebda,<br />
azri ver gamovitane. gangeb Tu xmaurobda, gamoyruebul<br />
saxlSi cocxal bgerebs asaxlebda, magram cariel<br />
kedlebsa da oTaxebSi bgerebi ukvalod qreboda.<br />
Zia elefTerma ise amoioxra, TiTqos guli amoayolao.<br />
Tavi aswia da damakvirda ucxo, miuCveveli TvalebiT.<br />
iqneb davaviwydi, mzeraSi kiTxva Caudga: vina xar, ra ginda,<br />
rad moxvedi?<br />
erTi muWa gavxdi, magram sad unda davmalodi.<br />
bedad mezobeli Semoexeta. gzaze movdiodi, Suqi<br />
vnaxe da gulma ver momiTminao. xanSiSesuli kaci iyo, nikapze<br />
WaRara banjgvli mosdeboda. sibnelidan Semovardnil<br />
yaCaRsa hgavda, magram ise gamixarda, TiTqos Cemi gadamrCeneli<br />
mosuliyos. Tavze wkipurti wamkra, skami<br />
RumelTan moaCoCa, Tan aminds lanZRavda, isea CamoJamebuli,<br />
zamTari arc apirebs wabrZanebaso.<br />
Zia elefTers TvalebSi Suqi Caudga, Tumca msubuqi<br />
bindi efina am Suqs. amindze laparaks ahyva. ase Tu gagr-<br />
Zelda, gazafxuli dagviandeba da vizaralebTo, SarSan<br />
aseT dros tyemali ukve gadapentili iyoo.<br />
Sua saubarSi skamebi magidasTan mivwieT. me kuTxeSi<br />
movkalaTdi, mavra deidas gverdiT. boTlebsa da jam-<br />
WurWelze sinaTle brWyvialebda da Tvali dameRala.<br />
ufrosebis musaifi wylis luklukiviT Camesmoda. moviTenTe.<br />
pirSi lukmis Cadeba mezareboda. wuTiT gamovfxizldebodi,<br />
roca mavra deida mxarze xels Semaxebda,<br />
momiTaTunebda da moferebiT metyoda: `Wame, genacvale,<br />
Wame!~ msiamovnebda mavra deidas fafuki xeli, magram<br />
Zili kvlav mZlevda. xmebi minanavebda da bolos<br />
mTlad zmanebaSi gadavedi. iq ki vrceli, unayofo tramali<br />
gadaiSala, sibnelidan uzarmazari lodi gamogorda<br />
grialiT da Tvali davaWyite.<br />
mezobeli Tavdaxrili Cahyurebda Wiqas. Zia elefTers<br />
saxe gaqvaveboda. xelSi sasmisi eWira, Sig gam-<br />
Wvirvale siTxe liclicebda.<br />
_ es Cems biWs da imqveyniur sarZlos gaumarjos!<br />
mivxvdi, cecxli ekida da iwvoda.<br />
mavra deidam uRonod moisva muxlebze xelebi, Ti-<br />
Tqos tkivilebs iyuCebso. mis TvalebSi ewera uTqmeli<br />
Zaxili _ `vaime, Svilo!~<br />
_ aba, ra unda vifiqro! _ Tqva Zia elefTerma mZimed.<br />
colisZmas daesizmra Turme: gamoecxada biWi, analginis<br />
ori abi momecio, uTxovia. erTi CemTvis minda, er-<br />
Tic Cemi marinesTviso... viTomc unaxvebia is marinec. tanmorCili<br />
gogo yofila, mwyazari pirisaxe hqonia, mowafurad<br />
gadavarcxnili Tma da mokle nawnavebi... im avtobusSi<br />
mjdara sabralo gogo. mamamiss ucxoeTidan<br />
safirmo balTa Camoutania da imiTRa ucvnia Tavisi er-<br />
TaderTi Svili... sicocxleSi arasodes unaxavT erTmaneTi<br />
gogo-biWs. iqneb wuTiT adre Seavles Tvali er-<br />
Timeores. amiranma pedals fexi daaWira, velosipedi aaCqara,<br />
fanjaraSi gogos xedavda da cdilobda velosipedi<br />
moxdenilad, yoCaRad etarebina. marinem Tmaze xeli<br />
gadaisva, im vaJis TvalSi kargad Tu vCanvaro...<br />
94 95
_ Cems biWsa da imqveyniur sarZlos gaumarjos! _<br />
gaimeora elefTerma.<br />
TviTon ver gavige, rodis amomijda guli, risi Seme-<br />
Sinda. cremlebi TavisiT wamomcvivda.<br />
kacebi gaCumdnen, gakvirvebiT Semomxedes. Cemi arseboba<br />
daviwyebodaT.<br />
_ mogikvdes Cemi Tavi, bavSvi SegviSinda! _ mavra deidam<br />
amayena, mkerdSi Camikra, momefera. nurafris geSiniao,<br />
gulTan axlos Cvens gasaWirs nu miitano, Tavs nu daiCagravo,<br />
metutuneboda, Tan kibeze avyavdi. patara, gverdiTa<br />
oTaxSi logini gamiSala, zewarze cxeli uTo gadausva,<br />
CamaTbuna, TviTon ki Zirs Cavida, kacebTan.<br />
sabanSi Tavianad Cavimale. iqve, mezobel oTaxSi amirani<br />
wamomdgariyo, uxmod daseirnobda. jinsi ecva, wiTeli<br />
perangi. xeli kefaze miedo, Camtvreuli kefa stkioda.<br />
yru tkivili vigrZeni, TiTqos me damertyas kefa foladis<br />
relsze.<br />
ZilSi ucbad CaviZire. sibnelidan uzarmazari, Savi<br />
matarebeli gamogrialda da gabmulad SemombRavla:<br />
`ni-ka-nor!~<br />
Tvali gavaxile. ver mivxvdi, sad vimyofebodi. yur-<br />
Si jer kidev sizmriseuli xma mizrialebda. gareT bneloda.<br />
mezobeli oTaxis kari odnav iyo moRiavebuli da<br />
iqidan sinaTlis viwro zoli ecemoda.<br />
guli SiSianad amifarTqalda.<br />
im oTaxidan yru, gaugebari bgerebi gamodioda.<br />
SiSs vZlie, sabani gadavixade da SiSveli fexebi civ<br />
iataks Sevaxe.<br />
frTxilad mivirbine karis RriWosTan, gaviWyite.<br />
savarZeli davinaxe. Sig TiTqos raRac Cazvinuliyo.<br />
mere mivxvdi, mavra deidas mxrebi iyo. Tavi mklavebSi<br />
Caergo da mTeli sxeuli uTaxTaxebda.<br />
iqve Zia elefTers daeCoqa, mkerdiT taxts gadamxoboda.<br />
gawvdil xelebSi amiranisa da imqveyniuri sarZlos<br />
suraTebi eWira da yrud qviTinebda.<br />
Semzara aqviTinebuli mamakacis xilvam. amodena,<br />
brge vaJkaci erTianad ZagZagebda.<br />
damTrguna mwuxarebis siRrmem, im uZiro Wam, saidanac<br />
es cremlebi gauTaveblad moedineboda.<br />
uxmod davubrundi sawols, logini ukve civi iyo da<br />
macaxcaxebda.<br />
diliT, sauzmeze karaqiani puri xelSi rom amiTr-<br />
Tolda, mavra deidam gamomcdelad Semomxeda:<br />
_ kargad iZine, genacvale?<br />
_ ki! _ vicrue da lukma Zlivs gadavylape.<br />
Zia elefTers daRlili Tvalebi gahyinvoda. Cemken<br />
ar mouxedavs, iqneb emZimeboda Cemi stumroba.<br />
mavra deidas saxeloze movqaCe da vedrebiT CavCurCule:<br />
_ gamiSvi, Sin minda!<br />
`Sin~, ra Tqma unda, sabavSvo saxli iyo. mavra deida<br />
mixvda, uneblieT SvebiT amoisunTqa.<br />
_ ho, genacvale, mec unda wamovide, TviTon wagiyvan!<br />
96 97<br />
16<br />
nisliani gariJraJia. zRvas nacrisferi dahkravs. aqaiq<br />
Tu gadaseravs vercxlisferi zoli. TeTri, gamWvirvale<br />
nisli msubuq fTilebad efineba wylis zedapirs,<br />
TiTqos im adgilas wyali orTqldebao... iq, sadac mze<br />
unda amovides, odnav naTdeba, mzis sxivebi ver arRveven<br />
horizonts Semoxveul janRs. samxreTiT, zRvidan ramdenime<br />
rux goraks amouyvia Tavi. es hokaidoa, iaponiis<br />
Crdilo kunZuli. Cven laperuzis srutiT oxotis zRva-<br />
Si gavdivarT.<br />
grila, tyapuWi macvia...<br />
RamiT vmorigeobdi da TeTrad gavaTene. axla dasa-<br />
Zineblad waval, magram cota xniT gembanze Sevyovndi. ai,<br />
is goraki verasulas kldes magonebs...
verasulas gorozi klde ki xatiaSvilebs maxsenebs,<br />
tyup Zmebs, gias da Temos... Rorjolas da fucukas. xom<br />
hgavda verasulasTan Widils Cemi brZola tyupebTan?..<br />
tyupTa mama qurdi iyo, Tanac uiRblo. cxovrebaSi<br />
Cxiri ar gadaebrunebina. erT sasjels rom moixdida,<br />
meoreSi Seyofda Tavs. sargebeli araferi hqonda, magram<br />
adamiani pativmoyvaruli vnebebis dasakmayofileblad<br />
TviTon irCevs asparezs. tyupTa mamas ki saamayod<br />
miaCnda Tavisi karieris umaRlesi miRweva _ `kanonieri<br />
qurdis~ saxeli. wesiT, sxva naklebi rangis qurdebs Rala<br />
unda ezidaT misTvis. etyoba, TviTon rom egona, imodena<br />
wona ar hqonia fsonSi da vin ras miaSavebda. aseT oxers<br />
ojaxi rad undoda, magram erTi uwyinarze uwyinari,<br />
nazze unazesi sofleli gogo Seacdina da daRupa kidec.<br />
ejavrebodao, ar iTqmis. uyvarda, ra Tqma unda, Tumca<br />
Taviseburi siyvaruliT, veluri eWvianobisa da Seubraleblobisagan<br />
rom Sedgeboda. tyupTa dabadebam Rone<br />
waarTva sabralo qals, qmris ugulobam ki TandaTan moinela.<br />
ukve didi biWebi iyvnen, dedis daRupva mwared<br />
ganicades. Temo didxans zluqunebda _ `dediko, deda!~,<br />
gia ki boRmis gorglad gadaiqca, kunWulSi miegdo da<br />
xmas aravis scemda.<br />
kacma Tavi kinaRam moikla, oRond yelze Tokis SemoWeras,<br />
isev RvinoSi amjobina amoxrCoba. gatialebuli<br />
moeTreoda Sin da iwyeboda jojoxeTi. gulis siRrme-<br />
Si Svilebi mamas adanaSaulebdnen, mama ki _ Svilebs.<br />
xmamaRla amaze araferi Tqmula, oRond bnel jurRmul-<br />
Si Cabudebuli eWvi mZafr siZulvilad gadaiqca, romlis<br />
msgavsi mxolod axloblebs euflebaT xolme. `uh, Tqveni!..~<br />
_ Tvalebs gadmokarklavda kaci, sxva veraferi<br />
moefiqrebina, kbilebiT sakuTar xelebs iWamda. gafi-<br />
Trebuli biWebi kedelTan aituzebodnen, xmis amoRebas<br />
ver bedavdnen. kacs Tvalebi dausisxliandeboda, ise<br />
miaSterdeboda, TiTqos Svilebi ki ara, mosisxle mtrebi<br />
idgnen mis win. cariel boTls gadaamtvrevda da<br />
cxvirwin dautrialebda xan erTs, xan meores, macaleT,<br />
yelebi unda gamogRadroTo, Tumca saamiso Rone ukve ar<br />
erCoda. loginze daegdeboda da xvrinvas amouSvebda.<br />
Temo, TiTqos wvivebi daaWreso, mowyvetiT Cajdeboda,<br />
wuTis win gadatanili zafrisagan tirils iwyebda.<br />
gia winandeburad idga, _ utyvi, gakerpebuli. pirisaxeze<br />
sifiTre gvian gadasdioda. muSts ise Ronivrad kum-<br />
Savda, frCxilebiT xelisguls iseravda.<br />
_ movklav! _ Tqva erTxel da xeli Zalumad dahkra<br />
kedels.<br />
_ ra? _ ver gaigo damfrTxalma Temom.<br />
_ movklav-meTqi! _ gaimeora giam da Temo mixvda,<br />
ubedurebas ver aicilebda. wuwuni morTo, iqneb Tavi<br />
Sevabraloo. giam piri kedlisken miabruna, zurgi dahZagvroda<br />
da Temo Civils SeeSva.<br />
Rvino da pur-marili gzaze ar yria. kaci dasalevs<br />
Tu ver iSovida, ufro iboRmeboda, mwardeboda. biWebi<br />
atyobdnen ugunebobas, Tavs aridebdnen. Temo eTiTlibazeboda,<br />
gia dumda. kacs erTic aRizianebda da meorec.<br />
raime mizezs gamoCxrekda, TiTqos navTi gadaisxao, swrafad<br />
waekideboda cecxli. Temo Tu marto iyo, stacebda<br />
xels da qveS amoidebda. gias ver ubedavda, raRacnairi<br />
ridi hqonda. Temo winaaRmdegobas ver uwevda, Zirs gagordeboda<br />
da tiril-tiriliT oTxze mococxavda. gias<br />
Tu moixelTebda, kaci pirispir aeyudeboda. uyurebda,<br />
uyurebda, arc arafers eubneboda. muSts aswevda, saxesTan<br />
miutanda. gia ki mzeras ar aridebda, arc patiebas<br />
iTxovda ararsebuli danaSaulis gamo, utexad Sescqeroda<br />
da boRmiani kaci mis TvalebSi ganaCens kiTxulobda.<br />
erTxelac biWebma bregves. pirvelad giam gamoiRo<br />
xeli. TviTonac ar axsovda, rogor gaeqca, ranairad gabeda,<br />
an sad hqonda Rone, amodena kacze xeli aRemarTa.<br />
_ Seni dedac... _ binZurad Seagina kacma da gias SeeZlo<br />
im wuTas Tavi Seekla.<br />
98 99
TvalT daubnelda da muSti gauqana. daaviwyda vinc<br />
idga mis win, Ronis dauSurveblad iqnevda muStebs, kacma<br />
ki xelebi pirisaxeze aifara, adgilze dabancalda.<br />
mTvrals, nacems, damcirebuls ucbad waerTva Zala. am<br />
dros mobrunda gasaqcevad gamzadebuli Temoc. qurdulad<br />
miepara da Tavisi wili wixli Cascxo. es ki wveTi iyo,<br />
romelmac SeuZlebeli SeZlo. kaci iatakze daeca da aqviTinda.<br />
gia TiTqos gamofxizlda, Tvali daubriala uSnod<br />
daRmeWil Zmas. imas lizRuri sicili pirze Seadna.<br />
_ momexmare! _ SeuRrina giam, mamas CaeWida Ronivrad.<br />
Zlivs wamoswies, onkanTan miiyvanes, pirisaxe mohbanes<br />
da taxtze wamoawvines.<br />
kaci icremleboda. kedlisaken mibrunebuli TavisTvis<br />
tiroda da biWebs xmas ar scemda.<br />
vaxSmad Cai auduRes. Wiqa sawolTan, skamze daudges.<br />
kaci ki Cumad, bavSviviT slukunebda.<br />
gvianobamde ar dawolilan, TiTqos avadmyofs<br />
uTeveno Rames. Temo SeSinebuli aparpalebda Tvalebs. gia<br />
kvlav kuStad ijda, mzera erTi wertilisaTvis mieyina.<br />
bolos mama afSutunda, CaeZina.<br />
biWebic dawvnen. fxizeli ZiliT eZinaT. mainc ver<br />
gaiges, kaci rodis gaipara.<br />
mTeli kvira ar gamoCenila. saxlSi fuli dailia. bolo<br />
abaziT puri iyides, mamis asaval-dasavali ki gaqra.<br />
_ Cveni SeeSinda? _ WoWmaniT ikiTxa Temom.<br />
_ SeeSinda ara! _ civad gamoscra giam. _ madlobeli<br />
iyavi, mZinareebs Tavebi rom ar dagvayrevina!<br />
momdevno kviris samSabaTs kacebi movidnen, Tan ubnis<br />
milicieli axldaT. biWebs gamohkiTxes, ukanasknelad<br />
mama rodis naxeTo; wasvlis Semdeg rame xom ar SemouTvliao;<br />
saerTod rogor iqceodao; ucnauri rame<br />
xom ar SegimCneviaTo... Temo aqaqanda, giam ki pirSi wyali<br />
Caiguba.<br />
erTma Tqva, piradi nivTebi aiReT, aq ar gedgomebaT,<br />
saxelmwifo mogivliTo.<br />
Temo swrafad dafacurda, raRac-raRaceebi, Cemodani<br />
ara hqondaT da, saskolo CanTaSi CaCurTa.<br />
giam jiutad gaaqnia Tavi:<br />
_ aq davelodebi!<br />
_ ramdeni weli, rva? _ iangla erTma.<br />
_ ginda aTi! _ boRmiT Seepasuxa gia.<br />
_ gaige, sulelo Tavo, mamaSeni cixeSia, maRazia<br />
gaqurda!.. es xom misTvis pirveli ar aris!<br />
giam amaze araferi Tqva, TviTonac daiwyo CanTis<br />
Calageba...<br />
`sixarulSi~ gadmobargebis mesame Tu meoTxe dRes<br />
tyupebs metsaxelebi miekeraT, gias Rorjola Seerqva,<br />
Temos _ fucuka. es meore gasagebi iyo, Temos pirisaxeze<br />
mudam wvrili muwuki eyara. isedac erTi gamwleuli,<br />
grZeli biWi gaizarda, kexiani cxviri martorqas erTaderT<br />
rqas miugavda cicqna saxeze. Zmebi sulac ar hgavdnen<br />
erTmaneTs, rogorc es mosalodneli iyo. Rorjola<br />
Tumca simaRliT CamorCeboda Zmas, beWebSi gaiwia, Tavic<br />
msxvili eba da raki Rone mozverisa hqonda, mudam<br />
mozveriviT iyo sarqenad momarTuli. amitomac Tu SeurCies<br />
metsaxeli... ase iyo Tu ise, metsaxelebis mTxzveli<br />
qucna Wedia sxvaTa zurgs amoefara da iqidan daiknavla:<br />
_ hei, fucuka!<br />
Temos ferfurma gadauara.<br />
_ me var fucuka?<br />
_ Sen ara, ager yurpartyunas vajavreb! _ daiRmiWa<br />
qucna Wedia.<br />
yurpartyuna eqvsisa gaxldaT, yurebi marTlac far-<br />
Tod gaefSika, piri moeRo da sakuTar TiTebs izuznida.<br />
100 101
_ hei, fucuka! _ axla lorjgo Samugiam moaxeda Tavisken.<br />
Samugias biWs zangiviT sqeli tuCebi hqonda da roca<br />
cxeniviT daiWixvinebda, msxvil, nafota kbilebs gamoaCenda<br />
xolme.<br />
_ fucuka, fucuka! _ yurpartyunam TiTi piridan<br />
gamoiRo da Temos miuSvira.<br />
_ damciniT? _ cecxli ekida Temos, magram Cxubs<br />
ver bedavda.<br />
gia iqve idga, kevs ReWda.<br />
zantad Sexeda saxeaWarxlebul Zmas da mSvidad daaskvna:<br />
_ mogclia erTi, fucuka xar da egaa!<br />
_ me var fucuka? _ iyvira Temom, tirils cotaRa<br />
aklda.<br />
gias TiTqos arc gaugonia, Samugias biWi moixmo Ti-<br />
TiT.<br />
_ ra gqvia, Zmakac?<br />
Samugia RoniT rodi Camouvardeboda, oRond gias<br />
Tavdajerebulobam daafrTxo.<br />
_ ha, ra iyo?<br />
_ ras geZaxian-meTqi?<br />
_ me?.. lorjgos!<br />
gias bageze didebuli, Semwynarebluri Rimili gaukrTa.<br />
_ momewona! axla isic gecodineba, me ra mqvia, ha?<br />
lorjgo, yoveli SemTxvevisaTvis, gasaqcevad moemzada,<br />
Tan Wedias miubrunda:<br />
_ qucna, sad imalebi? midi da TviTon uTxari!<br />
_ me ra SuaSi var, ager pirRiam uTxras! _ qucna Wedia<br />
gaZvra-gamoZvra da pirRias zurgSi ubiZga.<br />
pirRias arc aravisi eSinoda. tyupi Zmebi fexebzec<br />
ekida, erTadac da cal-calkec. pirisaxe sicilis niRabs<br />
miugavda. tkarcals rom morTavda, yvela kbils saTi-<br />
Taod gamoafenda. amjeradac, qucnam SemiRitinao, Cab-<br />
Jirda, TqmiT ki veraferi Tqva.<br />
giam Tvali gadaavlo biWebs. qucna Wedia dailia, dailia,<br />
kinaRam balaxebSi CaZvra. giam pirdapir mkerdSi ataka<br />
TiTi.<br />
_ Sena!<br />
qucna Wedias simwris oflma daasxa, magram yvela gza<br />
moWrili hqonda da amoRerRa:<br />
_ Rorjola!<br />
giam naZaladevad gauRima.<br />
_ gaumarjos Rorjolas, vinc sxvanairad damiZaxebs,<br />
is iyos Spioni!<br />
yurpartyunam kvlav TiTi gamoiZro piridan da axla<br />
gias miaSvira:<br />
_ Rorjola, Rorjola!..<br />
ufrosjgufeli biWebi pirveli korpusis marjvena<br />
frTaze ganapira oTaxSi cxovrobdnen. Rorjolam ku-<br />
Txis sawoli daiCema da fucukac ferxTiT moaTavsa.<br />
axalmosulebi, Cveulebriv, dacarielebul sawolebs<br />
epatronebodnen. Rorjolas ar moewona Sua oTaxSi Zili<br />
da kuTxes miadga. iq, Tavis sawolze Suqri cecxlaZe<br />
ijda, TavwagrZelebuli, avadmyofuri Sesaxedaobis<br />
biWi. masze eqimebi ambobdnen, praqtikulad janmrTeliao,<br />
bavSvebs ki aeCemebinaT, ginda Tu ara, Wleqianiao.<br />
mTlad janmrTeli, albaT, ver iqneboda, radgan mudam<br />
axvelebda. Tavdapirvelad yvelas Tavs acodebda da imitom.<br />
TandaTan es dausrulebeli, moridebuli xveleba<br />
Cveulebad gadaeqca. ebralebodaT da Tavze xels usvamdnen.<br />
isic sargeblobda am martivi eSmakobiT da Tavs<br />
mSvenivrad grZnobda.<br />
swored am Suqri cecxlaZis cxvirwin aeyuda Rorjola.<br />
Suqrim amoxeda, krToma daetyo, ver mimxvdariyo, ras<br />
sTxovdnen.<br />
_ Zmakac! _ mZimed, auCqareblad amoRerRa Rorjolam.<br />
_ Tu vinmem gagixura, agera var, icode!<br />
102 103
Suqrim veraferi gaigo, Tvali daaxamxama, cxviriT<br />
xvlipini morTo. mudam surdo hqonda, cxviris moxocva<br />
ki aviwydeboda.<br />
_ oRond Senc unda mce pativi! Tu kedlisken ar Sevbrundi,<br />
ver viZineb!<br />
_ kedlisaken? _ gakvirvebiT ikiTxa Suqrim, aseTi<br />
martivi qveteqsti ver amoexsna.<br />
_ ho, sawoli unda gamicvalo!<br />
_ me...<br />
amdeni eSmakobiT mopovebuli mcire upiratesoba<br />
aqamde aravis xeluyvia da Suqris daTmoba emZimeboda,<br />
Cxubis Tavic, cxadia, ar hqonda da umweod mimoixeda.<br />
oTaxSi amaT garda xuTni iyvnen _ Wipo kvirikaZe,<br />
guguli jiqia, didi vaJika, TaTris biWi muradi da mamuka<br />
giorgaZe.<br />
Wipo karadasTan iqeqeboda. Tavi aswia, Suqris mudariT<br />
savse Tvalebs SeefeTa da swrafadve daxara, viTom<br />
Zalian dakavebuli varo.<br />
guguli jmuxaZe jmuxi biWi iyo, kani Jangisferi da<br />
iseTi uxeSi hqonda, xels rom CamogarTmevda, ifiqrebdi,<br />
saxexi gamexaxunao. Tma wvrilad daxuWuWeboda, vera<br />
savarcxeli ver davarcxnida, kidev kargi, pelo bebia<br />
xSirad banda, Torem gugulis TmebSi is pawia, sazizRari<br />
arsebebi Tu SejiriTdebodnen, iqidan marekebi ver gamodenidnen.<br />
didi vaJika arc ise baybaydevi gaxldaT, rogorc metsaxelidan<br />
Cans. ase imitom Searqves, meore vaJikac arsebobda<br />
_ vaJika-cqnafa. amas igi ufrosi Zma egona da<br />
saCivlelad masTan morboda. vaJika-cqnafas damCagvrelni<br />
isev sxva cqnafebi Tu iqnebodnen. amaT, ra Tqma<br />
unda, didi vaJika devgmirad miaCndaT. Tvalebs rom gadmoqaCavda,<br />
eldisagan ena mucelSi uvardebodaT...<br />
TaTris biWs murads saucxoo Savi Tvalebi da iseTi<br />
xma hqonda, yrusac simReris iStaze moiyvanda...<br />
mamuka giorgaZe Tavis sawolze ijda da axalmosulis<br />
axireba aSkarad ar moswonda. TvalebSi sevda da sinaze<br />
edga. Cumi TavmoyvareobiT mohqonda Tavisi dardi. mis<br />
sulSi ikvirteboda WeSmariti raindi, magram jerac weli<br />
ver moemagrebina, mravali gansacdeli unda gaevlo da<br />
gakaJebuliyo.<br />
Suqri cecxlaZem versaidan mxardaWera rom ver ipova,<br />
uceb orive xeliT Caafrinda sawolis kides da ikivla:<br />
_ arsadac ar gadaval, es Cemi adgilia!<br />
Rorjolam civad gaiRima. saxe niRabs miugavda, xolo<br />
TvalebSi siZulvili igorgleboda, TiTqos erT uwyinar<br />
biWs ki ara, mosisxars dahyurebda.<br />
_ ver gavige! _ gamoscra, xotora Tavze mZime xeli<br />
gadausva, moferebiT yuramde CaaRwia da mouwiwkna.<br />
_ metkina! _ mtirala xmiT SesZaxa Suqrim, adgilze<br />
Sexta.<br />
meti ver moiTmina mamukam.<br />
_ ras Caacivdi? _ TviTonac gaocda, iseTi Caxle-<br />
Cili xma amouvida yelidan.<br />
_ ra? _ mTeli taniT Semobrunda Rorjola.<br />
Wipom coxna Sewyvita. guguli sawolze wamogorda.<br />
didi vaJika adga da ganze gaiwia. TaTris biWma SiSneulad<br />
moixeda.<br />
_ ra? _ mZimed ikiTxa Rorjolam.<br />
_ ras Caacivdi? _ SemkrTali xmiT gaimeora mamukam.<br />
Rorjola wuTSi mis win gaCnda, mxrebze Caafrinda,<br />
aswia, fexze wamoayena da mZulvarebiT moqceuli saxe<br />
axlos miutana.<br />
_ ra brZane, genacvale?<br />
_ is avadmyofia! _ xmis kankaliT Tqva mamukam.<br />
Rorjolam, viTomc araferio, xeli uSva, kvlav Suqrisaken<br />
Sebrunda.<br />
cecxlaZe Cumad slukunebda da logins kecavda. winaaRmdegoba<br />
ucbad Sewyvita da awi giorgaZes gamosarCleba<br />
ar sWirdeboda.<br />
104 105
Wipom, aqaoda araferi minaxavso, bolo lukma ugemurad<br />
daReWa. gugulim Caiqirqila, mamukas gamoxtoma ar<br />
moewona. did vaJikas xeli eqaveboda, magram gamosar-<br />
Cleba ver gabeda. TaTris biWma ki, qariSxalma gadaiarao,<br />
SvebiT amoisunTqa.<br />
karga xans ver daioka mamuka giorgaZem TrTolva. yvelaferi<br />
ucaxcaxebda, gulmuceli emRvreoda. Seuracxyofili<br />
iyo, sakuTari Tavi sZagda. grZnobda Rorjolas<br />
civ gamoxedvas, erCivna Seskdomoda, magram gaubedaoba<br />
tanjavda.<br />
pirRiam da qucna Wediam Semoixedes.<br />
_ rava xarT, lomebo! _ pirRias, rogorc yovelTvis,<br />
kbilebi TeTrad uelavda. qucna eSmakurad akvesebda<br />
Tvalebs, ynosviT igrZno denTis suni.<br />
mamuka, TiTqos ubiZgeso, wamoxta da gareT gavarda.<br />
aravisi naxva ar surda, veravis itanda. cremli awveboda<br />
da eSinoda, amden biWebSi tirili ar daewyo. undoda<br />
damaluliyo. yvelgan bavSvebi darbodnen, fexebSi edebodnen.<br />
ezos kuTxeSi, RobesTan, xes amoefara da imis<br />
Ziras Cajda.<br />
cota xanSi fexis xma moesma. awylianebuli Tvalebi<br />
swrafad SeimSrala.<br />
Rorjola wamoadga Tavze.<br />
mamukam pirisaxe miabruna.<br />
Rorjolam mxarze mouTaTuna.<br />
_ sad gaiqeci?<br />
mamukam araferi upasuxa.<br />
_ verulavasTan unda dagesmine? _ uborotod<br />
hkiTxa.<br />
_ egRa maklia!<br />
Rorjolam Semrigeblurad gauRima, Tavze megobrulad<br />
wkipurti wahkra.<br />
_ papirosi ginda?<br />
_ ar vewevi!<br />
_ miT ukeTesi! wamo, vivaxSmoT, balanda SevxvripoT!<br />
mxarze ZmakaciviTT gadahxvia xeli da wamoiyvana.<br />
mamukas Tavi sZulda, magram ver SeZlo xeli ekra...<br />
106 107<br />
17<br />
mavra deida mZimed moabijebs. CemTvis xeli Cauvlia<br />
da Zirs iyureba, TiTqos soflis moxreSili gza safrTxes<br />
uqaddes.<br />
mouTmenlad vcmukav, Tan fexi ukan mrCeba. minda male<br />
moTavdes pirveli Sexvedris usiamovno wuTebi, yalbi<br />
TanagrZnoba, gamokiTxvebi, viSviSi.<br />
dRe iseTia, gunebas gagifuWebs. ar wvims, magram uferuli<br />
ca gadmomxobia da kacma ar icis, ras apirebs.<br />
nela mivdivarT. manZili arc ise didia. ai, gamoCnda<br />
kidec dianoz verulavas WiSkari.<br />
Robis gaswvriv patara Rele Camoudis. zed Zewna gadmomxobia.<br />
gulisaSvilebma rom momabrunes, Zewna Riamwvane<br />
foTlebiT iyo dafaruli.<br />
usiamovno fiqri moviSore, radgan `sixarulis~ direqtori<br />
SevniSne.<br />
WiSkars ketavda.<br />
auCqareblad Semobrunda, dinjad. adreve dagvinaxa<br />
da dagveloda.<br />
guli amiCqarda, TiTqos raRac dameSavebinos da sasjelis<br />
Rirsad mTvlidnen.<br />
_ oho, Cveni nikanori dagvibrunda!<br />
mklavebSi gamomimwyvdia, Ronivrad CambRuja. cxviri<br />
Rils movaxvedre, metkina. xma ar amomiRia.<br />
Tavisi msxvili, mZime xeli mxarze damado da gza er-<br />
Tad ganvagrZeT.<br />
SabaTi dRea. am dros bavSvebi skolaSi iqnebian. mec<br />
ase mirCevnia, sanam mobrundebian, Seveguebi aqaurobas.<br />
ezoSi aravinaa. mesame korpusidan ismis skolamdel-<br />
Ta Seuwyobeli simRera.
pirveli korpusis kibeze mravala papaskiri dgas, xelSi<br />
Jurnali uWiravs, iWmuxneba.<br />
_ batono dianoz! _ raRaca unda SesCivlos da amasobaSi<br />
me mamCnevs. _ maS, Cveni nikanori dagvibrunda.<br />
loyaze xels miTaTunebs, cotaTi TavdaWerilad.<br />
_ sxva dros, sxva dros! _ dianozi gverds auvlis,<br />
Tan xels ar miSvebs.<br />
mavra deida ver gveweva, oxvriTa da xvneSiT amodis<br />
kibeze.<br />
winaswar vici, samaswavlebloSi Semiyvanen. dianoz<br />
verulava yvelas gamoucxadebs, ai, Cveni nikanori dagvibrundao.<br />
wamoiSlebian, zogi gulwrfel, zogi naZaladev<br />
sixaruls gadmoafrqvevs. me ki TavCaRunuli, darcxvenili<br />
davdgebi da sityvas piridan ver amomqaCaven,<br />
anda erTi da igive unda vimeoro TuTiyuSiviT _ `kargad!~<br />
`gmadlobT!~ `kargad!~<br />
samaswavleblos kari SeaRo dianozma da win gamigdo.<br />
_ ai, Cveni nikanori dagvibrunda!<br />
oo! TiTqmis yvelani aq arian. nuTu marTlac Cems<br />
dasaxvedrad Seiyarnen? an iqneb krebaa daniSnuli? ar<br />
vici, rogor moviqce. Suagul oTaxSi damayenes, irgvliv<br />
mivlian, maTvaliereben, saalerso-saqebar sityvebs ar<br />
iSureben.<br />
_ simaRleSi wasula! _ acxadebs vardiko Cqvanava,<br />
grZelcxvira, kuSti qali. loyaze mkocnis. am loyaze<br />
iyo, xuTi TiTi rom damabeWda. didroni, wiTeli xelebi<br />
hqonda da sul megona, gamasilaqebs-meTqi. erTxel mar-<br />
Tlac ver avicdine. mecadineobis dros wignSi TeTri<br />
qaRaldi medo da Cemdauneburad uzarmazari stafilosferi<br />
cxviri davxate. vardikom wamaswro, daxeda da Jangisferi<br />
gaxda. wamoviwie da umal davjeqi, radgan iseTi<br />
tkacani gavigone, megona kedeli Camomemxo...<br />
_ ra biWi damdgara! _ es suliko xubutiaa, dabali,<br />
TeZosqeli turfa. ar maxsovs, ra ferisa davtove, mgoni,<br />
Tmas maSinac mocisfro gadahkravda. cisfer Tvalebs<br />
afaxulebs, lurji fanqriT Semouxazavs. putkuna, civi<br />
loya loyaze momado, viTomc makoca.<br />
Cvenma risxvam, qsenia salayaiam Wkuis saswavleblad<br />
TiTi aswia.<br />
_ gaeSmakdebodi axla Sen, miyure erTi!<br />
qaTqaTa WaRara gvirgvini adga, magram ise amayad da<br />
Tavaweulad Semogxedavda, axalgazrdaze ufro axalgazrda<br />
Canda.<br />
Cito xuxuam skami aaWraWuna, adgoma daezara.<br />
_ kargad gamoiyurebi, genacvale! _ erTi Cofura,<br />
tlanqi dedakacia. aseTebi traqtorebiviT muSaoben,<br />
amas ki skams ver aaRlet.<br />
soflis patarZali tatiana yaliCava nazad miRimis.<br />
aqedan rom wamiyvanes, erTi cqriala, werweti iyo. axla<br />
muceli wamozrdia.<br />
olRa darjaniam civad gamomxeda, arc kai uTqvams,<br />
arc avi. viwroTvaleba, mongoluri ieris qalia. lobiosaviT<br />
msxvil kbilebs rom gamoaCens, mgonia, rom cxeniviT<br />
daiWixvinebs.<br />
ambako comaiam, Cvenma agronomma, oTaxi jariskacurad<br />
gadmoWra, xeli gamomiwoda.<br />
_ maS, maS, dagvibrundi!<br />
_ iosava sadaa? _ kiTxulobs verulava. _ nazibrola,<br />
waiyvane da rac saWiroa, mieci. mere eTers gadauloce!<br />
nazibrola wirRvavas, TeTreulebis sawyobis gamges,<br />
fexebze kaloSebi acvia da miClaxunebs, TiTqos muxlebamde<br />
talaxSi midiodes. tans ise amoZravebs, garbiso.<br />
sinamdvileSi kus siCqariT Zlivs miCoCavs.<br />
TeTreulis sawyobSi Semiyvana, zewrebi, baliSispiri,<br />
sabani, pirsaxoci da burtyliani baliSi damixvava da<br />
saZile oTaxisaken wamiZRva. kidev kargi, Sors ar aris.<br />
cariel sawolze davyare da sakuWnaosken gavemarTeT.<br />
mekuWnave eTer iosava RimiliT mxvdeba, mwyobri, wvrili<br />
kbilebi uCans.<br />
108 109
_ dianozma, rac ekuTvnis, miecio! mere pelos gadauloce!<br />
nazibrola wirRvavas kaloSebis Claxuni imden xans<br />
mesmis, TiTqos ori nabiji ki ara, Cems ukan orkilometriani<br />
derefani yofiliyos.<br />
eTer iosavam nikapi TiTebiT amiwia, TvalebSi Camxeda.<br />
_ hm, dagvibrundi, simpaTiav?<br />
_ ho! _ mokled vpasuxob. ase Tavauweulad bevrs<br />
ver ilaparakeb.<br />
_ hm, riTi gagaxaro? xom ici, tehasidan ver gamogiwer<br />
`levisebs~!<br />
amodena pretenzia arca maqvs. mZime, uxeSi baTinkebi<br />
movizome. usaxuri Sarvali da kurtaki gamovarTvi, uxmari<br />
sacvlebi da windebi, dabambuli palto... didi veraferi<br />
Svilia, magram Tbilad viqnebi zafxulamde.<br />
moxedvac ver movaswari, TiTqos iatakidan amoZvrao,<br />
win pelo ninua damerWo. simaRliT Cemodena ki iqneboda,<br />
magram me jer kidev mqonda imedi, rom gavizrdebodi,<br />
pelo bebia ki adre ufro maRali megona, Tumca albaT<br />
adrec aseTi cicqna da mojRanuli iqneboda.<br />
_ modi, genacvale, modi, Cemi oqro! _ waumRera<br />
pelo bebiam. _ kai qeni, rom dagvibrundi, genacvale!<br />
yvelas SviliviT gviyvarxar!..<br />
xeli Camavlo, tutun-tutuniT abanosaken wamiyvana.<br />
amas Cveuli var da morCilad vdgebi cxeli Sxapis qveS.<br />
amasobaSi SimSilmac momakiTxa. bavSvebi skolidan<br />
ar mosulan, magram Cemi kuWi ukve gadaeCvia mag ganawess<br />
da Tavi sasadiloSi Sevrge.<br />
_ deida vara!<br />
varvaras xelSi CamCa eWira, qvabSi urevda. RaJRaJa<br />
loyebi, Cems danaxvaze, cximis winwklebiT daefara, xelebi<br />
gaSala da Seicxada:<br />
_ batiuSki, es vin mobrdzanebula!<br />
guli gamiTba.<br />
_ gSia, Cirime? aklave, aklave...<br />
es amodena qali datrialda, mozrdili maTlafa monaxa,<br />
imdeni borSCi CamiTqliSina, fexi rom damcdenoda,<br />
Cig CavixrCobodi.<br />
_ Came, Cirime, Came! _ Tan Tma momwiwkna, yuri amiwia,<br />
mxarze mujluguni wamkra, mokled, sadilis safasuri<br />
wuTSi gadavixade.<br />
maTlafis Ziri gamoCnda da sasadiloSi cisia devdariani<br />
Semocqrialda.<br />
iseTi lamazi vinmea es cisia devdariani, TiTqos pirvelad<br />
vnaxeo, fexze wamodgoma damaviwyda. ase vzivar,<br />
kovzi pirTan miWiravs, piri damiRia da gaSterebuli<br />
vuyureb.<br />
cisias ecineba.<br />
_ nikanor, ra dagemarTa, kovzi ar gadaylapo! _ loyaze<br />
tkacaniT makoca da win damijda. _ Wame, xels ar<br />
SegiSli!<br />
aba, ega Tqvi da! xels ar SemiSlis! cxvirwin damiskupda,<br />
Semomcinis da xels ar SegiSlio... lukma ver gadavylape...<br />
_ kedlis gazeTi ar damavalo! _ amovRerRe bolos.<br />
_ ar gavaleb, magram rac Sen waxvedi, Cagviflavda!<br />
_ Tavi moisawyla. _ araviTari gaqaneba, SarSandeli<br />
TivasaviTaa, arc gemo, arc feri...<br />
_ icode, SimSilobas gamovacxadeb! _ davemuqre.<br />
_ Cven xom megobrebi varT!<br />
eSmakis fexi, saiTac moundeba, iqiT mimatrialebs.<br />
vuyureb da vfiqrob: cisias mSobeli mxolod caa<br />
albaT, iseTive gamWvirvale da haerovania igi. Sexedav<br />
da zafxulis sicxeSi grili niavi mogelamuneba. dedis<br />
damsaxureba mxolod isaa, dabada da misi namdvili saxeli<br />
amoicno...<br />
pirveli dRis STabeWdilebebi ufro mkveTrad CamebeWda<br />
mexsierebaSi. amitomac gamigrZelda sityva. xan-<br />
110 111
daxan Tveebi ise Caivlis, saTqmelic araferia. pirvel<br />
dRes ki umniSvnelo wvrilmanebic gamaxsovrdeba.<br />
cisia devdarianTan laparaki arc mqonda momTavrebuli,<br />
garedan xmauri da bragabrugi moisma. bavSvebi mobrundnen<br />
skolidan da axla SemosasvlelTan fexebs ibertyavdnen.<br />
kari gaiRo da qucna Wediam Semoyo Tavi. xvliksa hgavda<br />
_ gamxdari, cqafi, cocxali. merveklaseli ki iyo,<br />
magram simaRliT me ver mjobnida... gamiRima, gavuRime.<br />
meti salam-qalami Cven ar viciT. Tvali CamipaWuna, mec<br />
CavupaWune. Cemi naTlia iyo, niko nikanorad miqcia. mindoda<br />
samagiero gadamexada, magram gadavifiqre, `qucna<br />
Wedia~ isedac metsaxelsa hgavda.<br />
zurgze moawvnen da sacobiviT Semoagdes. xmauriT,<br />
JriamuliT Semocvivdnen, aavses sasadilo.<br />
zogma gamicina, zogma mujluguni mkra, zogma Tmaze<br />
momqaCa.<br />
_ ha, nikanor, zRaprebi ar gamogveleva awi!<br />
TiTo-orola axlebic urevia. erTma mxarze mZime<br />
xeli damado, gauRimari, civi TvalebiT damacqerda.<br />
_ es Cemi adgilia!<br />
avdeqi, adgili marTlac misi iyo. kilo ar mesiamovna<br />
oRond. xom SeeZlo, odnav rbilad eTqva da yvelaferi<br />
`okei~ iqneboda.<br />
cisiac adga, saqme ulevi maqvso, me ki qucna WediasTan<br />
mivirbine, yurTan davixare:<br />
_ eg vin aris?<br />
_ Rorjolaa, SeeSvi erTi!<br />
_ ufro Rrjolaa, me Tu mkiTxav. _ CavCurCule.<br />
_ win rom daujda, tyupiscalia, fucuka! _ qucnam<br />
Caifxukuna.<br />
tyupebi erTnairebi gamegona, eseni ki erTmaneTs ar<br />
hgavdnen. erTi Tu marTlac Rorjos magonebda, meore<br />
_ gaZvaltyavebul cxens.<br />
Cvens fxukunze Rorjolam moixeda, eWvianad amaTvaliera.<br />
qucna Wedia wamSi Caqra, viTom arafer SuaSi varo.<br />
mec ar gamigrZelebia iRblis gamocda. sasadilodan gamovWendi<br />
da karSi pirdapir mimoza kacias davetake.<br />
bedi ar ginda! ise uxeSad gamomivida, mgoni vatkine<br />
kidec. sacodavad amoikvnesa. micno, simorcxves veRar<br />
sZlia da wynarad momesalma.<br />
_ gamarjoba!<br />
mec davibeni. raRac reveransis magvari gavakeTe. vinmes<br />
rom davenaxe, sicils damayrida. isedac suleliviT<br />
karSi viyavi gaCxerili da ar vuSvebdi. saswrafod Camovecale<br />
da ezoSi gavinavarde. ra iseTi Rone damgrovebia,<br />
ezo swrafad Semovirbine da tlinkebiT sul talaxi<br />
vyare.<br />
movixede, cicqna Wukia momdevs. gavCerdi, gaCerda.<br />
TagunasaviT dakusa wvrili Tvalebi da wamaxuli cxviriT<br />
haeri ise Seiynosa, TiTqos sunamo dameRvaros.<br />
_ momdev?<br />
_ ki! _ Tavi swrafad damiqnia.<br />
_ mesameSi gadaxvedi?<br />
_ ki!<br />
_ damiWer?<br />
_ ki!<br />
_ aba, damiWire!<br />
gaviqeci. gamomidga. magnolias samjer Semovurbine.<br />
ras dameweoda! Semecoda da gezi vicvale, viTomc Sem-<br />
TxveviTo, SeveCexe.<br />
akiskisda da akiskisda.<br />
_ geyofa, Torem usadilod darCebi!<br />
_ dRes kinoa, indielebze, ba-bax! _ viTom gaisrola<br />
da moqusla.<br />
Zalianac kargi! ramdeni xania, kinoSi ar vyofilvar.<br />
skamze davjeqi da davelode, sadiloba rodis dam-<br />
Tavrdeboda. Tanaklaselebi mainteresebda.<br />
112 113
jer gogonebi gamoCndnen. mimoza kaciam malulad<br />
moixeda, gawiTlda. sul ase wiTldeboda da amis wamali<br />
me ar vicodi. ciru da pepela gamoyvnen. daminaxes Tu ara,<br />
Cemken wamokuntruSdnen.<br />
_ Senze amboben, avad iyoo! _ CamekiTxa ciru bedia,<br />
avadmyofebi sxva juris xalxi hgonia.<br />
_ Sen Tu xar Wkvianad? _ davejRane.<br />
oTxmocdaaTs gadacilebuli bebia zrdida aqamde.<br />
dedaberma WkuiT gazoma, vaiTu diliT bavSvs mkvdari<br />
davxvde da guli gavuxeTqoo. amitomac `sixarulSi~ gaamwesa.<br />
roca odnav Roneze movidoda, CamoakiTxavda xolme,<br />
Tu arada, vinc aqeTken gamoixedavda, yvelas piriT<br />
uTvlida, Wkvianad iyavi, ar icelqoo. amitomac Seveki-<br />
Txe, Wkvianad Tu xar-meTqi. ar wyenia, Cemi SekiTxva yurs<br />
iqiT gauSva.<br />
_ gadamdebi xom araferi gWirda?<br />
_ iseTi gadamdebi seni mWirda, visac TiTi davade,<br />
yvela daixoca!<br />
_ marTla? _ piri daaRo pepelam.<br />
_ ki! daxocilebisaTvis kubo ar gveyo, amanaTebis<br />
yuTebSi CavawyveT da naTesavebs davugzavneT!<br />
_ mm!..<br />
sanam amaTTan vjRanaobdi, Tanaklaseli biWebic mocvivdnen,<br />
xeli CamomarTves. xviCa Turqiam daaxvela da<br />
didis ambiT gamoacxada:<br />
_ dRes kino yofila indielebze! iseTi Cxubia Turme...<br />
gaafrenT!<br />
_ televizorSi rom iyo, `ledi karate~, ai, rom gviCvenon!<br />
_ arvelod ardiam xeli ise gaiqnia, viTom karatisti<br />
iyo.<br />
_ induri kinoebic miyvars! _ oToia Tavcecxlam<br />
cota waumRera kidec indoelTa yaidaze. Tavs rom Searxevda,<br />
Tmebze TiTqos cecxlis ali gadauvlida.<br />
_ Sin rom viyavi, erT karatists vicnobdi, xels moiqnevda...<br />
uh! _ zaza deviZem xeliT viTom viRacas Tavi<br />
gadaasxipa. didi da gauWirvebeli kacis Svili iyo zaza.<br />
mamikos ganucxadebia, bavSvi gaWirvebaSi unda izrdebodeso<br />
da saxelmwifos Camohkida kiserze, qveyana<br />
mdidari da keTilia, mouvlis, aba, xom ar aSimSilebso.<br />
_ uh... da Tavi waacala, xom? bevri naxe daxocili! _<br />
aqirqilda oToia Tavcecxla.<br />
_ cota adre wavideT da adgilebi davikavoT! _<br />
iveri tyebuCavas pirisaxe gogos miugavs. gangeb iWyaneba<br />
xolme, vinmes marTlac ar SeeSalos da gogo ar vegonoo.<br />
jgrod wavediT. arc sxvebi iyvnen sulelebi, vinc<br />
Wama moaTava, soflis klubisaken moiCqaroda.<br />
TiTqos qarma Caiqrola, fexaCqarebiT Cagviares cqifuriSvilebma.<br />
cxra Svilis deda avtostradaze refriJeratorma<br />
rom miasrisa, bolo _ daTuCi ori wlis<br />
Zlivs iqneboda da samudamod daZinebul dedikos Rilze<br />
eqaCeboda: `de, juju minda!~ mama ki, erTi ubiri glexikaci,<br />
amodena ojaxs mklavis RoniT rom arCenda, TiTqos<br />
es mklavebi daawyviteso, dajda Raribuli qoxis direze<br />
da mzera sivrces miaStera... ufrosma da-Zmam Tavsa<br />
da mamas mixeda, danarCenTa patroni ki biWiko da `sixaruli~<br />
Seiqmna... uWmeli bavSvebis sadarad biWikos saxeze<br />
yvrimalebi amosCria, didron, sevdian Tvalebs ayvaryvalebs...<br />
axlac burZgla Tavi jiutad dauxria da Tavisianebs<br />
miuZRveba... Zmas fexdafex mihyveba merveklaseli<br />
funTuSa, qaTqaTa, Camrgvalebuli gogona... kvalze<br />
Cemi Tanaklaseli kuWuna misdevs. rom Camiara, gverdSi<br />
mujluguni Camazila, Tan Tvali CamipaWuna. mere modian<br />
mexuTeklaseli nanuli, mesameklaseli JuJuna da pirvelklaseli<br />
duduna. amisaTvis xeli Cauvlia nabolaras<br />
_ patara daTuCis, modis ki ara, burTiviT mogoravs.<br />
SurduliviT gavarda papuCi eZgveraZe. xeli wavatane,<br />
magram kinaRam saxelo Sematova. vifiqre, gogonebis<br />
xaTriT imtvrevs Tav-pirs-meTqi. movixede, marTlac<br />
mexuTeklaselebi cucu, iamze da mayvala moseirnoben.<br />
114 115
_ mogivida pasuxi? _ vekiTxebi cucu marRanias.<br />
cxviri amayad aprixa da ganze miabruna. qveyanam icis,<br />
ra cecxlica wvavs. mudam werilebis weraSia, Cum-Cuma<br />
agzavnis sadRac.<br />
_ Sen Seni didi nikanori Tu monaxe? _ geslianad<br />
mekiTxeba iamze kavsaZe. pasuxs ara vcem. Tavisi gasaWiri<br />
yofnis da ar minda guli vatkino. sakmaod Seuxedavia,<br />
Tanac koWli. amis dafarvas cdilobs da ver axerxebs.<br />
amitomac iboRmeba da mzad aris daggeslos.<br />
mayvala Sonia miRimis, TiTqos mowyalebas imetebdes.<br />
mayvala Sonia sulac araa mayvala, miT ufro Sonia. erTi<br />
qera, cisferTvaleba, cxvirpaWua gogoa, Tumca Reri<br />
rusuli ar exerxeba. Tavisi toli Zma hyavs _ kaxa Sonia,<br />
romelic sinamdvileSi arc kaxaa, arc Sonia, arc misi Zma<br />
_ esec erTi rusi biWia, esec qera, cisferTvaleba da<br />
cxvirpaWua. ruseTis sul sxvadasxva mxareebidan Camoiyvanes<br />
axalma mSoblebma, da-Zmad aqcies, mere ki, ar<br />
vici, iqneb guli aicrues...<br />
amasobaSi mivaRwieT kidec soflis klubs. vxedav,<br />
adgilebi sanaxevrod Sevsebulia. aqaoda, mebileTe ver<br />
gagvigebso, soflis biWebic blomad Semoparulan. avirCieT<br />
erTi rigi da meeqvseklaselebi CavmwkrivdiT. Ti-<br />
Tqos Cven gvelodneno, wamSi Seivso adgilebi irgvliv.<br />
TavisTavad gamovida ise, mimoza kacias gverdiT aRmovCndi.<br />
mereda ra? mainc ver vixedebi im mxares, Sevxedav<br />
da gawiTldeba... wina rigSi cucu, iamze da mayvala daskupebulan.<br />
kaxa Sonia Tavis dasTanaa. sul Cxuboben, erTmaneTs<br />
ver itanen, mainc mudam erTad sxedan... ukan movixede<br />
da Zmebi Rurwkaiebi davinaxe, meSvideklaselebi,<br />
dinji, TavSekavebuli biWebi. ar vici, micnes Tu ara, Tavebi<br />
ki damiqnies. sityva gamigrZelda da wre imitom Semovxaze,<br />
meTqva, meore mxares erTi skamia TavisufalimeTqi.<br />
SemobrZanda is axali, Rorjola, me rom `Rrjolad~<br />
movnaTle. gverdiT tyupiscali mohyveba, fucuka, CiC-<br />
virCamoSvebul cxens rom hgavs. quruSad miixed-moixeda<br />
Rorjolam, karg adgilebs eZebs. mec daminaxa da is<br />
carieli adgilic Cems gverdiT. wamovida da mTeli rigi<br />
wamodga, raTa gaetarebina. amisaTvis arc bodiSebi das-<br />
Wirvebia da arc jikav-jikavi. modis Rorjola Tavisufali<br />
adgilisaken, amaSi gasakviri ra unda iyos, magram ager<br />
fucukac mohyveba fexdafex. vfiqrob, neta erT skamze<br />
oriveni rogor moTavsdebian, an ra iseTi gaWirvebaa, wina<br />
da bolo rigebi xom Tavisufalia-meTqi.<br />
fiqri vin macala, wamomadga Tavze da erTi sityva<br />
daagdo:<br />
_ ade!<br />
mamaCemi, didi nikanori maswavlida am asiode wlis<br />
win: SeiZleba adamianma sicocxle daTmo, magram xdeba<br />
xandaxan _ Saurianis daTmoba sikvdilis tolfasia...<br />
SemeZlo, cxadia, dameTmo es skami, kinoc dameTmo<br />
indielebze, magram amjerad am Cems skams, romelic kanoniT<br />
me mekuTvnoda, sikvdilis SiSiTac veravin wamarTmevda<br />
da mimozas SevekiTxe:<br />
_ mimoza, Sen xom ar ici, ras mTxovs es babua?<br />
moxda raRac saSineleba. vigrZeni, rom yurSi xeli<br />
wamavles da amqaCes. mTlad ise ara, rom amRletoda,<br />
tkivilsac bolo-bolo moviTmendi, magram damamcireblad<br />
ki. sibrazisagan Tvalze cremli momawva da rogorc<br />
ki xeli miSva, ZaRliviT kbilebi gavakraWune da xelze<br />
veci.<br />
magari biWi yofila, xma ar amouRia, Zlivs momiSora.<br />
lurj nakbilarze daixeda. megona, muSts aswevs da Tavze<br />
urosaviT mxeTqavs-meTqi. iqneb asec momxdariyo, magram<br />
wina skamidan iamze wamoxta, siavisagan Tvalebi kinaRam<br />
gadmoscvivda:<br />
_ ara grcxvenia, amodena viri...<br />
`virio?~_ Rorjolam mimoixeda, mTeli darbazi mas<br />
uyurebda.<br />
116 117
uxmod Sebrunda, Seyovnebuli Zma win gaigdo da ukana<br />
rigs mietana.<br />
sibneleSi zurgs miburRavda misi mzera, magram ekranze<br />
ismoda cxenebis TqaraTquri, boroti WiWinaze<br />
skdeboda, keTilis wili iyo TanagrZnoba, oqro da mSvenieri<br />
gmiri qali. me risi unda mSineboda? me Cems raSs<br />
mivaqrolebdi da Rorjolas jaglagi ver momeweoda...<br />
18<br />
gviani Ramea, vwevar CemTvis, vayvlipineb Tvalebs,<br />
ara da ar meZineba.<br />
viTmine, viTmine, mere baliSi avwie, zurgiT miveyrdeni<br />
da oTaxs gavxede.<br />
farTo oTaxi gvaqvs. aTi sawoli erT mxaresaa Camorigebuli,<br />
aTi _ meores. viRacas ufiqria, nametani xalvaTi<br />
gasasvlelia SuaSio da oTxi sawoli sigrZeze Caukvexebia.<br />
am oTxidan pirveli Cemia. TaviT kedels ebjineba. sakmarisia<br />
aviwio da mTeli oTaxi xelisguliviTaa.<br />
gareT bnela. fanjridan ezos naTura iyureba. imis<br />
Suqze fifqi trialebs. saidan gaCnda? nuTu gaTovda?<br />
karis Zgideze wiTeli naTura bJutavs sustad.<br />
sawoli avaWraWune.<br />
papuCi eZgveraZe, mousvenari, mkvircxli biWi, SamfuriviT<br />
Setrialda, Tavi wamoswia da momaCerda:<br />
_ ar gZinavs?<br />
TviTon xom sul sZinavs, oRond kurdRlis ZiliT.<br />
odnavi faCuni da Tavs wamohyofs. misi sawolic gasasvlelSi<br />
dgas, Cems ferxTiT...<br />
_ Tu ar gZinavs, moyevi rame! _ baliSi Caixuta, nikapiT<br />
Camoeyrdno da momCerebia.<br />
_ ra unda movyve? gareT Tovas apirebs, aq Tbila,<br />
meti raRa ginda? _ sityva banze avugde.<br />
_ zRapari moyevi!<br />
`zRapario?~ _ marcxniv da marjvniv zambarebi aWra-<br />
Wunda da erTbaSad oTxi wyvili Tvali ainTo. marjvniv<br />
pirvelklaselebi miSiko gabedava da jibo mosaSvili wvanan.<br />
miSikos qveda tuCi CamouSvia, nerwyvs ver ikavebs...<br />
jibo Savze Savi gadabmuli warbebiT gamoirCeva. am warbebs<br />
Soris Rrmad Camjdari Tvalebic isea CaSavebuli,<br />
revolveris lulebi gegoneba... marcxniv meoreklaselebi<br />
valeriko gagloevi da romaniko barnabiSvilis sawolebia.<br />
wiTelyvrimalebiani valeriko oseTidan Camoiyvanes<br />
Turme, arc osuri icoda, arc romelime sxva ena...<br />
romaniko CvensaviT dakarguli rodia. funTuSa loyebze<br />
tkbileulis suni sdis. kviraobiT gastronomis direqtori<br />
dediko akiTxavs sakuTari `JiguliT~. kvira<br />
dila romanikos mxiaruli WixviniT iwyeba, saRamo ki<br />
xmadabali zmuiliT mTavrdeba.<br />
_ gaxseni ra zRapris guda! _ romanikomac baliSi<br />
moxerxebulad gaiswora.<br />
ramdeni xania wasuli var da Cemi ZirsmosaWreli ena<br />
ar daviwyebiaT.<br />
_ zRapris guda tyuilebis gudaa, me Tu damijerebT!<br />
_ TiTi avwie. _ zRaprebs ufrosebi Txzaven, TviTonac<br />
ara sjeraT, Cven ki gvatyueben!<br />
_ mainc kaia zRapari! _ papuCi mouTmenlad gadagorda-gadmogorda,<br />
sabani koxtad amoikeca da mosasmenad<br />
moemzada.<br />
_ ra movyve?<br />
_ iyo erTi Rt-Rt! _ wamoiZaxa jibom.<br />
_ iyo erTi Rt-Rt! arc Tavi hqonda, arc fexi, arc<br />
tani, arc xeli, arc araferi! ar dadioda, ar dafrinavda,<br />
ar darboda, ar daxtoda, magram sakmarisi iyo, vinmes<br />
eTqva: `Rt-Rt!~ sicil-sicil movardeboda da yvelaze<br />
ucxvirpiro, buzRuna da butia bavSvs gaacinebda. Tvi-<br />
Tonac xom sul icinoda, kiskisebda, kvaskvasebda, xarxarebda,<br />
qirqilebda, xiTxiTebda, kuWkuWebda, xandaxan<br />
mTlad CabJirdeboda...<br />
118 119
erTi sulis amoTqmiT Cavarakrake, Tan mezobeli sawolebisaken<br />
gadavixare, xan marjvniv, xan marcxniv, vi-<br />
Tom fexis gulebze unda SegiRitinoT-meTqi. sawolebi<br />
grZelebi iyo, biWebi jerac mokleebi, fexebs veRar<br />
mivwvdi, magram isini akvaskvasdnen da akiskisdnen...<br />
_ nikanor, xedav, fifqi farfatebs, Tavi cimbirSi<br />
mgonia! moyevi ra, viTom mamaSeni _ didi nikanori CrdiloeTis<br />
irmebiT mogzaurobs da TeTri daTvi SeeCexa!<br />
_ xviCa Turqiam sabani mWidrod Semoixvia da fanjris<br />
rafaze Camojda.<br />
_ ukeTesia, afrikaSi jujebma kinaRam rom Sesansles!<br />
_ wamoxta arvelod ardia.<br />
_ afrikaSi ki ara, mTvareze gafrinda da iqaurma jujebma<br />
SeWames! _ gamoanaTa oToia Tavcecxlam.<br />
_ debilo, mTvareze sicocxle ar aris, jujebs ra<br />
unda! _ Caibubuna goneli CiCuam. iseTi gamxdari vinmea<br />
es goneli, indauris wona Zlivs gamova, samagierod xma<br />
aqvs, as fuTs aiwonis.<br />
_ TviTon debilo, sicocxle ar aris, magram iqneb<br />
qvis jujebi arian! _ ar daTmo oToiam.<br />
_ vinmes magi rom SeeWama, nikanors salaparako gauTavdeboda!<br />
_ ganacxada zaza deviZem.<br />
_ nikanor, xma amoiRe, tyuilubralod nu ayayaneb<br />
amaT! _ iveri tyebuCavam CaurTo.<br />
amasobaSi wvrilfexobamac wamoyo Tavi. ufro sworad,<br />
ZRvikisa da qvaTis ara sZinavT, Torem meoTxeklaselebi<br />
siko, rwyila da omiko zarbaznis gasrolas ver<br />
gaigeben. eseni imdens xtunaoben, Zalagamoleulebs saRamoobiT<br />
zezeurad sZinavT. ZRviki da qvaTi erTi gvarisani<br />
arian _ Cqvanavebi, erTi soflidan, karis mezoblebi.<br />
mSoblebi katastrofaSi daeRupaT da Tavi Zmebi<br />
hgoniaT. ZRviki qucna Wediam Searqva, sicivisagan mobuzul<br />
patara, uSno Cits hgavso, samagierod qvaTi godoraa,<br />
Tavisaze ori-sami wliT ufrosebs woniTac jabnis,<br />
simaRliTac da madiTac. amaT gverdiT Wukiamac dakusa<br />
Tvalebi da yurebi lokatorebiviT aamoZrava.<br />
cotaTi gavipranWe. marjvena avwie, quTuToebi mov-<br />
Wute, Subli SeviWmuxne, viTomc, rasac vyvebi, azris sivrceze<br />
vxedav-meTqi da gangeb moguduli xmiT, auCqareblad<br />
daviwye:<br />
_ diax, amaswinaT mamikos Sevxvdi _ did nikanors!<br />
ai, amodena, _ xelebi gavSale, _ ulvaSebi dardiT CamoeSva.<br />
sinanuliT miTxra, ra gaewyoba, Cemi saxelgan-<br />
Tqmuli ulvaSebi unda moviparsoo. mewyina, cxadia! gaxsovT,<br />
adre giyvebodiT, CrdiloeT polusze mogzaurobis<br />
Jams rogor Sveloda ulvaSebi. baroni miunhauzenisagan<br />
uswavlia Turme! saZile tomridan gareT gamoyofda<br />
da roca gaiRviZebda, imdeni Wirxli esxa, mTeli eqspedicia<br />
adnobda Cais wylad. didi nikanori rom ara, uwylobiT<br />
daiRupebodnen.<br />
papuna, kuWuna da janiko afrutundnen, aqeT-iqidan<br />
dausisines, mogvasmenineTo.<br />
_ iseTi ra moxdeba-meTqi, SevekiTxe. Cemi mamiko Tu<br />
xar, Seni ulvaSebi ise momwons, oqro-vercxliT datvir-<br />
Tuli qaravani rom SemogTavazon, am ulvaSebs mainc nu<br />
Seelevi-meTqi. Turme nu ityviT, kosmosuri xomaldis<br />
meTaurad dauniSnavT. kosmonavtebs skafandrebi acviaT.<br />
Tavze, ai, aseTi, _ xelebi TavzeviT movamrgvale, _<br />
Cafxutebi axuravT. didma nikanorma, Cafxuti rom daixura,<br />
ulvaSebi Sig CaikuWa da kinaRam moiguda... sulze<br />
miuswres!<br />
amaT meti raRa undodaT, aqirqildnen.<br />
_ mova aRaTi bebia da dagaglejT yurebs! _ waibuz-<br />
Runa Tavdidam, zRapars rom kai Zilis gamocxoba erCivna.<br />
_ mTvareze sicocxle ar aris! _ swrafad Camikra<br />
Turqiam.<br />
_ mTvareze rom qvis jujebis tomi aRmoCnda... _<br />
gamovaswore.<br />
_ age! _ niSni miugo oToia Tavcecxlam.<br />
120 121
_ imisma beladma _ pirvelma jujam, simaRliT rom<br />
vaJika-cqnafaze, an ZRvikize, anda sulac rwyilaze da<br />
Wukiaze erTi mtkaveliT maRalia da ager, qvaTiaze dabali,<br />
ai, iman, depeSa gamogzavna, vinac ki sabavSvo saxl-<br />
Si, ratomRac `sixarulad~ rom iwodeba, qvisTaviani da<br />
qvisguliania, Cveni jiSisaa da gamomigzavneTo... did nikanors<br />
ebrZana am saqmis mogvareba...<br />
_ maS, gamgzavrebula mTvareze Tavdida! _ Sori<br />
kuTxidan xma moawvdina sumCxvindma. amas cxvirze naiarevi<br />
aCnda. qucna Wediam ar daayovna da cxviri dauTvala:<br />
erTi cxviri, ori cxviri, sami cxviri... Sen, Zmao, sumCxvindi,<br />
e.i. samcxvira, yofilxaro!.. sumCxvindio? _ moa-<br />
Ro piri biWma, magram yuri aravin gamoibertya, aravin Seibrala,<br />
jiutad sumCxvinds eZaxdnen. uklo tirils da<br />
SeeCvia kidec.<br />
_ Sen TviTon xar qvisTaviani! _ ar SearCina Tavdidam.<br />
_ gijobs Sens cxvirs mixedo!<br />
_ wuxel lagvilavebTan meZina! _ Tavdidas WiWyins<br />
arad vagdeb. _ atyda erTi grrriali _ gur-gur-gurfSSS...<br />
vaime, miwisZvraa-meTqi da karSi gavvardi... Turme<br />
didma nikanorma verasulas kldis Ziras Tavisi xomaldi<br />
dasva. visac ara gjeraT, midiT da naxeT, iqauroba<br />
cecxliTaa gadabuguli...<br />
_ diliT rom wavideT? _ ikiTxa qvaTim, Tbili loginis<br />
datoveba ezareboda.<br />
_ dilamde didi droa, kvalic waiSleba!<br />
_ gareT civa! _ Caiwripina Wukiam.<br />
_ ho, civa! _ daveTanxme. _ wuxelic cioda. mec Semcivda.<br />
avdeqi da xanZrisaken wavedi. verasulas kldis<br />
Ziras tye iwvoda. miveficxe da kargadac gavTbi. Tan imas<br />
vuyureb, aq ra xdeba-meTqi. vxedav, naxanZralze didi<br />
nikanori da qvis juja dganan. juja muxlamde Zlivsa<br />
swvdeba. nabijs rom gadadgams, Cxaka-Cxuki gaaqvs. sxva<br />
patar-patara jujukebi, Wukias sididisani, aqeT-iqiT<br />
dagoraven, erTmaneTs exlebian _ Cxak!.. zurgsukan fex-<br />
ebis xma momesma. movbrundi da Tvalebs Zlivs davujere,<br />
zog-zogi Cveni aRmzrdeli gadaswrebaze morbis!.. Rame<br />
iyo da yvelani ver vicani... miSiko Zaganiam (Cveni mZRoli<br />
gamaxsenda) Camoiqrola Tavisi monjRreuli `rafiT~,<br />
imas egona, lamaz-lamazi gogoebi Camovidodnen. iqiT<br />
pisti qardava gamorbis, urikiT didze-did qvabs moagorebs,<br />
es jujukebi sukebi da barklebi hgonia... mediko<br />
samuSia moirxeva nazad da pistis gasZaxis _ `pisti, Se<br />
sasikvdile, cota mec damitove!~ uceb ipolite kvirkveliam<br />
iyvira _ `hei, xeli ar axloT, yvelaferi Cemia!~ vin<br />
mousmenda?! yvelas farTxuna xalaTebi ecva da did jibeebSi<br />
qvis karaqebsa da qvis Saqars itenidnen...<br />
_ Cven vinRa unda aRgvzardos? _ gulubryvilod<br />
mekiTxeba papuCi.<br />
_ nu dardob, dilidan aRmzrdel-maswavleblad<br />
Tavdidas niSnaven da kargadac mogivliT!<br />
_ CemTan ra ginda, ra! _ Caiwuwuna Tavdidam.<br />
_ css! _ gamoscra kuWuna cqifuriSvilma.<br />
baCuCebis faCuniT Semovida Ramis ZiZa aRaTi ejibia,<br />
karga xans miyura... amoioxra...<br />
TiTqos xeli mkreso, Tvali gavaxile.<br />
fanjris miRma, ganaTebul wreSi TiTo-orola fifqi<br />
trialebda da sibneleSi ikargeboda.<br />
oTaxSi sanaxevrod bindi idga. biWebs eZinaT, mSvidad<br />
fSutunebdnen.<br />
eZina mTel saxls, Cqami arsaidan ismoda.<br />
yuri mivapyari, saidanRac, oTaxebis siRrmidan TiTqos<br />
sustma slukunma moaRwia.<br />
`patara tiris!~ _ gavifiqre. sawolidan uxmod Cavsrialdi.<br />
civ flostebSi Cavyavi fexi. vcdilob, ar vixmauro.<br />
papuCim Tvali daaWyita, momaCerda. TiTi tuCze<br />
mivide. kvlav baliSs Caexuta da sizmareTSi Sebrunda.<br />
iq didi, brWyviala matarebeli migugunebda da vercxl-<br />
122 123
isfer vagonebSi nebierad miemgzavrebodnen kuWuna da<br />
janiko, sumCxvindi da oToia, ZRviki da qvaTia, valeriko<br />
da romaniko, Wukia da Tavdida...<br />
saxlis meore bolos ori oTaxia, skolamdeli bavSvebisa.<br />
meCveneba, rom slukuni iqidan ismis da TiTis wverebze<br />
miviparebi.<br />
jer biWunebTan SeviWvrite. aT momcro sawolze cxra<br />
bavSvs sZinavs. meaTe logini angreulia, patroni ara Cans.<br />
daTuCi cqifuriSvili, albaT, romelime daikosTan wacunculda.<br />
cxra vaJkaci ki Rrma ZilSi Caflula _ zogs<br />
cxviri baliSSi Caurgavs, zogi zurgze wevs, zogi mokrunCxula...<br />
Tavxotora zviadi, vaJika-cqnafa, koWli laSa,<br />
angeloziviT sifrifana nukri, TveSi erTxel asTmis Setevebi<br />
rom mosdis, eSmakis fexi sosika, mudam rom xeli<br />
gamouwvdia (`erTi cali mzesumzira masesxe!~ `erTi wvniki<br />
keva momiwiwkne!~ `vaSli makbeCie sul co-ota-cota, ai,<br />
amodena!~), wkipurta _ pawawina, jiuti, Ronieri; vasiko<br />
_ pirmrgvali, morgviviT biWi; serioJa _ Reri qarTuli<br />
rom ar `ekerkeba~ da vin icis, rusulis ucodinar tolebs<br />
riTi agebinebs raimes; yurpartyuna _ yurebi aqeT-iqiT<br />
gauflaStia da pirSi TiTi CaurWvia sazuznavad...<br />
mezobel oTaxSi Sevyavi Tavi...<br />
Ramis naTura bJutavs aqac, Tanabrad efineba rva patara,<br />
mokle sawols. rva gogonas sZinavs _ sami, oTxi<br />
da xuTi wlisanebs... ager oTxi wlis eTeriko, odnav gaxsnili<br />
bageebidan TeTri, wvrili kbilebi ubrwyinavs; sami<br />
wlis svetas safeTqelze qera kululi daxvevia, lurji<br />
ZarRvi wynarad ufeTqavs; xuTi wlis nailis Savi Tmebi<br />
baliSze mimopnevia, pirisaxe sanaxevrod Sig Cauflia;<br />
ager oTxi wlis mamisTvala, mrgvali, daWorflilsaxiani<br />
ebraeli gogona, Tmebis siwiTliT oToias rom gaejibreba;<br />
sami wlis gogucas Turme Tma gadaparses, mkbenari<br />
hyavdao, axla biWisagan verc gaarCev; xuTi wlis<br />
Teonas mokled SekreWili wablisferi Tma Sublze Camohyria,<br />
mkveTrad morkalul warbebqveS quTuToebi uTr-<br />
Tis, TiTqos wamwamebis gaxsnas epirebao; loyawiTeli<br />
mokona, enaClifina, megruladac Zlivs rom uqcevs da<br />
sxva arc erTi ena ar icis... dabolos, marixi...<br />
SiSiTa da gakvirvebiT miyurebs. saCvenebeli TiTi<br />
pirSi CauCria. cremli ar sdis, magram Signidan mowolili<br />
slukuni ver Seukavebia.<br />
axali bavSvia, weRan moiyvanes. TeTrxalaTiani qali<br />
da milicieli axldnen, TiTqos didi vinme damnaSave yofiliyos.<br />
Tavisi pawia fexebiT ise moabijebda, viTomc<br />
gadaewyvita, sasjelis Rirsi varo.<br />
_ ra gatirebs?<br />
_ meSinia!<br />
_ fisi ginda?<br />
_ ho!<br />
_ wamodi!<br />
wamofofxda. xeli SevaSvele, Zirs gadmovsvi, bumbuliviT<br />
mCatea. sawolqveS flostebi movuZebne da fexebi<br />
Cavayofine.<br />
_ oRond Cumad, aravin gavaRviZoT!<br />
cicqna xeli ndobiT gamomiwoda. sapirfareSos karamde<br />
mivacile.<br />
_ Sedi!<br />
_ meSinia!<br />
_ iq sinaTlea! biWebi ar Sedian gogonebis sapirfareSoSi!<br />
_ meSinia!<br />
_ Sedi da me aq dagelodebi!<br />
Sedis, Tan ukan-ukan iyureba. cota xanSi CurCuli<br />
mesmis:<br />
_ aqa xar?<br />
_ nu geSinia, ar dagtoveb!<br />
sirbiliT gamodis, eRimeba.<br />
_ ise SemeSinda, iq viRaca iyo!<br />
_ iq aravinaa, wavideT!<br />
Cumad vbrundebiT.<br />
124 125
sawolamde mimyavs, vawven, sabans vaxurav, iman ki _<br />
uceb:<br />
_ me dediko sul ara myavs da mamikoc sul ara myavs!<br />
_ ar daijero, aba, ise saidan gaCndebodi!<br />
_ ar vici.<br />
_ Sen mamikoc geyoleba da dedikoc. manamde, Tu ginda,<br />
viTom me viqnebi Seni mamiko!<br />
_ aseTi mamikoebi ar arian! _ sevdiTa Tqva.<br />
_ marTla ki ar viqnebi, viTom mamiko var! oRond<br />
aravis uTxra, kargi?<br />
Tmaze xeli gadavusvi da Sevbrundi.<br />
_ mamiko! _ damiZaxa uceb eSmakunam.<br />
SevCerdi.<br />
_ makoce!<br />
loyaze vakoce.<br />
_ daiZine! _ wavCurCule da wamovedi...<br />
logini gayinuli damxvda. sabani nikapamde aviwie da<br />
Tvali davxuWe. Zili ara da ar momekara. xSirad memarTeba<br />
ase. daviwyeb fiqrs da Zili sadRac gamepareba. ramdens<br />
vexvewebi, damibrundi-meTqi, Zilis magier ki akviatebuli<br />
fiqri mibrundeba.<br />
marixze vfiqrob. ra Tqma unda, sisulele vuTxari.<br />
mindoda damewynarebina. Zamiko mainc meTqva, xom ufro<br />
upriani iqneboda. adgeba axla da biWebSi damiZaxebs mamikos.<br />
sad ginda mere daemalo bavSvebis xiTxiTs. marto<br />
qucna Wedia meyofa!<br />
vin aris marixi? patara, oboli gogoa! mxolod es vici,<br />
meti araferi. vwevar da biografias vuTxzav. ra ise-<br />
Ti biografia unda hqonoda. SeiZleba mTeli misi cxovreba<br />
or sityvaSi moTavsdes _ `daibada!~ da `aris!~ magram<br />
Tu CavukvirdebiT?<br />
deda xom hyavda? diax, axalgazrda dediko hyavda.<br />
skola axlaxan daamTavra. gamoucdeli iyo da Secda. ara,<br />
piriqiT! dediko asakovani brZandeboda. jibeSi umaRlesis<br />
diplomi edo. samsaxuric hqonda, xelfasic, hyavda<br />
naTesavebi, megobrebi, patara qalaqSi yvela icnobda...<br />
saqmroebi Tavs evlebodnen... raRac eSmakad, coliani<br />
kaci Seuyvarda. iqneb is kaci colze ukve ar giJdeboda,<br />
magram Svilebi hyavda _ ori gogo da ori vaJi, imaT ki<br />
ver miatovebda. Cumad xvdebodnen erTmaneTs. kaci ificeboda,<br />
iseTi dRec gaTendeba, ojaxidan wamovalo. ase-<br />
Ti dRe ver gaTenda, magram iseTi ki dadga, qalma rom<br />
Secodebis nayofi igrZno... ha, saidan vicodi?.. gasakviria?..<br />
patara biWi da `Secodebis nayofze~ msjeloba!..<br />
vaime, qveyana gamigebso, welze korseti moiWira. marixi<br />
jer ar dabadebuliyo, korsetis cixeSi ukve Casves.<br />
korseti rom gaCnda, im dRes gaqra siyvarulic. kacs<br />
gaaxsenda coli da oTxi Svili. marixis dedikos gaaxsenda<br />
samsaxuri, diplomi, naTesavebi, patara qalaqis Worebi...<br />
kibo mWirs, vkvdebio da did qalaqSi gamoiqca. kibo<br />
ki ara, marixi sWirda. moiSora da axloblebs gaagebina,<br />
keTilTvisebiani aRmoCnda, RmerTma miSvela, gadavr-<br />
Cio. RmerTma gaigona naTqvami (an iqneb eSmakma!), sami wlis<br />
Semdeg marTlac kibo gauCina, ZuZusi, marixma rom ver<br />
mowova.<br />
Tvali swrafad gavaxile, guli SiSianad amifarTqalda,<br />
mkerdi amtkivda, TiTqos me momaWres is ZuZu...<br />
ra boroti var! es ram mafiqrebina?<br />
`me dediko sul ar myavs da mamikoc sul ar myavs!~ _<br />
TviTon miTxra ase. igi cidan Camofarfatda, ai, im fifqiviT.<br />
igi RmerTma gaaCina, angelozis uxilavi frTebi<br />
Seasxa da Zirs CamouSva.<br />
im wuTidan daiwyo misi cxovreba.<br />
albaT Zalian patara iyo, iqneb SvidTvianic. SvidTvianebs<br />
samSobiaroSi didxans aCereben, muStaric naklebi<br />
gamouCndeba... iwva TeTr saxvevebSi, krutunebda Tavis-<br />
Tvis da azradac ar icoda, mefis sasaxleSi moevlina qveynierebas<br />
Tu mawanwalis qoxSi.<br />
qoxi ra sakadrisia? TeTr, qaTqaTa saxlSi gadaiyvanes,<br />
sadac misTanani Wylopinoben.<br />
126 127
izrdebian, oRond nela... siaruls swavloben, oRond<br />
cota ufro gvian, enas itexen, oRond arc ise Cqara...<br />
sasaxleSi dabadebuli cxvirs daaceminebs da ormocdaaTi<br />
ZiZa mieseva gulis xeTqebiT, ariqa, niavi ar<br />
miekaroso. TeTr, qaTqaTa palataSi ki gaskdi Tu ginda<br />
tiriliT, sanam erTi ZiZa Camouvlis ormocdaaTs...<br />
_ isev ar gZinavs? _ papuCim aswia Tavi.<br />
_ viZineb! _ mokled movWeri da sabani Tavze wamovixure.<br />
sizmari vnaxe. viTom Tovlian tramalSi davikargeniT.<br />
Tavze gvaTovda uxvad. gvcioda. aravin icoda, gza<br />
saiTken gagvekvlia. movida marixi da mTxova _ `amiyvane!~<br />
aviyvane da pirdapir wavedi. fexdafex mimoza kacia momyveboda.<br />
iseTi gamWvirvale da sifrifana Canda, landad<br />
vxedavdi, magram vicodi, rom mimoza iyo. sxva gogo-biWebic<br />
momyvebodnen kvalze. viRacam ikiTxa: mainc saiTken<br />
mihyavs nikanor bJalavas bavSvebi?.. eWviT ikiTxa: mainc<br />
saiTken?..<br />
19<br />
oxotis zRva nisliT gvegebeba. xelis gawvdenaze verafers<br />
xedav. mTel samyaroSi marto Cveni xomaldia...<br />
aseT dros saSiSia curva. moajirs Tu gadaeyudebi, ruxi<br />
wyali ise Cans, msubuqi orTqli daefinao. yoveli mxridan<br />
TeTri kedelia da `oxotski` SuaSi xevs am kedels.<br />
gaxleCili nislis fTilebi farfatiT mieqaneba korpusis<br />
gaswvriv.<br />
micuravs `oxotski~, Tan gabmiT gugunebs _ `uuu!..<br />
uuu!..~ xma aqve igudeba, ikargeba. `oxotski~ mainc cdilobs<br />
Semxvedrni gaafrTxilos, agera varo, gzaze ar gadameyaroT,<br />
Torem bewvis xidze gavdivar, Cems qvemoT<br />
uZiro ufskruliao.<br />
nisls mivCerebivar. vin unda Segvejaxos, magram Cems<br />
warmosaxvaSi SesaZlebeli cocxali xativiT warmoCndeba.<br />
es burusi romantikis burusia, raTa arsebuli meti<br />
xibliT Seimosos.<br />
burusidan, arsaidan gamoCnda maSin `sixarulis~ stumaric.<br />
saeWvod iqceoda. jer iyo da, avtobusidan tyispiras<br />
Camovida. soflamde kilometric rCeboda, raicentramde<br />
_ bare xuTi-eqvsi. sawret arxs gadaevlo, ekalbardebSi<br />
gakvalul erTaderT biliks guldajerebiT<br />
daadga, etyoba, kargadac icoda, saiT midioda es biliki.<br />
fucukam da Rorjolam droze SeniSnes, erTmaneTs<br />
gadaxedes da ZeZvebs amoefarnen.<br />
Soridan Camosulsa hgavda. velvetis yavisferi Sarvali<br />
da tyavis kurtaki ecva. Tavze svanuri qudi Camoefxata.<br />
saTvale ekeTa. rac mTavaria, mowablisfro wverulvaSi<br />
moeSva. mxarze fotoaparati ekida, xelSi momcro<br />
`diplomati~ eWira.<br />
ucnaurad iqceoda. arsad mieCqareboda TiTqos, miseirnobda<br />
TavisTvis. xandaxan Cerdeboda, gamxmar kunZs<br />
daakvirdeboda, an aZonZil Txmelas. erT adgilas karga<br />
xans iyo Cacucquli. biWebs cnobismoyvareobisagan sun-<br />
Tqva SeekraT. iseTi araferi! roca wamoiwia, xelSi yo-<br />
Civardi eWira.<br />
_ dartymulia, ai! _ CaiCurCula fucukam.<br />
Rorjolam pasuxad TiTi Sublze miikakuna.<br />
amasobaSi ucnobi sakmaod Sors wavida. biWebi ZunZuliT<br />
mihyvnen. xandaxan Cacucqdebodnen, gaiyursebodnen.<br />
erTi-orjer fucukam xmeli toti gaatkacuna. ase-<br />
Ti ugergilo vinme iyo! Rorjolam SeubRvira, iman ki,<br />
mavedrebeli mzeriT, _ ra vqna, SemTxveviT momividao.<br />
ucnobi TiTqos daeWvda, moixeda, magram nabiji arc<br />
auCqarebia, arc Seunelebia.<br />
128 129
erTgan biliki orad iyofoda. marjvena sabavSvo saxlisaken<br />
miemarTeboda, marcxena _ verasulas kldis Ziramde<br />
aRwevda.<br />
kaci wamiT Seyovnda, SeWoWmanda.<br />
biWebma sunTqva CaixSes, gaitrunnen.<br />
ucnobma verasulas kldisaken gadauxvia.<br />
_ aha! _ xmadabla Tqva Rorjolam, viTomda axla ki<br />
mivxvdio, Tumca verafersac ver mixvda.<br />
fucukam Tvali aaparpala, iqneb mec gamagebino, ra<br />
xdebao. cotaTi eSinoda kidec. Rorjolasac ar hqonda<br />
guli saguleSi, magram arafers imCnevda.<br />
_ ar momwons me es kaci! _ xmadabla Tqva Rorjolam.<br />
ucnobs kvlav fexakrefiT mihyvnen.<br />
bilikma broliReleSi Cairbina. zeviT saWyumpalao<br />
iyo. am siciveSi iq, cxadia, aravin dadioda. aq ki, viwroze,<br />
naCorkni Txmela iyo gadebuli da ucnobma zed ise gaiara,<br />
viTomc cirkis jambaziao.<br />
biWebma acales mimalva, mere sulmouTqmelad gadairbines<br />
TviTonac. kidev kargi, Rorjola droze mixvda,<br />
fucukas aniSna da TanTanas gahyvnen. cota kidev<br />
da mTavari bilikis mosaxvevTan ucnobi dainaxes. idga<br />
da ukan iyureboda. Rorjolam Zmas amayad Sexeda, rom<br />
ar gadmogvexvia, xom zed gadavawydebodiTo.<br />
ucnobma gaiRima. saTvale moixsna, gawminda, isev gaikeTa<br />
da gza ganagrZo.<br />
biWebi gafacicebiT mihyvnen. kaci naRdad Semogzavnilsa<br />
hgavda. vin da risTvis Semogzavna, esRa iyo gasarkvevi.<br />
verasulas klde ucbad wamoimarTa. tye aq ukan ixevs.<br />
moRiavebul, mwvane mdeloze amozidula TvalSeuwvdeni<br />
qarafi da mrisxaned gadahyurebs garemos.<br />
ucnobi SeCerda... uyura, uyura verasulas kldes...<br />
lodze daawyo `diplomati~, fotoaparati, gaixada kurtaki<br />
da uceb Semotrialda, zambarasaviT moiRuna. Sehkivla<br />
_ `iaaa!~ da fexi haerSi ise Sestyorcna, TiTqos<br />
xmali gaiqniao.<br />
am anglobaze TviTonac gaecina, lodze moxerxebulad<br />
moewyo da gasZaxa:<br />
_ hei, beRurebo, gamodiT, meCveneT, ra biWebica<br />
xarT!<br />
fucukas dascxa, ferfurma gadahkra. Rorjolas sibrazisagan<br />
saxe moeqca. jibeSi xeli Caiyo, iq dana edo.<br />
samalavidan zlazvniT gamovida da ucnobs win daudga.<br />
fucukamac gabeda, Tumca welis azidva gauWirda.<br />
axla orive dabRverili idga da Tavs maRla ar swevdnen.<br />
_ ese igi gainteresebT, ucxo vin Semoexeta Tqvens<br />
samflobeloSi?<br />
biWebma araferi Tqves, mxolod fucukam aasxlipina<br />
cxviri.<br />
_ me var agenti iqs-nol-erTi!<br />
_ agenti ara... _ agdebulad Tqva Rorjolam.<br />
_ ara gjera? axlave dagimtkiceb! _ kurtakis jibidan<br />
ubis wignaki amoiRo, gaxsna da viTom waikiTxa: _<br />
aq miweria, rom Tqven Zmebi xarT!<br />
_ tyupebi varT! _ mZimed daemowma Rorjola. Tavidanve<br />
xom ar moewona da ara es kaci, rac dro gadioda,<br />
ufro ar moswonda.<br />
_ aki vTqvi! amas Tu davumatebT, _ saaTze daixeda,<br />
_ Tqven rom `sixarulis~ aRsazrdelebi brZandebiT da<br />
mecadineobidan gamoipareT, mgoni, erTi agentisaTvis<br />
metismeticaa!<br />
ucnobma kurtaki Caicva, nivTebi aiRo, wasvla daapira<br />
da ucbad _ Rorjolas:<br />
_ vici, jibeSi dana gidevs! Tu ginda, nu damijereb,<br />
magram, jer erTi, dana xifaTs gadagyris, meorec _ va-<br />
Jkacs dana sulac ar sWirdeba!<br />
aq ucnobma kvlav Sehkivla _ `iaaah!~ da Tavisufali<br />
xeliT Txmelis toti Camosxipa.<br />
fucuka pirdaRebuli gahyurebda mimavals, Rorjolam<br />
ki zizRiT CaidudRuna:<br />
_ tripaCia viRaca!<br />
130 131
orives daekarga devnis xalisi. ucnobi `sixarulis~<br />
mimarTulebiT gauCinarda.<br />
pasportSi devi cirdava ewera. gvari albaT swori<br />
iyo. albaT-meTqi, radgan iqneb vinmem borotad ixumra<br />
da arc gvari hqonda Tavisi. Turme baraTi miumagrebiaT<br />
saxvevze. ityobinebodnen, bavSvi mTlad upatrono ar<br />
gegonoT, cirdavaao. saxeli milicielma daanaTla. rkinigzis<br />
baqanze, Zelskamze rom ipova, ra deviviT biWiao,<br />
da gvars saxelad devi miuweres. iqneb yovelive legendaa,<br />
magram im baraTSi viTom isic ewera, am bavSvs nu gaaSvilebT,<br />
erT-or weliwadSi patroni gamocxaddebao. devi<br />
cirdavas patroni bolomde sabavSvo saxli aRmoCnda,<br />
sofel broliReleSi rom mdebareobda da viRacas utaqtod<br />
`sixaruli~ daurqmevia. drois manZilze es saxeli<br />
Sinaarsisagan daicala. mogvianebiT, Tanatolebis naadrevad<br />
seriozuli saxeebi rom gaaxsendeboda, usaSvelo<br />
sevda ipyrobda da surda, is aramkiTxe naTlia moekla...<br />
rva klasi daamTavra devi cirdavam da mere ukan ar<br />
mouxedavs. Sesjavrda sabavSvo saxlebi, oblobis daucxromeli<br />
tkivili gulSi didxans atara da amitomac cdilobda<br />
mexsierebidan amoeSala warsuli. umadurobiT ki<br />
ar mosdioda, yvelasi madlieri iyo, vinc asva, aWama, Caacva,<br />
aswavla, magram Teqvsmeti wlisam Tavi mamakacad igrZno<br />
da sakuTar beds ewia. jer profteqnikuri saswavlebeli<br />
daamTavra. cotcotaobiT yvelaferi exerxeboda,<br />
durgloba ginda, mopirkeTeba, mobaTqaSeba, eleqtrogayvaniloba...<br />
erTxans mSeneblobaze imuSava, rigianad<br />
xom unda Caecva... TandaTan gaTamamda, Tavi aswia,<br />
wignebs Caujda, gariska da universitetis kari SeaRo.<br />
didad ar eimedeboda, magram gaumarTla, Cairicxa da xuT<br />
weliwadSi Jurnalistis diplomi Caido jibeSi... jerac<br />
axalbeda studentma coli SeirTo. yelSi amosvloda<br />
saerTo sacxovreblebi, ocdaoTxi saaTi ucxo xalxTan<br />
triali, ojaxuri siTbo monatreboda da imitom aCqarda.<br />
uiRblo aRmoCnda es qorwineba. ver iqna, Svili ver<br />
ahyva devi cirdavas lamaz meuRles, verc siRaribe igua<br />
didxans da gamosamSvidobebeli baraTic ar dautova.<br />
guli gaukerpda axalgazrda kacs, Tavi damcirebulad<br />
igrZno... Caiketa Tavis TavSi, martoobisaTvis vyofilvar<br />
gaCenilio, irwmuna. iseTi profesia hqonda, martoobas<br />
vin daaclida. avtoritetuli gazeTis Tanam-<br />
Sromeli iyo da erT mSvenier dRes _ xom ase iwyeben<br />
zRaprebs _ gazeTis redaqtorma moulodneli mivlineba<br />
SesTavaza, Senze miTxres, sabavSvo saxlis aRzrdiliao,<br />
hoda, eger `sixarulidan~ anonimur werilebs iwerebian,<br />
gaarkvie raSia saqme, Tan kargi narkvevi dagviwere,<br />
Tan bunebis wiaRSi daisveneo...<br />
iqneb jobda, maSinve eTqva uari. meti mizezi rad undoda,<br />
etyoda, me Cems bavSvobas xazi gadavusvio. araferi<br />
uTqvams da ukve Sin, sanam gaixdida, mTeli sicxadiT<br />
warmoidgina, rogor Sedgamda fexs `sixarulis` usixarulo<br />
sanaxebSi. guli auCqrolda, SiSianad SeekumSa,<br />
tkivilma gahkra. baliSze miwva, Tan Tavs Seuwyra: `e, ege-<br />
Tebi ar iyos! ra dros Seni gulia?~ mere cdilobda bednierebis<br />
mciredi wamebi mainc aRericxa misxal-misxal,<br />
ufali oblebsac rom Camourigebs, magram sul sxva, mZime<br />
da damamcirebeli scena axsendeboda. maSin mTlad<br />
patara iyo da xma dairxa, qali da kaci gvestumrnen, erTi<br />
CvenTagani unda iSvilono. me aravis movewonebio, ifiqra<br />
daRonebulma. direqtori albaT sxvanairad bWobda, moaxmobina.<br />
cocxal-mkvdari Seiyvanes kabinetSi. Tavdaxrili<br />
idga, arc stumrebisaTvis Seuxedavs, arc verulavasaTvis.<br />
ifiqres, amas megruli ar ecodinebao da Tamamad<br />
yayanebdnen: `wiTuria, saxe daWorflianebia!~ `piri<br />
debiliviT mouRia, nerwyvs ver ikavebs!~ kisristexiT<br />
gavarda ukana ezoSi, tyes misca Tavi. TviTonac ar axsovda,<br />
ramdeni irbina, daeca CeroSi da cremlis sadinari<br />
gaxsna... mere da mere erTi dardi klavda, ratom iqve, Ta-<br />
132 133
mamad, pirSi ar miugdo pasuxi: me Tqven ar mindixarT! me<br />
mainc ar wamogyvebodiT! me ar minda aseTi deda da mama!<br />
axla, baliSze Tavmidebuls gaaxsenda is Seuracxmyofeli<br />
sityvebi da mounda sadme Sexvedroda im qalsa da<br />
kacs, eTqva: `aba, SemomxedeT! arc Worfli maqvs, mwiTuric<br />
ar gaxlavarT! ise ki, didi madlobeli var, rom damiwuneT!..`<br />
SeuZlebeli iyo samagieros gadaxda da guli<br />
daumZimda...<br />
dilauTenia gamohyva avtobuss...<br />
win SemoRobili gamoCnda. es ukve `sixarulis~ miwebi<br />
iyo, sworad dagegmili nakveTebi. erT mxares simindis<br />
nayanebi Canda, meore mxares Cais rigebi. Sua, sakmaod mozrdili<br />
oTxkuTxedi bostansa da xexils eWira. Robes<br />
orrigi xexili mohyveboda. foTlebdacvenili, ruxi<br />
xeebi SemcivnulebiviT idgnen.<br />
_ hei!<br />
RobesTan kaci ayudebuliyo. Sinaurulad ecva, TiTqos<br />
sakuTar saxlSi yofiliyos _ fexebze rezinis Ceqmebi,<br />
Zveli muxlebdaberili Sarvali, Sinnaqsovi jempri,<br />
mxrebze dabambuli kurtaki moegdo. yelze Tbili kaSne<br />
moexvia. yurebiani qudi exura, albaT zonari gaswyvetoda<br />
da qudis yurebi aqeT-iqiT gafSekoda.<br />
_ ras akeTeb mand, amxanago? _ mkacrad ikiTxa. danasaviT<br />
viwro pirisaxe, wvrili Tvalebi, win waweuli cxviri,<br />
TiTqos patronis saxidan gaqcevas lamobso, am kacis<br />
srul portrets qmnida.<br />
cirdavas ar moewona royio kilo, dinjad Seepasuxa:<br />
_ xaxvis foCebs viparavdi Tqvens bostanSi.<br />
kacs Tvalebi nestriT aevso:<br />
_ me ar gexumrebi, amxanago!<br />
_ direqtori Tu aris? _ cirdavam icoda, general-<br />
Tan ufro iolia saerTo enis gamonaxva, vidre zemdeg-<br />
Tan.<br />
_ direqtori raionSi gamoiZaxes! _ kacs xma odnav<br />
mourbilda.<br />
_ samwuxaroa! _ civad daaskvna cirdavam.<br />
_ kvirkvelia gaxlavarT, moadgile samneo nawilis<br />
dargSi!<br />
_ agaSena RmerTma! _ cirdavam jibidan mivlinebis<br />
baraTi da JurnalistTa kavSiris wignaki daaZro.<br />
cvlileba uecrad moxda. kvirkvelia SaqariviT dadna<br />
da fiandazad daego.<br />
_ movkvdi kaci da eg ari! rogor ver mivxvdi, batono!<br />
mobrZandiT, genacvale, udireqtorobas rogor gagr-<br />
ZnobinebT! ager ara varT Cven? miboZeT Tqveni Cemodani!<br />
_ `diplomats~ waetana, magram stumarma Sors daiWira,<br />
msubuqia da TviTonac moverevio, Tan SeekiTxa:<br />
_ saxeli Seni?<br />
_ ipolite, batono, ipolite kvirkvelia! _ kutikars<br />
Wvinti wahkra da ise gaaRo.<br />
axlaRa moisazra cirdavam, Tu ratom Semouara am Sori<br />
gziT. SeeSinda saparado WiSkrisa. iqidan korpusebamde<br />
kai asi metri iyo. yvelas Tvalwin, saaSkaraoze unda<br />
gaevlo. mTeli ezo gayuCdeboda, kuTxe-kunWulidan<br />
moaCerdebodnen, vin aris, vin moicala CvenTviso. amitom<br />
SearCia es gza, tye-tye iara, ki ar modioda, moipareboda,<br />
saRamospiris imedi hqonda, sinaTlisa da sibnelis<br />
gasayarisa.<br />
_ aqeT, batono, aqeT! _ xelebs ifSvnetda ipolite.<br />
stumarma fexs auCqara da saRamos mqrqal sinaTles<br />
gaeqca, raTa elnaTurebiT ganaTebuli saxlisaTvis Seefarebina<br />
Tavi...<br />
oTaxi sagangebod stumarTaTvis iyo gankuTvnili.<br />
erTi divani idga, magida, oriode skami da, rac mTavaria,<br />
kuTxeSi Tunuqis Rumeli, romelSic wuTis Semdeg mxiaruli<br />
cecxli agurgurda. Zalian ar cioda, magram cec-<br />
134 135
xlis xmauri simyudroves badebda. cirdavas ZarRvebSi<br />
pawawkintela WianWvelebi amoZravdnen. ucbad moeSva,<br />
daRliloba igrZno. wamowola mounda da ise, gulsgareSe<br />
hkiTxa patara biWs, RumelTan rom jaxirobda:<br />
_ ra gqvia, biWi, Sen?<br />
biWma upasuxa, magram cirdavam, TiTqos gamoiTiSao,<br />
naTqvami ver gaigona.<br />
naxevar saaTSi ipolite Semobrunda da raRac suni<br />
Semoiyola. mogvianebiT mixvda stumari, ipolites karamelis<br />
suni asdioda.<br />
_ dagRaleT lodiniT, xom, pativcemulo? axlave<br />
gaCndeba yvelaferi!<br />
_ ratom wuxdebiT! _ moubodiSa cirdavam. _ Wiqa<br />
Caic sakmarisia!<br />
moSivnoda, magram Tavs uxerxulad grZnobda. kedels<br />
miRma bavSvebi emzadebodnen dasaZineblad. ismoda<br />
CurCuli, sicili, Wyivili, Civili da axalgazrda kacs<br />
kriWa Seekra, TiTqos sxvaTa wil lukmas sTavazobdnen.<br />
_ Cai sad wagviva? _ daiRmiWa ipolite. _ Cai xval<br />
vsvaT, an zeg-mazeg!.. es, batono, _ xeliT haeri Semoxaza,<br />
_ ojaxia, didi ojaxi, sadac stumars Cais rogor akadreben.<br />
axlave gaCndeba yvelaferi...<br />
`axlave~ ara, magram meore naxevari saaTis Semdeg<br />
orma gogom Tavdaxuruli kalaTiT SemoaTria sanovage.<br />
cnobismoyvare Tvalebi moanaTes stumars. ipolitem<br />
aniSna, mococxeT aqedano da gogonebi karSi gasxltnen,<br />
Tan TavianTi CurCutuli sicili gaiyoles.<br />
_ Tu Tqveni survili iqneba, avdgeT da CemTan wavideT!<br />
_ ambobda ipolite, Tan kalaTidan sanovages magidaze<br />
awyobda. _ ojaxi maqvs, Tavze Weri maxuravs, stumrisaTvis<br />
Rvinoc momeZeveba da qveSagebic!<br />
_ aqedan versad waval! _ iuara cirdavam.<br />
_ Tu arada, agera varT gemrielad! _ adesa Camoasxa<br />
ipolitem.<br />
dasxdnen, Wiqa Wiqas miuWaxunes.<br />
_ bodiSs moviTxov, me navaxSmi var, WamaSi ver Sege-<br />
SvelebiT, oriode sadRegrZelos ki vityvi!<br />
_ brZaneT! _ cirdavam lukma gatexa.<br />
_ iqneb sadRegrZeloebis rigi da wesi davarRvio,<br />
amazec bodiSi, magram am WiqiT minda vadRegrZelo... vin,<br />
Tu mixvdebiT? _ TiTi Werisaken aiSvira ipolitem.<br />
_ mamazecieri! _ uwyinrad Seexmiana cirdava, saTvalis<br />
miRma misi Tvalebi ar Canda.<br />
_ ara, mamazeciers Tavis droze vadRegrZelebT! _<br />
ipolitem axla TiTi iatakisken dauSva.<br />
_ aRsazrdelebi?<br />
_ am didi ojaxis mama minda vadRegrZelo, yvela<br />
CvenTaganis saTayvanebeli kaci _ dianoz verulava!<br />
devi cirdava axlaRa mixvda, maspinZeli gadakrulSi<br />
iyo da aryis suns, albaT, karameliT axSobda.<br />
_ oriode sityva mec msmenia berikacze!<br />
_ mterma cudi ram Tu CagCurCula, ar daijero! me<br />
damijere, me vici yvelaferi! dianozi kacuri kacia!<br />
RmerTma didxans acocxlos da Tu odesme mokvda, mamazecieri<br />
Tavis gverdiT daisvams!<br />
Wiqa aswia ipolitem da mzera uceb gaeyina.<br />
cirdavam moixeda. fanjris SuSas viRacis kurkasaviT<br />
wvrili saxe moWyletoda. meore wamSi gaqra da iqidan<br />
sicili moisma.<br />
ipolitem sulelurad CaixiTxiTa.<br />
cirdavas gaeRima. agre iyos, dianozs gaumarjoso,<br />
odnav mosva da Wiqa dadga.<br />
cota xanSi kars ukan fxakuni moisma, viRacani jajgurobdnen.<br />
ipolitem TiTi tuCze miido, karTan miipara da uceb<br />
gamoaRo. WuWrutanasTan ori biWi Widaobda. oTaxidan<br />
gamosulma Suqma gaanaTa maTi damfrTxali saxeebi da<br />
bavSvebi gaqrnen.<br />
_ a, batono, aseT jojoxeTSi vcxovrobT! _ ipolitem<br />
kari mixura, sufras daubrunda. _ Tavze dagvajdnen,<br />
amaTgan saSveli aRaraa!<br />
136 137
Tunuqis RumelSi cecxli gurgurebda. misi Tanabari<br />
RuRuni guls uamebda stumars, siTboTi avsebda. maspin-<br />
Zeli ki, rogorc Cans, arc ise SorsmWvreteli, arc ise<br />
farTo gaqanebis kaci, TavisTvis Wylopinebda, mieTmoeTebiT<br />
Tavs abezrebda.<br />
mogvianebiT moridebuli kakuni gaisma, Tavwakruli<br />
qali Semovida. zomieri sisavse Svenoda, loyebi wiTlad<br />
astkecoda, wuTis win cecxlTan trialebda albaT. xel-<br />
Si xonCa eWira da, Tumca zed TeTri, qaTqaTa xelsaxoci<br />
gadaefarebina, oTaxi cxeli xaWapurebis msuye surneliT<br />
aivso.<br />
cirdavam warmoidgina, es xonCa rogor Camoivlida<br />
mezobel oTaxSi da, vin icis, loginebSi CaTbunebuli patarebi<br />
axla Cum-Cumad nerwyvs ylapaven. erCivna, bavSvebisaTvis<br />
Camoerigebina, magram axirebad da metiCrobad<br />
CaeTvleboda da isRa moaxerxa, fexze wamoiwia, xonCas<br />
xeli Seageba.<br />
_ ratom wuxdebodiT, qalbatono!<br />
_ ra Sewuxebaa, batono! _ qalma wvrili, TeTri kbilebi<br />
gamoaCina. eg iyo, Txeli tuCebi hqonda da, roca<br />
mokumavda, saxe kuSti uxdeboda. _ miirTviT, batono,<br />
sanam cxelia! _ xelsaxoci gadaswia. oTxad daWrili<br />
xaWapurebidan yveli Jonavda.<br />
_ Cemi colia, eliko! _ Tqva ipolitem.<br />
`eliko?~ _ devi cirdava daakvirda. qalis saxebaSi<br />
raRac adrindeli, awdaviwyebuli ilandeboda.<br />
_ eliko? _ ikiTxa. _ Tqven dianozis qaliSvili ar<br />
brZandebiT?<br />
ipolitem warbi awkipa. ukve sakmaod SezarxoSebuli<br />
iyo da ar icoda, rogor gaeazra stumris cnobismoyvareoba.<br />
qals jer gakvirveba, mere mixvedra Seetyo da Tav-<br />
Sekavebuli sixaruliT hkiTxa:<br />
_ Tqven... Tu ar vcdebi, cirdava unda iyoT! ho, devi<br />
cirdava!<br />
_ gamarjobaT, eli! ase mogmarTavdaT, mgoni, mama-<br />
Tqveni!<br />
_ gamarjobaT, batono devi!<br />
ipolite Wiqas awvalebda, damcinavad CaiRmiWa da gamoajavra:<br />
_ qalbatono eli!.. batono devi!..<br />
qalma iseTi mzera esrola, cecxli yofiliyo, ferflad<br />
aqcevda, stumars ki piri aarida.<br />
_ miirTviT da daisveneT! xvalac xom Cveni stumari<br />
iqnebiT!<br />
sanam kars mixuravda, qmars gadaswvda:<br />
_ zedmetad ki nu Seawuxeb, stumars dasveneba endomeba!<br />
ipolitem araferi upasuxa, guneba gafuWeboda.<br />
`eWviani uqnia RmerTs!~ _ cirdavas arTobda kacis<br />
martivi gancdebi, magram mobezreboda ukve da sadave<br />
xelSi Caigdo.<br />
_ axla me momeciT neba, rom Tqveni sadRegrZelo<br />
davlio!<br />
_ rogor gekadrebaT... _ ipolitem protestis niSnad<br />
xeli aswia, magram umal daixia. _ ho, rogorc geneboT!<br />
didxans ar darCenila. sityaZunwi gaxda. gamomSvidobebisas<br />
gaugebari burtyuni morTo, an marTlac mTvrali<br />
iyo, an Tavs imTvralianebda.<br />
RumelSi cecxli TamaSobda. cirdavas fiqri elis<br />
utrialebda. patara eli nazi da gamWvirvale, magram gulficxi<br />
gogona axsovda. biWebi erTianad masze iyvnen Seyvarebulni,<br />
is ki, daxe, ipolite kvirkvelias gahyolia.<br />
sevda daeufla. am WerqveS bare as suls eZina, Tavi<br />
mainc marto igrZno.<br />
fanjris miRma gaiCxakuna. moixeda da moulodnelobisagan<br />
guli gadauqanda. SuSaze uzarmazari sifaTi gamoCnda,<br />
_ sacrisodena Tvalebi, farTod dabCenili,<br />
msxvilkbileba piri, partyuna yurebi, wiTeli cxviri,<br />
138 139
anjgvliani tuC-nikapi... mixvda, kedlidan Camoxeuli<br />
afiSa iyo, alkholizmis winaaRmdeg mimarTuli da viRac<br />
onavarma gulis gasaxeTqad SuSaze miufina.<br />
fanjara gamoaRo. Wikarti moZvra da qaRaldi Cafrialda.<br />
bnelSi fxukuni da gaqceulTa fexis xma moisma.<br />
civi niavi SemoiWra. haerSi iSviaTi fanteli trialebda.<br />
elnaTurebis Suqze TeTri peplebiviT dafarfatebdnen.<br />
devim Rrmad CaisunTqa da fanjara mixura. mere karisaken<br />
mibrunda, gamoaRo da mezobel oTaxSi gaixeda.<br />
karidan gamosuli sinaTle sawolebs Soris dagebul fardagze<br />
daefina. bnelSi ZildamfrTxali bavSvebis Tavebi<br />
Seirxa. devi TviTon sinaTleze idga, bavSvebs ver<br />
xedavda, magram icoda, rom Semohyurebdnen da SeTqmuliviT<br />
xeli dauqnia:<br />
_ aqeT modiT, aqeT!<br />
SiSveli fexebi atyapunda iatakze, ramdenime gabeduli<br />
bavSvi kars moadga.<br />
cirdavam ganze gaiwia, oTaxSi SemouSva da magidisaken<br />
miaxeda:<br />
_ aba, miesieT, ipolite biZiam damabara, es yvelaferi<br />
bavSvebs aWameo!<br />
mousvenrad iwriala loginSi. SuaRame gadasuli<br />
iqneboda, man ki vera da ver daiZina.<br />
adga, Caicva, kurtaki beWebze moixura, saTvale moirgo.<br />
bavSvebs eZinaT. Tunuqis RumelSi SeSa Caferfliliyo<br />
da sicive moipareboda. Txeli sabnebis qveS Semcivnuli<br />
bavSvebi mokuntuliyvnen.<br />
cirdavam RumelSi SeSa SeukeTa, cdilobda ar exmaura.<br />
kuTxeSi viRaca gabmiT, berikaciviT axvelebda. patara<br />
biWs sabani Zirs Camoegdo, sicivisagan akankalebda.<br />
xvelebis dros mTeli tani eZagreboda, magram Zils Tavs<br />
ver arTmevda. devim sabani daaxura, gverdebi Seukeca.<br />
Sublze xeli frTxilad daado, sicxiani xom ar ariso.<br />
`dediko!~ _ Tqva uceb bavSvma. devis guli erTi muWa<br />
gauxda. daixara. biWs Rrma ZiliT eZina. `ho, Svilo, ho!~<br />
_ CurCuliT Seexmiana da gaecala.<br />
gza-gza kidev ors gauswora sabani da derefans dauyva.<br />
aq ramdenime oTaxi administraciisa iyo. Caminuli,<br />
bneli karebidan kantoris suni aRwevda. mxolod erTgan<br />
bJutavda naTura. SuSaze cecxlis gamonaSuqi Tama-<br />
Sobda. RumelTan, misTvis mokle sawolze, Ramis ZiZa CaTbunebuliyo.<br />
derefnis bolos inglisuri saketi gadaswia da ezo-<br />
Si gavida.<br />
quruSi sibnele Camowoliliyo, or nabijze araferi<br />
Canda. korpusebis irgvliv Tu efineboda fanjrebis susti<br />
gamonaSuqi.<br />
karga xans idga, misCereboda ukuns da ar icoda, raze<br />
efiqra, ver gaerkvia, ra undoda, ras eswrafvoda, ra<br />
gzebs eZebda. uceb mixvda, aqedan iolad ver wavidoda,<br />
mivlineba gauWianurdeboda.<br />
kenti fanteli Camofarfatda zevidan. devim amoioxra<br />
da Sebrunda.<br />
erTgan moRiavebuli kari dainaxa da iq Seixeda. gogonebs<br />
eZinaT. siTbo meti iyo am oTaxSi, haeric ufro msubuqi<br />
Canda. susti naTura bJutavda da devim Tvali gadaavlo<br />
baliSebze midebul am patara Tavebs, axla rom sizmareTSi<br />
gaurbodnen TavianT sves.<br />
oTaxidan gasvlas apirebda da am dros CurCuli moesma:<br />
_ Zia!<br />
Soriaxlo patara gogos ar eZina. Savi, xuWuWa Tma<br />
Searxia. orma gaxelilma Tvalma gaibrwyina.<br />
devim aniSna, nu xmaurobo, da daixara.<br />
_ ratom ar gZinavs?<br />
_ ar meZineba!<br />
140 141
Tavze xeli daado, moefera.<br />
_ ra gqvia?<br />
_ anuSi!<br />
_ unda daiZino, anuS, cavatanem! _ es erTi sityvaRa<br />
icoda somxurad.<br />
_ ki!<br />
bavSvma misi xeli daiWira, TiTqos akoca kidec _ devim<br />
Tbili sunTqva igrZno _ mere kacis xelisguli loyis<br />
qveS amoido da gaitruna. devi erTxans gaunZrevlad<br />
idga. gogonas Rone moaklda, modunda, mSvidi, Tanabari<br />
sunTqva daiwyo. `daiZina!~ _ mixvda da xeli gamoacala.<br />
_ iZine, anuS, iZine! _ CasCurCula.<br />
gogonam ZilSi gaiRima.<br />
mere, ukve Tavis loginSi, didxans fiqrobda biWunaze,<br />
romlis saxeli ar icoda, da gogonaze, romlis saxeli<br />
ukve icoda.<br />
RumelSi cecxli miwynarda, miinavla. oTaxSi sicive<br />
Semoipara. devim sabani mWidrod Semoixvia, marto tuCpiri<br />
mouCanda... moikunta devi cirdava, moikunta, dapataravda...<br />
moulodnelad mixvda, rom marTlac pataraa,<br />
iseTi, rogoric iyo ori aTeuli wlis winaT. yvelaferi<br />
danarCeni mxolod sizmaria. da ai, wevs patara<br />
devi rkinis Jangian sawolze, cxvir-piri gamouyvia sabnidan.<br />
oTaxSi ise civa, TavzeviT msubuqi RrubeliviT<br />
hkidia amonasunTqi. wevs da raRacas elodeba. sxva loginebze<br />
mis kbila biWebs sZinavT, kedels miRma _ mis tol<br />
gogonebs. yvelas, yvelas sZinavs. mxolod devis gauxelia<br />
Tvalebi, kars misCerebia... im kars meore mxridan<br />
dianoz verulava uaxlovdeba _ dianoz biZia... patara<br />
devi mas ver xedavs, magram icis, rom kars iqidan uaxlovdeba,<br />
axla saxelurs hkidebs xels, axla gamoaRebs, Semoixedavs<br />
da devisa da dianoz biZias mzera erTmaneTs<br />
Sexvdeba... dianozs TvalebSi Rimili Caudgeba.<br />
karma marTlac gaiWriala. cirdava ar ganZreula. qu-<br />
TuToebi Sexsna mxolod da uxmod uTvalTvalebda biWs,<br />
romelmac kari zurgiT SemoaRo da aseve zurgSeqceviT<br />
Semodioda.<br />
ukve gaTenebuliyo, oTaxSi cioda da devis loginis<br />
datoveba ezareboda.<br />
biWi Semotrialda, cal mklavze SeSa mohqonda da<br />
cdilobda, kari ar miejaxunebina. gza frTxilad ganagr-<br />
Zo Rumelisaken. pirisaxeze daZabuloba exata, pirdapir<br />
iyureboda da amitomac ver SeamCnia stumris dakvirvebuli<br />
mzera.<br />
daixara, SeSa ki ar dayara, moxerxebulad dado. Tumca<br />
tvirTma Cxakuni mainc gaadina. Rumelis kari gamoa-<br />
Ro. nacari moCxrika, nakverCxali moaquCa, nafotebi daawyo<br />
da saberveliviT dauwyo berva. karga xans iwvala<br />
ase. bolos susti ali gakrTa. biWma SeSa Seawyo da kari<br />
mixura. mxolod amis Semdeg moixeda da stumris mzeras<br />
SeefeTa.<br />
daimorcxva. piri ganze miabruna, xelebi daiferTxa<br />
da wamoimarTa.<br />
_ ra gqvia? _ hkiTxa cirdavam.<br />
_ papuCi, _ Caiburtyuna biWma, _ eZgveraZe! _ daumata<br />
uxerxulad.<br />
_ didi madlobeli var, papuCi eZgveraZe! _ gauRima<br />
devim.<br />
biWs meti araferi uTqvams, ise gavida.<br />
`uyure Sen, uTenia wamoagdes da gaminawyenda!~ _<br />
uxalisod gaifiqra cirdavam.<br />
wamoxta, RumelTan miirbina da iq daiwyo Cacma.<br />
kedlebs miRma axladgamoRviZebuli bavSvebis xmauri<br />
ismoda. Ramis ZiZa dadioda oTaxidan oTaxSi, joxs<br />
uraxunebda rkinis sawolebs, raTa Seyovnebuli bavSvebi<br />
droze wamoeyara, Tan gauTaveblad imeorebda:<br />
_ adeqiT, aba, droze!<br />
gareT uRimRamo, moruxo dRe dgeboda.<br />
WiSkridan kaci wamovida. bewviani qudi exura, sayelo<br />
aewia. xelebi paltos jibeebSi Caewyo.<br />
142 143
icno `sixarulis~ direqtori. logini saxeldaxelod<br />
gaaswora.<br />
dianoz verulavam Semoixeda. stumari rom fexze dainaxa,<br />
gverdulad Semovida. paltos Rilebi Seixsna da<br />
xeli uxmod gamouwoda.<br />
_ ver micaniT, dianoz biZia?<br />
daberebuliyo sabavSvo saxlis direqtori. mrgval<br />
saxeze naoWi moxSireboda. loyebi da Rababi Camohfenoda,<br />
Tumca msuqani kaci ar eTqmoda. Zveli silamazis naSTi<br />
SerCenoda mxolod. mis gamometyvelebaSi daRliloba<br />
igrZnoboda. stumris kiTxvam Seacbuna, daakvirda, Tavi<br />
gaaqnia:<br />
_ ver gicani, xom ici Sen!<br />
devis guli dawyda, Seecada moxucis mexsiereba gae-<br />
RviZebina.<br />
_ me devi var, cirdava, rogor ar gaxsovarT, Tqvens<br />
xelSi gavizarde!<br />
dianoz verulava marTlac Secvliliyo. mis sulSi<br />
naxanZrali bJutavda mxolod. stumris wyena iTakila,<br />
gulsgareT gauRima:<br />
_ axla ki gamaxsendi! Se ra giTxra! ras Svebi, rasa iq,<br />
Cvens mxares ram Camogagdo?<br />
devi mixvda, berikaci TvalTmaqcobda, mis mexsierebas<br />
nislis burani dahfenoda. ar Casciebia, Cxreka ar<br />
dauwyia... TandaTan gairkveoda yovelive...<br />
20<br />
am Cems CanawerebSi skola TiTqos arc arsebobs. igi<br />
ganze damrCa. Tu arada, dRis didi nawili xom skolas<br />
miaqvs. ar vici, ratom moxda ase! skolaSi yvelani Tanabarni<br />
varT, Cven _ sabavSvosaxlelni da soflis gogo-bi-<br />
Webic. iq sxva ram gvaxarebs da sxva ram gvawuxebs, sxva<br />
konfliqtebi ibadeba da wydeba.<br />
im dRes grigol Releyva, Cveni skolis direqtori,<br />
Cagvacivda, rac gindaT, SemekiTxeTo. gasusuli visxediT,<br />
xmis amoRebas veravin bedavda. bolos me vikiTxe:<br />
_ pativcemulo, delfins meti tvini aqvs Tu adamians?<br />
_ ra? _ ver gaigo Releyvam, mere naZaladevad Caicina:<br />
_ gagagiJeben es bavSvebi!.. delfinsac gaaCnia,<br />
bJalava, da adamiansac!<br />
_ ese igi, Wkviani delfini ufro Wkviania, vidre uWkuo<br />
adamiani?<br />
Releyvas saxeze wiTeli laqebi daaCnda da braziT<br />
gamoscra:<br />
_ axlave gadi klasidan!<br />
sanam kars mivxuravdi, viTomc gulubryvilod vikiTxe:<br />
_ mSobeli moviyvano, pativcemulo?<br />
mere Jozefina, skolis pionerxelmZRvaneli, Ronieri<br />
da tlanqi gogo, grenaderiviT Zvalmsxvili da be-<br />
Webbrtyeli, didxans mitarebda zrdilobis gakveTils,<br />
Tumca ver gamego, ra davaSave, radgan pasuxi marTlac<br />
mainteresebda.<br />
cirdavam ki, `sixarulis~ stumarma, ase miTxra:<br />
_ uWkuo kaci araTu delfinze, virze uWkuoa, bJalava!<br />
ai, pasuxi! TviTon cxvirze saTvale wamoukvexia da<br />
amitom profesori mgonia. Cveni skolis arc erT maswavlebels<br />
ar sWirdeba saTvale, Tvalebi ar uRamdebaT<br />
wignebze da imitom. imdeni mainc ician, Cvens cariel TavebSi<br />
rame-rume CaCurTon.<br />
raki gakveTilidan gamagdes, did Sesvenebamde cariel<br />
derefanSi davseirnob. migmanuli karebidan moismis<br />
xmebi, xan maswavleblisa, xan bavSvisa... `Wyonia, mTlad<br />
gamotvindi, xom?~ `jRarkava, daegde mand!~ `gegia, Tavi<br />
daanebe lamziras!~ anda bejiTi moswavlis dazuTxuli<br />
`rt-rt-rt!..~ da Sinaberas nervuli, eWviani SeZaxeba:<br />
144 145
`yoCaR, yoCaR!..~ umTavresad mzuTxavebis wilad rom modis.<br />
derefnis bolos cisia vnaxe, devdariani. mitovebuliviT<br />
idga. fanjris TeTri Suqi iribad scemda da ufro<br />
gamxdari da fiora Canda. moixeda. megona, me miyurebda.<br />
Turme zurgsukan cirdava da Releyva modian, cirdavas<br />
gauRima SeTqmuliviT.<br />
zaric am dros awkarunda da Releyvam mobodiSebiT<br />
uTxra stumars:<br />
_ a, batono, ra Znelia soflis skolaSi muSaoba!<br />
bavSvebi gamocvivdnen da Cvenebi me Semomexvivnen.<br />
mimoza kaciam uxmod, sayveduriT Semomxeda. ase mgonia,<br />
yovel Cems nabijs amowmebs da qulebs miwers-meTqi.<br />
pepelam ki cnobismoyvareobiT mkiTxa:<br />
_ delfinis tvini raSi gainteresebs?<br />
_ delfinis ara da Releyvas tvini mainteresebs! _<br />
seriozulad vpasuxob. _ iseTi xelsawyo gamovigone,<br />
vinmes Sublze mivazomeb da wamSi gavigeb tvinis moculobas,<br />
_ Tan viTom Turqias Subls vzomav.<br />
_ ee, gaiwi iqiT! _ xviCa damfrTxali ixevs ukan.<br />
sxvebs ecinebaT.<br />
_ wavideT bufetSi! _ gvaxsenebs kuWuna cqifuriSvili.<br />
aTkapikiani talonebi gvaqvs da yovelTvis erTad<br />
mivdivarT: me, kuWuna, pepela, nani, mimoza, arvelodi,<br />
iveri, xviCa, zaza da oToia Tavcecxla.<br />
didi Sesveneba Tavdeba. vzivar gakveTilze. maTematikis<br />
maswavlebeli, erTi bewo, kikna qali dafasTan wvalobs,<br />
me ki fanjaraSi viyurebi... mowyenili ca Camowolila.<br />
iqidan Tovlis fanteli dafarfatda, dafarfatda<br />
da kikna maswavlebels amocana bolomde arc hqonda<br />
Camowerili, iseTi msxvili, fafuki fifqebi wamovida, or<br />
nabijze gaqra Tvalsawieri.<br />
_ vaSa! _ xmadabla Cavilaparake.<br />
maswavlebelma ki _<br />
_ bJalava, dagaviwyda, klasSi rom zixar?<br />
verafers vityvi, marTlac damaviwyda!<br />
stumarze vfiqrob, devi cirdavaze. amboben, anonimurma<br />
werilebma Camoiyvanao. eseve uTxra dianoz verulavas:<br />
_ raRa dagimalo, dianoz batono, da anonimuri werilebi<br />
modis redaqciaSi!<br />
verulavas TvalebSi naperwklebma gaielva, ucnaurad<br />
CaikuWkuWa, egreve ajaxa:<br />
_ vici me eg ambavi, boco kakulia wers mag werilebs!<br />
cirdavam piri daaRo. ufro iman gaaoca, verulavam<br />
rom yvelaferi icoda da es odnavadac ar aRelvebda.<br />
_ mere Tqven araferi iRoneT?<br />
_ ra unda viRono? ewereba kacs da wers, ase vTqvaT,<br />
SemoqmedebiT wvas ganicdis. aukrZalav da vaiTu guli<br />
gauskdes. ise, cudi araferi ifiqro, wesieri kacia, usamarTlobas<br />
ver itans. oRond esaa, buzsa da spilos erTi<br />
sazomiT zomavs.<br />
meRimeba. viRaca mkacrad CamZaxis:<br />
_ bJalava, ra gacinebs?<br />
oh, es ukve momdevno gakveTilia! Tavze istoriis<br />
maswavlebeli madgas, WaRara, Casuqebuli kaci, xelSi saxazavs<br />
aTamaSebs... raze yveboda?.. ra vici raze yveboda!..<br />
im cirdavam dRes deida vara gaawiTla. ramdeni gyavso,<br />
Svilebze SeekiTxa. varvaram xuTi TiTi gaSala, meore<br />
xelis cera TiTic zed miado.<br />
_ eqvsi? _ gaioca stumarma.<br />
_ sul tkup-tkupi biCebia!<br />
_ gagimravlebia, aba, Waxnakiebi!<br />
_ maaS! tavadis kali var, pobedonosceva da Caxnakiebs<br />
ki vamravleb! _ siciliT daemowma varvara da uceb<br />
seriozulad daumata: _ Cemi bondo zalian mSromelia!<br />
_ mere kvlav Sinaurulad gauRima da _ ra ukavi, biCo,<br />
vesnuSkebi da riJi tmebi?<br />
Turme cirdava odesRac Worfliani da mwiTuri<br />
yofila. warmovidgine saTvaliani oToia, anda Tavcecxla<br />
cirdava da xiTxiTi amityda.<br />
146 147
_ bJalava, kvlav caSi dafrinav?<br />
ra vqna, es ukve literaturis maswavlebelia, dro<br />
swrafad garbis.<br />
gareT ki Tovs da Tovs...<br />
skolisaken gancalkevebiT orni modiodnen am diliT<br />
_ stumari da cisia devdariani. cisias nabijebi eSleboda,<br />
krToda. Soridan vuyurebdi da CemTvis yvelaferi<br />
naTeli iyo. cirdava verafers xvdeboda. Tamamad moabijebda,<br />
ar esmoda mdumarebis Sinaarsi da mxolod erTxel<br />
gadaulaparaka:<br />
_ iTovebs, cisia devdariano?<br />
age, gaTovda kidec! miwispiri TeTrad gadaipenta.<br />
totebze TeTri, fafuki qulebi Camojda, gadaTeTrebul<br />
ezo-garemos nakvalevi jerac ar amCnevia.<br />
pirvelni Cvena varT da ezoSi freniT gavdivarT.<br />
moxreSili gza Tanabrad gadaqaTqaTebula, Tovls<br />
WraWuni gaaqvs.<br />
ufro da ufro xvavrielad wamovida. axlomaxlo xeebi<br />
da Robe-WiSkari Tu moCans, Torem saxlebi TeTr koriantelSi<br />
Zlivs ilandeba.<br />
cirdava da cisia devdariani ukanac erTad brundebian,<br />
gverdigverd modian. amaTi gverideba, magram aviRe<br />
da papuCis Tovli Sevayare. imanac mipasuxa. sxvebic gaTamamdnen,<br />
daerivnen erTmaneTs. zogi win garbis, zogi<br />
aqeT-iqiT, aris erTi Jriamuli, wiokoba, sicil-kiskisi...<br />
amasobaSi WiSkarsac mivaRwieT. win wasulebma far-<br />
Tod gavaReT da yiJiniT SevcvivdiT ezoSi.<br />
cirdavac waxalisda, Tovli moxveta da cisias Seayara.<br />
ase ar unda-meTqi, zustad saTvaleze mivafSveni gunda.<br />
CanTa Zirs davagde da axla meores vakeTeb.<br />
_ bavSvebo, sircxvilia, stumari ras ifiqrebs? _ wamoiZaxa<br />
cisiam, magram misi knavili JriamulSi Caikarga.<br />
_ damideq, Tu biWi xar! _ SemomZaxa cirdavam, saTvalidan<br />
Tovli CamoiferTxa da droze wamoicva, radgan<br />
meore gunda ukve gavuqane.<br />
ganze gaxta, Tovli moxveta da momayara, mSrali da<br />
fafuki Tovli haerSi gaifanta.<br />
_ midi, papuCi, Semouare! _ moixmo cirdavam. eZgveraZe<br />
oToia Tavcecxlas eWidaveboda. xeli uSva da Cemken<br />
gamoqanda.<br />
daxeT, mag moRalates! ganze gavxti, magram cirdavamac<br />
momiswro da xeli mtaca. samiveni gadavkotrialdiT.<br />
cirdavas saTvale daekarga, me ki xelidan davusxlti,<br />
Tan bRuja-bRuja Tovli mivayare.<br />
_ gnebdebi, bJalava, mTlad nu dammarxav, Tu kaci<br />
xar!<br />
zurgze gaSxlarTulma mklavebi aqeT-iqiT gadaagdo<br />
da Tavi moimkvdaruna.<br />
irgvliv sxva bavSvebi gundaoben. papuCi kvlav oToia<br />
Tavcecxlas gamoudga. Cavimuxle da cirdavas zevidan<br />
davacqerdi. becad amomxeda, Tvalebs Wutavda, albaT<br />
bundovnad mxedavda.<br />
_ saTvale momiZebne!<br />
iqve egdo TovlSi, gavwminde da Cemi xeliT gavukeTe.<br />
ukeT SemaTvaliera.<br />
_ gacivdebi! _ mklavze movqaCe. mgoni guli Semivarda,<br />
TiTqos Cemze sust arsebas vmfarvelobdi.<br />
cisia movarda.<br />
_ vaime, xom ar getkinaT raime?!<br />
amaT gavSordi. Rone imdeni maqvs, ar vici, raze davixarjo.<br />
movwydi adgils da Tovlis koriantelSi gavexvie.<br />
mivrbivar ezos kuTxisaken, axal TovlSi mTlad davikarge.<br />
Sevyovndi. bavSvebis xmebi Cagudula. siwynarea.<br />
fifqebi mecacuneba. erTmaneTs exleba fantelebi,<br />
Zirs efineba, xmas ki ar gamoscems...<br />
148 149
21<br />
RumelSi cecxli gizgizebs. papuCi eZgveraZes uyoCa-<br />
Ria, gauCaRebia da wasula. cirdava xelebs iTbobs.<br />
mis win boco kakulia daskupebula. muxlebi mowafesaviT<br />
miutyupebia, xelebi zed daubjenia da win gadmoxrila<br />
_ misi wvrili cxvir-piri srul yuradRebas gamoxatavs.<br />
_ ki magram, boco... _ zantad iwyebs cirdava. fizkulturis<br />
maswavlebeli fexdafex Semohyva da zRurblze<br />
manam idga, sanam skams SesTavazebdnen.<br />
_ arafers vCivi, sportuli moedani momiwyos... ager,<br />
orZeli... samarcxvinoa! _ bocos patara, wvniki saxe<br />
sijiutis gansaxierebaa.<br />
_ me Tu mkiTxav, anonimuri werilebi...<br />
_ diax, diax, aqaoda, boco patara kaciao, ori metris<br />
simaRlisa ver gaizardao...<br />
_ amas vin geubneba?<br />
_ zog-zogebs hgonia, Tu simaRleSi gaiqaCa, WkuiTac<br />
RmerTs miuaxlovda. rasac vityvi, ukan burTiviT Cam-<br />
Crian _ `Sen, boco, gaCumdi!~ `Sen, boco, moicade!~ `Sen,<br />
boco, aravin gekiTxeba!~ ratom? aylayuda rom ver gavizarde,<br />
imitom?<br />
_ werilebi xelmowerili rom iyos, xom ufro dagejereboda?<br />
_ imitom ar mijereben, rom patara kaci var, simaRle<br />
ar moucia RmerTs! me rom maRali, warmosadegi vinme viyo,<br />
tribunaze davdgebodi, arc aravisi momerideboda. axla<br />
ra? tribunidan arca vCanvar, rac ginda seriozuli da<br />
marTali sakiTxi davsva, darbazi sicils ver ikavebs...<br />
_ werils roca Rebuloben, vinRa mixvdeba, ra sima-<br />
Rlis kaci werda?<br />
_ ician, aba ar ician? maRali kaci ufro Tavdajerebulia,<br />
xelwerazec etyoba. aqaoda, fexebzedac mkidix-<br />
arT, Cemi fexebis sigrZisa ar gazrdilxarTo. Tavi maRla<br />
daaqvs, ase hgonia, tviniTa maqvs gamotenilio. is ki<br />
ar icis, buSti haeriTaa savse, caSi ki dafrinavs. patara<br />
kaci sxvanairi wyobisaa, vinc dabla varT, aTas wvrilmansa<br />
vxedavT, cxovreba ki wvrilmanebisagan Sedgeba.<br />
mniSvnelovani saqmis beds xandaxan patara SemTxveva<br />
gadawyvets. ager, Cveni WurWlis mrecxavi, pisti qardava<br />
am aTi wlis win gaTxovdeboda, oqros kbili rom ar<br />
gadaeylapa.<br />
_ sada aqvs oqros kbili? _ uneblieT gaioca cirdavam.<br />
_ axla ukve ara aqvs, maSin hqonda _ ori cali. gamo-<br />
Cnda saidanRac saqmro, Seaxvedres erTmaneTs. pistis<br />
pirveli danaxvisTanve guli Seuvarda, saqmros cali<br />
tuCiT uRimoda. maSin modaSi oqros kbili iyo da imas<br />
uCvenebda. Turme ZilSi is kbili Camovardnia da gadauylapavs,<br />
oqros magier Roji mouCans. pisti xom isedac<br />
safrTxobelaa, misi saqmro uaresi iyo, magram imanac ki,<br />
ukbilo dedaberi ar mindao, Tavi qvas SeuSvira...<br />
cirdava gadafiCinda. boco gaCumda, seriozulad<br />
Sescqeroda, TiTqos ukvirda, amas ra acinebso.<br />
cirdavam sicilis cremli moiwminda, hkiTxa:<br />
_ dianozs ras erCi? gayvlifa sabavSvo saxlio... dianozis<br />
xelSi gavizarde!<br />
_ magi rodindeli ambavia. maSin sxva dro iyo, axla<br />
sxvaa. dro vis ar Secvlis!<br />
_ dianozs vera! _ uxeSad mouWra cirdavam.<br />
_ dro visac ginda, imas Secvlis! _ jiutad gaimeora<br />
bocom. _ maS, sul dianozis xelfasiT aSenda misi<br />
saxl-kari!<br />
cirdavas guneba wauxda.<br />
_ vici, rasac fiqrobT! _ bocom ugemurad CaixiTxi-<br />
Ta. _ dianozi ar ikadrebso. magi mec vici. pisti qardavasaviT<br />
karaqsa da Saqars ar Caiwyobs jibeSi. dianozi maRla<br />
dgas!<br />
150 151
am sityvebSi aSkara dacinva gaJRerda da devi gabrazda.<br />
_ ara xar Sen kai kaci!<br />
_ magi mec vici! _ auRelveblad daudastura bocom.<br />
_ simarTlis mTqmeli kai kaci rogor iqneba?<br />
devis guli mwuxarebiT aevso. boco kakulia iqneb mar-<br />
Talic iyo. yovelive es verafriT esadageboda dianoz<br />
verulavas xats, bavSvobis droidan gulSi rom dahqonda.<br />
ra Tqma unda, arc cirdava iyo brma da yru, avsac xedavda<br />
da kargsac. mis nacnobebSi ramdenma moitexa kiseri,<br />
iseTebma, patiosnebis simbolod rom esaxeboda.<br />
_ mainc ara mjera dianozis waxdena! _ vera da ver<br />
emeteboda verulava.<br />
bocom kvlav CaixiTxiTa.<br />
_ asea! patara kacis naTqvams patara fasi adevs. gegonebaT,<br />
me mindodes dianozis waxdena. me aravisi waxdena ara<br />
msurs, simarTle minda da imas veZeb, simarTlis winaSe yvelani<br />
Tanabarni unda viyveT, CemisTana moklec da elefTer<br />
lagvilavasaviT aylayudac. vTqvaT, dianozi arafer Sua-<br />
Sia, magram is xom direqtoria, pirveli kacia! rogor Sei-<br />
Zleba arafer SuaSi iyos? igive bavSvis gaSvileba aviRoT,<br />
scadeT, araferi daxarjoT da ise iSviloT!<br />
_ Cems dros araferi ixarjeboda!<br />
_ is sxva dro iyo, batono, oboli bevri gvyavda, Svilis<br />
ayvanis msurveli _ cota. axla gasaSvilebeli bavSvi<br />
TiTze CamoiTvleba, msurveli milionia... ager, patara<br />
gogo moiyvanes, marixi, naxeT ra ambavi datrialdes!<br />
_ ra unda datrialdes?<br />
_ naxavT, viRacani xels rogor moiTboben!<br />
_ boco, Sens naTqvamSi iqneb simarTlis nawilicaa,<br />
magram Tavi amtkivda da damtove, Tu kaci xar!<br />
boco wamodga. marTlac iseTi Cia iyo, saxis naoWebi<br />
rom ara, bavSvi egoneboda kacs.<br />
_ boco! _ zRurblze Seayovna devim. _ Cemze saCivars<br />
Tu dawer, misamarTi xom ici, gazeTis meoTxe gverdze<br />
weria!<br />
bocom piri daaRo, mere farisevlurad CaixiTxiTa,<br />
viTomc gaixumra:<br />
_ arafrisa geSiniaT? Tanamdeboba, xom iciT?<br />
_ Cemi Tanamdeboba ar damekargeba! _ devim Sublze<br />
TiTi miikakuna. _ saca waval, Tan damaqvs!<br />
bocos pirze Rimili Seeyina. cirdava utexad Sehyurebda<br />
da fizkulturis maswavlebeli ufro dapataravda,<br />
daCiavda, Sebrunda da gaqra.<br />
152 153<br />
22<br />
bolo fifqi zed cxviris wverze Camomajda arxeinad.<br />
mosxletiT SevCerdi. fexdafex papuCi eZgveraZe momyveboda<br />
da zed gadmomawyda. SeSinebuli saxe hqonda.<br />
_ moxda rame? _ CurCuliT mkiTxa.<br />
TviTon ar vicodi, ra moxda. iqneb mindoda cxviris<br />
wverze Camomjdari fifqi dameTvalierebina. is xom bolo<br />
iyo, meti cidan ar mofarfatebda. pawia, kristalur fexebze<br />
idga, is fexebi moadna, TviTonac dailia da sisvele<br />
Sematova. yovelive es rom menaxa, Tvalebi elamiviT unda<br />
gadmomeqaCa... an iqneb imitom SevCerdi, Cem win gaukvalavi<br />
Tovliani mindori rom iyo gadaSlili, mzeze TeTrad<br />
brwyinavda, imis iqiT Txmelnaris ruxi kedeli idga,<br />
Txmelnars iqiT ki janRidan verasulas pirquSi klde<br />
mogvCereboda.<br />
kldis Ziras, erTgan, gadmowolili flate vicodiT.<br />
imis qveS, mSral moedans Txmela da ZeZvnari Semortymoda.<br />
Rorjola iq unda damxvedroda. ra undoda? rad<br />
momixmo? Tavs gamovutydi, cotaTi meSinoda kidec.<br />
iqneb swored SiSi gadameRoba da iman gamaCera.<br />
vigrZeni, viRaca idayvze Semexo, maniSna, midi, nurafers<br />
Seepuebio. papuCi ar iyo. biWi Cems ukan idga, magram<br />
xelebi jibeebSi hqonda, loyebi sicivisagan dabrawo-
da da tyisaken ise iyureboda, TiTqos iqidan Tavdasxmas<br />
moeliso.<br />
gameRima.<br />
_ ra gacinebs? _ buzRuniT SemekiTxa.<br />
imas hgonia, damciniso, me ki Cems saidumlos vuRimi.<br />
ager, gverdiT didi nikanori amomdgomia, iseTi didi<br />
vinmea, me da papuCi muxlebamde Zlivsa vwvdebiT. marjvena<br />
moiCrdila, verasulas kldes gaxeda, marcxena idayvze<br />
Semaxo da mibiZga.<br />
yovelTvis asea, roca miWirs, didi nikanori mudam<br />
Cems gverdiTaa da mamxnevebs.<br />
daviZariT. Tovli muxlebamde mwvdeba. igi fafuki,<br />
msubuqi da xvavrielia, amitomac nakvalevi Rrma WrilobasaviT<br />
aCndeba.<br />
iotisodenac ar meSinia. vici, did nikanorze Ronieri<br />
da samarTliani qveynierebis zurgze aravinaa.<br />
amasobaSi tyis bilikze gavediT. axla arc biliki Cans,<br />
arc sxva ram nakvalevi, magram adre xom iyo da alRos mivendeT.<br />
biWebi an ar mosulan, an sxva gziT iares, ukve iq<br />
arian da koconic daanTes.<br />
marTlac meca damwvris suni. papuCim cxviri aasrutuna,<br />
kai ynosva hqonda.<br />
_ kvamlia! _ daaskvna.<br />
RelesTan Cveni nakvalevi sxvaTa nakvalevebs SeuerTda.<br />
biWebs aq CauvliaT.<br />
wyali mdored, uxmod miedineba, Tovlis TeTr Car-<br />
CoSi Camuqebula.<br />
bogiri moyinulia. ReleSi banaoba veraferi xeiria<br />
da frTxilad gadavdivarT.<br />
TavzeviT wamoimarTa verasulas klde. kldis pirs<br />
aqa-iq Tovli mZiviviT gasdevda. davakvirdi, ramdenjer<br />
vcade kldesTan SeWideba. axla im Tovlis laqebs gavadevne<br />
mzera da fiqrSi moviniSne is biliki, qarafze<br />
gadmokidebuli wvrili xazi, romelsac viTom avyevi kidec...<br />
warmosaxviT Sua wels mivaRwie da muxlebSi Zabuni<br />
CameRvara.<br />
papuCimac axeda kldes, CaixiTxiTa.<br />
_ ras iRriWebi?<br />
_ didi nikanori qvad rom iqces, verasulas kldes<br />
daemsgavseba!<br />
davakvirdi da marTlac kacs mivamgvane, did nikanors,<br />
idga da Soreul sivrces gahyurebda...<br />
_ ras gaCumdi? _ ver isvenebs papuCi, fiqrs ar maclis.<br />
Tovli movxvete da saxeze Sevayare.<br />
_ aha!<br />
sanam Camoibertya, karga Sors wavedi. wamomewia. gunda<br />
eWira, magram kldis Ziramde mivaRwieT da SurisZieba<br />
daaviwyda. xeli siciviT rom aewva, maSinRa gadaagdo.<br />
TvalebSi SiSi ewera, amas Cemi imedi hqonda, me ki didi<br />
nikanorisa.<br />
_ zeviT gamoqvabulia, oRond aqedan ara Cans. Sig<br />
uricxvi ganZi inaxeba! _ Tvali ar damixamxamebia, ise<br />
movityue.<br />
_ matyueb? _ eWviT Semomxeda.<br />
_ ratom unda mogatyuo? didma nikanorma manaxa.<br />
uzarmazari zandukebi awyvia, sul oqro-vercxliT savse.<br />
_ cota ver wamoiRe?<br />
_ ar SeiZleba, jado adevs. is rom wamoiRo, TviTon<br />
unda axvide, sxvis dauxmareblad!<br />
_ ih, matyueb! _ ar daijera papuCim. _ iq rogorRa<br />
moxvdi?<br />
_ didi nikanori bumberazia, mtaca xeli da Semsva!<br />
papuCi Seyoymanda, davijero Tu arao... Sevbrundi da<br />
gza gavagrZele.<br />
cxvirwin buCqi Seirxa, iqidan wyvilma Tvalma gamoaWyita.<br />
guli Semixta. ise Savi iyo, zangi megona. Zlivs<br />
vicani guguli jiqia. Savtuxas TeTri garemo ufro Savad<br />
aCenda.<br />
daustvina. iqidan, saidanac kvamli adioda, sapasuxo<br />
stvena gaisma.<br />
154 155
gugulim xeli damiqnia, aqeT wamodiTo. xSir buCqnar-<br />
Si gaZroma Wirda. Soriaxlo farTo biliki meguleboda,<br />
magram raki saidumlo Sexvedraze mivdiodi, TovliT<br />
Canamqrul buCqnarSi unda mefxotiala.<br />
bolos cecxli davinaxeT. flatis qveS Tovls ver<br />
SeeRwia. mSrali, xvinWkiani adgili ubesa hgavda. cecxli<br />
Tovlis kideze enTo, biWebi ki im ubeSi isxdnen da<br />
Tbebodnen.<br />
Cumad mogvacqerdnen. uxmod gavCerdi, salam-qalamze<br />
ar davxarjulvar. guguli zurgsukan dadga, gasaqcevi<br />
gza momiWra. ar SemSinebiao, tyuilia, magram marTlacda,<br />
xom ar momklavdnen. cecxlTan Cavcucqdi, miveficxe.<br />
SuaSi, savarZeliviT CaRrutnul qvaze Rorjola ijda.<br />
xelmarjvniv fucuka wamoskupuliyo. ufro sworad,<br />
nemsebze trialebda, xan Rorjolas Sexedavda, xan Cven<br />
mogvaSterdeboda, mokled, ver isvenebda. xelmarcxniv<br />
lorjgo da pirRia mokalaTebuliyvnen. pirRia nebierad<br />
gadawolili isvenebda. fexsacmelebi cecxlisaken<br />
gaeSvira da oxSivari asdioda. lorjgos ki grZeli<br />
joxi eWira, nakverCxlebSi saidanRac moparuli kartofili<br />
CaeyaraT da Tvals adevnebda, ar CagvinaxSirdeso.<br />
qucna Wedia fexze idga, SeSfoTebuli aparpalebda wamwamebs...<br />
sxva saxeebic gakrTa aqeT-iqiT, magram me Rorjolas<br />
mivCerebodi, radgan mis sityvaze iyo Cemi bedi<br />
damokidebuli. sevdianad gavifiqre, ra mglebiviT mom-<br />
Cerebian-meTqi. sakmarisia, beladma kbilebi gaakraWunos,<br />
wamSi momesevian. Rorjolas civ mzeraSi cecxlis<br />
anareklma gaielva da moulodnelad mkiTxa:<br />
_ ra gaifiqre?<br />
ra unda meTqva? iqneb didi nikanori mexsenebina,<br />
morigi zRapari gamomecxo. Rorjola, TiTqos mimixvdao,<br />
TiTiT damemuqra:<br />
_ tyuilebi ar iyos!<br />
_ serze midis sami mgeli, tuCmokle da kudigrZeli!<br />
_ Cavarakrake.<br />
siCume Camowva. qaragmas ver mimixvdnen. an iqneb Rorjola<br />
mixvda da axla imas fiqrobda, ranairad Seefasebina.<br />
ver moiTmina fucukam, mwivana xmiT waiknavla:<br />
_ amiT ra ginda gviTxra?<br />
xidi ukve davwvi da aras vnaRvlobdi.<br />
_ movedi da yvelam ise SemomxedeT, TiTqos bekeka<br />
viyo, Tqven ki _ ruxi mglebi!<br />
_ mere ara xar bekeka?<br />
_ didi nikanoris biWi var! _ cotaTi amayad gamomivida.<br />
vinc micnobda, `didi nikanoric~ gaegona. albaT ors<br />
ar sjeroda misi arseboba, magram aqamde aravis uTqvams,<br />
zRaprebs nu Cmaxavo. arc axla uTqvamT rame! zogierTebs<br />
SurdaT kidec, me rom didi nikanori myavda. igi Cveulebrivi<br />
adamiani rodi iyo, zRaparSic ise yoCaRad<br />
grZnobda Tavs, rogorc sinamdvileSi. mters iq amarcxebda,<br />
sadac waawydeboda, Cagruls xels uwvdida.<br />
raki mgeli vaxsene, ra Tqma unda, SemeZlo aqve momeTxro<br />
didi nikanoris morigi gmirobis ambavi, roca mas<br />
ruxi mglebis xrova daexvia, albaT xuTasi mgeli mainc<br />
iqneboda, didma nikanorma ki kombliT ifrina.<br />
ase gavifiqre, magram TqmiT araferi miTqvams, radgan<br />
am dros saidanRac Wipo kvirikaZe gamolayunda, grZeli<br />
xeli lorjgos gadaawvdina, Soridanve aitaca danaxSirebuli<br />
kartofili da gaciveba ar acala, ise Sesansla.<br />
eg rogoro da fucukamac wamoiRo xeli, magram Rorjolam<br />
mkacrad SeuZaxa _ `aba, aba!~<br />
yvelam ukan daixia, Tan momlodine TvalebiT Seacqerdnen<br />
Rorjolas _ xrovis belads.<br />
lorjgos joxi gamoarTva, adgilidan ar wamomdgara,<br />
ise TiTo-TiTod gamoagora danaxSirebuli kartofili<br />
da Camouriga biWebs, sul bolos _ papuCis da fucukas.<br />
mere me Semomxeda, odnav gakvirvebulma, angari-<br />
Si rogor SemeSalao.<br />
_ SenTvis aRar darCa!<br />
156 157
_ ar mindoda! _ agdebiT vTqvi, arc TavisTvis dautovebia<br />
da amitom ara mwyenia.<br />
_ modi, aq dajeqi! _ fucukas sajdomze maniSna, Zmas<br />
ki mxolod Sexeda da fucuka dapataravda, xelisgulze<br />
cxel kartofils agoravebda, Tan gan-gan miCoCavda.<br />
davjeqi. aSkara iyo, cemas gadavurCi, magram ver gamego,<br />
gunebaSi ra hqonda.<br />
_ eg ratom momiyvane? _ papuCize maniSna. _ me eg<br />
ar damibarebia!<br />
_ pataraa da amekida!<br />
_ raxan movida, iyos, magram enas kbili daaWiros! _<br />
papuCisaTvis Tvali ar mouSorebia, ise Tqva.<br />
papuCis cxeli kartofili yelSi gaeCxira, SeSfoTebulma<br />
Semomxeda.<br />
_ maS, mglebsa vgavarT? _ Caicina Rorjolam, saxis<br />
nakvTebi arc Serxevia.<br />
ar miyvars aseTi sicili _ uxaliso, civi, naZaladevi.<br />
ver gaigeb, marTla icinis, Tu gulSi sul sxva ram udevs.<br />
_ momwons, xom ici Sen, ukeTess ver moigoneb! _<br />
Cemken gadmoixara, viTomc CamCurCula: _ saidumlo<br />
unda gagando! kerketi kakali Canxar, advilad ver gagtexen,<br />
icode, aravis uTxra!<br />
yuri vcqvite. miyvars saidumlo. TviTonac uamrav<br />
saidumlos vinaxav. dRe ar gava, TiTo saidumlo wamomcdeba,<br />
magram amasobaSi axali miCndeba. didi nikanoris<br />
saidumloebebi qveyanas movfine, magram ra maTqmevinebs,<br />
patara marixis viTomc mamiko rom var.<br />
_ maS, daifice, rom ar gagvcem! _ sazeimo kiloTi<br />
SemomTavaza Rorjolam.<br />
_ ranairad davifico?<br />
joxiT naRverdlidan nakverCxali gamoiRo.<br />
_ razec ginda, imaze daifice, oRond, sanam fics ar<br />
moamTavreb, es nakverCxali xeliT unda aTamaSo.<br />
kai Wkuazea, RmerTmani! gamomcdelad miyurebs. ra<br />
vqna? amas me ki ara, arsena akeTebda. silaCres ver gamo-<br />
vamJRavneb. viTomc CemTvis es iolze ioliao, nakverCxals<br />
xelidan xelSi vaburTaveb, Tan sityvebs sxapasxupiT<br />
vylapav:<br />
_ vficav didi nikanoris saxels...<br />
nakverCxali gadavagde da TovlSi vstuce xeli. ohoho,<br />
rogor mewvis?!<br />
Rorjola kvlav icinis, mzera Seurbilda. movewonemeTqi<br />
da, ra dasamalia, mixaria.<br />
am dros mamuka giorgaZis Tvalebs SevefeTe. ganze<br />
mimjdara. laparakSi ar ereva. Tavisi wili kartofilisaTvis<br />
xeli ar uxlia. Wipo kvirikaZe cdilobs, is kartofili<br />
uCumrad gadmoigoros. mamuka ver xedavs, radgan<br />
sayveduriT me miyurebs.<br />
Tvali avaride. saidumlos mosasmenad gavemzade. Rorjolam<br />
uceb yurSi Camavlo xeli, mimizida. metkina, magram<br />
xmas ar viReb. ise CambRuja, winandeliviT kbils ver<br />
gavkrav. zed yurze momaorTqla:<br />
_ Cven aq banda SevqmeniT, ai!<br />
xeli miSva. cota xans yuri mibJuis, ufro naTqvamis<br />
gamo. piri daRebuli damrCa.<br />
Rorjolas saxe wamouwiTlda, muxlze mjiRi daikra.<br />
_ nikanori marTalia, banda ar gvinda! Cven ruxi mglebi<br />
viqnebiT, mglebis xrova! xrovis beladi yvelaze Zlieria!..<br />
ymuili unda gaswavloT.<br />
pirTan xelisguli moamrgvala da marTlac mgeliviT,<br />
gabmiT aymuvlda.<br />
wkavwkaviT ahyva fucuka... lorjgom da pirRiam xmebi<br />
aayoles... mere sxvebmac... TiTqos sasacilo, magram<br />
ufro zardamcemi iyo biWebis ymuili...<br />
papuCi eZgveraZem mklavze momqaCa, xeli ukankalebda.<br />
mamuka giorgaZe wamodga da gagvSorda.<br />
Rorjola ucbad, mowyvetiT gaCumda. mzera miayola<br />
mimavals. araferi uTqvams...<br />
158 159
23<br />
mamuka giorgaZis mama jerac axalgazrda iyo, magram<br />
oci wliT mets miscemda kaci. erT dros kai vaJkaci, axla<br />
moTavebuli Canda. saxe CahyviTleboda, siyviTle Tvalis<br />
gugebSic gadasuliyo, RviZli ar uvargoda albaT. xma<br />
Caxrinwoda, mTeli Rame gabmiT axvelebda, verc TviTon<br />
iZinebda, arc sxvebs aZinebda. aravin icoda, rodis gadaireoda,<br />
arada zogjer iqneb gangebac igiJianebda Tavs.<br />
raRac abebs ylapavda gauTaveblad, mTeli tani nemsis<br />
naCxvletebiT hqonda dafaruli, TviTonve ikeTebda<br />
nemss, TvaldaxuWuli, dabrmavebuli, TiTqos es misi<br />
sxeuli sulac ar iyo. sxvas aTasjer mainc SeeWreboda<br />
infeqcia, mamas ki albaT iRbali hqonda, Tu amas iRbali<br />
hqvia.<br />
xeli ukankalebda...<br />
mamukas aseTi daamaxsovrda: mama zis Tavis sawolze<br />
trusis amara, xelSi asanTis kolofi uWiravs, Tvalebi<br />
uazrod miupyria sivrcisaTvis da xeli ukankalebs. mere<br />
TiTqos Signidan raRac moawvao, pirs aRebs, surs daiRmuilos,<br />
xma ar amosdis xaxidan. uceb asanTis kolofi<br />
muWSi efSvneva, SiSvel muxlisTavebs Camoixokavs nafSveniT.<br />
TvalebSi mrisxaneba ibadeba, mxolod misTvis xilul<br />
mters emuqrebao, xmadabla iRrineba.<br />
mamuka ukve karis zRurblzea. kedel-kedel miaRwia,<br />
gasaqcevad gza xsnili aqvs da aq icdis. iqneb ubedurebam<br />
gadaiaros. xandaxan xom asec xdeba. mama ucbadve<br />
damSviddeba da mborgav ZilSi Caefloba.<br />
kacma piri daaRo, iseTi xma gamosca, TiTqos kiserze<br />
dana dausveso. wamovarda da oTaxSi awrialda. exleboda<br />
kedlebsa da karadebs. biWsac cxvirwin Cauara da ver<br />
dainaxa. magidas gadaawyda, amokra xeli, gadaayirava.<br />
TviTonac gadayiravda, saSineli bragvaniT daaskda<br />
iataks. mamukam nabiji warsdga, saSvelad gaiwia, magram<br />
kaci mCated wamoxta da erTi dartymiT kedlis sarke Camoamsxvria.<br />
xelze sisxli dasdinda...<br />
axla ukve veraferi daamSvidebda, unda emtvria da<br />
elewa, rac xelT moxvdeboda.<br />
mamukam kari gaixura da bnel kibeze daeSva. guli Si-<br />
Sisagan ukankalebda, TiTqos mamis Tanameinaxeni Casafrebuliyvnen<br />
kibis baqnebze da misken xelebs iSverdnen.<br />
mTel sadarbazoSi erTaderTi naTura ekida da isic<br />
Zlivs bJutavda.<br />
quCaSi SiSi Seunelda, Tumca kvlav mTeli taniT TrToda.<br />
telefonTan didxans iwvala. wesierad ver agebinebda<br />
saswrafos moriges Tavis gasaWirs. `mama cudadaa, mama<br />
cudadaa!..~_ imeorebda da raki ver auxsna, tirili waskda.<br />
morige miuxvda, xma Seurbilda, sadarbazosTan dagvelodeo,<br />
ubrZana.<br />
giorgaZeebis binidan Rmuili da mtvrevis xma ismoda.<br />
mezobel fanjrebSi naTurebi inTeboda. Zilgatexili<br />
mezoblebi Tavs gareT hyofdnen. aravin kiTxulobda,<br />
ra xdebao, mieCvivnen ukve.<br />
sadarbazosTan saswrafos manqana idga. mZRols sa-<br />
Weze daedo Tavi da Tvlemda.<br />
mamukas caxcaxi ver daeokebina.<br />
Sewyda xmauri, siCume Camowva. mezoblebi moSordnen<br />
fanjrebs, sinaTleebi saTiTaod Caqra.<br />
mamuka nelinel miipareboda kibeze.<br />
fexis xma moesma. kinaRam ukanve Cairbina, magram mixvda,<br />
rom TeTrxalaTianebi iyvnen da erTaderT, ganaTebul<br />
baqanze daeloda.<br />
_ mamaSenia? _ hkiTxa mewinavem.<br />
mamukam Tavi dauqnia.<br />
_ nu geSinia, sZinavs! _ dauyvava. _ e-eh!<br />
sxvebma uxmod Cauares.<br />
mamukam swrafad molia darCenili safexurebi. bina-<br />
Si yvelaferi yiraze idga. amas ukve mieCvia. yoveli ase-<br />
Ti Setevis Semdeg didxans alagebda xolme. kaci login-<br />
160 161
ze ise gaSotiliyo, sicocxlis niSanwyali ar etyoboda.<br />
cxviri wvetiani gauxda, loyebi Caucvivda, upeebi Savad<br />
amouRamda. mamukas aqamde micvalebuli ar enaxa, ifiqra,<br />
mokvdao da Zrwola daeufla. kacs mkerdi odnav SesamCnevad<br />
aud-Caudioda da aman daamSvida.<br />
dalagebas Seudga. magida da skamebi wamoayena, minis<br />
namsxvrevebi akrifa.<br />
mamis sawolTan skami moaCoCa da dajda.<br />
dilamde jer kidev Sors iyo.<br />
daakvirda mamis Secvlil saxes. axsovda ki sul sxva<br />
mamikoc...<br />
nebiera bavSvad izrdeboda mamuka giorgaZe. saxelic<br />
mamam SeurCia, erTaderTi vaJi daisakuTra TiTqos. Tavdapirvelad<br />
ojaxi ojaxs hgavda. deda da mama or did mzesaviT<br />
dahnaToda bavSvs da mexsierebas SerCa naTeli,<br />
mziani oTaxebi da lbili siTbo, dedis alersiani xeli<br />
da mamis gauparsavi loya, kiserze rom uRitinebda. rodis<br />
iyo es?.. ra dro gavida mas Semdeg?.. erTxel mamikom<br />
sabavSvo baRSi waiyvana. uTovlo zamTari idga da susxiani<br />
qari qroda. patara mamukas palto gaexsna, ToSi SemoeWdo.<br />
mamikos gaecina, `uh, Se glaxa!~ daavlo xeli,<br />
mkerdSi Caixuta, Tan Tavisi uzarmazari palto Semoaxvia.<br />
mamuka gaitruna, kiserSi aorTqlavda kacs, mama ki<br />
frTxilad miabijebda, moyinulze fexi ar damicdeso.<br />
biWi CaTbunda, Tvali mielula... wlebis Semdegac es<br />
wuTebi yvelaze tkbil mogonebad darCa.<br />
Tvalebi mamisa hqonda mamukas, Taflisferi, Tma _<br />
dedisa, Savi, odnav mowablisfro. deda rom Tmebs CamoiSlida,<br />
ferias emsgavseboda. icoda sakuTari Tavis fasi.<br />
sarkesTan xSirad trialebda, izomavda iaf, Wrela-<br />
Wrula kabebs da oxravda. masze uaresebi xom ise icvamdnen,<br />
caze mowyvetil varskvlavebs emsgavsebodnen.<br />
TiTqos yvelaferi rigze iyo, xandaxan, umizezod<br />
wamowyebuli kinklavi rom ara, sadac damamcireblad Saurianebsa<br />
da abazianebs axsenebdnen. mere da mere es kinklavi<br />
xmamaRal CxubSi gadaizrdeboda xolme. fulis<br />
saxeli datrialdeboda da sunTqvas axSobda, binaSi erTbaSad<br />
mze Caqreboda da siTbo neldeboda.<br />
mamuka ver arCevda avsa da kargs, mtyuansa da mar-<br />
Tals. isRa icoda, rom alersi sinaTlea, Cxubi _ sibnele.<br />
mere gamoCnda ojaxis megobari. mis mixra-moxraSi<br />
Tanamdebobac Canda da fulianobac. mfarveliviT gadahxvevda<br />
xels mamikos da etyoda: `ravaa, Tu ici, saqme?<br />
ar dagCagros, biWo, cxovrebam! xom ici, marifaTiani kacisaa<br />
qveyana!~ mama TiTqos pataravdeboda, nawvalebi<br />
RimiliT pasuxobda da mamukas _ igi xom ukve arc ise<br />
patara iyo _ saSinlad ecodeboda da ezizReboda kidec.<br />
gunebaSi exveweboda, midi, mama, gaasilaqe es qonis gudao.<br />
xmamaRla msgavss verafers eubneboda. mama ki, Cxubis<br />
magier, Sav `volgaSi~ ujdeboda. ukan gvian brundebodnen<br />
xelixelgadaxveulni, RiRin-RiRiniT. sadarbazosTan<br />
erTmaneTs didxans eficebodnen Zmobas... mere<br />
mamiko ver poulobda safexurebs. mamuka Caegebeboda,<br />
mxars SeaSvelebda, uTqmelad, usayvedurod. mamiko<br />
uceb SeCerdeboda, SeaTvalierebda, Zlivsa cnobda,<br />
gaixarebda, ramodena Svili wamomezardao. xels Seuyofda<br />
TmaSi, moqaCavda mtkivneulad, magram es iyo misi<br />
alersi da mamuka iTmenda.<br />
dedam axali samsaxuri iSova. manamde puris maRazia-<br />
Si daxls miRma idga. mudam axladgamomcxvari puris suni<br />
sdioda. TeTri xalaTi ise uxdeboda, sadedoflo kaba<br />
yofiliyos. axla es TeTri xalaTi gaixada da lurji Seikera.<br />
samsaxuri naklebxelfasiania, magram ufro fulianiao,<br />
es gamocana mamukas verafriT amoexsna. TandaTan<br />
ojaxi sikeTiT aivso, Tumca am sikeTes sixaruli ar moutania.<br />
mamiko sul ufro da ufro iRrubleboda, iolad<br />
brazdeboda. iqneb imitom, dedikos samsaxuri rom gvian<br />
162 163
Ramemde grZeldeboda da ojaxi uqalod darCa. mamukas<br />
deda enatreboda, is ki Civilis sapasuxod Tumnians Cas-<br />
Crida, aha, Rvezeli iyideo, TiTqos Rvezeli Secvlida<br />
yvelafers, an Tumnis Rvezeli ra jandabad Wirdeboda.<br />
erT dRes mamikom ojaxis megobari scema _ iqve, kibeze.<br />
mamuka kibis Tavze idga da gakvirvebuli uyurebda.<br />
aqamde egona, mamikos Cxubi ar exerxebao. axla ki es zorzoxi,<br />
Ripgadmogdebuli kaci, qveviT rom Savi `volga~<br />
elodeboda, Zlivs idga fexze, mokakvuli da daCutuli.<br />
lamobda saxe mainc daemala. mamiko ori safexuriT maRla<br />
idga da cdilobda swored cxvir-pirSi moertya. mere<br />
wixlic miayola da ugvanod SeukurTxa. nacemma ukan-ukan<br />
daixia, qaliviT atirda, kibeze CaZunZulda, gza-gza saxelurs<br />
eyrdnoboda, cremliTa da lorwoTi Txvrida.<br />
mamukas odnavadac ar Sehbralebia, usaSvelo zizRsa<br />
grZnobda mxolod, TiTqos gaberili gombeSosaTvis<br />
daedgas fexi.<br />
mama amjeradac mTvrali iyo, Svili Zlivs icno, aq ra-<br />
Ras udgexaro, SeuRrina, jikav-jikaviT gaigdo win.<br />
biWs ara swyenia, morCilad miiZurweboda.<br />
mamam xelsabans miaSura, pirze civi wyali Seisxa, taxtze<br />
davarda da, raRacnairad, sacodavad Tqva, velodoT,<br />
sanam milicia movardebao.<br />
aravinac ar gamoCenila. ver gabeda Civilio, gamxiarulda<br />
kaci da mamuka mixvda, mamas eSinoda.<br />
deda gvian dabrunda. ar gakapasebula, ar uCxubnia,<br />
ise Sexeda qmars, TiTqos cariel adgils uyurebso.<br />
mamukam SvebiT amoisunTqa, ifiqra, Weqa-quxils gadavurCiTo.<br />
Turme, nu ityvi, gansacdeli win elodaT.<br />
momdevno Rames qali sam saaTze dabrunda, kaciviT<br />
mTvrali. kibeze Zlivs amovida, Tan gauTaveblad xiTxiTebda.<br />
mama fxizeli daxvda. idga da boRmas gulSi iklavda.<br />
qali cdilobda amayad da gamomwvevad daeWira Tavi, sacodavi<br />
da damamcirebeli sanaxavi ki iyo.<br />
_ kaci xar axla Sen? _ daekiTxa qmars da TviTonve<br />
daaskvna: _ kaci ki ara, mTxle xar!<br />
kacma xeli aswia da gaulawuna.<br />
mamuka uxmod eca mamas, mklavze Camoekida. kaci skamze<br />
daeca, saxe xelebSi damala da gayuCda.<br />
es iyo da es! erT dRes kaci modioda gatretili, meore<br />
dRes _ qali. gasivda guli. biWi wigns dahyurebda<br />
da verafers gebulobda. xeli ukankalebda, rveulSi<br />
asoebi ver gamohyavda. gaxda dardisagan, dailia, Tavis<br />
gasaWirs aravis umxelda.<br />
erTxel klasis xelmZRvanelma moakiTxa. mSvidi dRe<br />
aRmoCnda is dRe. mamac fxizeli iyo da dedac. didis ambiT<br />
miiRes stumari. namcxvari daWres, dedam rom samsaxuridan<br />
gamoayola xels. yava mouxarSes. dedam umkiTxava<br />
kidec. Sinaberas male gaTxoveba uwinaswarmetyvela. `ra<br />
momxiblavi mSoblebi gyolia! _ gaixara klasis xelmZRvanelma.<br />
_ aseTi mSoblebis patroni ukeT unda swavlobde!~<br />
stumris wasvlis Semdeg kacma qamari daixvia xelze,<br />
im erTaderT dRes mkacri da samarTliani mamis roli<br />
gaiTamaSa. mamukam zurgi miuSvira da kvnesa ar aRmoxdenia.<br />
isev Zveleburad wavida saqmeebi. qveyana Tu aRma midioda,<br />
ojaxi dabla eSveboda. adre am gasaWirs Tu malavdnen,<br />
TandaTan sircxvilis grZnobac miyuCda, miilia<br />
da axla mxolod mamuka idga ojaxis saidumlos sadarajoze.<br />
gulze tvirTad edo es saidumlo, gadaeCvia sicils,<br />
tolebTan ar TamaSobda.<br />
ram miiyvana im saRamos dedis samsaxurSi, vin ubiZga?<br />
TanaklaselebTan erTad kinos bolo seansidan brundeboda,<br />
qalaqis saxelganTqmul sastumros Cauares da<br />
mamukas deda gaaxsenda. `aq dedaCemi morigeobs, gavuvli,<br />
iqneb Sin midis!~_ biWebs daemSvidoba. ramdenjer<br />
yofila samsaxurSi dedasTan. qali mesame sarTulze<br />
morigeobda xolme da mamukas yovelTvis ukvirda, mo-<br />
164 165
ige erT adgilas jdomisa da gasaRebebis Camorigebis<br />
mets arafers akeTebs, aba fuli saidanao.<br />
axlac airbina mesame sarTulze. morigis magidasTan<br />
damlagebeli qali ijda, qsovda. iqneb gamoCerCetebuli<br />
vinme iyo da imitom, an iqneb boRma hqonda giorgaZis qalisa,<br />
magram biWs daufiqreblad uTxra:<br />
_ dedaSeni? mgoni mecameteSi Sevida!<br />
mamukas cudi gulSi ar gauvlia, dauyva grZel derefans,<br />
Tan nomrebs kiTxulobda... wyvilebi erT mxares,<br />
kentebi _ meores da aha, samasmecametec...<br />
albaT esec bedia. vinc Sig iyo, kari xom mainc unda<br />
Caeketa. sifxizle moudundaT da mamuka saxelurs rom<br />
miawva, kari msubuqad damorCilda.<br />
arasodes manamde mamukas ar enaxa ase moSiSvlebuli<br />
deda. oTaxSi sigaretisa da Rvinis suni trialebda. deda,<br />
etyoba, wuTis win kiskisebda; haerSi jer kidev ekida misi<br />
sicilis susti eqo.<br />
ucnobis muxlebze ijda mamukas deda da WaRaraulvaSa,<br />
didTaviani kaci Semzarav urCxulad moeCvena.<br />
yelSi burTi gaeCxira biWs. kari miajaxuna da gamoiqca.<br />
qariviT Cauqrola damlagebels, kibe Cairbina, da<br />
mxolod maSin, roca saxeze quCis civi haeri moxvda, guli<br />
SeuRonda, pirdapir asfaltze waiqca.<br />
gons rom moego, viRac-viRacebi Semoxveodnen. loyaze<br />
xels uTaTunebdnen, gaiwiT, bavSvs haeri Wirdebao,<br />
erTmaneTs amunaTebdnen.<br />
wamoiwia, xeli SeaSveles, fexze daayenes. muxlebis<br />
sisustesa grZnobda, magram TanamgrZnobelTa kedeli<br />
gaarRvia da wavida... iqneb sizmari iyo yovelive? Tvalwin<br />
sul is saSineli suraTi utrialebda, ver warmoedgina,<br />
rogor Sexedavda dedas, ranairad daelaparakeboda.<br />
fanjrebi Cabnelebuli daxvda, Suqi Tu gamoirTo.<br />
gulis kankaliT Sevida sadarbazoSi, TiTqos saZraxisi<br />
saqmidan brundeboda da eSinoda, vinmes ar SeemCnia.<br />
xelis faTuriT miagno kars. ise swrafad SeaRo, mdevars<br />
gaurbiso. Sinac bneloda da Tavisi oTaxidan mamis<br />
xriali moesma. albaT Rrma ZiliT eZina, anda mTlad ugonod<br />
iyo.<br />
Zlivs miagno sakuTar sawols. zed aZvra. zurgiT kedels<br />
mieyrdno da TvalgafarToebuli miaCerda sibneles.<br />
surda aqedan gaqceva, sadme Sors gadakargva, magram<br />
sad jandabaSi wasuliyo am SuaRames, visTvis Seefarebina<br />
Tavi.<br />
saSinlad gaiwela usaSvelo Rame, albaT arc apirebda<br />
gaTenebas. gariJraJi rom Semoipara, maSinRa gaaxsenda,<br />
deda rom ar dabrunda. mciredi kmayofileba igrZno,<br />
qals eSinoda Svilisa.<br />
gabmulad daaxvela mamam, didxans ver daioka, kvnesoda<br />
da xrialebda. vaiTu, kvdeboda!.. netavi marTlac momkvdariyo...<br />
mere, araerTi wlis Semdeg, wuTieri gulaxdilobis<br />
Jams, mamuka giorgaZe sevdianad metyvis:<br />
_ mama?.. mama kargi myavs, keTilia!.. ara, ar mcemda!..<br />
mxolod erTxel mcema, magrad mcema! ar vici, ra davaSave,<br />
ver mivxvdi! albaT raRac davaSave da TviTonac ver mivxvdi,<br />
xom xdeba asec... ara, ar mtkenia, ai, iotisodenac ar<br />
mtkenia, magram... im dRes Cemi dabadebis dRe iyo, iman ki<br />
mcema... guli metkina cotaTi...<br />
166 167<br />
24<br />
`sixarulSi~ kreba Sedga.<br />
devi cirdavas Seagvianda. salami xmadabla waiduduna<br />
da mimoixeda, myudro adgils eZebda.<br />
verulavam Tavi dauqnia, aqeT mobrZandiTo, `prezidiumSi~,<br />
sagangebod stumrisaTvis dadgmul skamze miuTiTa.<br />
ukve dawyebuliyo da direqtori Sesaval sityvas ambobda.<br />
cirdavam yuri miugdo. dianozi `lans~ ise arbilebda,<br />
TiTqmis ar ismoda. stumars cnobismoyvared aTva-
lierebdnen da TviTonac farulad uTvalTvalebda<br />
SekrebilT... eliko da ipolite siRrmeSi isxdnen. elikom<br />
malulad gamoxeda da mere sul gan-gan iyureboda. ipolite<br />
ver isvenebda, wrialebda... mavra eqTanma Sinaurulad<br />
gauRima. adre, devis bavSvobis Jams, mavra erTi kopwia<br />
qaliSvili iyo, muqwiTel pomadas icxebda, pirisaxes<br />
zomierad ipudravda... bolo rigSi bondo Waxnakias mohkra<br />
Tvali. loyebRaJRaJa, pirmrgvali Wabuki axsovda,<br />
drosa da Sromas TiTqos gamoeSro, saxis kani danaoWeboda,<br />
Savad garujuliyo...<br />
amaze fiqrobda, roca kari gaiRo da varvara Semovarda<br />
qoSiniT.<br />
_ daagvianda? bodiSi, Cirime, sakme bevri iko!<br />
fexdafex pisti qardava Semoiwmawna, karis ZgidesTan<br />
aisveta.<br />
verulavam laparaki Sewyvita. axmaurebuli msmenelebi<br />
daaSoSmina. acala, sanam varvara rigebs Soris gaZvreboda,<br />
bondos gverdiT daskupdeboda, da sityva ganagrZo,<br />
Seecada TanamSromelebi waredgina stumrisaTvis,<br />
mravala papaskiriT daiwyo da cisia devdarianiT moamTavra.<br />
_ aravin gamomrCenia? _ ikiTxa bolos.<br />
_ Tu SeiZleba, pativcemulo?<br />
_ ha, boco, ra iyo?<br />
_ me dagaviwydiT, pativcemulo!<br />
_ marTla damaviwyda! _ verulavam gakvirvebiT mimoixeda.<br />
_ megona, krebaze arc iyavi!<br />
_ ar vCandi, pativcemulo!<br />
_ mere fexze ver dadeqi, Se kaco? _ gaqirda ipolitem.<br />
aqa-iq gaicines.<br />
devim wamiT Seavlo mzera ipolites. eSmakis fexi Canda<br />
dianozis siZe, mis gasacnobad aTi fuTi marilic ar<br />
kmaroda. Semogcicinebs, oRond TvalebSi ki ara, sadRac<br />
yuris bibilos mimarTulebiT. koxtad gamowkepila. sa-<br />
kvirveli kia, magram am sikoxtavem misi mamakacuri renome<br />
TiTqos daaqveiTa kidec.<br />
manWkvala soko rom amoZvreba, Tavi ise amoyo bocom,<br />
sxvaTa zurgs ukan imaleboda Turme. ipolites qirdis-<br />
Tvis yuradReba ar miuqcevia, jiuti bavSvis gamometyvelebiT<br />
Sehyurebda dianozs.<br />
_ es Cveni Cempionia, boco kakulia! _ gaeRima verulavas.<br />
_ kai qeni, boco, Tavi rom Semaxsene, dajeqi axla!<br />
_ sityva maqvs, pativcemulo!<br />
_ mere, boco, mere, jer kreba arc dagviwyia!<br />
boco sxvaTa zurgs ukan Caikarga.<br />
_ mravala, gamoacxade, aba, dRis wesrigi! _ SvebiT<br />
amoisunTqa verulavam.<br />
mravala papaskiri darbaislurad wamodga, skami ukan<br />
gaswia, kaba gaiswora da am dros xeli ise Camoisva, gegoneboda,<br />
mtveri CamoiferTxao.<br />
_ amxanagebo, pirveli sakiTxia saerTaSoriso mdgomareoba<br />
da mSvidobis dacva msoflioSi!<br />
ukana rigidan kvlav wamoyo Tavi boco kakuliam.<br />
_ Tu SeiZleba, pativcemulo?<br />
mravalam Tvali mowkura, TavSekavebiT dausisina:<br />
_ iqneb gvacalo, boco!<br />
_ Zalian didi saqmea mSvidobis dacva...<br />
_ moiTmine, boco! _ Caeria verulava.<br />
boco kakulia kvlav gaqra, Tumca arcTu didi xniT.<br />
_ meore sakiTxia disciplinis ganmtkiceba bavSvebs<br />
Soris da disciplina TanamSromlebSi...<br />
_ Tu SeiZleba pativcemulo? _ boco kakulia uwyinari<br />
TvalebiT iyureboda.<br />
_ boco, dajeqi mand! _ mkacrad gaafrTxila verulavam.<br />
_ mesame sakiTxia fizkulturisa da sportis Camor-<br />
Cena! _ Surismgeblis kiloTi Tqva mravalam.<br />
_ visi bralia mere magi? _ meoTxejer wamodga boco<br />
kakulia. _ marTalia, patara kaci var, magram...<br />
168 169
_ ambako, xom xar agronomi, uSove magas zrdis stimulatori<br />
da gadagvarCine! _ kvlav iangla ipolite<br />
kvirkveliam.<br />
atyda sicili. boco wamSi gaqra.<br />
ambako comaia, maRali, warmosadegi, Txeli kaci, wamodga,<br />
WaRara ulvaSebze xeli moisva, mere kitelze rom<br />
ordenis lenti hqonda mimagrebuli, imasac moucacuna<br />
TiTebi.<br />
_ magis zrdis stimulatori erTia _ yurebi gamovifxikoT<br />
da erTxel mainc movusminoT!<br />
_ ra unda gviTxras viTom axali? _ agdebiT wamoiZaxa<br />
ipolitem. _ nu geSinia, Tavs aravis daaCagvrinebs,<br />
eger tuSi da melani ar gadasdis TiTebze!<br />
_ tyuilia! _ Tavisi kuTxidan daiwkvitina bocom.<br />
_ tuSs da melans igi ar xmarobs. _ damcinavad Caur-<br />
To mravalam. _ makratelze da webozea daspecialebuli!<br />
_ anonimuri werilebi mec mejavreba, _ dinjad ganagrZo<br />
ambakom, _ magram iqneb pirvelad mounda kacs<br />
aSkarad, sajarod Tqvas raRaca, Cven ki ar vacliT. meca<br />
maqvs xandaxan SekiTxva. am xnis kaci var da yovelTvis ver<br />
gamibedavs, gulSi viklav. magaliTad, aseTi ambavi... sad<br />
arian Cveni mzareulebi? mediko samuSia, rogorc wesi,<br />
krebaze arc mobrZanebula, magisi Sewuxeba ranairad<br />
iqneba!.. maS, Tqven unda gkiTxoT, qalbatono vara, erTi<br />
miTxariT, Cvens bavSvebs saWmeli Tu hyofniT?<br />
_ yofniT, vin Tqva ar yofniTo! _ varvaras sulswrafad<br />
daaswro pisti qardavam.<br />
_ visac ar kofnis, dabavkas vaCmev, Cirime! _ varvaras<br />
loyebi wamoeJinJRla.<br />
_ es sul sxva ambavia! ai, normao rom viZaxiT, Tu hyofniT?<br />
_ zogs kofnis, zogs ara, Cirime!<br />
_ Sens biWebs eyofodaT?<br />
_ ras ambob, Cirime, tito Camaze tito katams Camen!<br />
_ saxe gaebadra varvaras.<br />
_ Cemi biWebi, isa, ra SuaSia aq? _ wamoiZaxa bondo<br />
Waxnakiam.<br />
_ im SuaSia, rom bavSvi bavSvia, Waxnakia iqneba is Tu<br />
eZgveraZe! _ ambakom xeli Caiqnia da dajda.<br />
_ amiT risi Tqma gnebavdaT, batono ambako? _ civad<br />
ikiTxa mravalam.<br />
_ risi Tqmac mindoda, vTqvi ukve! _ ambakom cxvirsaxociT<br />
Subli moimSrala da gverdiT msxdomT gadaulaparaka:<br />
_ gamgonem gaigonoso!<br />
comaias bocoze meti wona hqonda da uxerxuli siCume<br />
Camovarda. mravala papaskiri verulavas miubrunda<br />
dabneulad:<br />
_ ra vqnaT, batono dianoz?<br />
verulava Tavdaxrili ijda da ise alaparakda:<br />
_ ra Tqma unda, nakli gvaqvs, maT Soris kvebis saqmeSic.<br />
ar aris, batono, sakmarisi momarageba. dRevandeli<br />
krebis dRis wesrigi sxvanairia, magram ambakos Tu<br />
saWirod miaCnia, SevexoT am sakiTxsac. ager stumaric<br />
gveswreba, ar ifiqros, kritikisa eSiniaTo. gamovideT<br />
da vTqvaT, vis ra gvawuxebs!<br />
_ ho, vTqvaT, amxanagebo! _ gaubedavad daamata<br />
mravala papaskirma.<br />
_ pirdapir sircxviliT daiwveba kaci! _ skams fexi<br />
gahkra da ise wamodga vardiko Cqvanava. _ ramdeni welia<br />
am dawesebulebaSi vmuSaob da yovelTvis siamtkbilobaSi<br />
viyaviT. bolo dros raRac-raRacaze viRac-viRacebma<br />
ena amoidges da Cvens pativcemul direqtors kritikobana<br />
gaubedes. pirveli dRea, rom vicnobT dianozs? vis Seu-<br />
Zlia eWvi Seeparos mis uangarobaSi... _ misdia da misdia<br />
vardiko Cqvanavam, fiandazi daufina verulavas.<br />
devi CumCuma uTvalTvalebda dianozs. me rom viyo,<br />
amas ver movismendio, gaifiqra Sewuxebulma. direqtori<br />
kvlav ise Tavdaxrili ijda da vardikom Zalian Sors rom<br />
Setopa, maSinRa aiRo Tavi, stumris mzeras SeefeTa da<br />
uceb gaawyvetina aqaqanebul qals.<br />
170 171
_ kai awi, vardiko, xom ici, kritika Cveni cxovrebis<br />
normaa!<br />
_ kritikas gaaCnia, batono dianoz! _ xvneSiT wamodga<br />
suliko xubutia. _ ambakos ar undoda, magram ise<br />
gamouvida, TiTqos Cven sul qurdebi varT da yvelafers<br />
Sin vezidebiT!<br />
_ me es ar miTqvams! _ wyeniT CaurTo ambakom.<br />
_ ar gindoda geTqva, magram ase ki gamovida! _ sulikom<br />
moxdenilad daafaxula grZeli wamwamebi.<br />
_ rasac sakuCnao gvadzlevs, imiti vaketeb! _ varvara<br />
gabutul bavSvs daemsgavsa.<br />
_ diaxac! _ wamoiknavla pisti qardavam. _ rasac<br />
mogvcemen, bavSvebs imas vaWmevT, Sinidan xom ar movitanT?<br />
_ didu! _ wamoikivla fanjarasTan mjdomma, simpa-<br />
Tiurma eTer iosavam. _ yvelaferi me gadmomabraleT<br />
axla! rac normaSi weria, araferi damiklia me!<br />
_ Tqvenma mzem, xatze daxatuli wmindanebi xarT! _<br />
TiTqos daiWraWunao, aRaTi ejibiam.<br />
_ ehe, CxubSi Tu aRaTi Caeria, gvifrens aqedan! _<br />
gaxumreba scada ipolitem.<br />
_ girCevnia, Sens Tavs mouaro! _ ar SearCina aRaTim.<br />
_ yvelani wmindanebi brZandebiT, nakli aravisa gaqvT.<br />
aqeT iosavas angelozis frTebi wamoezarda, iqiT wirRvava<br />
afrindeba sacaa, frTebis farTquni mesmis kidec...<br />
Tumca beberi var, yuri matyuebs, mgoni gatkicinebuli<br />
TeTreulia, rom farTqalebs...<br />
_ qalo, giJi xar, Cemgan ra ginda? _ iwyina nazibrola<br />
wirRvavam.<br />
_ kargadac ici, rac minda! _ niSnis mogebiT Tqva<br />
aRaTim. _ xSirad minaxavs Camowerili TeTreuli, pelos<br />
xelic rom ver aTeTrebs, axlebi ki sadRac mifrinavs...<br />
pelo ninuam Tavisi saxeli rom gaigona, axiTxiTda,<br />
ui, Sen ra giTxrao da qoqola miayara aRaTis.<br />
dianozi Tavauwevlad ismenda. TiTqos pelos xiTxiTma<br />
gamoafxizlao, mimoixeda.<br />
_ iqneb sxvebsac aqvT saTqmeli? _ yrud ikiTxa. _<br />
zogs bavSvis saWmeli ar moswons, zogs Turme TeTreuli.<br />
aqamde Cumad iyaviT da mimalavdiT. vTqvaT, bare, rac<br />
dagvigrovda, gulSi nurafers CavitovebT!.. ager, tatianas<br />
vkiTxoT!<br />
tatiana yaliCavas TvalebSi aramiwieri Suqi krToda.<br />
garSemo myofTa nalaparakevi arc esmoda, smena SigniTken<br />
miepyro.<br />
_ me? _ ikiTxa SemkrTalma. _ me raTa?<br />
_ es biWiT Tu gagvabednierebs! _ ixumra verulavam.<br />
_ qalbatono olRa, Tqven raRas gvibrZanebT?<br />
olRa darjaniam wvrili, mongoluri Tvalebi mowkura<br />
da uxeSad Seepasuxa:<br />
_ me, dianoz batono, sakvebi da TeTreuli ar mexeba!<br />
netavi Cems saqmeebs movuvlide da...<br />
_ Tqven, qalbatono Cito, Tqvenc am azrisa xarT?<br />
Cofura, tlanqma Cito xuxuam skami mZimed aaWraWuna.<br />
_ me?.. rogorc sxvebi, ise var mec! _ udardelad<br />
Caiqnia xeli.<br />
_ Tqven araferi gekiTxebaT! _ dacinviT Tqva verulavam.<br />
_ ager boco kakulias ki yvelaferi ekiTxeba!<br />
boco kakuliam, wylidan amoyvinTao, ise aswia Tavi<br />
da gulubryvilo Tvalebi moanaTa.<br />
_ SeiZleba, pativcemulo?<br />
_ Tqvi, boco, rac ginda, sxvebi Tu amboben, Sen visze<br />
naklebi xar!<br />
_ me, pativcemulo, mindoda mekiTxa, ai, fuls Tu<br />
viRebT, roca bavSvs gavaSvilebT?<br />
_ rao? _ dianozs saxe daetetka.<br />
_ es ukve nametania! _ wamoxta ipolite.<br />
_ deda-a! _ loya Camoixoka elikom, magram devis<br />
naZaladevi moeCvena es Jesti.<br />
_ magaliTad, pativcemulo, roca nika bJalava gaaSvileT,<br />
gana fuli ar datrialda?.. imaT, ra hqviaT... bavSvi<br />
daabrunes, ar gvindao, Cveni fuli ki dagvibruneTo...<br />
172 173
_ ra xdeba bolos da bolos aq! _ wamoimarTa qsenia<br />
salayaia.<br />
qaliSviliviT welgamarTuli idga, sityva `dedaberis~<br />
saTqmelad kacs ena ver moubrundeboda.<br />
_ dianoz, pirdapir Semomxede! Sen rame ici am ambisa?<br />
dianozs TiTqos haeri ar eyo.<br />
_ vin aris, kaco, es... _ ipolitem xeli bocosken<br />
gaiSvira. _ vin aris es intrigani, berikacs sainfarqtod<br />
rom imetebs!<br />
dianozma xeli mkerdze moisva, TiTqos marTlac<br />
guls isinjavso. mere qsenia salayaias Sexeda da Sesabralisi<br />
kiloTi hkiTxa:<br />
_ qsenia, Sen xom gjera, me rom fuli arasodes amiRia!<br />
_ mudam mjeroda Seni, dianoz! _ yoymani Seepara<br />
qsenias xmas. _ am ambavs mainc unda garkveva. boco Tu<br />
tyuis, aqedan aikravs guda-nabads, Tu arada...<br />
nirwamxdari, SeSinebuli mravala papaskiri wyalgadavlebuliviT<br />
idga da ar icoda, rogor moqceuliyo.<br />
ratomRac devi cirdavas SeekiTxa:<br />
_ ra vqnaT, gavagrZeloT kreba?<br />
devim mxrebi aiCeCa.<br />
mravalam axla dianozs Sexeda.<br />
mZimed wamodga dianoz verulava, karisaken gaemarTa.<br />
siCumeSi veravin gabeda xmis amoReba.<br />
boco kakuliam, uceb, slukuniT _ `raki patara kaci<br />
var, imitom xom?..~<br />
aravin upasuxa.<br />
devi aravis Sexmianebia, guldamZimebuli brundeboda<br />
Tavisi oTaxisaken. rcxvenoda. dianozis saxels ki<br />
ara, TiTqos mis saxels moecxo Cirqi. `vin aris bolobolo<br />
es boco!~ _ agdebiT gaifiqra, magram aman ver daamSvida.<br />
ezoSi bavSvebs Tovlis papa gaekeTebinaT. cxviris<br />
magier girCa hqonda CarWobili. ukve aravis aintereseb-<br />
da da mietovebinaT. Cumad dneboda, gverdze gadaqanebuliyo,<br />
male waiqceoda albaT...<br />
174 175<br />
25<br />
ese igi Cven xrova varT! xandaxan vikribebiT aCemebul<br />
adgilas, verasulas kldis Ziras. vkinklaobT, vkamaTobT,<br />
sxva dros ki vymuiT, vRrenT, vwkavwkavebT... Tavidan<br />
kargad verTobodi, mere mombezrda da bolos avjanydi...<br />
xrovis beladma xmadabla Sehymuvla. danarCenebi Cumi<br />
RreniT Seepasuxnen.<br />
verasulas kldis Ziras mze moadga, sasiamovnod aWyitebda,<br />
Tumca qvebs jerac SerCenodaT zamTridan gamoyolili<br />
sicive,<br />
Zmis dabambuli kurtaki lodze daegdo Rorjolas<br />
da zed ijda.<br />
_ mxiarulad unda vicxovroT! _ qadagebda. _ mosawyenia<br />
cxovreba! dilauTenia adeqi, Cai, puri, fafa, `ke-<br />
Tili guli~!.. wadi skolaSi!.. SuadRis balanda!.. gakve-<br />
Tilebze yvinTva ar kmarao, axla samecadino oTaxSi unda<br />
yvinTo... saRamos ki kvlav Cai, xilfafa, `keTili guli~...<br />
amasobaSi Zilis droc modis. iweqi SenTvis da usmine cecxlaZis<br />
gauTavebel xvelebas. Tavi moxucebulTa TavSesafarSi<br />
mgonia... mosawyenia cxovreba!<br />
_ kinoSi xom davdivarT! _ daiwripina Suqri cecxlaZem<br />
da moridebul xvelebas mohyva.<br />
_ Sen gaCumdi! _ Tvali gadmouqaCa Rorjolam. _<br />
SenisTana amebas ra unda xrovaSi!?<br />
Suqri moikunta, Wipo kvirikaZes amoefara.<br />
_ eh, bekekebo! _ ganagrZo Rorjolam. _ ra unda<br />
gelaparakoT! kino?.. kino eyofa kacs? Cven ra, patarebi<br />
varT? iqneb TojinebiT gaverToT? mxiaruli cxovreba,
iciT, ra aris?.. mxiaruli cxovrebisaTvis saWiroa kai<br />
Wama-sma, gogoebi, Tambaqo, sxva rame-rumeebic...<br />
_ mada gqonia! _ daiWyana pirRia.<br />
_ erTi gemrielad gamaZRo! _ amoioxra kvirikaZem.<br />
_ Sen netavi Cvenc ar SegvWamde! _ Seepasuxa qucna<br />
Wedia.<br />
_ morCiT bJuturs! _ moiRrubla Rorjola, saxe<br />
civi da ukareba gauxda. _ roca xrovis beladi ymuis,<br />
lekvebi mxolod wkavwkaveben. daimaxsovreT, bekekebo,<br />
visac grZeli ena aqvs, aqaur ambebs qveyanas mohfens, is<br />
moRalate da mabezRaraa, aseTebs ki, xom iciT, ra ekuTvnis!..<br />
isic daixsomeT, vinc CvenTan ar aris, xrovis mteria<br />
da kidec unda inanos!<br />
_ TaTris biWi ar aris! _ xma gamoiRo Suqri cecxlaZem.<br />
_ mamuka giorgaZem, Tavidan momwydio, daiTria CanTa<br />
da samecadinod wavida! _ qucna Wediamac kudi aaqicina.<br />
_ cqifuriSvilebi ar arian! arc Rurwkaiebi gvkadruloben,<br />
nametans iberebian! _ fucuka xelSi asanTs<br />
aCxakunebda nervulad.<br />
_ moveSvaT, ager ramdeni varT! _ xatiaSvilebis axireba<br />
ar momewona.<br />
_ Sen ra, mSvidobis maZieblad mogvevline? _ Tvali<br />
TvalSi gamiyara Rorjolam. _ mteri mteria!.. bevrni<br />
varTo, umravlesoba bekekebi xarT, ymuilic ar SegiZliaT,<br />
daaRebT pirs da lekvebiviT wkavwkavebT! mgels<br />
mgloba rom Seetyos, misi ymuili zars unda scemdes!<br />
gabmiT Sehymuvla. lorjgo Samugiamac umal moaRo<br />
piri, Tumca misi xma ufro yroyinsa hgavda. didi vaJika<br />
ahyva, ise cdilobda, kiserze ZarRvebi daebera; guguli<br />
jiqias xma Cauwyda da turasaviT xaoda; Wipo kvirikaZes<br />
wvrili xma hqonia, yuri gaxvrita; Suqri cecxlaZe cindaliviT<br />
knaoda; pirRia sasacilod tkarcalebda; qucna<br />
Wedias pirisaxe ise daeWyana, patara maimuns daemsgavsa;<br />
Tavdidamac ki daiwyo, magram sxva, lekvebad monaTluli<br />
biWebi, SeSinebulni dumdnen, da TviTonac gaCumda.<br />
sasacilo mosasmeni iyo da gamecina.<br />
_ ymuilze ioli raa! erTxel did nikanors orasi<br />
mgeli daexvia Turme. imaTi ymuilisagan mTis kalTas<br />
zvavi mowyda da orasive Caimarxa. marto xrovis beladi<br />
gadarCa. didi nikanori yurebSi Caafrinda, zed moajda da<br />
imdeni aWena, sanam sabralo mgels oTxive fexiT zoopark-<br />
Si miiyvanda.<br />
_ geyo miqarvebi! _ saxe braziT moeqca Rorjolas.<br />
_ umal Segaxramuneb, vidre zurgze Segisvamde!<br />
_ winadadeba maqvs! _ TiTi mowafesaviT avwie.<br />
Rorjola eWvianad miyurebs, ainteresebs, ramdens<br />
Sevtopav.<br />
_ ager, ra bevrni varT xrovis wevrebi da... lekvebi!<br />
mxiaruli cxovreba Tu gvinda, saqme unda gaviCinoT. me<br />
vici saqme!<br />
_ daarexvebs axla raimes! _ uSnod gadaawita fucukam.<br />
_ Toxsa da bars ambako agronomic gvaCeCebs xolme!<br />
_ mxari auba qucna Wediam.<br />
_ `sixarulSi~ Tvrameti skolamdeli bavSvia! didi<br />
vaJika xom mfarvelobs vaJika-cqnafas. Cvenc davinawiloT<br />
TiTo-TiTo da vupatronoT!<br />
_ eg rogor? _ Rorjolam yurze xeli miido, viTom<br />
smena damakldao.<br />
_ viTom mamikoebi viyoT, mgloba raSi gvargia...<br />
_ wiTelqudebi viSviloT! _ aWixvinda qucna Wedia.<br />
_ es xom mxolod TamaSia! _ mewyina. _ Tanac patarebic<br />
gaerTobian!<br />
_ Cven Tu mamikoebi viqnebiT, dedikoebic xom moundebaT?<br />
_ ikiTxa lorjgom.<br />
_ mere ra, gogonebic iTamaSeben! _ yoymaniT vTqvi,<br />
Tumca mivxvdi, amaT verafers Sevasmendi.<br />
176 177
_ dedikoebTan kocnaoba SeiZleba? _ sicilis niRbad<br />
gadaiqca pirRia.<br />
_ kocnaoba ra SuaSia, es xom TamaSia! _ gavwiTldi, Tan<br />
sasowarkveTiT davumate: _ ar gindaT, nu gindaT! Zalaa?<br />
axmaurdnen. zogi icinoda, zogi qilikobda da uceb<br />
_ qucna Wediam:<br />
_ iqneb ukve gyavs Svilobili, albaT is patara maimuni!<br />
_ Senze maimuns arc aravis vicnob qveyanaze! _ movuWeri.<br />
qucnas feri ecvala, saCxubrad gamoiwia, magram Rorjolam<br />
Tvalis brialiT SeaCera.<br />
_ nikanor, Cemo bekeka, salazRandarod ar gvcalia.<br />
skolamdelebs SeveSvaT, danarCenebs ki gadasaxadi mainc<br />
vakisrebinoT, Sauriani sulze... visac ar eqneba, TiTo<br />
aliyuri da misi jani... xrovas papirosi Semoelia!<br />
kolofidan bolo sigareti amoiRo, pirSi gairWo,<br />
kolofi ki daWmuWna da moisrola.<br />
biWebi SuriT Seacqerdnen.<br />
papuCi idayvze Semexo, gamafrTxila, meti nu mogdiso.<br />
me ki iseTi vinme var, Tu rame ar momwons, ver davmalav.<br />
_ maTxovari ki ara var, Saurianebi vkribo, me ar minda<br />
aseT xrovaSi!<br />
Rorjolam fucukas asanTi gamoarTva, moukida, sigareti<br />
dinjad moqaCa da nel-nela momabola. gulis siRrmeSi<br />
SiSi mwiwknida, magram utexad Sevcqerodi.<br />
_ maS midixar? _ mkiTxa.<br />
Tavi davuqnie.<br />
_ xom ici, moRalates ra ekuTvnis?<br />
_ morCilebis fici ar damidvia, moRalate rad viqnebi?<br />
_ vinc enas waiRebs, xom ici?<br />
_ vici! _ mtkiced vupasuxe.<br />
siCume Camovarda. Rorjolam mZime xeli aiRo, TiTqos<br />
dartymas mipirebso. loyaze momiTaTuna.<br />
_ magari biWi rom xar, imitom minda Cems xrovaSi darCe!<br />
_ xmaSi xvewna gauria. _ darCi ra, nikanor, Cemi Ta-<br />
naSemwe gaxdebi. ager ramodena virebia, _ merveklaselebisken<br />
gaaqnia Tavi, _ rasac ubrZaneb, imas gaakeTeben...<br />
sityvas gaZlev!<br />
_ ar minda sxvis Wkuaze viaro! _ jiutad gavaqnie Tavi.<br />
sigareti Zirs daagdo, fexiT ise daasrisa, TiTqos<br />
mec egre mipirebda.<br />
_ maS, ara?<br />
Tavi kvlav gavaqnie.<br />
_ lorjgo, Wipo, moiwiT aqeT!<br />
Samugia da kvirikaZe wamodgnen, dabneulebma erTmaneTs<br />
gadaxedes.<br />
_ staceT amas xeli!<br />
biWebi yoymaniT momiaxlovdnen.<br />
_ mglebi xarT, Tu Txebi, gaqaCeT-meTqi! _ dasWyivla<br />
Rorjolam.<br />
_ moeSviT, moeSviT! _ iyvira uceb papuCim, win gamovarda.<br />
_ eg kidev vina gdia? guguli, hka magas Witlayi!<br />
gugulo jiqia, TiTqos amas elodao, gaxarebuli eca<br />
papuCis da CabRuja. biWi asxmartalda, magram guguli<br />
ufro Ronieri iyo da magra eWira.<br />
amasobaSi lorjgom da Wipom xelebi Camavles.<br />
_ maS, ara? _ erTxelac damekiTxa Rorjola.<br />
bage movkume, pasuxi ar vaRirse.<br />
_ magra geWiroT, ar gauSvaT! _ Rorjolam irgvliv<br />
Semomirbina, buqnavda da imeorebda: _ maS, ara?.. maS,<br />
ara?.. _ uceb gamoeqana da zurgze Semomaxta, quslebi<br />
gverdebze momcxo: _ aCu, viro, gaaWene!<br />
simZimisagan kinaRam weli momwyda, gverdebic metkina,<br />
magram ise gavmwardi, arc xma amoviRe, arc nabiji<br />
gadavdgi.<br />
_ aCu, aCu, viro! _ mTlad gadairia Rorjola.<br />
Tavdapirvelad sxvebi SeSinebulni idgnen, mere da<br />
mere gamxiaruldnen, axorxocdnen da TviTonac abuqnavdnen.<br />
178 179
papuCim dro ixelTa, dausxlta acundrukebul gugulis<br />
da Rorjolas zed Camoekida.<br />
amdens xom ver gavuZlebdi. gadavvardi da Rorjolac<br />
gadaviyole, lorjgoc da Wipoc.<br />
xrovis beladma Zirs rexva Tavi. sanam gons movidoda,<br />
fexze videqi.<br />
me da papuCi adgils movwydiT, wre gavarRvieT da<br />
movkurcxleT.<br />
26<br />
xandaxan gaqcevac gamarjvebaa. iqneb Rorjolas ki<br />
ar vebrZodi im dRes verasulas kldesTan. monas SevebrZole<br />
sakuTar TavSi da davamarcxe... ager, dRes, oxotis<br />
zRvaze, moulodnelad qedmaRloba aRmovaCine Cemi<br />
cxovrebis aTvlis sistemaSi. Turme saWiroa sxva rakursiT<br />
Sexedo adamianebs, sxva waxnagiT miubrunde, sxvanairad<br />
gazomo da maSin dainaxav, rom kapitnis TanaSemwe<br />
arc iseTi vinmea, rogoric gegona, da bocmanic mTlad<br />
ipolite kvirkvelia rodia.<br />
iciT, ra aris mecxre talRa? mec ar vici! mecxre tal-<br />
Ras albaT momavalSi vnaxav, roca mxrebze sxva samxreebi<br />
meqneba da uzarmazari rkinis xomaldi Cems nebas daemor-<br />
Cileba. amjerad ki meSvide talRac sakmarisia.<br />
oxotis vrceli zRva TiTqos Seqanda, uzarmazar qvabs<br />
rom Searyeven da masSi Casxmuli siTxe kideebs miawydeba,<br />
ise. iqneb marTlac iryeoda fskeri, kldovani napirebiT<br />
garSemowerili da masSi Casxmuli lurji wyali gamosavals<br />
eZebda.<br />
Cveni xomaldi TiTqos dapataravda. Stilis dros,<br />
wylis gasarkul zedapirze igi didebulad miarRvevda msubuq<br />
zvirTebs, magram saidanRac movarda SvidtalRiani<br />
Stormi da zRva atortmanda, aiyalya wylis kedeli... erTi,<br />
meore, mesame... aisveta, sadRac TavzeviT aiwia, daaskda gembans<br />
da mTelma xomaldma iseTi Wriali morTo, TiTqos didi<br />
uro daartyes da kakaliviT daxeTqeso. hoi, saocrebav, wamis<br />
win ufskruli ganixvna, sadRac qveviT CaveqaneT, magram<br />
momdevno wams talRis Tavze amovtivtivdiT da<br />
guliswamRebi taatiT gavemarTeT momdevno talRisaken,<br />
imis iqiT ki sivrce moebura ufro Semzarav, kolosaluri<br />
Zalis mqone mrisxane stiqions...<br />
diax, unda dameZlia sakuTari me, ganmedevna faruli<br />
SiSi da am dros davinaxe kapitnis TanaSemwe, romelic<br />
nabijebs zambarasaviT moadgamda, stiqiis sigiJes arad<br />
agdebda; da davinaxe bocmani, Cibuxi rom Caqroboda da<br />
misi anTeba ufro anaRvlebda, vidre TavzeviT wamomar-<br />
Tuli talRebi. mivxvdi, adamianTa Sefasebisas ar unda<br />
avCqarde. zedapiri xSirad martivia, siRrmeSi bevri ram<br />
auxsneli da idumali imaleba.<br />
_ rao, mweralo, xom ar geSinia? _ RimiliT mkiTxa<br />
bocmanma.<br />
_ cotaTi ki, amxanago bocmano!<br />
_ mieCvevi, Tavdapirvelad mec meSinoda!<br />
am wuTas oriveni gulwrfelni viyaviT.<br />
_ matroso bJalava, aqedan kiComde CaiareT, naxeT,<br />
yvelaferi rigze Tua gembanze!<br />
_ aris, amxanago bocmano!<br />
ori nabijic ar mqonda gadadgmuli, Tavze civi wyali<br />
TqliSiniT gadmomesxa da amomlumpa. moajirs Cave-<br />
Wide, raTa talRas ar movetace. sifrTxile SiSi ar aris,<br />
vaJkacoba SiSis Zlevaa... kiCosken miviwevdi, rkinis gembani<br />
ki aRma-daRma ise dafrinavda, TiTqos usazomo<br />
saqanelaze vqanaobdi...<br />
180 181
YFOBKB YFOBKB 3<br />
,, ,,he[b ,, he[b vukt,b vukt,b~<br />
vukt,b<br />
im wels Tovli maleve wavida. ori dRe ise dneboda,<br />
TiTqos mixvda, udrood movsulvaro. jer saxuravebidan<br />
Camoilia. loluebs wveTebi kapakupiT gasdioda da mavra<br />
eqTani umcrosi jgufis bavSvebs arigebda, Saqaryinuli<br />
ar gegonoT, nu wuwniT, Torem anginas daimarTebTo. Cais<br />
rigebs Tovl-Wirxli Camoebertya, aqa-iq mdelom da naxnavma<br />
gamoixeda, aWrelda qveyana. miwa daiqsela pawia nakadulebiT,<br />
fexqveS WyapaWyupi rom gahqonda. es uTvalavi<br />
nakaduli mozrdil ruebad ikribeboda da aqamde daleuli<br />
Rele ucbad mopirTavda, napirebi gadmolaxa, sul<br />
liwin-liwiniT Cahqonda fiCxi da neSompala.<br />
devi cirdavam diliT saxsrebis texva igrZno, sicivisagan<br />
aababana. mixvda, sicxiani iyo. sabani mWidrod Semoixvia,<br />
magram ver gaTba. iwva marto da ZagZagebda. smena<br />
iWerda garedan Semosul xmebs. xandaxan kedels miRma<br />
atydeboda CoCqoli. bavSvebi Semocvivdebodnen saZinebel<br />
oTaxebSi. mere xmebi gadainacvlebda, Sesustdeboda,<br />
Tumca ufro mxiaruli, laRi da Tavisufali xdeboda.<br />
ese igi ezoSi daTareSobdnen. anda siwynare Camo-<br />
182 wveboda, saidanRac xmadabali duduniRa ismoda, cxadia, 183<br />
27
samecadino oTaxSi isxdnen da gakveTilebs izuTxavdnen.<br />
zogjer karTan iwyebdnen fxakuns, ismoda Cumi sicili,<br />
WuWrutanasTan ZiZgilaobdnen. erTxelac fanjris SuSas<br />
Crdili daeca, viRaca cnobismoyvare iWyiteboda.<br />
`sixarulis~ cxovreba Tavisi gziT midioda. stumari<br />
albaT aravis axsovda, is ki Tavs zedmetad bargad grZnobda,<br />
xmis amoReba erideboda.<br />
skolidan adre dabrunebulma papuCi eZgveraZem SemoiWyita.<br />
devim gaixara. biWis SeSinebulma sifaTma miaxvedra,<br />
farsagi ram mWirso. mTlad gavarvarebuli iyo,<br />
ofli wyaliviT sdioda, Tumca sicive ver daeZlia.<br />
axlave devi Ziao, damfrTxali papuCi mavra eqTanTan<br />
gavarda. qaqaniT mobajbajda mavra eqTani, Termometri<br />
iRliaSi CasCara, Sublze ofli Sewminda.<br />
_ saavadmyofoSi xom ar ajobebs, mavra deida? _<br />
sacodavad ikiTxa devim.<br />
_ ra gWirs iseTi? _ Tavi yoCaRad daiWira mavram,<br />
Tumca Termometrs rom daxeda, niri ecvala. _ es xom Seni<br />
saxlia, genacvale, ucxo ki ara xar! gripia, meti araferi!<br />
Tu dagvWirda, eqimebs aqeT moviyvanT!<br />
`gripio? _ gaifiqra devim. _ viTom gripisaa es sicxe?~<br />
axlaRa mixvda, es dReebi simSvides TamaSobda. SigniT<br />
ki cecxli enTo da gul-RviZls uwvavda. mere ucbad<br />
raRaca Catyda, TiTqos eleqtrodamcveli gadaiwvao,<br />
ufro im dRidan, roca krebaze arcTu srulyofili saojaxo<br />
portreti ixila. gana pirvelad gaigo, viRacebi bavSvTa<br />
ubedurebaze rom xels iTbobdnen, magram aqamde egona,<br />
mis kerpebs es ar exeboda.<br />
mavra alersianad putunebda, abebiTa da miqsturebiT<br />
Wyipavda.<br />
cirdavam Tvali daxuWa, Tavi msubuqad tkioda.<br />
_ Zalian ki nu aforiaqdebi, mavra deida! _ Cumad,<br />
Txovnis kiloTi uTxra. _ vici me, risia es sicxe. qveyanas<br />
nu aawrialeb, simSvide da aspirini miSvelis, sxva<br />
araferi mWirdeba.<br />
mavra rom gavida, devim sakuTar fiqrs gauRima. xom<br />
gauxangrZlivda es ucnauri mivlineba. isedac didxans<br />
SerCa sabavSvo saxls. ukve orjer darekes Tbilisidan,<br />
ras apirebo. veraferi upasuxa. axla es sicxe daerTo,<br />
vin icis, ramden xans gastanda. grZnobda, `sixarulSi~<br />
gatarebuli yoveli zedmeti wuTi Zafi iyo, bades rom<br />
qsovda mis irgvliv, xel-fexze borkilad edeboda. rac<br />
met xans darCeboda, ufro Zneli aRmoCndeboda aqedan<br />
wasvla. ra Tqma unda, arc dedaqalaqi daiRupeboda<br />
umisod, gazeTsac aravin mixuravda; an ra qarvaslebi<br />
hqonda iq datovebuli, ra simdidre daegrovebina. TumcaRa<br />
cxovrebis Cveuli ritmi igive qarvaslaa, misi daTmoba<br />
arc ise iolia... TviTonve gaukvirda fiqris ase Semobruneba.<br />
netavi vin exveweboda, darCio! albaT, imas<br />
natrobdnen, maleve gaudgebodes Tavis gzas, mogve-<br />
Svebodeso...<br />
viSviSiT Semovarda deida vara. wagrZelebuli landiviT<br />
Semohyva pisti qardava. langari mohqonda, dadga<br />
magidaze da uCumrad gaiZurwa. varvaras mousvenarma<br />
wrialma mTeli oTaxi aavso, Tan ratratebda, Tan Cais<br />
WurWels awkarunebda.<br />
_ ra mogivida, biCo, gacivdi? araperia, opli moidine<br />
da gagivlis!<br />
mada mTlad gaqroboda, magram varvaras Semotevas ve-<br />
Rar gauZlo, SoSiasaviT uRebda pirs, qali ki kovziT Crida<br />
CaiSi CafSvnil Rvezels, Tan yovel lukmas moayolebda:<br />
_ Came, Cirime, Came!<br />
gaaxsenda devi cirdavas: igi kvlav pataraa, iseTi<br />
patara, skamze zis da, romc moindomos, ver Camofofxdeba.<br />
win cxeli wvnianiT savse maTlafa udgas, orTqli asdis.<br />
magidis meore mxares qali bavSvs aZalebs _ `Wame,<br />
Wirime, Wame!~ bavSvi Wirveulobs, piri ganze miaqvs, iTxupneba.<br />
devis aravin eubneba, Wameo, zis gadrunCuli,<br />
dahyurebs TefSs da elodeba... uceb tirils iwyebs.<br />
aravin icis, ratom tiris, iqneb TviTonac ar icis...<br />
184 185
devim saxe kedlisaken miabruna, yrud warmoTqva:<br />
_ meti ar minda! gmadlob, deida vara!<br />
varvaras kovzi haerSi gauCerda, daZaleba ver gabeda,<br />
dafacurda.<br />
_ cavedi, Cirime, male sadilia!<br />
mogvianebiT cisia devdarianma Semoixeda moridebiT.<br />
karis Zgides mieyrdno, xom araferi gWirdebaTo, hkiTxa.<br />
devim saTvale gaiswora. ise uyurebda, TiTqos gadabrunebul<br />
binoklSi xedavso. qaliSvili Zalian Sors Canda<br />
da momxiblavad patara iyo.<br />
_ Seni qorwilis Tamada mainc viqnebi, fifqiav! _<br />
gaexumra. _ manamde movRonierdebi!<br />
_ ih! _ gawiTlda cisia. raRac undoda eTqva, magram<br />
am dros elikoc movida da cisia karSi gasxlta.<br />
viTomc araferio, elikom kari zurgiT mixura. Tef-<br />
Si mohqonda, yvelian kverebs cxeli orTqli asdioda.<br />
_ Zalian manebivreb, eli! _ xelze xeli daado devim.<br />
eliko wamiT gayuCda. xeli ar wauRia, uxerxulad Caicina.<br />
_ kargi gogoa es cisia!<br />
_ ki, kargi bavSvia! _ daudastura devim.<br />
_ bavSvi ki aris, magram didxans ar mouwevs lodini,<br />
soflis biWebi ise arian dageSilebi, kbilebs ilesaven!<br />
_ vin biWebi? _ TviTonac gaukvirda, ise moxvda<br />
gulze.<br />
_ ratom Seicxade? _ elikos xmaSi dacinva gakrTa.<br />
_ aseTi gogo bevri ki ar dadis Cvens sofelSi!<br />
_ ra Cemi saqmea! _ Tavs Zala daatana, gulgrilad<br />
eTqva, mere xumrobiT niSni mougo: _ am sofelSi lamaz<br />
gogoebs didxans ar aclian. Sen xom Zlivs moaswari skolis<br />
damTavreba, Camogiqrola raSze amxedrebulma ipolitem<br />
da...<br />
_ dacinvas kaci ar mouklavs! _ Txeli bageebi daebrica<br />
elikos, wamier dauSnovda.<br />
sikerpe dalanda devim am cvalebadobaSi, mixvda,<br />
saTqmeli unda gamoezoma.<br />
_ siymawvileSi yovelive sxvanairad Cans, _ elikos<br />
sityvebSi gulistkena ismoda, _ ipolite ki... me arafers<br />
vnanob, esaa, eWviani uqnia RmerTs.<br />
_ mTavaria, mamaSens Tu Seewyo.<br />
_ giJdebian, ise uyvarT erTmaneTi. _ sicrue metad<br />
aSkara iyo da elikom ucbad moWra: _ mTavaria, me da ipolite<br />
SevewyoT erTmaneTs, mama ki... eh, dagviberda dianozi!<br />
_ amiT risi Tqma ginda?<br />
_ ipolite rom ara, vin icis, am saxlis saqme saiTken<br />
wavidoda. mTeli tvirTi Cems qmars awevs mxrebze!<br />
`ese igi, sadaveebi ipolites uWiravs, _ daaskvna<br />
devim, _ da mogebac, raRa Tqma unda...~<br />
_ maS, dagviberda gvirgvinosani da ipolitea ugvirgvino<br />
xelmwife! _ Tavi mainc ver Seikava qilikisagan.<br />
elikos wyena Seatyo da saTqmels gadauxvia: _ uWkuobaa,<br />
lamazi qali gestumros da mTeli saaTi qmarze alaparako!<br />
_ kai eSmaki xar! _ TiTiT daemuqra eliko. _ mag eSmakobas<br />
girCevnia, es kverebi ar gaacivo. wavedi, Torem ipolitem<br />
rom Semomiswros, marTlac ras ifiqrebs!<br />
_ ase mgonia, _ devim majaze sustad mouWira xeli,<br />
_ rom im Senma ipolitem piradad wamarTva raRac!<br />
_ qalaqurad mogiqargavs ena! _ xeli gamostaca qalma<br />
da karisaken gaemarTa.<br />
_ eli! _ xmadabla miadevna devim. _ rac aq gamovikete,<br />
mgonia, raRacebi moxda!<br />
qali Seyovnda, moixeda, winandeli momxiblveloba<br />
dahkargoda.<br />
_ ra unda momxdariyo?<br />
_ im krebis Semdeg... dianozi nawyeni darCa.<br />
_ ho, ra vici, Tavis oTaxSia gamoketili da... dakakunebisa<br />
meSinia! _ da uceb braziT: _ netavi es wveri<br />
mogeparsa, ra modaa, sofels TvalSi eCxirebi!<br />
186 187
karSi swrafad gasxlta da gaijaxuna.<br />
devim wverze xeli moisva. cota xans ver daioka gulis<br />
Cqrolva. ra iyo es? ase ratom ilaparaka? ram ubiZga?<br />
ra Surs am ipolitesi? `marTlac unda gaviparso!~ _ gadawyvita.<br />
`TbilisSi verc micnoben!~ _ es fiqri sadRac<br />
Sors gakrTa, zed ki daefina ufro mniSvnelovani, feriscvalebis<br />
mauwyebeli _ `diaxac, sul sxvanairi kaci sWirdeba<br />
`sixaruls~.<br />
saRamos sicxe isev Seubrunda, papuCi eZgvereZe moaxmobina.<br />
_ nu geSinia, gripi ara mWirs! _ uRonod uTxra.<br />
_ me ar meSinia! _ biWi TvalebgafarToebuli dahyurebda.<br />
_ marto ar damtovo! _ sTxova devim.<br />
_ ar dagtoveb!<br />
sabnidan ofliani xeli gamoacoca, biWis civ xels<br />
sustad moefera.<br />
_ es yvelaferi nervebia, gamivlis!<br />
papuCim Tavi dauqnia.<br />
_ ginda davZmakacdeT?<br />
_ diax!<br />
devi didxans uyveboda raRacas. saTqmels Tavi da<br />
bolo ver moaba. sanam rames ityoda, wina naTqvami aviwydeboda.<br />
TviTonac xvdeboda, mabodebso, magram ena ver<br />
gaeCerebina. gaoflili saTvalis miRma biWis mfrTxal<br />
saxes uyurebda da uceb _ netavi ras vawvaleb bavSvso,<br />
_ gaifiqra.<br />
_ ho, kargi, wadi axla, daiZine!<br />
es Tqva da meti araferi axsovda. dilauTenia gamoeRviZa.<br />
Tavi gansawmendelSi gavliliviT igrZno. gonebac<br />
gadaewminda, guli Tanabrad ucemda.<br />
oTaxSi Rumeli RuRunebda, mSrali, Tbili haeri idga.<br />
`ra iyo, ra damemarTa?~ _ wynarad gaifiqra.<br />
cotcotaobiT ixsenebda yovelives.<br />
bundovani ferebi ver gaarCia da xelis faTuriT<br />
saTvale moZebna.<br />
iqve, skamze mokuntuls eZina papuCi eZgveraZes.<br />
uyura, uyura devim da, TviTonac ar icoda ratom,<br />
guli auCuyda...<br />
Tavi maRal baliSze miedo da miyurebda. saTvale Zirs<br />
davardnoda. mzeras Zabavda, mivxvdi, vera mcnobda. saTvale<br />
mivawode da maSinRa micno.<br />
_ nikanor, mec oblis zRapridana var!<br />
_ diax, vici!<br />
vicodi, ra Tqma unda, ufro im warmosaxvis wyalobiT,<br />
mavra eqTans rom dahqonda Tavisi mexsierebiT.<br />
_ Tqven zRapridan gadmogordiT... sadguris skamze!<br />
xis skami iyo da roca zed daebertyeT, getkinaT kidec.<br />
zRapridan gadmosvla ufro iolia, vidre gadmogoreba,<br />
araferi getkineba. samwuxarod, siaruli jer ar icodiT<br />
da Tqvens tirilze xalxi Seiyara. maRali, SavulvaSa milicieli<br />
Tavze wamogadgaT. visia es biWi, afsus ra deviviT<br />
balRiao, Tqva. iqneb marTlac devebma Camoiares da<br />
deda-devs abgidan gadmouvardiT...<br />
cirdavas TiTqos SeuRitineso, uRonod gaecina.<br />
_ eg vina yofilxar, kaco?!<br />
_ Cumad da mSvidad iweqiT! _ mkacrad vubrZane. _<br />
ase Tqva mavra eqTanma, magas sruli simSvide moarCenso...<br />
oRond jer es abi gadaylaposo!<br />
abs wyali morCilad daayola, kvlav baliSze miesvena.<br />
_ Tqven Cumad iweqiT, me ki gagarTobT! Cemi ratrati<br />
Tu mogbezrdaT, TqviT da Cem magier isev papuCi daskupdeba...<br />
eZgveraZe?.. ki, marTlac misi gvaria! ar mogwonT?<br />
me ki momwons da... Cemze erTi wliTaa umcrosi, magram Zmebi<br />
varT... rogori Zmebi?.. erTad vTamaSobT, me Cems Tavgadasavals<br />
vuyvebi, is ki mismens. laparaks ra fasi aqvs, Tu<br />
aravin mogismina!.. papuCi ai, aseTi biWia! _ ceri avwie. _<br />
me rom uSvilo viyo... _ cirdavas gaeRima da Secdoma<br />
188 189
swrafad gamovaswore: _ me ki ara... didi rom viyo da<br />
Tanac uSvilo, papuCis viSvilebdi... ratom iRimebiT?..<br />
iseTi marTali biWi meore ar moiZebneba!.. Seni gulisaTvis<br />
WaSi CaZvreba. erTxel, iciT, ra SeemTxva?.. eZgveraZes<br />
eZebda da ejibiZes waawyda!.. Tumca sxva dros giambobT,<br />
roca ukeT iqnebiT!.. me? _ ucbad moviwyine, laparakis<br />
xalisi damekarga. _ ara, me aravis veSvilebi!<br />
mogvianebiT Cemi adgili mamuka giorgaZem daikava.<br />
cirdava am dros Tvlemda da cvlileba ver SeamCnia. `ara,<br />
me aravis veSvilebi!~ _ TiTqos ramdenjerme Caesma sevdiT<br />
Seferili sityvebi da gaRizianebiT daekiTxa: `ratom,<br />
ratom ar eSvilebi?~ pasuxad ki mamuka giorgaZis<br />
Semcbari xma moesma:<br />
_ me mekiTxebiT?<br />
gons moego da karga xans arkvevda, axla vinRa mpatronobso.<br />
gaofliliyo da sTxova, baliSis qveS cxvirsaxoci<br />
midevs da momawodeo.<br />
mamukas CanTa Tan wamoeRo, wigni muxlze gadaeSala<br />
da gakveTils Cumad izuTxavda.<br />
_ mamuka, erTi es miTxari, ra kacia nikanori?<br />
_ kargia, pat... _ mamukam wigni daxura, magram TiTi<br />
Sig hqonda garWobili.<br />
_ papuCi?<br />
_ isic kargia, pat...<br />
_ Sena?<br />
_ ra vici! _ mxrebi aiCeCa da moulodnelad daamata:<br />
_ saSualo minda davamTavro, aqedan ki profteqnikurSi<br />
gvagzavnian!<br />
`mec xom profteqnikurSi wavedi!~ _ gaifiqra cirdavam.<br />
Tvali mielula. biWis naTqvami tvinSi zoziniT<br />
moZraobda: _ `profteqnikurSi? ra uWirs mere!.. dianozs<br />
vTxov, datovos, barem saSualoc daamTavrebinos...<br />
eger cisias xom daamTavrebina!~<br />
cisia natvrasaviT gaaxsenda. TviT saxeli moswonda,<br />
es xuTi bgera _ cisia. gogona marTlac ciT movlenili<br />
Canda. uxmod iwva cirdava, mamukas wignis gaSariSureba<br />
Tu ufrTxobda fiqrs. TavisTvis aTasjer imeorebda am<br />
xuT bgeras, gemos usinjavda. mere saxels TviT xati mohyva.<br />
moeCvena, rom cisia idga mis winaSe. Txeli labada<br />
ecva, gamWvirvale, axlaxan gamovida wvimidan da wveTebi<br />
TmebSi ubrwyinavda. `Segcivda?~ _ TanagrZnobiT hki-<br />
Txa cirdavam. gogonam Tavi dauqnia, labada gaiZro, skamze<br />
gadaafina. Turme tanze Txeli, farfata kaba ecva.<br />
swori, SxvarTi fexebi gamouCnda. cerze Sedga, xelebi<br />
zeviT aswia da adgilze TeTr gedad Setrialda.<br />
_ cisia, _ waiCurCula cirdavam. buranidan Znelad<br />
gamodioda da ver gaerkvia, kvlav mamuka ijda mis win,<br />
Tu sxva vinme. Zlivs gaarCia gogonas bavSvurad momrgvalebuli<br />
loyebi. icno, Tumca sicxian tvinSi mexsiereba<br />
dasusteboda da saxeli ver gaixsena:<br />
_ romeli xar?<br />
_ mimoza!<br />
_ vin mimoza?<br />
_ kacia!<br />
_ ho, mimoza kacia... _ gaimeora cirdavam. _ didi<br />
xania, rac mamuka wavida?<br />
_ amwuTas gavida, samecadino aqvs!<br />
_ me ki cisia damesizmra! _ Tqva cirdavam. _ rogor<br />
fiqrob, cisia minaxulebs?<br />
mimozam Tvalebi daxara, TiTqos viwro bilikze hos<br />
da aras Soris gaiarao, Tavi dauqnia:<br />
_ ho!<br />
mzes mieficxa. Tbili sxivebi iRvreboda cidan da<br />
devi cirdavas ZarRvebSi moZraobda. jerac sisustes<br />
grZnobda. ganZreva ezareboda, mTeli arsebiT miscemoda<br />
drois auCqarebel dinebas... gamozafxulda. ezo<br />
lbili, norCi mdeloTi daifara. xasxasa, mwvane ferze<br />
Tvali isvenebs. saocari simyudrovea. bavSvebi skolaSi<br />
190 191
arian. ezos mopirdapire kuTxeSi tatiana yaliCava darajobs<br />
skolamdelebs. TviTon skamze zis, Tvlema ereva.<br />
patarebs ki wre SeukravT da Seuwyobeli xmebiT mRerian<br />
_ `zilina, zilina...~, rac odnavadac ver arRvevs sayovelTao<br />
siwynares.<br />
_ zilina, zilina... _ monotonurad, mowyeniT mRerian<br />
patarebi. gogonebi ufro wvril xmebs gamoscemen,<br />
biWunebs ki simRera da wreSi triali aRar ainteresebT.<br />
skamze mZimed Seirxa tatiana yaliCava. pirze xeli<br />
itaca, raTa mTqnareba CaexSo da qurdulad mimoixeda,<br />
vinme xom ar miyurebso.<br />
devi cirdava uyurebda!<br />
qalma raRac gadaulaparaka bavSvebs. wre SeCerda, uceb<br />
gaskda, daiSala, biWebi gamocvivdnen da mimoifantnen.<br />
gogonebma wre kvlav Sekres da amRerdnen:<br />
_ zilina, zilina...<br />
axla ufro sufTad da xmaSewyobilad mRerian... Savgvremani<br />
eTeriko, qerakululebiani naili, daWorflili<br />
mamisTvali, TmaburZgla goguca, wablisferTmiani Teona,<br />
enaClifina mokona, pawawina marixi... angelozebis<br />
wvrili xma haerSi hkidia...<br />
gaeRima devis, sakuTari mexsiereba Seaqo. saTiTaod<br />
axsovda patarebis saxeli da gonebaSi roca CamoTvlida,<br />
TiTqos simReris teqsts imeorebda... axla biWebis gamocnobas<br />
Seecada: daTuCi cqifuriSvili yvelas fexebSi edeba,<br />
wamdauwum kotrialobs, Tan mxiarulad Wixvinebs; vaJika-cqnafa<br />
aqeT-iqiT dasunsulebs; nukri bumbuliviT msubuqia,<br />
TiTqos dafrinavs, magram uceb sunTqva ekvreba da<br />
Cerdeba; maSinve miuswrebs wkipurta, xels Seaxebs; nukri<br />
kvlav gafrindeba, yurpartyunas mieweva; pirdaRebuli<br />
yurpartyuna gons gvian modis da serioJas gadauWris gzas;<br />
`Cur, ne ia!~ _ rusulad iZaxis serioJa da iqve vasikos stacebs<br />
xels; oriveni ecemian; vasiko ufro Ronieria, xelebidan<br />
uZvreba. serioJa sosikas gadaawydeba; sosika _ zviads,<br />
zviadi _ laSas... amas fexi stkiva, swrafad ver dar-<br />
bis, gaibuseba, moiwyens. vaJika-cqnafa moirbens, Tavs<br />
daaWerinebs da ase grZeldeba usasrulod...<br />
`iqneb es sul sxva niWia!~ _ ukvirs devis. bavSvebis<br />
damaxsovrebis niWic arsebobs iqneb, radgan aqamde Tu<br />
rames uCioda, swored rom mexsierebas.<br />
tatiana yaliCavas xelebi mucelze uwyvia. CumCuma<br />
efereba Tavisas, jer ardabadebuls. iman, albaT, patarebis<br />
yiJini gaigona da TviTonac pawia fexebs iqnevs...<br />
SekrTa devi, fiqri gauwyda. mravala papaskiri maSinRa<br />
SeniSna, roca Crdili daeca.<br />
qali skamze Camojda. vaJi salamis niSnad wamoiwia da<br />
kvlav dajda.<br />
_ Tavs valdebulad vTvli, mogibodiSoT! _ civi<br />
TavazianobiT daiwyo papaskirma. _ albaT unda menaxulebineT,<br />
magram vifiqre, zedmetad ar Sevawuxo-meTqi.<br />
_ rogor gekadrebaT, Zvirfaso mravala! _ Sinaurulad<br />
Seepasuxa devi. _ araviTari valdebuleba Cems mimarT<br />
Tqven ar gakisriaT. piriqiT, vici, zedmeti bargi<br />
aRmovCndi. ra vuyoT, SeuZlod vin ar gamxdara. simarTle<br />
giTxraT, TqvenTan saubari mewada, gansakuTrebiT im krebis<br />
Semdeg. amas sxva droisaTvis gadavdeb. ise sustada<br />
var, raime rom wamomcdes, vaiTu damsajoT kidec, saqmeze<br />
rom midges, bavSvic momereva!<br />
mravalas calybad gaeRima, Tumca amas misi seriozuloba<br />
iotisodenadac ar Seucvlia.<br />
_ Tqven xumroba gyvarebiaT!<br />
_ diax, aseTi xumara gamaCina ufalma! _ devi xmadabla<br />
laparakobda, Zalas izogavda. _ albaT, TviTonac<br />
xvdebiT, ra unda SegekiTxoT. rogor fiqrobT, Zvirfaso<br />
mravala, bodiSi rom ase mogmarTavT, boco kakulia<br />
ras gamorCeba aqedan, vinmes iaraRi xom araa?<br />
_ Tqven fiqrobT, rom bocos dainteresebuli piri<br />
iyenebs?<br />
_ xom dasaSvebia?<br />
192 193
_ cxadia, erT-erTi dainteresebuli piri meca var.<br />
hkidia, WaRara Tavi dabla dauxria, muxlebze dawyobil<br />
_ mravalas arc gauRimia, ise Tqva. _ direqtoris moad-<br />
kotita xelebs dascqeris...<br />
gile, ZilSic direqtoris savarZeli rom esizmreba!<br />
Saragzidan xmauri moisma. ufrosjgufelebi brun-<br />
_ ase sulac ar mifiqria, magram, raki TviTon ambobT,<br />
debian skolidan. win cisia devdariani mouZRveba. ukve<br />
xom dasaSvebia...<br />
gamouzafxulebia, yavisferi, naqsovi Jaketi acvia. naTe-<br />
_ ginda damijereT, ginda ara, _ mravalas loyebi<br />
Seefakla, _ sulac ar mawyobs direqtoroba! ratom? Cemi<br />
xelfasi direqtorisas kapikebiT CamorCeba, pasuxismgebloba<br />
ki direqtors meti awevs. rame rom moxdes,<br />
direqtors moxvdeba rozgebi. dianozi kldesaviTaa, magli<br />
dRea da wiTeli yelsaxvevi uxdeba, ufro norCsa da<br />
ubiwos aCens. Tamuna qarCavasTvis Cauvlia xeli. Tamuna<br />
ibuseba. biWebma albaT TmaSi mowiwknes. iseTi lamazi,<br />
talRovani Tma aqvs, Zalauneburad wascdebaT xeli.<br />
amaT or-orad Camwkrivebuli gogonebi mohyvebian.<br />
is CrdilSi myudroda vgrZnob Tavs.<br />
duduna cqifuriSvili, ra Tqma unda, JuJuna cqifuriS-<br />
_ kargi, moveSvaT amas, magram is miTxariT, rac im<br />
vils mihkedlebia. verc ifiqreb, debi rom arian, Tumca<br />
krebaze iTqva, Seesabameba sinamdviles?<br />
Zalian Tu daakvirdebi, saerTos aRmoaCen, cqifuriS-<br />
mravala arc axla aRelvebula.<br />
vilebisas, funTuSadan moyolebuli daTuCimde yvelas<br />
_ zogi ki, zogi gazviadebuli meCveneba. kaci rom<br />
rom etyoba. erTTavad xorcsavseni arian (biWikos gar-<br />
Cxrekas daiwyebs, sad naxavT iseT dawesebulebas, nakls<br />
da), TiTqos nugbar-nugbari saWmeliT ikvebebodnen. al-<br />
rom ver gamoCxrek...<br />
baT, kargad Seirgebdnen, rasac iRbali SeaxvedrebdaT.<br />
_ aseTi dawesebulebebi me minaxavs, magram amas Tavi<br />
debs fexdafex gvrito papuaSvili da Wata ciramua mo-<br />
davaneboT. mxiblavs Tqveni pirdapiroba. rac avad gavxhyvebian.<br />
gvritos gvritTan saerTo araferi aqvs, eSmakis<br />
di, meCveneba, rom raRac xdeba. elikom miTxra, dianozi<br />
kerZia, Tu rame ar gaafuWa, ver moisvenebs. Wata ciramuas<br />
Caiketao. ras niSnavs es? mikvirs, rom ar minaxula!<br />
ki mwvaneze mwvane Tvalebi ukiafebs mocucqnul saxeze,<br />
_ dianozi gagvebuta! _ ubralod Tqva mravalam da<br />
rac metad ucxo iers aZlevs... SavTvaleba anuSs pirvel-<br />
Caicina. qalis sicili pirvelad moesma devis da gaukvirklaseli<br />
nataSa menabde mohyavs. amas winsafari gardida.<br />
mravalas sicili uxdeboda.<br />
gardmo melniT mouTxupnia, tuCzec melnis kvali aqvs,<br />
_ rogor gagvebuta?<br />
kalams pirSi Tu iCrida...<br />
_ xom iciT, kaci rom asakSi Sedis, bavSvs emsgavseba.<br />
cisia xandaxan SeCerdeba, ukan ixedeba, biWebs uwyre-<br />
dianozi gagvebuta, zis Tavis oTaxSi da aRar gamodis.<br />
ba, xan erTs uZaxis, xan meores. mTel Saraze gafantu-<br />
_ da Tqven gindaT, rom me SemogirigoT? _ mixvda<br />
lan, wesrigs ver eguebian.<br />
devi.<br />
ager miSikos qveda tuCi Zirs daswevia, nerwyvs ver<br />
_ gagigoniaT, direqtori bavSviviT ibutebodes? _<br />
ikavebs; jibo mosuliSvili gadabmuli warbebqveSidan<br />
kiTxva Seubruna mravalam.<br />
ise iyureba, TiTqos mRvimeSi ziso; valeriko gagloevs<br />
_ nu miwyenT da, sanam dianozi TviTon ar momixmobs...<br />
gatkicinebuli loyebi ahRvivebia; romaniko barnabiS-<br />
mere, mravalas wasvlis Semdeg, Seecada warmoedgina<br />
gabutuli dianozi. ai, patara biWiviT taburetze Camomjdara<br />
es amodena berikaci, loyebi da Rababi fena-fena<br />
vils skolis bufetidan Rvezeli wamouRia da gza-gza<br />
ilukmeba. axla rwyila movardeba, cota momifCxvenio,<br />
Seexveweba. sikom da omikom karSi Semosvla ar ikadres,<br />
Robeze gadmoeSvnen. Wukia dasunsulebs biWebs Soris,<br />
194<br />
TiTqos ynosviT eZebs raRacas. ZRviki da qvaTi, erTi ma-<br />
195
Tlac moZRunkuli, meore _ godora, xelixelgadaxveulni<br />
moemarTebian.<br />
cisias nabiji ereva, wiTldeba, ucxosi rcxvenia.<br />
_ rogor brZandebiT?<br />
_ gaRma gasvla gadavifiqre, fifqiav, gamoRma vrCebi!<br />
_ devis eRimeba.<br />
bavSvebma Caiares. wavida cisiac. karga xans Tvalwin<br />
edga naTeli xati... cisia Saragzaze bavSvebTan erTad...<br />
cisia WiSkarSi Semodis... cisia mis win dgas (is ki batonkaciviT<br />
ijda da arc wamomdgara!)... cisia midis... cisia<br />
kibeze... Zlivs moiSora es uwyveti zmaneba... uceb nikapze<br />
xeli moisva da `marTlac ra berikaciviT wvermoCaCuli<br />
davdivar!~ _ ukmayofilod gaifiqra.<br />
naxevari saaTis Semdeg, sarkis win sul sxva cirdava<br />
idga, aTi wliT gaymawvilebuli. `aseTi ki movewonebi elikos!~<br />
_ am gafiqrebam sixaruli ar agrZnobina. arad uRirda<br />
arc elikos mowoneba, arc mravalasi, arc romelime<br />
sxva qalisa... `is ki jer bavSvia!~ _ sevdianad dasZina...<br />
28<br />
papuCis Tavgadasavali maSin veRar vuambe cirdavas,<br />
sxva droisaTvis Semovinaxe. ambavi ki aseTi iyo:<br />
sxva oboli bavSvebi erTTavad dedikoebs Tu eZebdnen,<br />
papuCi eZgveraZes mamiko enatreboda. biWis warsuli<br />
bneliT iyo mosili, sakuTar asaval-dasavalze araferi<br />
icoda. Tavisi arasruli Tormeti weli lodinSi<br />
gaatara, iqneb im uamrav kacebSi, aRma-daRma rom mimodian,<br />
erTi vinme Seyovndes, Tavze xeli gadamisvas da<br />
miTxras, mama var Senio. samwuxarod, aravin gaCerebula,<br />
veravin moicala misTvis. arada, ra xarjebSi Cavardeboda?<br />
papuCis nekaTiTisodena araferi sWirdeboda, garda<br />
imisa, rom mamas earseba. Semoxedavda, gauRimebda (ulvaSebSi<br />
CaiRimebda), xmadabla, SeTqmuliviT dauZaxebda:<br />
`papuCi, Svilo!~ an piriqiT, mkacri, gamafrTxilebeli<br />
kiloTi: `papuCi!~ asarCevi mamiko sadaa da iqneb mTlad<br />
iseTi Sexvedroda, yurs rom auwevda. mere ra!.. mamiko<br />
mainc mamikoa!.. erTxel isic SeSurda, Wukias rom wamoscda:<br />
`me ki mamikom gemrielad mimbegva!~ oRond mamiko hyoloda,<br />
Tundac gemrielad miebegva...<br />
soflis centrSi, skolasTan, ucnobi berikaci gamoelaparaka.<br />
berikacs saqme araferi hqonda, dagvianebul<br />
avtobuss elodeboda da mowyenilobisagan ybebi uskdeboda.<br />
ra gvari xaro, uinteresod hkiTxa. biWis gvari eucnaura<br />
da gamococxlda. ama da am sofelSi parTen eZgveraZe<br />
rom cxovrobs, ra aris Senio. biWma yuri cqvita,<br />
soflis saxeli gonebaSi CaibeWda. Sorebeli naTesaviao,<br />
upasuxa. cota fiqris Semdeg TavisTvis daaskvna, na-<br />
Tesavi iqneba, aba rao, Tan sityva `Sorebeli~ CamoaSora.<br />
im dRidan mousvenrobam Seipyro, Cumi dardi Seepara,<br />
TqmiT ki aravisTan gaumxelia. erT mzian diliT ki dahkra<br />
fexi da gadaikarga.<br />
dianozma milicia Seyara, rkinigzis sadgurebze eZebdnen<br />
dakargul biWs. matarebeli sul ori mimarTulebiT<br />
midioda, magram am or mxares bare orasi sadguri gamwkrivebuliyo.<br />
papuCi matarebels arc gahkarebia. egona, dedamiwis<br />
zurgze sadac ginda, fexiTac mivaRwevo. zRva ar hqonda<br />
gadasacuravi da arc Tovliani qedebi _ gadasalaxi.<br />
midioda da yovel Semxvedrs ekiTxeboda. zogma aRma miaswavla,<br />
zogma _ daRma. ase iwanwala, sanam sabavSvo saxlis<br />
isedac usaxuri tansacmeli Camoefxriweboda da<br />
mTlad maTxovars daemsgavseboda. bolos marTlac miaRwia<br />
im sofels, CaaTava viwro orRobe da parTenas WiSkari<br />
SeaRo.<br />
guli ufancqalebda. TviTonac ar icoda, risi unda<br />
Sineboda, magram muxlebi moudunda.<br />
patara, mwvaneaivniani saxli miwas erTi safexuriT<br />
scildeboda. safexuris magier jorko ido. ezos kuTxe-<br />
196 197
Si, xurmis motitvlebul CrdilSi kidev erTi mozrdili<br />
jorko egdo, irgvliv SeSa da nafoti eyara. SeWaRaravebuli<br />
kaci ijda jorkoze, TuTuns eweoda da biWisaken<br />
iyureboda.<br />
ferxTiT uzarmazari, bombora ZaRli dawoliliyo,<br />
ena gadmoegdo da isic biWisaken iyureboda.<br />
papuCi umweod SeCerda, ar icoda, rogor moqceuliyo.<br />
ZaRli zantad wamoimarTa, gaizmora da auCqareblad,<br />
yoymaniT wamovida, TiTqos ver gadaewyvita, es patara<br />
biWi gadaeylapa Tu ara.<br />
papuCis SiSisagan gaaciva, icoda, gaqceva ar SeiZleboda.<br />
ZaRli welamde swvdeboda, drunCi zed Wipze miado<br />
da usuna, Tan Cumi Rrena gamosca.<br />
biWi dambladacemuliviT idga, kaci ki xmas ar iRebda.<br />
karga xani gavida ase. ZaRlma Caiwkmutuna, patrons<br />
Seaxsena, ratom arafers mkarnaxobo, Tavi ganze gaswia<br />
da erTi orjer gamafrTxilad Sehyefa _ TiTqos daiquxao.<br />
aravin arafers ambobda da ZaRlmac interesi dakarga,<br />
biWs ganawyenebuli gaSorda, kvlav gawva, Tavi TaTebze<br />
dado da Tvalebi milula.<br />
mxolod amis Semdeg SeinZra kaci, brZanebis kiloTi<br />
uTxra:<br />
_ moi aq!<br />
papuCim fexi Zlivs gadadga, moridebiT miuaxlovda.<br />
_ maTxovrob?<br />
biWma Tavi gaaqnia.<br />
_ ma aq ras Semoexete?<br />
_ parTen biZias veZeb, eZgveraZes! _ Zlivs amoRer-<br />
Ra papuCim.<br />
_ parTena var me, oRond eZgveraZe ki ara, ejibiZe! _<br />
kacma farTod gaiRima, Tvalebi ki iseTive kuSti SerCa.<br />
_ miTxres, eZgveraZeo! _ sacodavad daiknavla papuCim.<br />
_ ki iyvnen aq eZgveraZeebi... Cems dabadebamde! axla<br />
me var aqaurobis baton-patroni! raxan moxvedi, aiRe najaxi<br />
da SeSa damiCexe!<br />
najaxi iqve egdo. papuCim SeSas dahkra. Sioda, kuWi<br />
ewvoda. Zala ecleboda, magram sxva ra gza hqonda, najaxs<br />
uxmod iqnevda. kaci TuTuns eqaCeboda da SigadaSig nafotebSi<br />
awitebda.<br />
_ maS, eZgveraZes eZebdi, ara? _ niSnismogebiT daekiTxa.<br />
_ diax!<br />
_ rad gindoda? ejibiZe riTia viTom uaresi?<br />
_ eZgveraZe var me!<br />
ejibiZe mcire xniT gaCumda. tuCis kuTxeSi Rimili<br />
mihyinvoda. biWisaken arc mouxedavs, ise uTxra:<br />
_ sul erTia mai, eZgveraZe Tu ejibiZe! gSia? age, puri<br />
da yveli, iToxlave!<br />
iqve, jorkoze gazeTi gaeSala. zed puris gamxmari<br />
natexebi, Txlad daWrili yveli da kombostos mwnili<br />
eyara. yvels buzi ajdeboda mxiaruli bzuiliT.<br />
biWma najaxi dado, buzs auqSia da yveli da puri aiRo.<br />
_ Soridan modixar? _ kvlav alaparakda ejibiZe. _<br />
zedac getyoba, damSeuli rom xar! vin gamogiSva mere,<br />
mSobeli ara gyavs?<br />
biWma Tavi gaaqnia.<br />
_ ara gyavs? maS, upatrono yofilxar? Ramis gasaTevi<br />
ar geqneba! guli ar gaitexo, ager araa saxli?<br />
amas rom ambobda, pirisaxeze kunTi ar Serxevia. am<br />
mcire xnis manZilze nikapze WaRaranarevi burZgli amouvida.<br />
TvalebSi yinulis patara natexebi edo da papuCis<br />
eSinoda am kacisa.<br />
_ moica! _ moulodnelad wamoxta, saxlisaken gaqanda<br />
da karSi gauCinarda.<br />
amasobaSi bombora ZaRls mobezrda Tvlema. wamodga,<br />
gaizmora da stumars xelaxla gasacnobad moadga.<br />
198 199
papuCim wamodgoma veRar gabeda. ZaRlma dasuna da<br />
biWs rom yveli da puri eWira, usindisod piri utaca. Wamda,<br />
Tan Cumad iRrineboda, aqaoda ar gainZre, Torem<br />
Senc zed mogayoleb, lukmadac ar meyofio.<br />
xiTxiTi moesma. maspinZeli gamosuliyo da Soridan<br />
uyurebda biWis sacodaobas. xelSi salesi qva, Tungi da<br />
uzarmazari namgali eWira.<br />
_ ai, aseTi unamuso cxovelia! _ parTena ejibiZem<br />
ZaRls wixli amoscxo da pirutyvi wkmutuniT rom gaSorda,<br />
biWs Tungi SeaCeCa.<br />
_ damisxi!<br />
biWma Tungidan sales qvaze wyali dausxa.<br />
parTenma ausva da dausva namgali, ausva da dausva...<br />
pirisaxe mTlad gadausxvaferda, Tvalebi aucimcimda,<br />
xandaxan RimiliT axedavda papuCis.<br />
biWs guli gauwvrilda, SiSi, SimSili, daRliloba<br />
erTmaneTs gadaewna da muxlebi ekveTeboda.<br />
TandaTan daRamda, bneli Camowva.<br />
karga gviani iyo, maspinZelma lesva rom Sewyvita.<br />
namglis piri TiTiT Seamowma da jorkoze dado.<br />
_ daviRale, wavideT, daviZinoT!<br />
momcro oTaxSi Seiyvana, didi naTura aanTo da oTaxi<br />
ise gakaSkaSda, Tvalis gaxela Wirda.<br />
kuTxeSi fardagiani xis taxti idga da imaze daawvina.<br />
Suqi uxmod Caaqro, mezobel oTaxSi gavida.<br />
damfrTxal papuCis tan-fexi dabeJiliviT hqonda.<br />
Txel sabans gul-mucelze mWidrod ikravda, ufro Si-<br />
Sis gamo, radgan haeri ise daixuTa, sunTqva Wirda. elandeboda<br />
ucnauri maspinZeli da misi galesili namgali.<br />
sibnelidan moiweoda TiTqos, biWs uRerebda da papuCis<br />
civ ofls asxamda.<br />
daRlilobam Tavisi qna, rodis-rodis CaeZina.<br />
viRacam TiTqos Cahkivla: `gaiRviZe, gaiRviZe, eZgveraZe,<br />
gaiRviZe, Torem movida sikvdili!`<br />
undoda gaRviZeboda, guli SiSisagan ufarTxalebda,<br />
magram icoda, rom es xmac, es SiSic esizmreboda da Zils<br />
Tavs ver arTmevda.<br />
uceb uxvi sinaTle gadmoiRvara. ifiqra, saxls xanZari<br />
gauCndao, cecxlma aavso mTeli oTaxi, mkveTri naTeli<br />
quTuToebSi uZvreboda.<br />
daaWyita Tvalebi.<br />
Werze naTura kaSkaSebda.<br />
parTen ejibiZe Tavze wamosdgomoda, TvalebSi giJuri<br />
cecxli enTo, xelSi is uzarmazari, galesili namgali<br />
da aseve uzarmazari uro eWira.<br />
papuCis ena Cauvarda.<br />
parTenam moulodnelad bednierad gaiRima, namgali<br />
da uro gadaajvaredina, maRla aRmarTa da mWaxe xmiT<br />
SesZaxa:<br />
_ axla iwyeba didi aRlumi!<br />
jer adgilze aabraxuna fexebi, sakuTar Tavs ubrZana:<br />
_ nabijiT i-aa-r, erT-ori!<br />
mxrebgajgimuli parTen ejibiZe mxedruli marSiT<br />
daiZra, magidas irgvliv Semouara, namgalsa da uros<br />
ritmulad xan aswevda, xan daswevda, Tan tuCebiT marSis<br />
xmas gamoscemda: `Zumpa-Zumpa-Zumpapa!..~<br />
xandaxan papuCis gadmoxedavda mozeime ieriT, aqaoda<br />
moxdenilad xom davdivaro.<br />
karga xans daabijebda ase, TviTonac daiRala. mowyvetiT<br />
gaCerda, Tavs ubrZana:<br />
_ adgilze sdeq, erTi-ori!<br />
gons moego, moiRuSa, namgali da uro magidaze dayara,<br />
sinaTle Caaqro da Secvlili xmiT daibara:<br />
_ daiZine! icode, araferi ginaxavs da araferi gsmenia!<br />
daretianebuli iwva papuCi. erTi piroba, SiSisagan<br />
slukuni daiwyo, magram maspinZeli gamiRiziandebao da<br />
xma gakminda. Tvalgaxelili misCereboda ukuns, saSiSroebas<br />
rom uqadda. asaki Tavisas akeTebs mainc da kvlav<br />
CaeZina.<br />
200 201
vin icis, ra dro gavida. kvlav ainTo naTura, kaSkaSa<br />
Suqi daefina. papuCim umal gaaxila Tvali.<br />
parTen ejibiZe isev ise idga, gadajvaredinebuli<br />
namgali da uro TavzeviT aewia... gaucina da sazeimod<br />
gamoacxada:<br />
_ axla iwyeba didi aRlumi! _ da musikis taqtic aayola:<br />
_ Zumpa-Zumpa, Zumpapa!.. _ oRond raRacnairad<br />
Catexili, daRlili xmiT.<br />
fexebis braguniT Semouara magidas. TandaTan saxe<br />
gadaewminda, TvalebSi Suqi Caudga, daRlilobam TiTqos<br />
gadauara.<br />
papuCi kedels akvroda, uyurebda da xmis gaRebas<br />
veRar bedavda.<br />
Rone ucbad moaklda ejibiZes. aCqarebiT sunTqavda.<br />
xmaaTrTolebulma erTi-ori taqti kidev daamRera, Zumpa-Zumpa,<br />
Zumpapao da tvirTi magidaze dayara.<br />
wveri ufro wamozrdoda, upeebi CauSavda, saSineli<br />
sanaxavi gaxda, magram sacodavic. araferi uTqvams, ise<br />
gavida.<br />
papuCi wamoxta, karTan miirbina da WuWrutanaSi gaixeda.<br />
ejibiZe pirqve egdo loginze.<br />
frTxilad Caicva, gafaCunebisa eSinoda. aivnis kari<br />
nel-nela gamoaRo.<br />
`Rrrr!~ _ xma gamosca bombora ZaRlma, sibneleSi<br />
kbilebi gaawkapuna.<br />
biWi Semobrunda, magididan namgali da uro aiRo da<br />
taxtis qveS damala. Tvalgaxelili iwva, daRlasa da Zils<br />
ebrZoda.<br />
egona vfxizlobo, magram viRacam uxeSad SeanjRria<br />
da maSinRa mixvda, CasZineboda.<br />
wamoxta.<br />
parTen ejibiZe Tavze wamodgomoda, pirisaxe daRrejoda.<br />
xeli gamouwoda da xrialiT uTxra:<br />
_ mome!<br />
papuCim nel-nela daiwia, taxtis qvemodan jer uro<br />
gamoaZvrina, mere namgali.<br />
ejibiZem gamoarTva, xelebSi SeaTamaSa. wamSi feri<br />
Seemata da alersiani kiloTi gamoacxada:<br />
_ axla iwyeba didi aRlumi!<br />
amasobaSi iriJraJa. papuCis safeTqlebi astkivda.<br />
ejibiZesac siqa gamoecala. davarda Tavis loginze da<br />
cxviriT stvena amouSva.<br />
biWma aivanze gaiWyita. ZaRli ezoSi daseirnobda. papuCi<br />
karSi gverdulad gaZvra da xmadabla daustvina.<br />
ZaRli gamafrTxilebeli RreniT Seepasuxa, aqaoda,<br />
mand ideqi, Tavi Tu ar mogbezrebiao.<br />
papuCis cremli moeria, uRonobam da daRlilobam<br />
Zala mTlad waarTva.<br />
aRmosavleTma soflis orRobeSi wiTlad SemoanaTa<br />
da mezobel ezoSi xbom daizmuila. boslidan Zroxa gamodenes.<br />
Savmandiliani dedaberi mohyveboda wkneliT.<br />
WiSkars miRma gadadena da ukan dabrunda.<br />
_ deida! _ xmadabla, gaubedavad dauZaxa papuCim.<br />
dedaberma moixeda.<br />
_ deida, ZaRli ar miSvebs! _ tiriliT SesCivla biWma.<br />
_ mogikvdes Cemi Tavi, vina xar, Svilo, mand ra gindoda!<br />
_ wamovida dedaberi, ZaRls wkneli gadauWira da<br />
gaagdo.<br />
papuCis imedi moeca, Sercxva cremlisa da TavauReblad<br />
Tqva:<br />
_ parTena ario, eZgveraZe, da imasTan movedi, es ki<br />
ejibiZea!<br />
_ parTena eZgveraZe sul sxvaa, genacvale! es giJi<br />
guls gagixeTqavda albaT, neta eg damiwdebodes da... _<br />
miawyevla dedaberma, papuCis xeli Caavlo da ezodan<br />
gaiyvana: _ Sen ra iqnebi parTenasi?<br />
_ eZgveraZe var me!<br />
dedaberma gamomcdelad Sexeda, mcire yoymanis Semdeg<br />
Tqva:<br />
202 203
_ mogvikvda parTena, erTi kviris win davmarxeT,<br />
arc aravin darCa! iqneb Svili xar misi, ha?<br />
papuCi gawiTlda.<br />
_ aravis Svili ara var me, oboli var!<br />
dedaberma cxviri xmauriT moixoca, moferebiT Tavze<br />
xeli gadausva.<br />
_ es sasikvdile SimSiliT mogklavda, wamo, genacvale,<br />
puri gaWamo!<br />
sanam papuCi gemrielad ilukmeboda, gulaCvilebuli<br />
maspinZeli mis oblobas dastiroda, biWis nakvalevs<br />
gamodevnebulma telefonis zarma mravali sofeli da<br />
qalaqi gaiara da ama da am sofelSi CamoaRwia.<br />
mesame dRes generaliviT medlebiT mkerddaJinJilebuli<br />
ambako comaia moadga WiSkars. ulvaSebze xeli<br />
gadaisva, diasaxliss Rirseuli madloba moaxsena da<br />
papuCis mtkiced Caavlo xeli.<br />
_ darCes! _ Tqva dedaberma. _ mec saflavSi midgas<br />
cali fexi, es ezo-kari magisi iqneba. parTena eZgveraZesac<br />
oxrad darCa!<br />
_ ramdeni wlisa brZandebiT? _ ikiTxa ambakom.<br />
dedaberi im xnisa brZandeboda, roca ukve aRar malaven<br />
asaks.<br />
ambakom sinanuliT amoixvneSa.<br />
_ ar SeiZleba, mTavroba ar gvaZlevs nebas!<br />
29<br />
ipolites piriT SemouTvala dianozma cirdavas, Tu<br />
moicli, gamomiareo. vin icis, TviT ipolite ras fiqrobda<br />
am dros. TvalebSi ar Semouxedavs, qeddadrekili idga.<br />
albaT xarjsac gaiRebda, oRond daupatiJebeli stumari<br />
droze gasdgomoda Tavis gzas. sulac ar epitnaveboda,<br />
ucxo rom Seeswro bebruli marazmis usiamovno scenebs.<br />
danabarebs eSmakurad moayola ipolitem:<br />
_ gamomSvidobeba unda dianozs, ifiqra, stumari<br />
gvtovebso!<br />
didi goneba ar sWirdeboda am qaragmis amoxsnas.<br />
devim araferi upasuxa. verafriT gaaxarebda ipolites.<br />
amaswinobaze daurekes gazeTidan da kuTvnili Svebuleba<br />
gamiformeTo, moiTxova.<br />
verulavebis WiSkarTan eliko daxvda. sifrifana kaba<br />
ecva, susti niavi rom itacebda. uxdeboda, qaliSvilsa<br />
hgavda. iqneb gangeb Caicva kidec, devis Tu awonebda Tavs.<br />
qaTinaurebisagan Tavi Seikava vaJma. msubuqi da uwyinari<br />
SeTamaSeba, rac aqamde gabeda, saSiS gamoZaxils poulobda<br />
elikos sulSi. isRa gaifiqra, eliko rom naadrevad ar<br />
gaTxoviliyo, aseve damxvdeboda WiSkarTan, aq damelodebodao.<br />
dianozis oTaxisaken rom miemarTeboda, dabneuli<br />
eliko ki wina oTaxSi diasaxlisis savaldebulo bodiSs<br />
ixdida, mixvda devi, qals qmarze nakleb rodi wvavda cnobismoyvareoba.<br />
albaT, gamoedevneboda stumars, magram<br />
vaJma imTaviTve rbilad, Tumca cotaTi civadac, mozoma<br />
sityva, elikos wyenis sababi ar dautova da kari miuxura.<br />
dianozi sulac ar hgavda gabutul bavSvs. fanjarasTan<br />
idga da ezos gahyurebda. Txilis moSiSvlebuli buCqebi<br />
Canda, Robe da imis iqiT SeSis fardulis CaSavebuli<br />
kedeli.<br />
karis Wrialze ar Semobrunebula. xeli aswia da Ti-<br />
TebiT, aqeT moiwieo, aniSna.<br />
devi dianozis gverdiT gaCerda.<br />
karga xans idgnen Cumad. ra iseTi sanaxavi iyo es uferuli<br />
xedi, magram dianozi ar Cqarobda, devim ki is pirveli<br />
wamebi gauSva, roca ramdenime dRis unaxav adamians<br />
moikiTxaven.<br />
verulavebis saxli Zveli, wvalebiT nagebi xis oda<br />
rodi gaxldaT, dianozs rom Tavis droze sra-sasaxled<br />
eCveneboda. ipolite sxva azrisa brZandeboda da pirveli,<br />
rac marifaTianma siZem ojaxSi Semoitana, aTSauriani<br />
204 205
widablokebi iyo. movidnen xuroni da kiriTxuroni, daSales<br />
dianozis saxli, mis adgilas xalvaTi sarTuli aaSenes,<br />
xis saxli ki meore sarTulad wamoakvexes. Signidan Spaleri<br />
gaakres, garedan erTi piri aguri aayoles da Seleses.<br />
_ daakvirdi! _ Tqva uceb dianozma da TiTi fanjris<br />
minas ataka.<br />
devi ver miuxvda.<br />
_ ezos kuTxeSi msxali rom dgas, gaxsovs?<br />
_ rogor ar maxsovs? _ mxrebi aiCeCa devim. _ cota<br />
momiparavs Tu?<br />
_ im dRidan daiwyo Cemi waxdena! _ mowyvetiT Tqva<br />
dianozma, xmaSi naRveli Seepara.<br />
devis ar gahkvirvebia, dianozi rom monaniebis gunebaze<br />
dadga, esec siberis niSani iyo.<br />
_ TviTgvema ar gixdebaT, dianoz biZia! _ mkacrad<br />
Seepasuxa. _ rac iyo, iyo! marTalia, msxali Tqvens ezoSi<br />
aRmoCnda, magram qveyana ar daqceula. bavSvebi xels mainc<br />
ar aklebdnen, naqurdali ufro egemrielebaT xolme!<br />
dianozi mZimed Semobrunda. Turme xeljoxi eWira<br />
da imas eyrdnoboda.<br />
_ saxsrebma Semawuxes bolo dros, mtexs, mtexs! _<br />
SesCivla da skamisaken waCoCialda.<br />
devim xeli SeaSvela.<br />
_ agaSena RmerTma! _ madli moaxsena dianozma da<br />
xvneSiT dajda.<br />
upeebi lurjad Sesieboda, albaT RviZlic awuxebda.<br />
Tvalebi gamWriaxad moapyro, surda ZirisZirobamde Caswvdomoda<br />
stumars. naZaladevad Caicina, mokled, Cawyvetilad...<br />
_ maS naqurdali ufro gemrielia xolme?<br />
_ diax! _ vaJi mixvda, misi sityvebi orazrovnad<br />
JRerda, magram ukan ar daixia. _ msxlis Ziri `sixaruls~<br />
rom ekuTvnoda, krefas maSinac gviSlidiT, Cven ki viparavdiT.<br />
_ neba rom momeca, erT dReSi gafcqvnidiT!<br />
_ is xe rom SemoiRobeT, merec iparavdnen...<br />
_ marTalia, _ sevdianad Tqva dianozma, _ darajad<br />
aravin edga da onavrebi Cum-Cumad krefdnen. gana ver vam-<br />
Cnevdi? Tvals vxuWavdi. eliko rom gawiwmatdeboda, mecineboda.<br />
ra oxrad gvWirdeboda? CvenTan xili, xom ici,<br />
bazarSi aravis miaqvs. bazramde ki ara, suframde ver aRwevs.<br />
xeze gavdivarT da iqve vWamT!.. oRond es ar aris mTavari!<br />
mTavari ai ra aris: vzivar da vfiqrob, sad davTme,<br />
rodis davTme, gezi ranairad Semecvala? Tavi bevri vimtvrie<br />
da bolos mivxvdi, im wuTidan, roca ipolitem `usamarTloba<br />
gamoaswora~, `samarTali aRadgina~ da is msxali<br />
SemoiRoba, me ki winaaRmdegoba ver gavuwie!..<br />
iqneb ufro adrec, im wuTidan, roca erTi eliko meoreTi<br />
Secvala, im pirvelis xateba TandaTan miinavla, tkivili<br />
dauyuCda da Tu gaxseneba surda, sxvaTa da sxvaTa<br />
Cvili bavSvebi agondeboda, Tavisi, sisxlxorceuli ki _<br />
ara. iSviaTad, roca egona, yvelaferi daviwyebis burusma<br />
moicvao, moulodneli tkivili gahkravda guls, mou-<br />
Werda, sulis moTqmas Seawyvetinebda da gonebaSi amotivtivdeboda<br />
mwuxare Zaxili: `sada xar, sad, eli!~ xandaxano?<br />
iSviaTado? mxolod maSin, roca elikos xasiaTsa<br />
da bunebaSi amoiCaCxeboda raRac ucxo, miuRebeli, risTanac<br />
Segueba ar SeeZlo. ipolites CasiZebam ganaaxla<br />
tkiviliani mogonebebi, erTmaneTs Caewna dardi samudamod<br />
dakargulis gamo, sinanuli da sasowarkveTa, bedis<br />
samduravi da sakuTari TaviT ukmayofileba...<br />
ipolite kvirkvelia Tavdapirvelad landiviT Semoipara.<br />
TviTonac grZnobda danaSauls, kargad moexseneboda,<br />
dianozis gasaZarcvad Semosuli qurdi rom iyo.<br />
droze adre ar unda gaeca Tavi, ar unda daeRviZebina<br />
darajni ama saxlisani. ise cxovrobda, TiTqos arc cxovrobda.<br />
TvalebSi Sescicinebda dianozs da amave dros<br />
Tvalebs ver usworebda...<br />
206 207
dianozis maxvil mzeras araferi daemaleboda. elikos<br />
lamaz pirisaxeze swrafad wariSala bednierebis ciskrovani<br />
Rimili, erT dReSi bagis kideze naoWi daaCnda,<br />
Tavisi Cvidmeti Tu Tvrameti wlis mijnaze ucbad daberda,<br />
ara imitom, rom qalobas eziara, aramed imitom, rom<br />
cxovrebis gzaze Turme uamravi maxea, gulubryvilo sulTaTvis<br />
dagebuli, xolo sikerpe da Tavmoyvareoba<br />
ukrZalavda mSvelelis moxmobas.<br />
Cum-Cuma CurCulebdnen coli da qmari. mere da mere<br />
sicxare Seeria xmebs. dianozs azri veraferi gamohqonda,<br />
Tu arada aravin aziarebda saidumlos. Semdgom sicxares<br />
zizRic daemata, iseTi sityvebiT naTqvami, kacis<br />
yurebs rom ar moesmineba da siyvarulsa da urTierTpativiscemas<br />
rom gamoricxavs. guli astkivda dianozs,<br />
magram araferSi ereoda, fiqrobda, axalgazrdebi arian,<br />
erTmaneTTan Segueba uWirTo. erTxel ver moiTmina,<br />
eliko daimartoxela da sasxvaTaSorisod hkiTxa:<br />
_ ra iyo, eli, Svilo, ra ver gaiyaviT?<br />
eliko wamiT gayuCda, saxeze siwiTlem gadahkra da<br />
ucbad afeTqda:<br />
_ aravisi saqme ar aris magi!.. damanebeT, yvelam damanebeT<br />
Tavi!<br />
Sevarda kuTxis oTaxSi, Cairaza kari da karga xans gabmiT<br />
itira. gawbilda dianozi. iqneb dayvavebiTa da moferebiT<br />
eSvela rame, magram TviTonac xom kerpi iyo. kargadac<br />
icoda Tavnebas xasiaTi. amitomac gauCumda, oRond<br />
bolomde ver apatia. guldamZimebuli wavida samsaxurSi.<br />
iq udanaSaulo varvaras uyvira. vinmes rom ekiTxa, ratom<br />
yvirio, verafers ityoda, varvaram ki mxolod wautira.<br />
sakuTar WerqveS gauZnelda cxovreba. Sin misvla<br />
ezareboda. moSivdeboda da sabavSvo saxlis samzareuloSi<br />
miujdeboda kuTxis magidas, fafasa da wvnians Se-<br />
Wamda. varvarasa da medikos ferfuri gadasdiodaT,<br />
direqtori gvamowmebso. divanze, kabinetSi mouxSira<br />
RamisTevas.<br />
es uTqmeloba rom ara, faruli dardi rom ara, sxva ra<br />
gasaWiri adgaT. ipolite kvirkvelia dauzarelis erTi<br />
iyo. ojaxsac da `sixarulsac~ daetyo misi xeli. dianozs<br />
amosunTqvis saSualeba mieca. zemdgom instanciebSi Tu<br />
daibarebdnen, Torem yvela sxva saqmeze ipolite darboda.<br />
iseTi vinme iyo, qvidan karaqs gamoadenda.<br />
msxlis is Ziric maSin SemoierTa. Zveli Robe moarRvia<br />
da axlis SeRobvas Seudga. albaT, unda eTqva dianozs, Robe<br />
rogorc midioda, zustad im xazs umizneo. araferi uTqvams<br />
da ipolitemac Tavis Wkuaze qna. uyura, uyura dianozma,<br />
sityva yelSi gaeCxira. elikom ki ficxad, ra moxda,<br />
mamaCemo, am erT mtkavel miwas xom ar gadagvatano. dianozi<br />
Sebrunda da siZe-qaliSvilisaTvis sami dRe xma ar gaucia.<br />
karga xans eCveneboda mere, `sixarulelebi~ verulavebis<br />
gaumaZRrobaze Woraobeno. aba, rogor emarTlebina<br />
Tavi, rogor aexsna, araferSi mWirdeba is miwa, miT<br />
ufro msxlis Zirio. TviTon eCveneboda ase, Torem sabav-<br />
Svo saxlSi arc aravis amouRia xma, bevrs axali Robe saer-<br />
Tod ar SeumCnevia, garda im onavrebisa, msxlis gemo rom<br />
igemes. amaT wneliT SemoRobili ras daakavebda, roca<br />
eprianebodaT, maSin gadmodiodnen saTareSod.<br />
dianozis damunjebam eliko aabuzRuna. iqneb sxva ram<br />
hqonda sabuzRuno da amaze iyrida javrs. ipolite gaTamamda;<br />
TiTqos dasturi mieca, rac ojaxisaTvis sasargebloa,<br />
SegiZlia, nebarTva aravis hkiTxo, ise akeTeo. amas<br />
dianozi mogvianebiT mixvda, Tumca TviT ipolitesac ar<br />
hqonda yovelive bolomde gaangariSebuli. sada scaloda<br />
fiqrisaTvis, yoveldRe qalaqs darboda, `sixarulis~<br />
sameurneo saqmeebs akvaraxWinebda. Tan Turme eqim-<br />
Tanac dacunculebda saidumlod, kacuri gasaWiri adga,<br />
rasac abebiTa da miqsturiT Sveloda. am ambisa araferi<br />
icoda dianozma. roca yurSi CaawveTes, ipolitec Seecoda<br />
da Tavisi Svilic. moindoma gulaxdilobaze gamoew-<br />
208 209
via, oRond undoblobisa da Tavmoyvareobis kedeli ve-<br />
Cven ki, axal Taobas, gvacale, Cveneburad avawyoT cx-<br />
Rar gaangria.<br />
ovreba!<br />
Sublze Rarebi CauRrmavda elikos. saxe ufro mkacri<br />
_ es yvelaferi marTlac Seni naazrevia, Tu siZe-<br />
da ukareba gauxda, xasiaTi _ autaneli: samni cxovrobufalis<br />
nabJuturevi? _ wamojda dianozi, Svils Tvali<br />
dnen erT WerqveS da vinmes rom ekiTxa, ram SegyaraTo,<br />
gauswora.<br />
pasuxs ver moiazrebdnen.<br />
_ madloba RmerTs, mxrebze Tavi mec mabia da arc<br />
erTxel mediko samuSiam karaqi daaklo bavSvebs. Sem-<br />
ipolitea sxvaze naklebi Wkuisa! _ iwyina elikom.<br />
TxveviT Seeswro dianozi. bavSvi karaqian purs Wamda.<br />
_ maSasadame, Tqven Tqveni WkuiT gansajeT, rom, Tu<br />
puris naWerze cximisnairi raRac aCnda. brma rodi iyo<br />
bavSvs aT gram karaqs daaklebT, amiT sasaxlesac aiSe-<br />
dianozi, kargad icoda, vin ras iparavda, magram mTlad<br />
nebT, manqanasac iyidiT, qurqebs CaicvamT...<br />
ase gaTavxedeba ar apatia. medikom feri dakarga, Tavis<br />
_ dagvcine, dagvcine!.. _ tuCi aibzua elikom. _ sxvamarTleba<br />
ver SeZlo da azluqunda. mere da mere, dianozi<br />
Ta Soris, CvenTan bavSvebi urigod ar ikvebebian da es ipo-<br />
rom ver dacxra, adga da pirSi uTxra, me ki var damnaSave,<br />
lites damsaxurebacaa! Tu bolomde gulmarTali iqnebi,<br />
magram mec makleben da cidan xom ar Camovitano. vin<br />
amas ver uaryof. aTi grami ki erTi bavSvisaTvis arafe-<br />
gaklebso, CaeZia dianozi. vin da iso! iman ki iso da ase<br />
ria, oTxmoci bavSvi ase rvaas grams dagvitovebs, TveSi<br />
jaWvma ipolitemde miaRwia. TviTon ipolitec viRacas<br />
es ocdaxuT kilomde adis... mTlad saxumaro saqme rodia!<br />
raRacas utovebda. uamisod misi kvaWoba groS-kapiki ar<br />
aRSfoTebisagan dianozs saxe wamouWarxlda. elikom,<br />
eRireboda. gaaxsenda dianozs, am diliT, sauzmeze, saku-<br />
zedmeti momividao, da siciliT mkerdze xelebi miabjina,<br />
Tar saxlSi, purs rom madianad usvamda karaqs, kiTxvi-<br />
loginze daagdo da cxviri loyasTan Caurgo:<br />
Tac ar ukiTxavs, aq saidan gaCndao.<br />
_ Cemo braziano mamiko! kai axla, nu agvitexe erTi<br />
Sin rom dabrunda, moRuSuli miujda sufras. vaxSam-<br />
ambavi! yvelas Wama gvinda, Senc, mec, ipolitesac, medize<br />
uari Tqva. sakaraqe aTvalwunebiT gaswia ganze da elikosac...ko<br />
gulTmisaniviT mixvda, ra boRma Wirda dianozs.<br />
ra eqna dianozs! Svili weliwadSi erTxel Tu moefe-<br />
_ am xnis kaci xar, mama, rodis unda mixvde cxovrebreboda.<br />
amitomac ver uwevda winaaRmdegobas, umal galis<br />
avan-Cavans? _ dayvavebiT hkiTxa.<br />
dianozma pasuxi ar gasca, adga da Tavis oTaxSi gavida,<br />
loginSi Cawva, Tavze sabani wamoixura.<br />
eliko fexdafex Semohyva. acala gaxda da dawola,<br />
sawolis kideze Camoujda, awuwunda:<br />
_ rodemde unda viyoT ase, mama? miixed-moixede,<br />
aSenda qveyana, yvela raRacas Soulobs, Cven ki am xuxulaSi<br />
vcxovrobT!<br />
`xuxulao?~_ mwared gaecina dianozs. rac guSin<br />
sasaxled miaCndaT, dRes xuxulad gadaqceuliyo.<br />
_ mesmis, sxvanairi kaci xar! Zvelebi sxvanairad izrdebodiT,<br />
amitom axal cxovrebas fexs ver uwyobT. me xom<br />
xveboda... marTlacda ra moxda?.. aTi grami!.. gana aqamde<br />
ar icoda, misi TanamSromlebi rom marto mwiri xelfasiT<br />
ver iarsebebdnen. sxva gza ar hqonda, patar-patara<br />
rameebze Tvali unda daexuWa. piradad mas marTlac araferi<br />
sWirdeboda, arc xalvaTi saxli, arc zomaze meti<br />
saWmel-sasmeli, moduri tanisamosi, nair-nairi gasar-<br />
Tobebi...<br />
_ movides erTi Seni vaJbatoni, gavaZvren nemsis yunwSi!<br />
_ gulsgareT daiqadna, magram roca ipolite farisevluri<br />
xiTxiTiTa da xelebis fSvnetiT gamoecxada,<br />
Sefebs xarisxiani saRebavi Sevawere, gamoidarebs Tu<br />
210<br />
ar geubnebi, gardaiqmeni-meTqi. iyavi SenTvis patiosnad,<br />
211
ara, WiSkars da badura-Robes SevRebavTo, ena ver moabruna<br />
sasayvedurod. namdvilad sasargeblo kaci iyo es<br />
ipolite kvirkvelia...<br />
ojaxis saqmeebs ukve aravin ekiTxeboda da TviTonac<br />
arafers kiTxulobda. didad ar gahkvirvebia, roca ezo-<br />
Si ori didi sabargo manqana Semogugunda, wida-blokebiT<br />
mZimed datvirTuli. esRa ifiqra, sad iSoves amdeni<br />
fulio. TiTo bloki aTi Sauri mainc Rirda. saxlis SenebisaTvis<br />
kidev ramdeni ram iyo saWiro. ipolites jibeSi<br />
albaT raRac-raRac CaCxrialda. iqneb vinmem memkvidreoba<br />
dautova, iqneb wyaro ram aRmoaCina moCuxCuxe da kokas<br />
ivsebs. Zneli dasajerebeli iyo, im cucqna-cucqna,<br />
wvrilmani qurdobiT amdeni fuli eSova. eWvs gasaqani ar<br />
misca dianozma, kvlav elikos siyvarulma gadauRoba gza,<br />
moCvenebiTi bednierebis dangrevis SiSma Tvali daaxu-<br />
Wvina.<br />
mere, karga xnis Semdeg, erTi misi nacnobi da kolega<br />
pasuxisgebaSi misces. Turme usasyidlod aravis gaaSvilebda.<br />
yovel bavSvze nixri daewesebina. eg rogoro,<br />
yuri cqvita dianozma, mimoixeda. TviTon iSviaTad Tu<br />
gaaSvilebda bavSvs. eWviani iyo, aravis endoboda. adre<br />
bevri oboli hyavdaT, ayvanis msurvelni iSviaTad gamoCndebodnen.<br />
an xalxi gamdidrda, an uSviloni momravldnen,<br />
msurvelTa rigi dadga. dianozi nair-nairi cnobebi-<br />
Ta da gankargulebebiT datvirTul mTxovnelebs Caacivdeboda,<br />
saafTiaqo sasworze Seugdebda sindis-namuss,<br />
imas ikvlevda, bavSvis ayvana raime siglaxisaTvis<br />
xom ar undao. Semdgomac, vinmes Tu gaaSvilebda, xSirxSirad<br />
moikiTxavda, rogoraa Cveni oboli, Seegua Tu ara<br />
ojaxso.<br />
ai, am saqmeSic Caeria ipolite, Tumca elikos xeliT.<br />
TviTom viTomc ganze idga, magram rasac Tavis cols CasZaxebda,<br />
eliko meore dRes dianozis yuramde miitanda,<br />
Tanac ise moxerxebulad, Svilis nakarnaxevi dianozs<br />
sakuTar azrad miaCnda da romelime pataris bedi imisda<br />
mixedviT wydeboda.<br />
aba, ras warmoidgenda dianozi, siZe rom Suamavlad daudioda,<br />
viTomc misTvis gadasacem fuls gulmSvidad jibe-<br />
Si Caidebda. sakuTari Tavi angeloziviT wminda egona, aqeT<br />
ki Turme muStrebi akiTxavdnen, Tan albaT fiqrobdnen,<br />
kai yaCaRi yofila es verulava, waxda qveyana, amaze iZaxdnen,<br />
patiosani da principuli kaciao!.. ifiqrebdnen,<br />
Torem CiviliT xom aravinac ar iCivlebda. gaxarebulebs<br />
axladnaSvileb pataraze mze da mTvare amosdiodaT da gaxarjuli<br />
xelis WuWyi vis moagondeboda.<br />
dauzareli kaci iyo ipolite. oRond dagevalebinaT,<br />
miwaSi CaZvreboda, caze avidoda, rac evaleboda, xom<br />
akeTebda, rac ar evaleboda, imasac iseve gulmodgined,<br />
uzadod moakvaraxWinebda. sakuTari coli rom avad gauxdeboda,<br />
TviTon dajdeboda, saangariSos aaCxakunebda,<br />
saWiro sabuTs Seadgenda, xelmoweris meti rom araferi<br />
sWirdeboda. ise gaeCvia dianozi mis dauzareblobas,<br />
bolo-bolo erTi patara cnoba rom dasWirveboda,<br />
imisTvisac ver iclida da ipolites miugdebda. isic xalisiT<br />
Camoawikwikebda. `aba, beWedi da oqro xelmowera,<br />
Sefo!~ _ win daudebda dianozs. `Sefi~ waukiTxavad mouwerda<br />
xels, daartyamda beWeds da wavidoda is qaRaldi<br />
sadac jer ars.<br />
sulis siRrmeSi xom ezizReboda siZe, kacad ar Tvlida,<br />
Tan imdenad endo, yvela saqme imas gadaabara. Turme,<br />
nu ityviT, ra WuWySi ijda da egona, sufTa varo.<br />
ager sul bolo SemTxveva! patara nikanori gaaSviles,<br />
bJalava. TiTqos dasawuni araferi hqondaT axal<br />
mSoblebs. kacs tarieli erqva da marTlac tarieliviT<br />
brdRvinavda, qals _ Tamari da TamariviT narnarebda.<br />
waxda qveyana, Torem aseT wyvils sakuTari Svili ratom<br />
ar unda SesZenoda. pirveli danaxvisTanave moewona isini<br />
dianozs, sabuTebic iseTi hqondaT, wyali ar gauvidoda.<br />
misi xelis moweraRa aklda. bolo wams raRac See-<br />
212 213
Wvda. iqneb alRom ukarnaxa, iqneb winaTgrZnobam Seawuxa,<br />
kalams xels rom hkidebda, suli aemRvra, usiamovno SegrZneba<br />
daeufla.<br />
_ cudad xom ara xarT? _ TanagrZnobiT SeekiTxa<br />
tarieli. epirfereboda, TvalebSi ki yinulis natexi edo.<br />
Sexeda dianozma Tamars. qals lamazi, mSvidi saxe<br />
hqonda. bageebi elikosas miumsgavsa. erTaderTi es bageebi<br />
gascemda qalis gulcivobasa da simkacres.<br />
kalami ukan dado dianozma. suleliviT ijda da veraferi<br />
moefiqrebina. an ra unda eTqva, riTi aexsna, wu-<br />
Tis win momwondiT, gaxarebuli viyavi, sabuTebic wesrigSia,<br />
axla ki Tqveni Tvalebis sicive da viwro bageebi<br />
ar momewonao? xom sagiJeTSi gaaqanebdnen egreve.<br />
dianozis gunebacvalebadoba umal iynosa ipolitem.<br />
sakuTari xelisguliviT hyavda simamri Seswavlili.<br />
zurgsukan miuaxlovda, mxarze familarulad gadaayrdno<br />
xeli da naZaladevi sixalisiT, sicil-sicil<br />
uTxra:<br />
_ aba, beWedi da oqro xelmowera, Sefo!<br />
dianozma beWedic daartya da xelic moawera. Tvi-<br />
Tonac kmayofili iyo, wuTier eWvebs rom ar damorCilda,<br />
radgan derefnis bolodan ukve morboda nikanor<br />
bJalava.<br />
bavSvis saxe daamaxsovrda dianozs. sityvebiT ver<br />
gamoixateba, albaT, is gancda. sixaruli, SiSi, yoymani,<br />
Tavbrusxveva, aRfrTovaneba, yvelaferi erTad monacvleobda<br />
nikanoris saxeze.<br />
tarielma xelebi gaSala, bavSvi aitaca da Werisaken<br />
Seisrola _ `hoopla!~<br />
araerTi Tve gavida im dRidan. dianozs axsendeboda<br />
patara nikanoris saxe da kmayofilebas grZnobda, am Cioram<br />
mainc ipova Tavisi bedio. mcire eWvi gakenwlavda xandaxan,<br />
magram umal Caaqrobda. yoveldRiuri wvrilmanebiT<br />
gadatvirTuls dro ar hqonda, eWvs CaRrmaveboda.<br />
erT dRes ki mexi gavarda. raionidan daurekes, Cemo<br />
dianoz, arasworad gagiSvilebiaT is bavSvi, ager axlad-<br />
SeZenili mSoblebi ukan abrunebeno. dianozs kinaRam<br />
yurmili gauvarda. mainc ratomao, esRa ikiTxa. qali dafexmZimda<br />
da me Cemic meyofa, ors veRar movuvlio...<br />
gaaxsenda Tavisi eWvi dianozs. mosaklavi myavs ipolite,<br />
iman mibiZgao, gaifiqra, magram arc amjerad uTqvams<br />
siZisaTvis raime...<br />
_ unda waxvide, dianoz biZia! _ mZime iyo amisi Tqma.<br />
ukve ori saaTi laparakobdnen da Zlivs gabeda.<br />
dianozi gaCumda. Tvalebi mielula da cirdava ver mixvda,<br />
gaigona moxucma misi naTqvami Tu vera. mere dianozs<br />
kiseri wamouwiTlda, sisxli TiTqos zeviT, safeTqlisaken<br />
miawva. wuTic da albaT raime saSinels Caidenda, ayvirdeboda,<br />
gamolanZRavda, pirdapirobas Tavxedobad CauTvlida.<br />
dianozma ki yrud, xmis kankaliT hkiTxa:<br />
_ Sen Cemi gjera, devi?<br />
cirdavas sjeroda misi, rogorc sakuTari Tavisa,<br />
magram im dRidan, rodesac sadaveebi xelidan gauSva,<br />
dianozis patiosneba verafers wyvetda.<br />
_ dianoz biZia, kacobas vficav, mjera Seni! _ ficxad<br />
upasuxa da umalve mkacrad daumata: _ mapatie pirdapiroba<br />
da droa, waxvide!<br />
dianozi karga xans ijda Cumad. upeebi odnav Seexsna<br />
da stumars ise Sescqeroda, TiTqos undoda Seeswavla.<br />
ukve damSvidebuliyo.<br />
_ sad? _ ikiTxa ucodveli RimiliT. _ imedia, gaRma<br />
ar magzavni, marilze?<br />
cirdavam mxrebi Searxia.<br />
_ ho, nu nervulob, Zalian kargad mesmis, sadac magzavni!<br />
_ dianozi gadmoixara, muxlze mouTaTuna msxvili, daberili<br />
TiTebi. _ ggonia, amaze ar mifiqria? dResve gavaTavisufleb<br />
adgils! axal direqtors Sevexvewebi, WiSkar-<br />
Tan patara jixuri amiSenos. pensias darajis patara xel-<br />
214 215
fasi daemateba da meyofa... viqnebi CemTvis!.. Tanac bavSvebTan!..<br />
mTlad aqedan wasvla ar SemiZlia... bolomde momismine<br />
da mere miTxari! _ xeli aswia, cirdavas laparaki<br />
aukrZala. _ jer kidev SarSan gadavwyvite, rom movida<br />
Cemi wasvlis droc, magram, modi, gavigeb, vin unda Semcvalos-meTqi.<br />
gavikiTx-gamovikiTxe, movsinje... ici, ra<br />
gavige?.. bare xuTma kacma, me rom Rirseuli kandidati<br />
megona, dinjad Semomxeda da mkiTxa: ki, wamoval, dianoz,<br />
direqtorad, magram erTi gamagebine, saWmel-saxravi<br />
meqneba rame?.. gavCumdi. vifiqre, sanam gavZleb, gavZleb!<br />
raRa garedan moviyvano yaCaRi, ager siZe myavs gavardnilis<br />
erTi da am sacodav `sixaruls~ magic eyofa-meTqi.<br />
_ maS, gagiWirda wesieri kacis povna?<br />
_ vinc aq damniSna, maSin Cemze axalgazrda iyo. didi<br />
xania Cveni sistemidan wavida. zedmetad ficxobda, yvelaferi<br />
gulTan mihqonda. mTlad gamoucdeli viyavi da<br />
asec vuTxari. imas ra gamocdileba unda, bavSvis lukma<br />
rom Sin ar waiRovo, mipasuxa...<br />
_ me rom moginaxo egeTi kaci? _ cirdavas mRelvareba<br />
ar dastyobia, Tumca SigniT gul-RviZli ewvoda.<br />
_ mainc rogori egeTi? _ dianozma xelebi mucelze<br />
daiwyo da erTmaneTs mouWira. isic simSvides TamaSobda,<br />
Tumca Sinagan daZabulobas veRar malavda.<br />
_ vinc bavSvis lukmas Sin ar waiRebs da arc sxvas<br />
gaatans, visac es obieqturad ar sWirdeba! vinc iseTi<br />
darexvili da giJia, sabavSvo saxlis direqtoris patara<br />
xelfass dasjerdeba da bavSvis bed-iRbliT ar ivaWrebs.<br />
iseTi vinme, visi cxovrebis mizani mxolod da mxolod<br />
bavSvis momavali da sikeTe iqneba!<br />
_ sadRegrZelosaviT ki JRers, magram Jurnalisti xar<br />
da gepatieba. es albaT sagazeTo mowinavis striqonebia,<br />
magram me lozungebisa ara mjera!<br />
_ mapatie, dianoz biZia, marTlac maRal StilSi avi-<br />
Weri! _ gaecina devis da orives daZabuloba moexsna.<br />
_ rac saTqmeli gaqvs, bolomde Tqvi, mag siciliT<br />
ver damiZvrebi! _ TiTi dauqnia dianozma. _ suli mimdis<br />
imis gasagebad, vin aris is RmerTiviT kaci?<br />
devim mowyvetiT, rogorRac bavSvuri gulubryvilobiT<br />
Tqva:<br />
_ eg kacia Seni aRzrdili devi cirdava!<br />
dianozi karga xans uyurebda gaSterebuli. mere saxe<br />
daumSvidda da dumili daarRvia:<br />
_ xumrob Tu seriozulad?<br />
_ ratom unda vixumro? _ kiTxva Seubruna cirdavam,<br />
gaRizianeba Seetyo.<br />
_ gulwrfelad miTxari... nu gewyineba da... Seni ufrosi,<br />
gazeTis redaqtori rogori TvaliT giyurebs?<br />
_ mgoni, rigian Jurnalistad mTvlis! _ gaeRima devis.<br />
_ iqneb varskvlavebs veRar vwyvetde, magram...<br />
_ bina gaqvs TbilisSi?<br />
_ diax, erToTaxiani, izolirebuli. kargi avejic midgas,<br />
ruminuli, feradi televizori, bari, Sig `viski~, Tumca<br />
erTi boTli, samagierod ramdenime `varcixe~ da mis-<br />
Tanebi... mokled, teqnikis saukunes rom Seefereba, ise!<br />
_ xelfasi?<br />
_ didi ara, ver Segaxarbeb, magram Senodena ki maqvs!<br />
amas Tu davumatebT honorarebs, premiebs...<br />
_ kargad agiwyvia cxovreba! _ dianozma TiTi Sublze<br />
miibjina. _ gatyob, saqmeSi qali urevia!<br />
_ vin qali? _ ver miuxvda devi.<br />
_ viRac agekida da axla cdilob, Tavi daiZvrino!<br />
_ qals rogor gaveqcevi, oRond vinmem wyalobiT<br />
Semomxedos da... _ gulRiad gaicina devim.<br />
_ aba, Se mamacxonebulo, cxovreba saaTiviT agiwyvia<br />
da am WirSi ratom hyof Tavs? sabavSvo saxlis direqtorma,<br />
me Tu mkiTxav, TiTo boTli rZe mainc unda dalios<br />
dReSi, rogorc mavne warmoebis muSakma. Saxtis muSaze<br />
nakleb saSiSi da sanervulo rodia da imitom!<br />
216 217
_ nu maSineb, biZia dianoz! Cven, Jurnalistebi, ise-<br />
Ti Tixidan varT gamoZerwilni, xanZari rom iyos, Tavi<br />
Sig cecxlSi unda SevyoT!<br />
_ ra sargebels naxulobT mere?<br />
_ axlac maxsovs, kuTxis sawolze viweqi. ar meZina.<br />
ufro sworad, damawvines, Zili ki ar gamekara. viweqi da<br />
kars gavyurebdi. meore mxares im kars Sen uaxlovdebodi.<br />
me Sen gelodi, biZia dianoz! nabijis xma ar gamigonia,<br />
magram vicodi, rom kars SemoaRebdi da Semoixedavdi...<br />
dianozma xeli ise aiqnia, TiTqos malulad cremlis<br />
wveTi moiSorao, Tumca iqneb devis moeCvena ase. ucbad<br />
xveleba autyda, didxans axvelebda, Zlivs moaxerxa,<br />
ekiTxa:<br />
_ mere?<br />
_ araferi, Sen marTlac Semoixede da Cveni mzera<br />
erTmaneTs Sexvda!<br />
dianozma pirze xeli aifara, xvelebis CaxSobas Seecada.<br />
bolos damSvidda da sinanuliT Tqva:<br />
_ ar maxsovs, biWo, da ra giyo!<br />
_ mapatie zeaweuli sityva da minda, roca kars vuaxlovdebi,<br />
meore mxares gulis fancqaliT melodes papu-<br />
Ci eZgveraZe, nikanor bJalava, anuSi... sxvaTa Soris yvela<br />
bavSvis saxeli vici, gvaric... tvinSi ise CamebeWda... _<br />
devim mzera sadRac sivrces miapyro da jer skolamdel-<br />
Ta saxelebi CamoTvala, mere umcros da saSualojgufel-<br />
Ta, bolos ufrosjgufelebs gadaswvda da qucna WediaTi<br />
rom moamTavra, TviTonac gaukvirda: _ erTic ar gamomrCenia!<br />
verulava gaocebuli usmenda. cxadi iyo, am ucnaurma<br />
monologma STabeWdileba moaxdina.<br />
_ ici ra, _ Tqva dianozma, _ wveri mogiparsavs da<br />
ufro ymawvili meCvenebi! _ iyuCa, mere ki daamata: _<br />
imedia, jixurs mainc damidgam WiSkarTan. davjdebi, gamvlel-gamomvlels<br />
Sevxedav!<br />
218 219<br />
30<br />
ipolite kvirkvelias raionSi hkiTxes:<br />
_ rao, is Jurnalisti, Tqveni stumari, daTanxmda direqtorobaze?<br />
ipolites TiTqos cecxli SeunTeso, araferi daklebia,<br />
kinaRam SekuntruSda.<br />
mosaubrem veraferi SeamCnia da ganagrZo:<br />
_ kargi kandidatia, ganaTlebuli, dedaqalaqSic<br />
icnoben, patiosani...<br />
ipolite yovel am sityvaze TandaTan pataravdeboda.<br />
sulis xuTva daewyo. verc isa Tqva, es ambavi axalia<br />
CemTviso, arc is ivargebda, gamoeaSkaravebina, Cemi imedebis<br />
msxvrevas iolad aravis davanebebo.<br />
calybad gaiRima, Tumca gaWirvebiT, TviTonac saqebari<br />
sityva dahbada:<br />
_ ki, Wkviani kacia! oRond ara mgonia, dagvTanxmdes!<br />
xvewnas ar davaklebT, magram...<br />
_ ra vici, dianozma moawvdina xma, undao da... _ mosaubres<br />
sxva bevri saqmec awuxebda da am Temaze meti araferi<br />
uTqvams.<br />
miSiko Zaganias `rafSi~ gabruebuli Cajda ipolite.<br />
jibidan karamelis bRuja amoiRo da pirSi Caiyara, Tumca<br />
gemo ver gaugo. naxevari gza ise molies, gons ver moego.<br />
mere miSikom xumrobiT ikiTxa, ufali dianozi kvlavindeburad<br />
gvebuteba Tu guli moubrundao. polites uceb<br />
gulRrZod dascda:<br />
_ yanyratoSi amovuyvan magas!<br />
_ rao, rao? _ ver gaigo Zaganiam.<br />
ipolite gamofxizlda. raikomis instruqtorma gamabrazao,<br />
moityuila. miSiko ratom CauRrmavdeboda,<br />
romel instruqtorze iyo laparaki. ipolites fiqrma ki<br />
gza gaikvlia da dianozisa da cirdavas irgvliv datri-
alda. swored rom ar moeloda am mxridan dartymas! cirdavaze<br />
guli mosdioda, gveliviT SemogviZvra, amazea<br />
naTqvamio. ufro ki simamrze xeldeboda. uyure mag bebers,<br />
Tavisi adgilis Rirsad ar CamTvalao. amdeni wlis<br />
samsaxuri arafrad Camigdoo. ojaxisa da saqmis erTguleba<br />
wyalSi gadamiyarao...<br />
imave saRamos, devi cirdavas rom gadaeyara, Tavi ise<br />
moaCvena, baiburSi ara varo. arc cirdava iyo magisi Citi,<br />
egre iolad motyuebuliyo. gumaniT igrZno, ipolite<br />
daeWvebuliao. SeeZlo, ra Tqma unda, pirdapir ganecxadebina<br />
Tavisi ganzraxva, dasamali ra hqonda, magram ipolitesnairi<br />
adamianebi metad saSiSni arian da dromde<br />
Tavi Seikava. mere ki nanobda, iqneb Tavisi pirdapirobiT<br />
ukeT daecva dianozis janmrTeloba da nervebi.<br />
ipolite Sin rom dabrunda, pirisaxidan TiTqos niRabi<br />
Camoixsna. ridi aravisi hqonda da risxvis damalva arc<br />
ucdia.<br />
_ eg mamaSeni mTlad gasulelda, mgonia!<br />
elikom Subli SeiWmuxna, ar esiamovna. uxmod miaCerda,<br />
ganmartebas eloda.<br />
_ warmogidgenia, direqtorobas Tavs anebebs, Cven-<br />
Tvis ki araferi uTqvams!<br />
_ droa ukve, aRar SeuZlia adamians! _ elikom mxrebi<br />
Searxia.<br />
_ mec manda var, rom ar SeuZlia, magram ojaxze ar<br />
unda izrunos? bolo-bolo, muStari rom mogveZebna,<br />
aTidan TxuTmet aTasamde CavijibebdiT. ramdeni xania<br />
manqanaze vocnebob. anda riTi var sxvaze naklebi. amdeni<br />
weli risTvis vaklavdi Tavs? mova axla erTi vinme<br />
jeeli da dagvajdeba Tavze!<br />
_ vin jeeli?<br />
_ gagikvirda? winaswar araferi SegiTanxma, xom? an<br />
iqneb elodi, wava da adgils siZes dauTmobso! ara, batono,<br />
Cven ra Rirsni varT magisi, Cven rogor SevwvdebiT mag<br />
simaRleebs! Cven ranairad movuvliT am wvintlian<br />
baRnebs!.. _ ipolite rac mets laparakobda, ufro Riziandeboda,<br />
oTaxSi bolTas scemda da TiTebs imtvrevda.<br />
_ gaCerdi! _ SeuZaxa elikom. _ marTla gaige rame<br />
Tu?<br />
_ gavige ki ara, raionSi uTqvams kidec, Cems Semcvlelad<br />
cirdava mindao!<br />
elikos yba Camouvarda, gamtknarebuli idga karga<br />
xans.<br />
_ daTanxmdeba mere?<br />
_ daTanxmdeba ki ara, TviTon uTxovia! maTxovari!..<br />
rogori maTxovaric wavida qalaqSi, iseTive dabrunda!<br />
_ ver isvenebda ipolite.<br />
elikos saxe TiTqos daeWmuWna, wamSi dauberda, dauuSnovda.<br />
jiutad daxara Subli da dianozis oTaxs mia-<br />
Sura. mis am moZraobaSi igulisxmeboda mtkice, ukompromiso<br />
gadawyvetileba.<br />
ipolitem ena gadaylapa, moimCvara. mxrebCamoyrili<br />
mihyva ukan. winaswar eSinoda im mexTatexisa, rac axla<br />
atydeboda.<br />
dianozi savarZelSi ijda, fanjaras misCereboda.<br />
iqneb Tvlemda, an Cafiqrebuliyo, zRurblidan mxolod<br />
misi WaRara Tavi moCanda.<br />
elikom oTaxi gadaWra da fanjaras aefara.<br />
dianozma mzera Seageba.<br />
_ eliko, Sen? _ TiTqos zmanebidan gamovidao. mis<br />
am wamoZaxilSi moferebis kilo igrZnoboda, magram wu-<br />
Tis Semdeg qaliSvilis gverdiT siZe aituza da dianozma<br />
gakvirvebiT ikiTxa: _ ra moxda?<br />
_ marTalia es ambavi? _ braziT gamoscra elikom,<br />
pirisaxe gascrecoda.<br />
dianozi wamiT daibna, umal mixvda, rasac ekiTxebodnen<br />
da Tavs Zala daatana, mSvidad eTqva:<br />
_ marTalia, Svilo!<br />
_ me Seni Svili ara var! _ TiTqos civi dana yanyratoSi<br />
CaaWeda elikom.<br />
220 221
dianozi gafiTrda, bage aukankalda. elikom ki, TiTqos<br />
eSmakebi SeuCndneno, daundoblad miayara:<br />
_ Seni Svili rom viyo, fexebze ar dagvikidebdi,<br />
lukmas piridan ar gamogvaclidi!..<br />
dianozi TiTqos damunjda, gulze xeli miido, raTa<br />
moulodneli tkivilebi daeamebina.<br />
ipolite dafrTxa, cols mklavze moqaCa, magram elikom<br />
misi xeli CamoiSora da, rac aqamde gulSi hqonda, er-<br />
Tad amoanTxia:<br />
_ vina xar saerTod? vin Segexvewa, amiyvaneo? gaWirvebisa<br />
da garjis meti araferi minaxavs. Tu mamoba ar<br />
SegeZlo, eger saxelmwifo momivlida, an sxva patroni gamomiCndeboda.<br />
arasodes miTxovia, rasac ver Seswvdebi,<br />
is gagvikeTeo, rac SegiZlia, imas ratom gvakleb? me ki<br />
ara, cirdava yofila Seni Svili! didi xania, vigrZeni, rom<br />
SegviZule, Tvalis dasanaxad gezarebiT! arc arasodes<br />
giyvardi, yovelTvis is Seni eliko giyvarda, TvaliTac<br />
rom ar ginaxavs! daberdi da mainc ver daijere, rom is<br />
mokvda, mokvda...<br />
elikos uceb isteriuli tirili auvarda, xelze ikbina<br />
da oTaxidan gavarda.<br />
dianozi kvlav ise ijda, saxe gaqvaveboda.<br />
ipolite cols gaekida, magram bolo wams raRac ieWviana,<br />
Semobrunda.<br />
dianozi aCqarebiT sunTqavda, bages odnav arxevda,<br />
sityva ki ar amosdioda.<br />
ipolite daixara, xmadabla dauZaxa. berikacs upeSi<br />
cremli ugrovdeboda.<br />
_ eliko! _ mTeli xmiT iyvira ipolitem. _ mamaSeni<br />
cudadaa!<br />
elikom kari SemoaRo. Tvalebi jerac sveli hqonda,<br />
gahbuSteboda.<br />
dianozi cdilobda, raRac eTqva, xorxidan xma ar<br />
amosdioda, yba moeqca.<br />
elikom moirbina, muxlebze daeca.<br />
_ mama, mamiko!<br />
berikacma xeli Zlivs gamoaCoCa, elikos xels Seexo.<br />
qali miuxvda, misi xeli aiRo. dianozma is xeli Zliv-<br />
ZlivobiT Tavze daado da gayuCda.<br />
ase iyvnen karga xans. dianozi zevidan dahyurebda,<br />
Tavze xeli edo, eliko ki amoscqeroda da TvalebSi cremli<br />
uSreboda...<br />
222 223<br />
31<br />
dianozis savarZels vera da ver moergo. xan ise ijda,<br />
xan ase. simamrTan SedarebiT patara kaci iyo da savarZeli<br />
zedmetad xalvaTi eCveneboda.<br />
pirSi karameli Caido, mowuwna. yelSi tkbili nerwyvi<br />
Casdioda da siamovnebisagan krutunebda.<br />
pirveli mravala papaskiri Semovida. cerad gaxeda<br />
ipolites, odnav CaiRima. kacs kinaRam kanfeti gadascda.<br />
mravalas vin ras gamoaparebda, Tvalis erTi Sevlebi-<br />
Tac xvdeboda, ra cecxlic wvavda ipolites.<br />
_ Zalian cudadaa? _ ikiTxa qalma.<br />
_ cudadaa! _ SvebiT amoisunTqa ipolitem. es Sexmianeba<br />
mSvidobis SemoTavazebas niSnavda.<br />
kabineti momcro iyo, yvela TanamSromeli ver daeteoda.<br />
fexdafex Semohyvnen mravalas. raki oriod skami<br />
ar eyofodaT, kedlebis gaswvriv gaCerdnen, xmas ki<br />
aravin iRebda. cxadi iyo, cvlilebebi moxda da aravin<br />
Cqarobda banakidan banakSi gadarbenas. mxolod qsenia<br />
salayaiam ver moiTmina, dianozis savarZelSi gamojgimul<br />
ipolites mkacrad miaCerda da viTomc xumrobiT, ufro<br />
ki agdebiT, uTxra:
_ mag savarZelma gaCveva icis, ipolite Cemo!<br />
ipolite wamowiTlda, brazi daiTrguna da Semrigeblurad<br />
Seepasuxa:<br />
_ am savarZlis patroni, madloba RmerTs, jerac<br />
cocxalia, qsenia, droze adre ki nu vmarxavT!<br />
qseniam civi RimiliT _ es xom sityvas aravis Sear-<br />
Cens:<br />
_ mesaflavis niWi RmerTs ar moucia CemTvis, viRacviRacas<br />
ki bari ukve auRia, Txris da Txris!<br />
ipolitem pasuxs Tavi aarida, mixvda, saxifaTo bilikisken<br />
ubiZgebda oxeri dedaberi da devi cirdavas gamoCena<br />
gauxarda kidec.<br />
_ ager stumaric mobrZanda!<br />
vinc ijda, wamodga, skami SesTavazes. cirdavam iuara<br />
da kuTxeSi midga.<br />
ipolite ufro Tamamad, myarad Cajda, TiTqos amiT<br />
ambobda, verc veravin amagdebs aqedano.<br />
_ bevri laparaki ra saWiroa, viTareba yvelam viciT!<br />
Cveni sayvareli xelmZRvaneli, dianoz batoni SeuZlodaa.<br />
arc ise mZimedaa, zogierTebs rom moeCvenaT. meore<br />
mxriv, asaki Tavisas Sveba. unda SevecadoT, udianozoba<br />
ar Segvetyos. misTvis wamali iqneba, Tu Cvens movaleobas<br />
Rirseulad SevasrulebT. imedia, dianozi male<br />
mokeTdeba...<br />
_ RmerTma qnas! _ gamoexmaura qsenia salayaia da<br />
ipolitem imwuTsve gadawyvita, Tu direqtoroba bedis<br />
davTarSi miweria, sxvaze adre am qals gavabrZaneb pensiazeo.<br />
_ jerjerobiT ki, _ ganagrZo ipolitem, _ me, rogorc<br />
moadgile samneo nawilis dargSi, da mravala, rogorc<br />
moadgile saswavlo-aRmzrdelobiT dargSi, ise<br />
warvmarTavT saqmes, ranairadac dianozs moesurveboda!<br />
TiTqos jebiri moixsnao, yvela erTbaSad alaparakda,<br />
erTmaneTs ar aclidnen. zogma ase Tqva, zogma ise, magram<br />
am nair-nair xmebSi keTili survilisa da momavlis<br />
SiSis meti araferi iyo da ipolitem dianozisnairad TiTi<br />
magidaze daakakuna.<br />
_ saqmes, amxanagebo, saqmes mivxedoT, laparaks nu<br />
gadavyvebiT!<br />
ucbad Seifera xelmZRvanelis roli ipolitem. TavdajerebiT<br />
iZleoda gankargulebebs. grZnobda cirdavas<br />
yuradRebian mzeras da cotaTi TamaSobda kidec. ra xdeba<br />
samzareuloSio, gamoikiTxa, xvalindeli meniu rogoriao,<br />
SemTxveviT mand bavSvebs araferi daakloTo... morigeobis<br />
rigi xom ar irRvevao... `macadineoba~ rogor midiso...<br />
avad vinme xom ara gvyavso... xelfasi xom ar gviandeba,<br />
droulad unda gavceT, xalxs guli ar vatkinoTo...<br />
bolos yvela daiTxova, miSiko Zagania daitova, Tumca<br />
devi cirdava isev Tavis adgilas idga.<br />
ipolitem, viTomc sul gadamaviwydao, Tavze xeli<br />
Semoikra:<br />
_ oh, mapatieT, stumaro, ise gaverTe saqmeebSi...<br />
TqvenTvis aq araferia saintereso!<br />
naTqvami orazrovani gamouvida da cirdavas gaeRima:<br />
_ ratom? zogi ram CemTvisac saintereso gamodga!<br />
_ ho, genacvale, ho!.. _ moiTafla ipolite, magram<br />
rogorc ki cirdava gavida, saxe moeRrubla, erTxans<br />
Cumad ijda, Zagania daviwyeboda. _ ho!<br />
miSiko Zaganiam bolo `ho~ Tavisi misamarTiT miiRo<br />
da moridebiT uTxra:<br />
_ niko bJalavas mSoblebi apireben mosvlas!<br />
_ ho, vici! _ Seepasuxa, gulma reCxi uyo. daaviwyda,<br />
miSiko risTvis daitova. kabinetis haeri ar eyo, derefanSi<br />
gavarda.<br />
wuTSi Semoirbina mTeli sabavSvo saxli. zogs moefera,<br />
zogi mamaSvilurad datuqsa, Tavisi Zala uCvena. TanamSromeli<br />
ar darCenia, visac erTi-ori sityviT ar Seexmiana.<br />
pisti qardavasac ki, sanam is qonian tafebs cxel<br />
wyalSi recxavda, ostatoba da sisufTavis siyvaruli<br />
Seuqo. varvaras Svilebis ambavi gamokiTxa. qals Tvalze<br />
224 225
cremli moadga, guli auCuyda da Tavisi `tkup-tkupebis~<br />
qebas mohyva. mediko samuSia im dRes ar muSaobda. mainc<br />
saqebari sityva daagdo, icoda, pisti miurbeninebda, misi<br />
gulis mosagebad ki meti araferi iyo saWiro. gzad pelo<br />
ninua Semoeyara. magrad xom xar, beberoo, Seexumra,<br />
kuzze mouTaTuna. dedabers pirisaxe Rimilis naoWebad<br />
gadaeqca. eTer iosavas xelis moTaTunebas rogor gaubedavda.<br />
qali mainc qalia, esiamovnebao da... `badr mTvares~<br />
Seadara. `Caskdi Sen!~ _ Seepasuxa iosava, loyebi Seefakla.<br />
nazibrola wirRvava iqve idga am dros, kuStad iyureboda<br />
da qalo, cxeli uTo Tu gaqvso? rad gindao? eg Sekruli<br />
Subli daiuTove da ise Semomxedeo... nazibrolam<br />
gulianad Caixvixvina.<br />
naSuadRevs kvlav kabinetis kars miadga da moridebuli<br />
xveleba gaigona.<br />
Suqri cecxlaZes WuWyiani cxvirsaxoci pirze miedo<br />
da xvelebas iokebda.<br />
_ ra iyo, Suqri, vinme xom ar gCagravs?<br />
ezizReboda es biWi, raRaca sWirso da imitom, magram<br />
Suqri sasargeblo vinme iyo, moeferebodi da enaze araferi<br />
gauCerdeboda.<br />
ipolitem ZmakaciviT gadahxvia xeli, kabinetSi Seiyvana,<br />
xumroba-xumrobiT, sicil-sicil amoqaCa, rac awuxebda.<br />
_ ho, ruxi mglebi!.. _ tkbili sityva alxobda Suqris.<br />
_ ai, ase... _ xmadabla Sehymuvla kidec. _ sul magarmagari<br />
biWebi varT... auh, Rorjola magaria...<br />
jibeSi sammaneTiani Caudo ipolitem, afTiaqSi hematogeni<br />
iyide, janmrTelobas rgebso da gaistumra.<br />
saRamos gia xatiaSvili moixelTa, mxarze xeli Se-<br />
TqmuliviT dahkra da wasCurCula:<br />
_ rkinis disciplina unda davamyaroT me da Sen, xrovis<br />
belado, aq!<br />
uceb miSiko Zaganias naTqvami gaaxsenda, gulisaSvilebi<br />
apirebeno mosvlas, niko bJalavas yofili mSoblebi.<br />
gulma reCxi uyo, ra udroo dros SemoeCxirnen axla!<br />
piradad me zRvis avadmyofoba ar mawuxebs. ager, oxotis<br />
zRvaze, Cemi mciredi mezRvauruli gamocdilebiT<br />
Zlier Storms rom SeveCexe da Cveni rkinis xomaldi asan-<br />
Tis kolofiviT aRma-daRma datortmanda, davrwmundi _<br />
zRva Cemi stiqia yofila. magram ai, gadaiara uamindobam,<br />
Cadga qariSxali, wvrili talRebi Tu gadaqoCravda<br />
zRvis swor zedapirs. swored am dros vigrZeni gulisreva,<br />
mivxvdi, ra avadmyofobac Semeyara _ ipolite<br />
kvirkveliaze vfiqrobdi didxans, misi sxvadasxvanairi<br />
hipostasi warmomiCnda. im bneleTs, ipolite kvirkvelia<br />
rom erqva, Turme sxva waxnagic hqonia, sxva ganzomilebac<br />
da amitomac gamxada uqeifod misma gaxsenebam.<br />
mxedvelobaSi maqvs ipolites amuruli Tavgadasavlebi.<br />
gasaocari is iyo, elikosnairi qalisaTvis ver moevlo<br />
ipolites, sxvaTa bostanSi ki cdilobda gadabobRebas.<br />
zrdasruli qalebi axlos ar ikarebdnen da rac<br />
amaTTan ar gamosdioda, patara gogonebTan axsendeboda.<br />
ra Tqma unda, frTebis gaSlas aqac ver moaxerxebda,<br />
eSinoda saidumlos gamJRavnebisa da ucilo sasjelisa,<br />
magram xandaxan eSmakobisa da mourideblobis wyalobiT<br />
nanatri usruldeboda. erTi-orjer ise Caiara am ambavma,<br />
viTomc araferio. is gogonebi didi xnis winaT gascildnen<br />
aqaurobas da ipolites maTi bedi arc ainteresebda.<br />
erTi iseTi eSmakis fexi gamoeria, aqeT gamoiWira.<br />
mixvda Tavis Zalas, arc araferi dauTmia, magram imis<br />
safasurad, ipolitem kabinetSi Semityua, Caxda momindomao<br />
(viRacam karze daakakuna da ipolites xeli moecara),<br />
yovel kvira dRes Tumans sTxovda da ipolitec<br />
iZulebuli gaxda, exada es begara. im gogom male moamTa-<br />
226 227
vra rva klasi da ipolite Seecada, sadme Soreul profteqnikur<br />
saswavlebelSi gaemwesebina.<br />
erTi wlis Semdeg sxva faTeraki gadaxda. dianozi<br />
TbilisSi iyo wasuli. eliko raicentrSi daibares, wliuri<br />
balansi unda Caebarebina. wasvlis win merveklaseli<br />
gogona moiyvana, kuSti, saxenayvavilari bavSvi, Cems<br />
mosvlamde saxls mimilagebso. ipolites am dros eZina.<br />
winadRis namTvralevi iyo, gvian dawva da droze ver<br />
gaiRviZa. Tvali rom gaaxila, cols gasZaxa, eliko, wyalio.<br />
mezobel oTaxSi fexis xma moisma da gogonam Semoixeda.<br />
ipolitem, _ eliko sad ariso. gogonam _ qalaq-<br />
Si wavidao. maSin Sen modi aqo. gogona verafers mixvda,<br />
gulubryvilod mouaxlovda. ager Camojeqio, ubrZana<br />
ipolitem. gogona Camojda. ipolitem _ kai gogo, kai<br />
gogoo, _ sakinZe Seuxsna da xeli Seuyo. gogona axlaRa<br />
SefrTxialda, gaiwia, magram kacma ar gauSva, Tan muqariT<br />
_ `Cumad, xma ar amoiRo!~ bavSvi atirda. ipolitem mis<br />
tirils yuradReba ar miaqcia, magram swored am dros gai-<br />
Wriala karma da zRurblze eliko gamoCnda.<br />
viTomc veraferi SeamCnia elikom, gogona gamoixmo<br />
oTaxidan, saxeSi arc Seuxedavs, midi, piri daibaneo, ubr-<br />
Zana. aqeTobisas bazarSi gamoevlo da sayidlebis gadarCevaSi<br />
daixmaria, tkbileuli aWama, naZaladevi RimiliT,<br />
_ ram SegaSina, Se glaxa, ipolite biZia gagexumra, oRond,<br />
icode, arsad araferi wamogcdeso da gaistumra. mTeli<br />
am xnis manZilze ipolite gasusuli iwva da Tavs imkvdarunebda.<br />
marto rom darCnen, elikom bazris navaWridan<br />
Romis Sesazeli axalTaxali Cogani amoiRo da xmis amouReblad<br />
urtya da urtya. ipolitem sabani Tavze wamoifara.<br />
yovel dartymaze Sesabralisi krusuniT pasuxobda.<br />
aseTi axsna-ganmarteba sakmarisi aRmoCnda. ipolitem,<br />
gripi Semeyarao, da erTi kvira ar gamosula Sinidan. im<br />
sawyal gogos xma arsad amouRia, magram elikom imdeni<br />
qna, viTomc am bavSvze guli Semtkivao, da sxva, `ukeTes~<br />
sabavSvo saxlSi gadaayvanina. karga xans iyo ipolite<br />
Tavdaxrili, balaxiviT wynari da moridebuli. cols ver<br />
ubedavda sityvis Sebrunebas, magram adamians sxvisi danaSauli<br />
da Secodebani eCxireba TvalSi, Torem sakuTari<br />
iolad aviwydeba. arc eliko axsenebda im ambavs, guli<br />
emRvreoda da imitom.<br />
raRac eSmakad, bolo dros mimoza kacias daadga ipolitem<br />
Tvali. raSi unda dasWirveboda es mocucqnuli,<br />
sawyali gogo, magram SemTxveviT yuri mokra mimozas<br />
ubedurebis ambavs. ipolitesTvis es ubedureba sulac ar<br />
iyo tragedia. msgavsi ambavi mxolod uxams xvixvins Tu<br />
mogvrida. piriqiT, gauxarda kidec, ioli eCvena gogos<br />
damorCileba. mimozas suli xom isedac daTrgunvili iyo<br />
da ipolites mcire mcdelobac ikmarebda. SeurCia kidec<br />
dro. eTer iosava avadmyofobda am dros da biuleteni<br />
gaiforma. ipolitem sakuWnao Caibara droebiT. derefan-<br />
Si mimoza moixelTa da axali pirsaxocebi unda dagirigoTo,<br />
iseTi kiloTi uTxra, SekamaTeba ar SeiZleboda.<br />
saqmiani ieriT midioda sakuWnaosaken, gasaRebebis asxmulas<br />
miaCxarunebda. mimoza ki morCilad migogmanebda fexdafex.<br />
ipolite ver xedavda gogonas, magram mis warmosaxvaSi<br />
cocxldeboda raRac ToTo, rbili, sasurveli da<br />
rac ufro uaxlovdeboda sakuWnaos, miT ufro ucxoveldeboda<br />
Jini.<br />
gasaRebi Zlivs moaxvedra klites. Sevida da Semodio,<br />
CaxleCili xmiT ubrZana. mimoza daafrTxo am xmam. ukan<br />
gabruneba mainc ver gabeda, zRurbls gadaabija. ipolitem<br />
kari Caketa da mxarze xeli staca, TeTreulis Sekvrisaken<br />
ubiZga. mimozas Tavzari daeca, xma ver amoiRo.<br />
ipolitem misi dumili Tanxmobad CaTvala, gogonas welze<br />
xeli Semohxvia. mimozas muxlebi moekveTa, kacis mklavebs<br />
Soris Casrialda da Zirs daeSva. kaci ucbad ver mixvda,<br />
rac moxda. gogona gondakarguli egdo da pirisaxe mitklisferi<br />
gaxdomoda.<br />
ipolites pirkata eca. muxlebze daeca, loyebze moutkacuna,<br />
yuris bibiloebi mousrisa.<br />
mimoza TiTqos arc sunTqavda.<br />
228 229
mixvda ipolite, raoden Sors Setopa da TviTonac<br />
iRupeboda. saSinelma, Semzaravma azrma goneba daubnela.<br />
daavlo xeli da sakuWnaos siRrmisaken waaTria. iq<br />
unda gadaemala WuWyiani TeTreulis grovaSi.<br />
gons droze moego. xelebSi Rone warTmeoda da er-<br />
TiaTad damZimebuli gogona uvardeboda. SeeSva. kari gamoaRo<br />
da derefanSi gaixeda. aravin Canda. SiSisagan<br />
mTlad oflad gaRvriliyo da Tavbru exveoda.<br />
kvlav iRliaSi Caavlo xeli. saSinlad emZima. xvneSaxvneSiT<br />
gamoaTria derefanSi. iq erTi Zveli, mongreuli<br />
taxti idga da imaze daawvina.<br />
sakuWnaos kari Caketa da derefani swrafad gaiara.<br />
sabednierod, aravis daunaxavs.<br />
mTeli wuTi parmaRze iTqvamda suls da am dros gamoCnda<br />
pelo ninua. baliSispirebis dasta mohqonda.<br />
_ xom kargad gaauTove, bebero? _ naZaladevad Seexumra.<br />
xmas jer kidev ver imorCilebda, Caxrinwoda. _<br />
modi, mogeSvelo!<br />
naxevari gamoarTva. erTad wamovidnen sakuWnaosaken.<br />
taxtamde rom miaRwies, ipolitem Seicxada, vaime, es<br />
ra ariso. garecxil-gauToebuli baliSispirebi Zirs<br />
dayara da mimozas mivarda.<br />
pelo ninua akivlda.<br />
mocvivdnen sxvebic.<br />
gogona Zlivs moabrunes, sami dRe iwva mavra eqTanis<br />
izolatorSi.<br />
mavra daekiTxa, mag derefnis bolos ra gindodao.<br />
mimoza gawiTlda, araferi maxsovso, waiCurCula.<br />
aba, sad gtkivao, qalaqidan mowveulma eqimma stetoskopi<br />
moumarjva. ai, aqao, _ gulze xeli miido gogonam,<br />
upeSi cremli gaubrwyinda... aba, aba, nu geSiniao, naZaladevi<br />
mxiarulebiT loyaze mouTaTuna eqimma...<br />
ipolitem pirvel dRes ver gabeda, meore dRes ki<br />
moakiTxa. karamelis kamfetebi moutana. mimozas zafranisferi<br />
daedo, ena mucelSi Cauvarda. kacma, viTomc<br />
araferio, gaucina, ram SegaSina, genacvale, cudad xom ar<br />
mogeqcneno. Tu vinmem rame gagibeda, miTxari da me vici,<br />
rasac vuzamo. Cven xom SenTvis ucxo xalxi ara varTo. piradad<br />
me mamobrivi grZnobis meti araferi mamoZravebso...<br />
mimoza usmenda da mis mkerdSi Cabudebuli Citis susti<br />
guli SiSianad ikumSeboda...<br />
230 231<br />
32<br />
wina Rames, Zilis win papuCi eZgveraZem gadmosca saidumlo<br />
baraTi. Tavze aseve ewera batifexuriT: `saidumlo<br />
baraTi. roca waikiTxavT, dawviT!~ teqstis irgvliv<br />
feradi fanqrebiT daxatuli sisxliani gulebi, gadajvaredinebuli<br />
xmlebi da Tavis qalebi exata, SuaSi ki<br />
CaewikwikebinaT: `Tu mkerdSi vaJkacuri guli gicems, Tu<br />
SiSi ucxoa SenTvis, xval, naSuadRevs, xuT saaTze da<br />
TxuTmet wuTze, broliRelis piras modi, xidTan!~<br />
cirdavam papuCis Tvali Caukra, TiTi tuCze miido,<br />
aqaoda, qvasaviT vdumvaro. qaRalds ki asanTiT cecxli<br />
waukida.<br />
daTqmul dros ezodan ise gavida, vinmes ar eeWviana.<br />
gangeb TamaSobda SeTqmulis rols, Torem vis ecala<br />
misTvis.<br />
jer soflis Saraze iara, viTomc skolisaken mivdivaro.<br />
mere tyis bilikze gadauxvia, Soridan Semouara,<br />
broliReleze xidad gadebul Txmelis mors miaRwia.<br />
papuCi elodeboda, mouTmenlad cmukavda. cirdava<br />
rom dainaxa, xmadabla daustvina. sapasuxod buCqebidan<br />
Zmebma Rurwkaiebma gamoyves Tavi.<br />
cotnem Caaxvela, gaubedavad hkiTxa:<br />
_ Cveni baraTi miiReT?<br />
_ miviRe da brZanebis Tanaxmad iqve davwvi! _ cirdava<br />
seriozulad Sehyurebda biWebs.<br />
_ Tanaxma xarT, SeasruloT Cveni moTxovnebi?
_ Tanaxma var! _ uyoymanod upasuxa.<br />
_ Tvali unda agixvioT da ise wagiyvanoT!<br />
oho, seriozuli ambavi Canda!<br />
_ Tanaxma var! _ Rimili damala cirdavam.<br />
papuCim ubidan wiTeli naWeri daaZvrina. cirdava<br />
Cacucqda da biWebma Tvali auxvies. mere cotne da bakuri<br />
aqeT-iqiT amoudgnen da daiZrnen.<br />
nela midiodnen. devi totebis Sexebas grZnobda xandaxan.<br />
eklian glerZebs ganze swevdnen albaT. gunebaSi<br />
iRimeboda. bavSvobaSi TviTonac Seqmna mekobreTa razmi,<br />
romlis erTaderTi mizani verulavebis xilze TareSi<br />
iyo... Tvalaxveulic mSvenivrad xvdeboda, ra biliksac<br />
adgnen da sulac ar gaukvirdeboda, iq, ekvderis Crdilovan<br />
ezoSi Sav alams Tu dainaxavda, zed daxatuli Tavis<br />
qalaTi da gadajvaredinebuli ZvlebiT.<br />
wamiT Seyovndnen. bilikidan gadauxvies. viwro, Cabnelebul<br />
jagebSi gaikvlies gza. amas imiT mixvda, saxeze<br />
rom Crdili daefina da nestiani sigrile SeisunTqa.<br />
erTgan gverdulad atares. kargad axsovda, aq xavsmodebuli<br />
saflavis lodi egdo. fexi aswieo, rom sTxoves,<br />
ekvderis zRurbli unda yofiliyo. mere fexebqveS balaxis<br />
sirbile igrZno da gaaCeres...<br />
Rorjolam miswi-moswia aqoTqoTebuli bavSvebi, magnolias<br />
rom gars Semoxveodnen. xis tanze Tabaxis furceli<br />
iyo mikruli. zed gamoesaxaT simpaTiuri, Ripiani<br />
kaci, romelsac mezRvauris maisuri ecva, budionuri<br />
ulvaSebi mamacurad aeprixa, Cibuxi pirSi gaerWo da xalisianad<br />
iRimeboda. Cibuxis boli rgolebad ikvreboda da<br />
furclis Tavze asoebs qmnida. am asoebiT ki ikiTxeboda<br />
sityva _ `girCevT!~ ZiriTad teqstSi avtori mkiTxvels<br />
urCevda, ruxi mglebis xrovidan ruxi virebis jogSi gadasuliyo,<br />
ymuili vinc iswavla, axla yroyins misCveoda,<br />
tlinkebis yra aeTvisebina, xolo xrovis belads `Rrmadpativcemul<br />
CoCrad~ moixseniebda.<br />
Rorjolas boRmisagan sunTqva Seekra, mokida xeli<br />
da fxrewiT aaglija.<br />
mogvianebiT, cotaTi dawynarebuli, onkanTan mivida<br />
da cxvirwin, kedelze kidev erTi proklamacia ipova.<br />
amjeradac zed gamosaxuli mrCeveli winas hgavda. SuaSi<br />
exata multfilmebis serialis gmiri mgeli, romelic<br />
kurdRlebSi Sevardniliyo, xidan qaRaldsa glejda, damfrTxali<br />
kurdRlebi ki TavqudmoglejiT garbodnen.<br />
Rorjola karga xans xmas ver iRebda, mere iq myofi<br />
biWebis gasagonad gamoscra:<br />
_ viRacas, vatyob, ori Tavi abia! _ miswvda da Camofxriwa.<br />
navaxSmevs samecadino oTaxis karze mesame furceli<br />
rom dainaxa, tanSi gascra. amjeradac ucnobs mgeli<br />
daexata, oRond ori Tavi eba da Tvalebs ise qaCavda, yvelas<br />
gadaylapvas uqadiso. rCeva ki erTaderTi ewera:<br />
`bekekebo, xrovis belads Soridan auareT, fereba-ferebaSi<br />
ar SemoeWamoT!~<br />
amis Camoxeva veRar moaswro, gogonebis tkarcalma<br />
SeaCera.<br />
cisia devdariani gogonebTan erTad karze gakrul<br />
furcelTan Seyovnda.<br />
_ a, batono, rigiani kedlis gazeTi ver gamogvicia<br />
da... Turme ra niWieri bavSvebi gvyavs! _ gaecina cisias.<br />
_ oRond verafriT mivxvdi, vinaa `xrovis beladi~?<br />
_ `aba, damacades~ hgavs, magram ratom abia ori Tavi?<br />
_ ikiTxa Sovna CarTolanma, awowilma, upeCaSavebulma<br />
gogonam.<br />
aq ki mimoza kaciam _ gulubryvilod:<br />
_ vaime, viRacas magonebs! _ da uceb Rorjolas daado<br />
TiTi. _ ai, amas!<br />
`ai, amaso!~_ funTuSa cqifuriSvili erTianad aTax-<br />
Taxda, ufrosjgufelebi marine toronjaZe da naTela<br />
232 233
takiZe CabJirdnen. es Worbiuro manana Citaia ki dabarebuliviT<br />
movarda _ `hi-hi, eg ra ambavi xdeba?~ cxadia,<br />
es ambavi mTel sabavSvo saxls moedeboda dianoz verulavadan<br />
vidre daTuCi cqifuriSvilamde.<br />
Rorjolas ferfurma gadaurbina. ar icoda, ra eTqva.<br />
damfrTxal mimoza kacias miaStera mzera da marTlac<br />
mgeliviT SeuRrina _ `Rrrr!~ gogonam vaimeo, nabiji<br />
ukan gadadga.<br />
cisiam, Semrigeblurad, kai, erTi, nu aSineb bavSvso.<br />
Rorjolam civad Caicina da gaSorda.<br />
didxans moesmoda gogoebis kakani da guls askdeboda.<br />
yvelaze metad mimozaze iboRmeboda, iqneb imitom,<br />
masze uTqmeli da nazi arseba arasodes Sexvedroda, sinazes<br />
ki danaSaulad uTvlida, rogorc raRac ucxos, aramiwiers,<br />
miuwvdomels. aman mainc rogor gamibedao, fiqrobda,<br />
Tumca kargad icoda, mimozas uneblie wamoZaxili<br />
miamitoba da gulubryviloba iyo, meti araferi.<br />
qucna Wedia monaxa, vxvdebi, vinc mikeTebs amas, magram<br />
mainc Semimowmeo. qucna gasunsulda, aRma-daRma<br />
irbina, saeWvo pirT daekiTxa. Cvenma saerTo nacnobma<br />
nikanorma, sicili daayara, rom SemeZlos, ukan ar davixevdi,<br />
magram romeli mxatvari me mnaxeo; papuCi eZgvera-<br />
Zem Tvalebi daafaxula, magisi damweri varo? ori sityva<br />
ver mimibams erTmaneTzeo; mamuka giorgaZem _ mogclia<br />
erTi, Cems samecadinos ver avudivaro; biWiko da kuWuna<br />
cqifuriSvilebma, aqedan Seubere, Torem maleve iwvnev,<br />
risi Rirsica xaro; ufro patarebze eWvis mitana zedmetiao,<br />
askvnida qucna Wedia; bolos isic Tqva, iqneb Tvi-<br />
Ton cisia devdariani irjeba samagisodo...<br />
diliT, sakuTari saZile oTaxis karze biWebs axali<br />
furceli daxvdaT: sakarcxulSi Camjdar orTavian mgels<br />
Tavebi mowyeniT Caeqindra da cremlebi mtevanebiviT<br />
ekida. iqve manWia maimuni Cacucquliyo da cremlebs qo-<br />
TanSi agrovebda. qveviT ki ewera: `mglobidan maimunobamde<br />
erTi nabijia!~<br />
ipolite kvirkveliam kabinetSi daibara cisia devdariani<br />
da mkacrad hkiTxa:<br />
_ devdariano, Tu ici, ra saqme gabaria?<br />
cisia uxmod miaCerda.<br />
_ Sens xelTaa Cveni aRsazrdelebis suli! Sen ki ras<br />
mikeTeb? konfliqtur viTarebas qmni!<br />
_ me? _ gaikvirva cisiam.<br />
_ diax! aba rasa hgavs, kedlebi aWrelda uxamsi naxatebiT,<br />
romlebic ewevian zogierTi mozardis diskreditacias.<br />
es Tu Seni TaosnobiT keTdeba, amas arc kedlis<br />
gazeTi hqvia, arc muSaoba!.. _ suli moiTqva ipolitem,<br />
pirSi karameli Caido, mowuwna da naTqvams daamata: _<br />
ver xedav, ra donezea disciplina? Sen ki Seni elva-naxatebiT...<br />
_ me arafer SuaSi var!<br />
_ mere ratom? Sen saqmis kursSi unda iyo da droze<br />
gagvagebino xolme. ai, naxav, yovelive es cudad dam-<br />
Tavrdeba da am ambavs oriveni SevewirebiT, Senc da mec!..<br />
ise, _ ipolite cisias skamis zurgs daeyrdno da piri<br />
yurTan miutana: _ ise... _ piridan karamelis motkbo<br />
suni amosdioda da qaliSvilma Tavi gaswia. _ bavSvebis<br />
gakeTebuls ara hgavs es saqme!<br />
_ ratom? bavSvebic TamaSoben didobanas!<br />
_ hm, didobanas TamaSi!.. me ufro davijerebdi, didebi<br />
rom TamaSoben patarobanas. ai, Seni Jurnalisti, magaliTad...<br />
_ Cemi ratom? cirdava sabavSvo saxlis stumaria! _<br />
cisias saxe aelanZa.<br />
ipolitem orazrovnad Caiqirqila, savarZels daubrunda.<br />
_ daelaparake erTi, sakadrisi ar aris, wyals rom<br />
amRvrevT-Tqo!<br />
_ Tu gnebavT, TviTon daelaparakeT! _ ukmexad Seepasuxa<br />
cisia da kabinetidan gavida...<br />
234 235
imave saRamos pirveli korpusis derefanSi, dianozis<br />
kabinetis karze, axali furceli gamoCnda. zed yvavi exata.<br />
frTebqveS orTaviani mgeli Seefarebina. yvavs saxe<br />
ipolitesi hqonda...<br />
diax, Tavis xelobaSi gawafuli mwerali aq saidumloebebs<br />
daxlarTavda, cnobismoyvareobas gaaRvivebda.<br />
raime iseT ileTs gaakeTebda, gaocebisagan pirdaRebulebs<br />
dagvtovebda. xom SeiZleba, magaliTad, cirdavas<br />
ekvderSi didi nikanori davaxvedroT? pirSi CibuxgaCrili,<br />
mezRvauris maisurebiani, sayvarlad Ripiani didi<br />
nikanori xmis Casawmendad Caaxvelebs: hxm, hxm... da Tavis<br />
kotita, Ronier xels gamouwvdis. cirdava ki marTlac<br />
pirdafCenili miaCerdeba... anda, vTqvaT, `oxotsks~ garidebuli<br />
zRvis mgeli _ nikanor bJalava drois mdinarebas<br />
ukuRma Seabrunebs da Tavisi matrosuli kubrikidan<br />
pirdapir ekvderis suromodebul darbazSi moadens tyapans,<br />
pardon, bodiSi, Cems bavSvobaSi erTi wuTiT Semovirbineo...<br />
kidev ukeTesi, Tu Soreuli curvis kapitnis<br />
samxreebiani nikanor bJalava momavlidan gvewveva, Wa-<br />
Rara ulvaSebze xels gadaisvams da drois eSmakobis wyalobiT,<br />
Tavisze bevrad umcros cirdavas warudgeba... ho,<br />
ho, kalami xom Cemia da saiTac mivmarTav, iqiTken gaiqceva.<br />
oRondac, me gulubryvilo da alalmarTali<br />
mTxrobeli var, zedmeti wertiliTac ver Sevalamazeb,<br />
rac iyo. ambis momxiblaoba amiT zaraldeba, magram WeSmariteba<br />
wmindaa...<br />
papuCim da Rurwkaias biWebma cirdava rom Semoiyvanes,<br />
me ukve partizanuli razmis `verasulas biWebis~<br />
beladi gaxldiT da gajgimuli videqi im adgilas, sadac<br />
odesRac aRsavlis kari unda yofiliyo.<br />
cirdavas Tvali axveuli hqonda, saTvale gulisjibe-<br />
Si edo. rac wveri moiparsa, ufro axalgazrda meCveneboda.<br />
Tanamedrove `sveti~ tipi iyo, oRond iseTi, Tavisi<br />
`svetobiT~ rom ar yoyoCobs, zevidan aravis dahyu-<br />
sulac ar mikvirs, aseTi tipi vinmes, Tundac cisia devdarians<br />
moswondes. es ise wamomcda, CemTvis aravis uTqvams,<br />
cisias stumari moswonso... iqneb es ori suli pirvelad<br />
me davakavSire Cems warmosaxvaSi.<br />
razmSi, bare aqve vityvi, aTiode biWi mogrovda. cotne<br />
da bakuri ukve davasaxele, axla isini valmoxdili<br />
adamianebis gamometyvelebiT ganze gadgnen. biWiko cqifuriSvili<br />
warbSeWmuxvnili ibRvireba, kuWuna Cacucqula<br />
da mouTmenlad cmukavs. mamuka giorgaZes Tavi<br />
darbaislurad uWiravs, TamaSi seriozulobis zRvaramde<br />
ahyavs xolme. goneli CiCua kuTxeSi imaleba. `hxm.<br />
hxm!..~ _ baritons imowmebs, moswons ekvderis akustika...<br />
yvelas arc CamovTvli, Torem sia gamomiva... papuCi<br />
zRurblze darCa, Tumca gamqcevi aqedan aravinaa.<br />
_ moqalaqe devi cirdava! _ xmamaRla, sazeimod warmovTqvi.<br />
_ daificeT, rom, rasac aq naxavT da gaigonebT,<br />
saidumlod SeinaxavT!<br />
_ gulSi Rrmad Cavimarxav da piridan veravin amomglejs!<br />
_ aseve sazeimo kiloTi mpasuxobs cirdava.<br />
_ ubralod TqviT, `vficav!~<br />
_ vficav!<br />
_ SegiZliaT, saxvevi moixsnaT!<br />
cirdava saxvevs ixsnis da saTvales ikeTebs.<br />
_ megona, TviT didi nikanori damxvdeboda! _ eRimeba.<br />
_ ocnebad gadameqca misi gacnoba!<br />
_ Cven yvelani didi nikanoris Svilobilebi varT! _<br />
vuxsni. _ ese igi, nikanoristebi. oRond es saidumloa.<br />
isini Tu `ruxi mglebia~, Cven `verasulas biWebi~ varT,<br />
isini Tu `Rorjolistebia~, Cven `nikanoristebi~ viqnebiT...<br />
Cvens saidumlos mxolod RirseulT vandobT. Tqveni<br />
Tavdebia papuCi eZgveraZe, iman aiCema, Cveni Wkuisaao...<br />
am sityvebis Semdeg cirdavas xeli movkide da kuTxis<br />
lodTan miviyvane. lodi magidis magivrobas gviwevda.<br />
irgvliv qvebi eyara da erTic xis mori egdo. davsxediT<br />
da saTqmeli pirdapir vajaxe:<br />
236 rebs da ager Cvens bavSvur TamaSebSic xalisiT ebmeba.<br />
237
_ Cven oms vucxadebT rux mglebs, ese igi Rorjolistebs!<br />
ase araa, biWebo?<br />
biWebma gafarCxuli saCvenebeli da SuaTiTi aswies,<br />
aqaoda `viqtoria~, Cven gavimarjvebTo.<br />
_ mainc ras giSaveben es Rorjolistebi? _ ikiTxa<br />
cirdavam.<br />
_ Tavi moaqvT, ra! _ minda avuxsna. _ muStebze ixedebian!<br />
raki magodena saxedrebi daizardnen, sxvebma fexisgulebi<br />
unda mogvfxanono!<br />
_ maSasadame, Tu sworad gavige, cal-calke Rorjolas<br />
ver morevixarT da erTad imitom SeiyareniT! _<br />
cirdavas saTvale metad seriozuli da Wkviani kacis iers<br />
aZlevda. _ dRes-xval, rogorc vatyob, nikanoristebi<br />
Seuteven Rorjolistebs, Rorjolistebi _ nikanoristebs<br />
da aqamde Tu sabavSvo saxls `sixaruli~ erqva, gaxdeba<br />
`cema-tyepis~ saxli, sadac marTlac muSti iqneba mTavari.<br />
dRes isini gvcemen, xval _ Cven...<br />
_ isini ver gvcemen! _ mouTmenlad gavawyvetine.<br />
_ ver gvcemen, Tu Tqven, Zia devi, Cven amogvidgebiT da<br />
karates ileTebs gvaswavliT!<br />
_ ai, Turme ratom momiwvieT! vTqvaT, dagTanxmdiT,<br />
gaswavleT raRac ileTebi, Tqven ki waxvalT da Rorjolas<br />
scemT. ase ar gamova! vatyob, dRes Tqven gCagraven,<br />
xval _ Tqven daCagravT!<br />
_ maS, raRa vqnaT? _ ikiTxa mamuka giorgaZem. _<br />
sanam mkacri direqtori gvyavda, kidev ho!.. dianozisa<br />
maswavleblebsac eSinodaT, ipolite ki... hi! _ xeli<br />
agdebiT Caiqnia.<br />
_ dianozi arsad apirebs jerjerobiT wasvlas! _<br />
dayvavebiT Tqva cirdavam. _ jobs avwon-davwonoT. CxubiTa<br />
da muSti-kriviT nu SevejibrebiT rux mglebs. ise<br />
moviqceT, mglobisa rcxvenodeT da TviTon morbodnen,<br />
nikanoristebSi mimiReTo...<br />
biWebi erTbaSad ayayandnen, zogma ra Tqva da zogma<br />
ra. SeTqmuleba aba risi SeTqmulebaa, Tu yvelam erT-<br />
baSad moaRo piri da qveyanas gaagebina, agera varT, vTaTbirobT,<br />
modiT da mogvismineTo.<br />
_ xmadabla, sss-u! _ davisisine.<br />
umalve CurCulze gadavidnen.<br />
_ Cven unda gvqondes Cveni programa, unda vicodeT,<br />
ra gvinda da risTvis vikribebiT! Rorjolas gasalaxad<br />
amodena razmis Sekreba nametania! _ ganacxada cirdavam.<br />
_ biWebo! _ cirdavas naTqvami WkuaSi damijda. _<br />
me, magaliTad, mgonia, rom mTavaria, patarebi ar dava-<br />
CagvrinoT!.. Tu jibeSi kanfeti gaqvs, mieci, Tu tiris,<br />
gaacine, Tu danaRvlianda, moefere... me ager marixs vmfarvelob!<br />
_ SesaniSnavia! _ moewona cirdavas. _ mivxedoT<br />
patarebs, raindoba gamoviCinoT!<br />
_ gogoebic aravis davaCagvrinoT! _ dinjad amoRerRa<br />
biWikom.<br />
_ marTalia! _ mxari auba cirdavam. _ kacebi varT<br />
da gogonebi unda davicvaT!<br />
_ me Tu mkiTxavT, dianozi daberda da, raxan pensiaze<br />
gadis, axali direqtori sulac ar gvinda, respublika gamovacxadoT<br />
da Cveni saxli Cven TviTon vmarToT! _ mamuka<br />
giorgaZes koWebSi etyoboda, Sors rom wavidoda.<br />
_ ipolites mmarTveloba aRar gvinda! _ xma Seawia<br />
biWikom. _ Cvenc xom unda gvkiTxon?<br />
_ Tu pirSi wyali CavigubeT, vin ras gvkiTxavs! _<br />
CaurTo papuCim.<br />
_ amitom saWiroa davaarsoT aralegaluri gazeTi,<br />
ai, aseTi! _ da sagangebod am SemTxvevisaTvis gadanaxuli<br />
furceli amovafriale.<br />
Cemi da papuCis erToblivi naxelavi gaxldaT.<br />
zed kuTxeSi feradi fanqrebiT mezRvauris maisurebiani<br />
didi nikanori davxateT, biRa ulvaSebi aqeT-iqiT<br />
hqonda aprexili. Cibuxi xelSi eWira. boli rgolebad<br />
amodioda da gazeTis saTaurad iqveoda. saTauri ki aseTi<br />
iyo: `girCevT!~ sul ramdenime winadadeba ewera: `girCevT,<br />
araferi misceT, vinc Saurians gZalavT!~ `mglis ymuili<br />
238 239
Tu mogesmaT, girCevT sakuTar yurebs ar daujeroT!~<br />
`vinc iZaxis, ruxi mgeli varo, an CoCoria, an Wreli kata,<br />
girCevT Witlayi amohkraT!~<br />
cirdava siciliT CabJirda, papuCis xeli gadahxvia<br />
da ikiTxa:<br />
_ maS, Tqven iyaviT, pirvel Rames guli rom gamixeTqeT<br />
da fanjaraze amodena sifaTi gaakariT?<br />
cota gvian, roca biWebi ekvderidan saTiTaod gailalnen,<br />
me da Zia devi davrCiT. mxarze xeli damado da<br />
mkiTxa:<br />
_ nikanor, ici, rom gulisaSvilebi Camodian?<br />
gamtknarebuli mivaCerdi, gulis bagabugi ver davioke,<br />
ase megona, misi xma Zia devisac esmoda.<br />
_ ra undaT?<br />
_ Seni xelaxla ayvana!<br />
nela, gverdigverd mivdiodiT tyis viwro bilikze<br />
da Zia devi eklian glerZebs ganze swevda.<br />
_ imaT xom TavianTi Svili SeeZinaT?<br />
_ bavSvi moguduli daibada.<br />
memwvava, TiTqos Cemi brali yofiliyos, is bavSvi<br />
rom ver gaCnda.<br />
_ maS, isev me unda amiyvanon?<br />
_ ho!<br />
verasulas kldesTan aRmovCndiT. TviTonve gamikvirda,<br />
gza ase swrafad rom movlieT. muStris Tvali<br />
Sevavle kldes. Zalian Tu movindomebdi, avidodi kidec<br />
verasulaze.<br />
_ Sen ras izamdi, Zia devi?<br />
ar unda mekiTxa. Sens mxrebze Segdebul tvirTs sxva<br />
ver waiRebs. Sens gadasawyvets sxva ver gadawyvets...<br />
cirdavam, Sevatyve, sakuTar bavSvobaSi Caixeda, saku-<br />
Tari sulis siRrmeSi, iq Wa iyo da fskerze mogonebebi<br />
cocxlobdnen. araferi uTqvams, me ki mainc mivxvdi.<br />
_ mec ase gavakeTeb, Zia devi!<br />
240 241<br />
33<br />
gulisaSvilebi aprilis bolos gamoCndnen. skolidan<br />
vbrundebodi da WiSkarTan nacnobi `moskviCi~ rom<br />
davinaxe, guli ucnaurad Semixta. iqneb jobda droebiT<br />
Tavi ameridebina. eger ekvderSi movewyobodi, nikanoristebi<br />
ar gamcemdnen, sxvebi ki ar momZebnidnen... es<br />
ise gavifiqre, sasxvaTaSorisod. sxva Zala ki, _ ar vici<br />
cnobiswadili, faruli WoWmani, ar minda vifiqro, Suris-<br />
Ziebis survili, _ win meqaCeboda. ise cocxlad, ise TvalnaTliv<br />
warmomidga xanmokle bednierebis dReebi, TiTqos<br />
aTas elnaTuras gaeSuqebina TvalismomWrelad da<br />
CrdilisTvis adgili ar darCeniliyo. miT ufro memwara<br />
im saSineli wuTis gaxseneba, roca yovelive gaqarwylda,<br />
Ralatis Semzaravi, maxinji saxe vixile, sisxlZarRvSi<br />
Sxami da balRami CameRvara, saavadmyofos TeTr kedlebSi<br />
gamomketa mravali Tvis manZilze da ar vici, ram _<br />
iqneb mavra deidis Tbilma, RuRuna xmam, _ momabruna<br />
sicocxlisaken.<br />
_ nikanor, unda gaxaro! _ mravala papaskiri WiSkar-<br />
Tan dgas. mkacr saxeze sikeTis sxivi inTeba. axlaRa<br />
vxvdebi, Turme raoden daberebula mravala papaskiri.<br />
samudamod sabavSvo saxlze daqorwinebula da SeuZlebelia,<br />
mis bedSi raime Seicvalos.<br />
_ me aravis veSvilebi, mravala maswavlebelo! _<br />
TiTqmis uxmod vlaparakob, bageebs Zlivs varxev.<br />
_ ras ambob, geTayva! _ warbebi ze azida mravalam.<br />
ukve vici, misi simkacre moCvenebiTia. am simkacris ukan<br />
uiRblo deda imaleba, verSemdgari. me is mebraleba... me,<br />
TviTon upatronos, mebraleba saswavlo nawilis gamge<br />
mravala papaskiri.<br />
_ nu gewyineba, mravala deida! _ angariSmiucemlad,<br />
Sinagani karnaxiT, Subls mklavze vayrdnob. _ arsad<br />
wasvla ar minda, aqac kargada var!
meti araferi miTqvams. mravalam Tmebze moferebiT<br />
momqaCa da gamSorda. Soridan vuyureb, sanam zRurbls<br />
miRma gauCinardebodes. `me rom cirdava viyo, colad<br />
SevirTavdi!~ _ gavifiqre, magram vici, vgrZnob, cirdavas<br />
guli sul sxva mxares miaqanebs.<br />
Cems karadas mivaSure. CanTa Sevinaxe. cxeloda da<br />
kurtakic gaviZre.<br />
oTaxis sigrile msiamovnebda. iqneb wamovwoliliyavi,<br />
magram vin macala. patara rwyila Semovarda, xan erT<br />
fexze moxtoda, xan meoreze, viTomc marTla rwyili yofiliyos.<br />
_ nikanor, SenTan movidnen!<br />
weli Zlivs aviTrie. vatyobdi, rwyila SuriT skdeboda,<br />
me ki aRar SemeZlo sikeTis saTanadod dafaseba. gamaxsenda,<br />
rogor frTagaSlili mivfrinavdi bednierebisaken,<br />
rogor ver veteodi kedlebSi da Tavs Wers vaxlidi.<br />
Semrcxva imdroindeli Cemi sulswrafobisa, axla<br />
fexs Zlivs vadgamdi.<br />
papuCi SemefeTa.<br />
_ nikanor, SenTan movidnen! _ xmaSi amasac sevda<br />
etyoboda.<br />
_ midi, Zia devis gaagebine! _ CavCurCule da gza ganvagrZe.<br />
derefnis bolos oTxni idgnen. ipolite xelebs ifSvnetda,<br />
albaT karamelisagan TiTebi ewebeboda da ise<br />
miRimoda, viTomc me mbrZanebeli viyavi, is ki Cemi monamorCili.<br />
mravala papaskiri cotaTi ganze idga, yoymanobda,<br />
albaT ver gaego WeSmariti arsi speqtaklisa, am<br />
scenaze rom TamaSdeboda. isini ki, gulisaSvilebi, TiTqos<br />
arc Secvliliyvnen, tarieli gasqelebula odnav,<br />
prestiJuli Ripi ufro wamozrdia. winandeburad mZimed<br />
sunTqavs... Tamars fexmZimobam win wamozrdili muceli<br />
Seatova, kvlavac fexmZimesa hgavs, Tumca vici, yvelaferi<br />
warsuls Cabarda.<br />
_ nikanor! _ damiZaxa tarielma da mklavebi gaSala.<br />
iqneb fiqrobda, Zveleburad gameordeboda yovelive.<br />
maSindeliviT gavfrindebodi, xelSi amitacebda,<br />
Werisaken amisroda da xmamaRla SesZaxebda: `hopla!~<br />
magram me, Cemi patara WkuiTac vicodi, araferi meordeba<br />
amqveynad. nabiji Sevanele da Soriaxlo gavCerdi.<br />
tarielma mklavebi CamouSva, nirwamxdari Canda. ipolite<br />
xelebis fSvnetas moeSva da damtkbari xmiT momixmo:<br />
_ nu gerideba, nikanor, axlos modi!<br />
me isev iq videqi.<br />
Tamarma gadmodga nabiji, mZimed, fexatkiebuliviT,<br />
xeli gamomiwoda.<br />
_ modi, dediko, CemTan! ase male dagaviwydi, Svilo?<br />
`Svilo?~_ es sityva ukve arafers niSnavda da me<br />
jiutad vdumdi.<br />
ipolitem ikadra, mocunculda, mxarze xeli momxvia,<br />
viTomc alersiT, Tumca kanfetebiani xeli TiTqos mewebeboda,<br />
frCxilebma ki matkina.<br />
_ nu jiutob, nikanor, xom ici, rogor uyvarxarT qalbaton<br />
Tamars da baton tariels! cota xniT dagabrunes,<br />
Torem Seni datoveba azradac ar hqoniaT! Sen xom didi<br />
biWi xar, kacurad unda gaugo!<br />
_ ho, unda gagvigo, nikanor! _ xma CaexliCa tariels,<br />
nervuloba daetyo, me ki gavifiqre: `gabrazdeba da<br />
mcems!~<br />
_ ho, Svilo, xom gaxsovs, ra cudad viyavi! kargad<br />
ver mogeqeciT, magram gvapatie! _ afSlukunda Tamari.<br />
guli raRacnairad momeTuTqa, Tvali amiwylianda, magram<br />
es bJalavebi albaT kaJisani varT, oxrebi da jiutebi.<br />
_ nikanor! _ Tavze xeli gadamisva mravala papaskirma.<br />
_ Tqvi rame, Zalas aravin dagatans!<br />
mzera gavuswore da masve vupasuxe:<br />
_ giTxariT me, mravala deida, aravis veSvilebi-meTqi!<br />
_ sworsac izam! _ moisma uceb devis xma da mxarze<br />
misi xeli vigrZeni.<br />
242 243
_ es vinRaa?! _ braziT wamoWarxlda tarieli.<br />
_ devi batono, ratom kadrulobT! _ ipolitesac<br />
sibrazisagan sunTqva Seekra, Tumca Seecada Tavi moeToka.<br />
gulisaSvilebs miubrunda: _ Tbiliseli Jurnalisti<br />
gaxlavT, Cveni stumari!<br />
_ mere ras ereva Cvens saqmeSi? _ Tamaris Txel tu-<br />
Cebze sikapase aisaxa.<br />
_ Tqven es bavSvi, batonebo, erTxel ukve gaimeteT!<br />
_ vin aris, kaco, es? ramdensaa rom bedavs?! _ wamoiZaxa<br />
tarielma.<br />
_ Tqvengan mikvirs, mravala, ra vaWroba gaumarTeT<br />
amaT?<br />
mravala mTlad gaTeTrda, xma ki ver amoiRo.<br />
_ me, Sen... _ Tavi buRasaviT daRuna tarielma, nabiji<br />
gadmodga.<br />
Tavidan cirdavas xmas sificxe etyoboda, tarielis<br />
muqaram ki TiTqos daamSvidao, agdebiTa Tqva:<br />
_ ipolite, Sen ici Cemi ambavi, es leSi mZimes iwonis<br />
da imitomaa egre imedianad!<br />
tarielma iRmuvla da wamovida. ipolite cibrutiviT<br />
datrialda. aqeT tariels mouWra gza, iqiT Tamars<br />
amSvidebda, cirdavasac mouTafla, ar damRupoT, Cxubi<br />
ar daiwyoT, saqmes sacixod nu gavixdiTo.<br />
tarieli saberveliviT qSinavda, magram yoymani daetyo.<br />
ipolitem isargebla da gulisaSvilebi jikav-jikaviT<br />
kabinetSi Seagdo, TviTonac Sehyva.<br />
mravala dabneuli Sehyurebda am scenas, uxerxulad<br />
daiwyo Tavis marTleba.<br />
_ iciT, me mindoda... bavSvisTvis rogorc jobia,<br />
ise... xom gesmiT?<br />
_ gTxovT, mapatioT, uxeSad rom mogmarTeT, magram<br />
gavficxdi! _ cirdavam gauRima. _ imasac gTxovT, mravala,<br />
zedmetad gulubryvilo da mimndobi nu iqnebiT!<br />
_ ipolite ise Semexvewa...<br />
_ mag Tqvens ipolites kudi ewvis! wavideT, nikanor!<br />
ukve gavdiodiT, mravala rom wamogvewia.<br />
_ iciT, maSin ipolite sxva bavSvs gaatans, marixs,<br />
magaliTad...<br />
_ es ar unda davuSvaT! _ gadaWriT Tqva cirdavam.<br />
_ dianozi rom Caerios... misi Sewuxeba ki ar SeiZleba,<br />
ganerviuldeba!<br />
_ raxan egrea, me da nikanori viRonebT raimes. xom,<br />
nikanor? _ Tvali Camikra.<br />
_ ho, marixze Cven vifiqrebT! _ Tavi davuqnie.<br />
im saRamos ki kedelze kvlav gaCnda Tabaxis furceli,<br />
romelzec exata Savi yvavi. frTebis magier xelebi<br />
hqonda, Tavze qoCors iglejda da bumbuli aqeT-iqiT<br />
ifanteboda. kuTxeSi Cibuxiani mezRvauri sasacilod<br />
ijRaneboda da viTom urCevda: `ipolite, daSoSmindi!~<br />
bare undoda ipolites daSoSmineba, magram or cecxls<br />
Sua iwvoda da rogorme orive unda Caeqro. aqeT simamris<br />
loginad Cavardna da cirdavas moulodneli pretenziebi,<br />
iqiT gulisaSvilebis ambavi da kedelze dakidebuli<br />
proklamaciebi. es ambebi jerjerobiT sabavSvo saxls ar<br />
gascileboda da manamde unda moevlo rogorme. `vinc me<br />
damcinis, Senc dagcinis! _ ase uTxra Rorjolas. _ oRond<br />
gamige, visi xeli urevia da naxav, ra dRe davayaro!~ `magi<br />
rom vicode, aravisi daxmareba ar damWirdeboda!~ _<br />
daiqadna gulgasiebulma Rorjolam. ipolites naTqvami<br />
cecxlze navTis dasxma iyo, Rorjolas raRa waqezeba<br />
sWirdeboda, simwrisagan isedac kbilebs aRrWialebda.<br />
raRac-raRacebs ukve xvdeboda, magram sanam bolomde ar<br />
CaeZieboda, Tavs ikavebda SurisZiebisagan. Tavdida daiaxlova,<br />
moefera. papiross uwiladebda ZmabiWiviT. Tavdida<br />
ar eweoda, magram xrovis mrisxane beladis yuradReba moswonda<br />
da nakvalevze gezi pirvelad iman aaRebina. furcelze<br />
daxatuli mezRvauri didi nikanoria, misi Tavgadasavlebi<br />
ki bJalavaze ukeT aravin iciso.<br />
244 245
amasobaSi tarieli gaWiWinda, bavSviviT gajiqda, ginda<br />
Tu ara, aqedan bavSvi unda waviyvanoo. `mag Rvlipis jinaze!~<br />
_ iZaxda da am sityvebSi xan nikanors gulisxmobda,<br />
xan cirdavas.<br />
ori Tavi ar eba ipolites, sada hyavda gasaSvilebeli<br />
bavSvebi? erTaderTi patara marixi iyo, mTlad udedmamod<br />
rom iTvleboda. undoda Savi dRisaTvis Semoenaxa,<br />
magram amaze Savi dRe rodis daudgeboda da fanjridan<br />
yaliCavas gadasZaxa:<br />
_ tatiana, bavSvebi gamouSvi aqeT, kanfetebs mivcem!<br />
yaliCavam, TiTqos sizmridan gamoerkvao, patarebs<br />
dautatana da TviTonac ukan mosdia. patarebi mxiaruli<br />
Jivil-xiviliT gamoiqcnen.<br />
ipolitem karamelebi isrola da vinc sxvas daaswro,<br />
zedaxora gamarTa. zogs meti Sexvda, zogs sulac araferi.<br />
tatiana Secba, gawiTlda. ipolite mixvda, kargi saqcieli<br />
ver gamouvida, magram ixtibari ar gaitexa da gulisaSvilebs<br />
TiTiT uCvena.<br />
_ ai, egera dgas, slukunebs, isaa marixi!<br />
bavSvs ruxi reituzi CamosCaCoda. Tma gahburZgnoda.<br />
ukanfetobas mistiroda da Wuwyiani xeliT cremls saxeze<br />
izuznida. amitomac ver Canda mTlad momxiblavi. tarieli<br />
Seyoymanda, Tamarma ki gverdSi mujluguni wahkra.<br />
_ davban da Cavacmev, mercxaliviT gaxdeba!<br />
_ esec ase! _ gauxarda ipolites, undoda nakanfetari<br />
TiTebi moeloka, magram stumrebisa moerida da xelebis<br />
fSvnetas mohyva. _ am wuTas bavSvi ver aris formaSi,<br />
magram damijereT, wunu ar daedeba. Tu mogewonaT,<br />
dabrZandiT, movilaparakoT!<br />
skamebi axlos moaCoCes, Tavebi erTmaneTisaken miswies<br />
da aCurCuldnen.<br />
mTeli saaTi dasWirda wvrilman iwilo-biwilos, mxolod<br />
amaTTvis sainteresos.<br />
xeli xels dahkres tarielma da ipolitem.<br />
ipolitem fanjara kvlav gamoaRo da ezos gadaxeda.<br />
araferi Secvliliyo, oRond sakuTar TavSi SeeWvebuls<br />
mzera gaumaxvilda.<br />
eger sumCxvindi wamoewia Tavdidas da Zirs gaagora.<br />
_ biWo, ras Svebi, ha!.. moitexeT xom kiseri?! _ uyvira<br />
gagulisebulma.<br />
kaxa Sonia ekinklaveboda Tavis das mayvalas, is ki aras<br />
uTmobda da Cxubamde cotaRa akldaT.<br />
_ ra ver gaiyaviT?! _ axla amaT gasZaxa ipolitem.<br />
vaJika-dids doinji Semoeyara da vaJika-cqnafas xmadabal<br />
wuwuns usmenda.<br />
amaTTvis araferi uTqvams da yaliCavas gasZaxa:<br />
_ tatiana, marixi momiyvane erTi!<br />
auCqareblad, zantad Sebrunda qali. orive xeli<br />
amoburcul mucelze edo. bavSvebi gadaTvala gunebaSi,<br />
meorejerac Semotrialda da nirSecvlilma ikiTxa:<br />
_ bavSvebo, marixi ar ginaxavT?<br />
bavSvebma TamaSi Sewyvites. yurpartyunam piridan<br />
TiTi gamoiRo da ganacxada:<br />
_ aq iyo da aRar ari!<br />
tatianam, SiSiT, kvnesasaviT _<br />
_ bavSvebo, gaiqeciT, monaxeT sadme!<br />
ipolites guli Cauvarda, ar moewona patara marixis<br />
moulodneli gauCinareba.<br />
246 247<br />
34<br />
_ maS, wavediT! _ xeli xelSi Cavavle.<br />
tye-tye da ukana ezoebiT viareT saqonlis gadasaden<br />
bilikebze. wamdauwum kutikari an xardani gvxvdeboda.<br />
gza-gza visvenebdiT da yoCivardebs vkrefdiT. winaswar<br />
arc mifiqria, saiTken mivuZRvebodi pataras,<br />
msurda gulisaSvilebsa da ipolites gavclodi da es iyo.<br />
win soflis sasaflao gamoCnda.
Robeze gadavsvi da TviTonac gadavZveri.<br />
es lodebi, jvrebi da borcvebi marixisTvis arafers<br />
niSnavda, simarTle rom vTqva, arc CemTvis niSnavda rames.<br />
xandaxan, cxadia, mec vfiqrobdi sicocxlis warmavalobaze,<br />
aucilebel sikvdilze, am dros sevda Semipyrobda, magram<br />
saflavis qvebi amaze arafers meubnebodnen.<br />
erTgan, saflavze norCi Zewna daxriliyo. CrdilSi<br />
kaci ijda. sulac ar gamkvirvebia. ramdenjerac gaviare,<br />
elefTer biZia yovelTvis aq ijda. Soridan vuTvalTvalebdi<br />
da gulze TiTqos tvirTi Camomkideso, Tavs ise<br />
vgrZnobdi.<br />
farTo mxrebi moexara, Tavi xelebSi Caergo, ver gaigebdi,<br />
eZina Tu fxizlobda.<br />
Cumad videqiT. damaviwyda, marixi winaswar gamefr-<br />
Txilebina, rom ar exmaura. man ki xelze momqaCa da Sav<br />
svetze amokveTil suraTze mimiTiTa.<br />
_ mokvda?<br />
TiTi tuCze mivade, magram marixis wvrili xma TiTqos<br />
haerSi gasrialda. kaci Seirxa, Tavi moabruna.<br />
dRiTidRe berdeboda Zia elefTeri. mwuxareba uxravda<br />
guls, WaRara mravlobda mis Tmasa da wver-ulvaS-<br />
Si. upeebi usivdeboda. Tvalebi CaSretoda. ki gviyurebda,<br />
magram TiTqos veRara gvxedavda.<br />
`Zia elefTer, _ mindoda momebodiSebina, _ es<br />
marixia!~<br />
veraferi vTqvi.<br />
rodis-rodis gaiRo xma:<br />
_ ha, Sena xar?<br />
micno. me ki burTi yelSi gameCxira. saidan unda megr-<br />
Zno misi mwuxarebis siRrme, magram uneblieT mafrTxobda<br />
uZiro ufskrulis xilva.<br />
elefTerma isev saflavisaken miabruna piri, Sexeda<br />
Tavisi ubeduri Svilis suraTs da aqamde amomSrali upidan<br />
erTaderTi kurcxali Camougorda.<br />
marixma jer me Semomxeda, TiTqos raRacas mekiTxeboda,<br />
mere kacs da uceb saswaulebrivi raRac moimoqmeda,<br />
rac mxolod bavSvs SeuZlia da masac arcodnis siwrfele<br />
abedvinebs.<br />
gamisxlta, Zia elefTerTan micunculda, mxarze xeli<br />
Seaxo da wvikina, mtirala xmiT hkiTxa:<br />
_ mokvda?<br />
kacma mZimed Sexeda, Zlivs amoixvneSa:<br />
_ ho!<br />
_ damarxe?<br />
kaci moikunta, Tavi mTlad dabla daxara da mogudulad<br />
miTxra:<br />
_ nikanor, momaSore eg bavSvi!<br />
marixma ki _ sacodavad:<br />
_ sawyali!<br />
kacs SeaZagZaga. xelebi pirze aifara da ucnauri, yru<br />
bgerebi gamosca, ver gavige, tiroda Tu igudeboda.<br />
SemeSinda, marixs movqaCe. gamiZalianda, tkipasaviT<br />
aekra da veRar movacile.<br />
amasac Tvalebi cremlisagan wareSala.<br />
Tavgza amebna da erTaderTi, rac SemeZlo, is movimoqmede,<br />
_ ukan-ukan davixie da movkurcxle...<br />
248 249<br />
35<br />
elefTers guli gaskdomaze hqonda. es, albaT, ise-<br />
Tive wuTia, roca mZime sneuli dastaqris skalpels elodeba<br />
da jerac gaurkvevelia, gadarCeba Tu ara. sulis<br />
pirveli moZraoba amboxeba iyo. `momaSoreT es bavSvi!~<br />
_ viRacam ikivla masSi. im wams SeeZlo xeli ekra, Ronieri<br />
toris erTi moZraoba ikmarebda _ es ucxo, abezari<br />
arseba gamqraliyo. oRondac, elefTeris Zal-Rone amoewova<br />
mwuxarebas. xelis ganZrevis Tavi ara hqonda da<br />
gulSeWirvebuli Sesabralisad iTxovda: `ras gadameki-
deT? Tavs rad ar manebebT? damtoveT Cems SvilTan!..<br />
ra Tqveni saqmea? iqneb me ase mirCevnia? iqneb vtkbebi Cemi<br />
mwuxarebiT, guls mikeTebs fiqri, rom nabij-nabij vuaxlovdebi<br />
Cems Svils, Cems amirans!..~ mklavze Camokidebuli<br />
cicqna gogo ki TiTqos qveSecneulad grZnobda, kaci<br />
rom ufskrulisaken mieqaneboda da Tavisi pawia xelebiT<br />
Cahfrenoda, ar uSvebda, cdilobda SeeCerebina es tragikuli<br />
vardna.<br />
gons moego elefTeri. euxerxula. ar icoda, ra eTqva<br />
patarisaTvis, rogor moqceoda. ijda mdumare da Zirs<br />
daStereboda. albaT, marixic mixvda, rom raRaca ukve<br />
Seicvala. xeli uSva kacs. saflavis kideze Camoskupda,<br />
Tan kriala marmarilos moefera, nazad, laciciT moucacuna<br />
TiTebi da am uneblie, gauazrebelma moZraobam SeZra<br />
elefTeri. `amirani rom cocxali myoloda, amodena SviliSvili<br />
meyoleboda... es pawawina SeiZleboda Cemi SviliSvili<br />
yofiliyo...~_ moulodnelma azrma TiTqos sinaTlis<br />
sxiviT gamsWvala aqamde Cabnelebuli goneba. raime<br />
Tu arsebobda imqveynad, angelozis mofereba da lacici<br />
ufro Wrida, vidre elefTeris gauTavebeli vaeba.<br />
_ mogwons? _ TviTonve gaukvirda, xma ise Secvloda.<br />
TiTiT amiranis suraTi uCvena, marmariloze amokveTili.<br />
bavSvma Tavi dauqnia, cotaTi Taviseburad, odnav ganze<br />
gadaxara da ise. elefTeri gaSra. amgvarad akeTebda<br />
Tavis droze patara amiranic. Tavs ganze gadaxrida da<br />
ise dauqnevda. iqneb bevr sxva bavSvsac Cvevia ase, magram<br />
elefTers moeCvena, viTomc gasaocar msgavsebas xedavda<br />
marixsa da amiranis bavSvobas Soris.<br />
nikapi auwia da Caacqerda. xarbad swavlobda, eZebda<br />
mxolod mis warmosaxvaSi arsebul msgavsebebs.<br />
marixs cotaTi SeeSinda, pirisaxe daemanWa, albaT<br />
aslukundeboda kidec, magram elefTeri ucbad alaparakda.<br />
giJuri survili daeufla aqve, amwuTas yvelaferi<br />
aexsna am patara arsebisaTvis, isic eziarebina Tavisi tanjvisaTvis.<br />
iqneb marTlac ciuri angelozi ejda win da<br />
gulis ficarze ibeWdavda yovel sityvas. marixs Tavi ganze<br />
gadaexara (amiranic ase xrida ganze Tavs!), usmenda,<br />
Tumca sityvaTa azri sanaxevrod ar esmoda. elefTeri<br />
ixsenebda amiranis pataraobas, uamrav wvrilmans aRnusxavda<br />
Turme misi goneba. eCveneboda, rom es ambebi axla<br />
xdeba, maTs Tvalwin. amirani ar daRupula, xatovnad<br />
cocxldeboda kacis sityvebSi. arasodes im tragikuli<br />
dRidan amdeni ar ulaparakia elefTers, mavrasac ki ar<br />
gandobia bolomde. eCveneboda, rom mavram ufro iolad<br />
gadaitana ubedureba, sakuTarma avadmyofobam da xorcis<br />
tkivilma Seunela sulis tkivili, Tumca meore wams<br />
Tavs isjida, axsendeboda faruli dardi qalis mzeraSi...<br />
amas uyveboda axla patara marixs da bavSvis gafacicebul<br />
TvalebSi TanagrZnobas eZebda.<br />
_ mere xom isev gaiRviZebs? _ ikiTxa uceb marixma.<br />
_ gaiRviZebs da gacocxldeba!<br />
elefTers ena Cauvarda, erTxans Cumad uyura da Tavi<br />
dauqnia.<br />
_ ki, gacocxldeba... _ fiqrSi daasrula, _ `iqneb<br />
SenSi...~<br />
`rogora hgavs amirans!~ _ yoymaniT dasZina.<br />
albaT, patara marixi yvelaze nakleb hgavda amirans,<br />
magram ras ar miscemda elefTeri, vinmes tyuili rom eTqva,<br />
vinme rom mimxvdariyo, ranairi sicrue sWirdeboda<br />
axla elefTers... ratom ar SeiZleboda, es pawia arseba<br />
marTlac amiranis asuli yofiliyo... Tvaltanadi biWi ki<br />
iyo amirani. iqneb ieSmaka sadme Tavis TanatolTan, iqneb<br />
mTlad imqveyniur sasZlosTan ieSmaka, adreve icnobda<br />
marines da im dRes imitom aedevna sabediswerod avtobuss...<br />
mere RmerTma gadmoxeda wyalobis TvaliT, maTi<br />
Secodebis nayofi, amiranisa da marinesi, aq, amiranis saflavTan<br />
mohgvara elefTers... es iyo fantastikurze fantastikuri<br />
daSveba, magram vin ra xarjSi Cavardeboda,<br />
Tu elefTerTan mividoda da etyoda: `unda mogiloco,<br />
elefTer, iqneb Woria, magram SviliSvili gyolia Tur-<br />
250 251
me, amiranis asuli...~ Zneli dasajerebeli ki iqneboda,<br />
Tumca elefTeris mowyurebuli suli iolad daijerebda<br />
am sityvebs.<br />
_ ra gqvia?<br />
_ marixi!<br />
_ ded-mama ara gvyavs?<br />
_ me dediko ara myavs da mamiko ara myavs! _ swrafad,<br />
dazepirebuliviT Caarakraka bavSvma.<br />
`hgavs!~_ Tavs irwmunebda elefTeri. mouTmenloba<br />
ipyrobda ufro da ufro. male unda misuliyo Sin, Seemowmebina<br />
amiranis bavSvobisdroindeli suraTebi, erTxel<br />
kidev Seedarebina da dabejiTebiT eTqva: `hgavs!~<br />
_ Tu CemTan wamoxval, manqaniT gagaseirneb!<br />
gogonam Tavi dauqnia, saxe gaunaTda.<br />
wamodga elefTeri, saflavis marmarilos daeyrdno<br />
da ise wamoimarTa. am Tavis simaRlidan daxeda bavSvs. igi<br />
mTlad pawia Citsa hgavda. gasakviric iyo, sicocxle rogor<br />
Tavsdeboda am cicqna sxeulSi. marixma miamitad<br />
amoxeda da xeli ndobiT gamouwoda.<br />
wavidnen.<br />
zvaviviT mZime da mouxeSavi kaci nela miadgamda nabijs.<br />
patara gogos wvrili fexebi ki mokle nabijebs iTvlida.<br />
erTxel moixeda elefTerma. sinaTle dakleboda<br />
TvalSi da svetze gamosaxuli amirani Zlivs Seicno. marixma<br />
ki xeli dauqnia _ `naxvamdis!~<br />
gaiares moxreSili biliki. elefTeris TavSi sruli<br />
qaosi trialebda. TviTve ver gaego, ras niSnavda yovelive,<br />
ras sCadioda, ras eZebda, ra undoda am bavSvTan?<br />
patara marixi ki, ndobiTa da SiSiT Sepyrobili, nabijebs<br />
Cqar-Cqara icvlida, Tavisufal xels win da ukan<br />
iqnevda. ndobiT imitom, Zlieri kacis gverdiT midioda<br />
da sasaflaos gaugebar idumalebas aRwevda Tavs, SiSiT<br />
imitom, rom kacis mdumareba afrTxobda da yoveli nabiji<br />
iyo Seucnobeli.<br />
gzispiras `niva~ idga. elefTerma kari gamoaRo, xeli<br />
SeaSvela. marixi Sefofxda, wina savarZelze daskupda.<br />
umalve cali xeli Tamamad Seavlo saWes, Tan kacs Sexeda,<br />
miwyreba Tu arao. zustad ase iqceoda amirani, roca<br />
sami wlisa manqanaSi Sefofxdeboda. cal xels saWes Caavlebda<br />
da mamas Sexedavda, miwyreba Tu arao.<br />
elefTeri ar uwyreboda. arc marixs gawyromia. saWes<br />
rom mohkida xeli, misma uzarmazarma torma bavSvis nazi<br />
xelic Sig moiyola da am Sexebam, uneblie lacicma TvalT<br />
daubnela. ar axsovda, rogor CarTo starteri, rogor<br />
gadaswia siCqaris berketi, manqana rogor daZra. namTvraleviviT<br />
marTavda da sakuTar WiSkarTan intuiciam da<br />
Cvevam miiyvana, Tumca azri da TvalisCini gamoTiSvoda.<br />
gadmovida manqanidan. Semouara da gogona xelSi aitaca.<br />
bavSvma kiserze SemoaWdo wvrili mklavebi, loyasTan<br />
CaaorTqla da gaitruna. amiranic ase gaitruneboda xolme<br />
mamis mklavebSi. Tavdapirvelad emCata pawia marixi, bumbulis<br />
wona hqonda. amiranis gaxsenebam ki Rone uceb waarTva,<br />
TiTqos isic Camoekida mklavze. marixi ki ara, marixi da<br />
amirani, orive erTad aetatebina, Caexutebina da ase Sevida<br />
ezoSi, aiara kibe da uneblieT SeSinda, bavSvi ar damivardeso.<br />
safexurze dasva, mklavi moisrisa, dahbuJeboda.<br />
axlaRa gaixeda ukan. `niva~ mouxerxeblad gaeCerebina,<br />
gverdulad iyo gaCxerili. Cairbina, ezoSi Semoagora<br />
da, WiSkars rom ketavda, gzad mimaval mezoblis biWs<br />
daabara, Sens gazrdas, sabavSvo saxlSi Seiare, gaagebine,<br />
marixi elefTerTanaao.<br />
mere kibe kvlav airbina, sastumros kari SeaRo, Seixeda<br />
dabindul oTaxSi, sadac yvelaferi amirans ekuTvnoda.<br />
zRurblze Seyoymanda. am Tavisi nabijiT iqneb bavSvs<br />
afrTxobda. ukan daixia, magram amasobaSi marixi TviTon<br />
SefrTxialda, Sua oTaxSi Semcbari gaCerda.<br />
elefTeri idga da uyurebda.<br />
dadinjda bavSvi, kedlebis gaswvriv Caiara. amiranis<br />
nivTebs da suraTebs daacqerda. ase muzeumis darbazeb-<br />
Si dadian xolme, Tumca marixma, cxadia, arc icoda, ra<br />
iyo muzeumi. wres rom Semouara, erTxelac Sebrunda,<br />
252 253
amiranis did suraTTan mivida, TiTis wverze aiwia da fexsacmelsac<br />
ver miwvda. elefTeri mivida, aswia. marixma<br />
loyaze mouTaTuna amirans, viTomc moefera. elefTeri<br />
ki gverdidan gahyurebda bavSvis profils da guli<br />
kvlav auCqarda _ `hgavs!~<br />
xelSi bavSvatatebuli daeSva kibeze. samzareulos<br />
kari SeaRo, magidasTan dasva.<br />
_ gSia?<br />
marixs Sioda. elefTerma macivari gamoaRo. ukve<br />
ramdeni welia, TefSi sad ido, isic ar icoda.<br />
erT saaTSi mavra moqloSinda. guli xeliT eWira. saxeze<br />
ofli wurwuriT Camosdioda. Soridanve SeuZaxa<br />
SeSinebuli xmiT:<br />
_ ra moxda, elefTer!<br />
zRurblze gaocebuli SeCerda.<br />
dabal tablas usxdnen elefTeri da marixi.<br />
momcro, yelSi gamoyvanili Wiqebi edgaT. elefTeri<br />
Rvinos isxamda, marixi _ limonaTs. elefTeri sadRegrZeloebs<br />
igonebda, es, ai, im Tojinas gaumarjoso, an im<br />
yurcqvitaso, marixis cxviris wversa da yuris bibiloebso...<br />
gogona kiskisebda da Wiqas Wiqaze uwkarunebda, er-<br />
TaderT sityvas etyoda pasuxad _ `gaumarjos!~<br />
uyura amaT mavram da iqve, karTan dadgmul skamze<br />
daeSva, muxlze xeli daityapuna, arcTu mkacrad Seutia<br />
qmars:<br />
_ gasuleldi, kaco, Sen?<br />
im Rames marixi wina oTaxSi daaZines da CurCuli autyda<br />
col-qmars.<br />
_ hgavs, amiranis saxelsa vficav, hgavs... _ irwmuneboda<br />
elefTeri.<br />
`ram dagabrmava, kaco!~_ undoda eTqva mavras, magram<br />
qmris ucabedi cvalebadobiT SeSinebuli gons bolomde<br />
ver mosuliyo.<br />
diliT uTenia daaWyita orivem Tvali.<br />
_ ra gadawyvite, elefTer? _ SeekiTxa qali.<br />
kacma araferi upasuxa. xvneSiT wamodga. wina oTaxSi<br />
gavida da mZinares daacqerda. cota xans dumda, mere<br />
misi CurCuli moisma:<br />
_ damijere, mavra, Zaliana hgavs!<br />
254 255<br />
36<br />
cirdavaze mec Semivarda guli, magram me xom kaci<br />
var. axla rom vixseneb, erTi Cveulebrivi, keTili da patiosani<br />
Wabuki iyo. mikvirs, ram gadaria es qalebi? iqneb<br />
imitom mosdiodaT TvalSi, Cveul garemoSi siaxle rom<br />
Semohqonda. sofeli arcTu ise didi gaxldaT, sabavSvo<br />
saxlis TanamSromlebi wlebis manZilze icnobdnen er-<br />
TmaneTs, dRe hgavda dRes, axali araferi xdeboda, an<br />
Tuki xdeboda, ise nela da SeumCnevlad, siaxlis xibli<br />
ekargeboda. cirdava sul sxva samyarodan Camovida. gana<br />
Soria Tbilisamde, magram siSore marto kilometrebiT<br />
rodi izomeba. Wabukis yofa, sityva-pasuxi, Cacmuloba,<br />
Tundac is, rom mounda _ wveri mouSva, gadaifiqra _<br />
moiparsa, saTvale (Cvens nacnobebSi saTvales aravin atarebda!)<br />
_ yovelive amas siaxlis beWedi ertya... karates<br />
ileTebi iciso da, gasagebia, Cven, biWebi, mivcvivdiT...<br />
magram gogonebi?.. ager anuSi rom anuSia, tkipasaviT zed<br />
ekvroda, sadme moixelTebda da mklavze miexuteboda...<br />
iqneb mTlad mamiko egona, Tumca amaze sityva ar dascdenia...<br />
merveklasel suliko anTelavas Tvali ucnaurad<br />
ebindeboda, qveSecneulad Tu cdilobda, rac iyo, imaze<br />
didi qaliSvili gamoCeniliyo... mzevar kitia, es Cxinka<br />
da elami, sul cxvirwin utrialebda, tkarcalebda, tlinkebs<br />
isroda... vatyobdi, aqeT lorjgo ifxoreboda, Samugia,<br />
Cems cicino korZaxias xom ar daadga Tvalio, iqiT<br />
fucuka skdeboda eWviT, funTuSas xom ar Sexeda sxvanairado...<br />
TviT cirdavas warmodgenac ar hqonda amaebze.
omc codnoda, yuradRebasac ar miaqcevda am bavSvur-<br />
CurCutul vnebebs, oRondac kaci iyo da ranairad ar unda<br />
egrZno ufro seriozuli, maRali Zabvis muxti, rasac SeiZleboda<br />
Weqa-quxili mohyoloda. erTi SexedviT, Cvenma<br />
buRalterma eliko verulavam sruliad umizezod aiTvaliswuna<br />
mravala papaskiri, saswavlo-aRmzrdelobiTi<br />
nawilis gamge. `eg pingvini, egao!~ _ borotad Caisisina.<br />
arc mravalas exata gulze direqtoris qaliSvili. si-<br />
Zulvilis mizezs viTomc ver miuxvda, TavisTvis ki gaifiqra:<br />
`gaTxovili qalia, eSmakebi Tu ar uRitineben, ras<br />
merCis, ras mecileba!~<br />
elikos sZulda Tavisi qmari. im pirveli Ramidan moyolebuli,<br />
roca vnebiT gaTanguli, sircxvilis cecxliT<br />
damwvari eloda ipolites kacurobis dasturs, axalgazrda<br />
kaci ki uceb atirda da bodiSebis luRluRi mor-<br />
To. `Caiwi iqiT!~_ mkvaxed ubrZana elikom, wamSi gauara<br />
vnebam, sircxvilis cecxls ki vera da ver moeria. mas Semdeg<br />
yoveli Rame wamebad gadaeqca, TiTqos viRaca<br />
avaldebulebda am civsisxlian gombeSosTan woliliyo.<br />
erTi sityvac kmaroda, dianozi sixaruliT gaapanRurebda<br />
siZes, araTu sofelSi, raionSic amoukveTavda fexs,<br />
magram elikom Tavmoyvareoba veRar gadasZala. sakuTari<br />
nebiT moimoqmeda yvelaferi, veravis daadanaSaulebda<br />
da aman gadauketa gza... bednieri colis rols TamaSobda,<br />
unayofobasac TviTon ibralebda. TandaTan Seurigda<br />
kidec beds. misi qaluri buneba siyvaruls moiTxovda,<br />
is ki Tavs ityuebda, logini ki araa mTavari, urTierTgagebaa<br />
mTavari, me da ipolite erTmaneTs vugebTo. imas<br />
rogor ifiqrebda, Cemi uRono qmari xels gamoiRebs da<br />
patara gogoebs gadaekidebao. qmari rom CoganiT scema,<br />
guli SxamiT aevso. TiTqmis miferflili siZulvili<br />
cecxlad SemoenTo, gauaTaskecda, sulSi veRar itevda<br />
da pirvelad maSin gaifiqra, rom araferi saSineleba ar<br />
iqneboda aseTi qmris Ralati. bunebiT ar iyo Ralatis<br />
qali da gawiTlda. romc moendomebina, irgvliv veravis<br />
ipovida, kaci rom kacad moswoneboda. yvela ipolited<br />
eCveneboda, yvelasagan im pirveli Ramis damcirebas<br />
moeloda. kacebs ise ukmexad eqceoda, fiqrSic veravin<br />
Sehbedavda Tundac ucodvel arSiys. magram rasac adamiani<br />
Tundac fiqrSi dauSvebs, igi legalobis statuss<br />
iZens da meorejer gafiqrebisas Cveulebriv azrad iqceva.<br />
xelmeored TavSi rom aseTi azri moumwifda, ar gawiTlebula,<br />
uxerxuloba ar ugrZvnia, piriqiT, warmosaxvaSi<br />
abstraqtuli, mogonili Ralati gaucocxlda da<br />
guli SeuTrTolda, TiTqos danaSaulze Seaswreso. amieridan<br />
es iyo saidumlo, rasac veravis gaandobda. da<br />
mainc, ojaxis dangreva arc ufiqria. maSin, mware Taflobis<br />
Tves, jer kidev SeiZleboda qmarTan ganSoreba,<br />
amdeni wlis Semdeg ki eSinoda, qveynis dasacini da masxrad<br />
asagdebi gavxdebio da ar arsebobda Zala, simarTle<br />
bolomde eTqmevinebina. am fiqrebiT iyo aforiaqebuli,<br />
roca cirdava Camovida. moewonao, _ Znelia amisi Tqma.<br />
eliko Tavis nafiqrals ise Rrmad inaxavda, kaci veras<br />
gaugebda. axsovda vaJis bavSvoba, ufro sworad, axsovda<br />
gvari, daWorflili pirisaxe da JRali Tma. axla ki<br />
sul sxva ferisa da aRnagobis saTvaliani Wabuki gamoecxada<br />
da Zneli iyo masSi oboli biWis amocnoba... ar<br />
unda aCqarebuliyo, cota mainc moecada! _ am azrs Tu<br />
CauRrmavdeboda, atirdeboda kidec da guldamZimebuli<br />
eli cdilobda Tavi qarafSutad warmoesaxa, sinamdvileSi<br />
ki mZime bunebisa iyo da Zvirad ujdeboda is mcire<br />
flirti, risi uflebac vaJs misca. raki cirdavaze fiqrma<br />
guli auCqrola, umal Seecada, gaerkvia, sxva vin aCqarda,<br />
sxvas vis gautyda Ramis Zili. Seumcdarma qalurma<br />
alRom miaxvedra _ `civi pingvinis~, mravala papaskiris<br />
yinulovani gulic galmxvaliyo... `diax, batono<br />
devi!~ _ oficialurad, TavSekavebiT mimarTa mravalam<br />
da elikom mis am TavSekavebaSi umal daiWira Serbilebuli,<br />
mravalasaTvis uCveulo kilo.<br />
256 257
elikos garda, verc veravin Seatyobda amas. cirdava<br />
rom pirvelad dainaxa, mravalas wesierad arc Seuxedavs,<br />
magram guli ratomRac daumZimda. Rame, sizmarSi viRacas<br />
eWidaveboda da itanjeboda. SuaRames gamoeRviZa oflad<br />
gaRvrils. guli aCqarebiT ucemda. civi wyali mosva. ra<br />
eSmaki SemomiCndao, Tavs SeekiTxa da Tvali daxuWa. im<br />
Rames meti ver daiZina. verc momdevno Rameebs iZinebda.<br />
guli auCqardeboda xolme ucnaurad, haeri ar hyofnida<br />
da validols idebda enis qveS. am yofaSi vinmes rom<br />
exila, albaT miuxvdeboda gasaWirs, magram aravin iyo<br />
martoqalis moyurade. samsaxurSi ki Tavi imgvarad eWira,<br />
elikoc daeWvda, xom ar momeCvenao. diliT ise emzadeboda<br />
`sixarulSi~ wasasvlelad, TiTqos omi unda gadaixadoso.<br />
marTlacda, nebisyofis daZabvad ujdeboda<br />
yoveli wuTi. cdilobda, vaJs garideboda, mainc mis siaxloves<br />
trialebda. sul imis SiSSi iyo, SemamCneveno. saocaria,<br />
siymawvilis qarafSutuli Tavgadasavlebis Semdeg<br />
mamakacisaken arc miuxedavs. axla ki, `siberis zRvarze~,<br />
rogorc TviTon fiqrobda, macduri ram Causaxlda sul-<br />
Si da Cveuli kalapotidan amoagdo. yvelaze nakleb TviT<br />
cirdava xvdeboda am ambavs. azradac ar mosvlia, mravalas<br />
gatacebis sagani varo. amitomac eqceoda ase Tamamad<br />
da cotaTi familarulad... daZabulobisagan daRlili<br />
da nervebawewili brundeboda saRamos Sin mravala, gauxdelad<br />
daegdeboda caluRela sarecelze da didxans<br />
tiroda... TandaTan CaeZineboda. ucabedad gaeRviZeboda<br />
SuaRameze da dilamde TvalebdaWyetili Wers miStereboda,<br />
TiTqos zed devi cirdavas xateba yofiliyos<br />
gamosaxuli. dRisiT sul imas natrobda, netavi es cirdava<br />
male wavidodes aqedano, RamiT ki giJdeboda, vaiTu<br />
marTla wavides da diliT ukve ar damxvdeso... eliko arc<br />
arasodes yvarebia, magram saRi goneba karnaxobda, Tvi-<br />
Tonac arafris imedi ar unda hqonoda...<br />
_ dianozi rogor brZandeba? _ civad, uinteresod<br />
ekiTxeboda.<br />
_ ukeT! _ mokled, aseve civad pasuxobda eliko.<br />
orives kargad esmoda, rac am sityva-pasuxSi igulisxmeboda.<br />
swrafad Sordebodnen erTmaneTs, sxvadasxva<br />
mxares miemarTebodnen, fiqriT albaT cirdavasaken,<br />
TumcaRa arc erTi es gza misken ar midioda...<br />
davwere es sityvebi da Cavufiqrdi. risTvis vyvebi<br />
amas, ra mawerinebs? maSin xom patara viyavi da bevri araferi<br />
gamegeboda. axla `oxotskis~ kubrikSi gamomwyvdeuli<br />
vixseneb wvril niuansebs da daskvnac gamomaqvs.<br />
yvelasaTvis sikeTe minda, magram rogor? rac ara maqvs,<br />
saidan gavce? eseni rom mogonili personaJebi yofiliyvnen,<br />
erTs mainc gavabednierebdi! aRvwerdi, rogor<br />
gadalaxa elikom sakuTari sijiute, erT mTvarian Rames<br />
mivida martokacis oTaxSi. cremliT daalbo cirdavas<br />
baliSi, guli gadauxsna, damtanja Cemma saidumlom, meti<br />
aRar SemiZliao. cirdava gaugebda, mxurvalebiT gauTbobda<br />
guls, is erTi Rame gaxdeboda jildo im tanjvis<br />
wil, rac elikos gadaetana dRidan Tavisi dabadebisa...<br />
magram me xom vici, eliko verafers gadalaxavs, es yovelive<br />
mis zmanebebSi darCeba, qmris xelSi monazvnad qceuli<br />
guls ufro gaificxebs, pativmoyvareobis cixe-galavans<br />
SemoiSenebs... Camojdeba dianozis sarecelTan, baliSs<br />
Seusworebs da damnaSavis kiloTi meramdenejer<br />
etyvis _ `rogorc Sen gsurs, mama!~ elikosTvis Tu vera,<br />
mravala papaskirisaTvis SemeZlo meSvela. ra sWirda<br />
qals cirdavas dasawuni, Tu ara asaki (cotaTi ufrosi<br />
iyo vaJze!). soflis Saraze mravala rom miirxeoda, mamakacebs<br />
Tvali zed rCebodaT, dedakacebi SuriTa skdebodnen...<br />
kalami Cemi iyo da devi cirdavas, Tu movisurvebdi,<br />
ise gadavrevdi, xelSi gitaras avaRebinebdi, papaskiris<br />
fanjarasTan Ramis sam saaTze serenadebs vamRerebdi.<br />
oRondac, simarTles versad gaveqcevi. devi cirdavam<br />
verasodes gaigo mravala papaskiris saidumlo,<br />
iqneb TviTonac mosdioda TvalSi, magram gadaulaxavi<br />
eCveneboda qalis winaaRmdegoba...<br />
258 259
a iSviaTia bednieri siyvaruli! ori arsebis sruli,<br />
harmoniuli Tanawyoba. saubedurod, gaubedavni sawadels<br />
iSviaTad Tu aRweven. amitomac ar esmoda cirdavas cisia<br />
devdarianis gulis Zgera. verc ki warmoedgina, `TiTqmis<br />
berikaci~ ranairad unda moswoneboda `am bavSvs~. cisias<br />
krToma da loyebis aRviveba qalwulebriv morcxvobas<br />
miewereboda. es ki mxolod alersian Rimils iwvevda,<br />
rogorc uRimian da eferebian momxiblav bavSvebs.<br />
ramdeni sasiyvarulo samkuTxedisa da mravalkuTxedis<br />
daxlarTva SemeZlo. adamianis guli ver Zlebs usiyvarulod,<br />
igi mudam eZiebs Tavis swors. fucuka rom fucukaa,<br />
isic xom funTuSaze gadairia da Tumca cqifuriSvilebma<br />
araerTxel bertyes, mravali wlis Semdeg, eleqtromeqanikosis<br />
xeloba rom SeiZina da jibis fuli gauCnda,<br />
Tavisi bavSvobis gataceba moisaklisa, magram am droisaTvis<br />
funTuSa kolmeurneobis brigadiris coli da<br />
gogo-biWis deda aRmoCnda. eh, yvela TavisTvis eZebs bednierebas!<br />
erTaderTi, lorjgo Samugiasa da cicino korZaxias<br />
romani miedineboda aumRvrevlad. tandabali,<br />
Zvalmsxvili, CxubisTavi da anci gogo qera, majissimsxo<br />
nawnavebiT sxivebs iWerda. kargadac xedavda eSmakisfexi<br />
lorjgos vnebaTaRelvas da sul kriWaSi edga. xandaxan<br />
TavSic utyapunebda, amisaTvis merxze uxdeboda Sextoma.<br />
lorjgo lmobier Tvalebs Seavlebda da xvewniT etyoda:<br />
`kai, gogo, moisvene!~ ase grZeldeboda es ambavi.<br />
lorjgo ar eSveboda cicinos, cicino winandeburad<br />
utyapunebda TavSi da eSmakurad xiTxiTebda. aRmzrdelmaswavleblebs<br />
guli uskdebodaT, erTmaneTi ar Seacdinono...<br />
Seacdines kidec!.. axla, oxotis zRvaze rom<br />
mivcurav, pirveli lorjgosZe ukve ori wlisa brZandeba...<br />
ar maxsovs, ra asakisa viyavi. ambako comaiam Tmaze momwiwkna<br />
da SemekiTxa:<br />
_ ras Svebi, biWo, nikanor, cols rodis irTav?<br />
_ ar minda me coli! _ morcxvad Tavi davxare.<br />
kacebi Sekrebiliyvnen, lazRandarobdnen da Cems<br />
pasuxze axarxardnen.<br />
mere gulisaSvilebma wamiyvanes, axali yofiT aivso<br />
Cemi arseba da erTxel mamiko-tarielma iangla:<br />
_ nikanor, biWo, coli ar ginda?<br />
Tavi gavaqnie. ojaxis saqmeebs deda-Tamaric audioda,<br />
coli rad mWirdeboda.<br />
gavxdi Tormetisa da yuri vcqvite. Turme sada xar!..<br />
lorjgos cicino moswons, imas is, amas es... sxvebs ar<br />
CamovrCe-meTqi da gavixed-gamovixede. Cemi mosawoni<br />
dedamiwis zurgze zRapris feria Tu iqneboda... albaT,<br />
mTlad ase ar yofila! guls Tu swyuria, didxans mwyurvali<br />
ver darCeba. zRurblze mimoza kacias rom davejaxe<br />
da vaimeo, daikvnesa, is xma gulze momxvda, TiTqos sisxliani<br />
Wriloba damaCina. ase gamiCnda saidumlo... `nikanor,<br />
ra ucnauri xar!~ _ miTxra erTxel mimozam. Sevxede<br />
da guli Semixta. marTlac zRapridan mosuli sizmari iyo<br />
da TiTqos miwierebSi arc eria. xelisgulze unda dagesva<br />
adamians, mudam ferebasa da alersSi gyoloda... im dRidan<br />
brolis sasaxleebs vuSenebdi mimoza kacias, urCxulebisgan<br />
vicavdi... eh, qoxic ar mebada da brolis sasaxles<br />
rogor avaSenebdi. urCxuli TiTqos davamarcxe,<br />
magram xandaxan vinc marcxdeba, ufro mogebuli rCeba.<br />
me rom im dRes Rorjolas gavelaxe, movidoda mimoza,<br />
sasTumals gamisworebda, Sublze xels damadebda... magram<br />
me gmiroba mewada. gmirs taSs ukraven, Sesabralisi araferi<br />
sWirs. Tu ar Segibrales, arc Segiyvareben. RorjolasTan<br />
Cemi Setakeba ki ai, ase moxda...<br />
260 261<br />
37<br />
marixi biZia elefTerTan davtove. amiT is ki ar mifiqria,<br />
gogonas bedi gadawyda-meTqi. uares SemTxvevaSi
Zia elefTeri sasaflaoze ar datovebda, Caisvamda manqanaSi<br />
da `sixarulSi~ amoiyvanda. ifiqrebdnen, es marixi,<br />
daxeT, lagvilavebis manqanaSi daseirnobso. elefTers<br />
sayvedurs veravin Sehkadrebda, me ki aravis gavaxsendebodi.<br />
amasobaSi albaT gulisaSvilebic aikravdnen gudanabads.<br />
ipolitem cecxli hyara piridan, imuqreboda, bavSvi<br />
momgvareT, Torem milicias gamoviZaxebo. `Segircxva<br />
kacoba!~ _ daugdo gagulisebulma tarielma. gulisaSvilebis<br />
manqanis mtveri jerac ar iyo Saraze dafenili,<br />
mezoblis biWma moitana ambavi, patara marixi ki ar dakargula,<br />
elefTer lagvilavasTan ariso. ipolite mavra<br />
eqTans eca. Tavs gaxvediTo, yviroda, vis rogorc gindaT,<br />
ise iqceviTo, disciplina mTlad moiSala, Torem skolamdeli<br />
asakis bavSvs ra unda ase Sors unebarTvado. mar-<br />
Tali iyo, rasac ambobda, da mavra gamtknarebuli usmenda.<br />
ver gaego, ranairad moxvda marixi elefTerTan, an<br />
elefTerma rodis aqeT miaqcia bavSvs yuradReba. ubedurebam<br />
gamoaTayvana es kacio! _ fiqrobda gagulisebuli<br />
mavra da patara marixzec brazobda, elefTerzec da ipolitezec,<br />
uyure am troyias, ena rogor aidgao.<br />
amasobaSi sabavSvosaxlelebi tye-buCqnars Seesivnen.<br />
viTomc marixis ZebniT iklavdnen Tavs, sinamdvile-<br />
Si erTobodnen, radgan `sixarulis~ erTferovan arsebobas<br />
msgavsi Tavgadasavali Tu gamoacocxlebda.<br />
tyis yvela biliki xom sabolood verasulas kldes-<br />
Tan iyrida Tavs.<br />
ager, erT bilikze damfrTxali da aforiaqebuli movrbivar<br />
sasaflaodan, sadac marixi elefTers Sevatove.<br />
jer ar vici, ra ambebi datrialda `sixarulSi~ da kldis<br />
Ziras aravis moveli.<br />
meore biliks cisia devdariani mohyveba. es man wamoiyvana<br />
umcrosjgufelebi. skolamdelebi ezos ver gascilebian.<br />
acremlebuli tatiana yaliCava kruxiviT dafofinebs<br />
da wamdauwum iTvlis patarebs. raki marixi daakldaT,<br />
Svidi gogona da aTi biWuna darCa. gogonebi Robis<br />
ukan Cacucqulan da WuWrutanaSi icqirebian. viTomc<br />
xedaven, rogor miarbeninebs marixs saSineli amunia. bi-<br />
Webs ver daabam. vaJika-cqnafa ise trialebs, tatianas xan<br />
angariSSi gamorCeba, xan erTs orjer iTvlis. yurpartyuna<br />
TiTs izuznis, Tan ixveweba: `gamiSvi, masw, me mov-<br />
Zebni!~ `daetie aq!~_ brazdeba nervebmoSlili tatiana<br />
da yurpartyunas Tmebs awiwknis.<br />
umcrosjgufeli gogonebi baR-bostanSi gadasulan.<br />
amaTac eSiniaT tura-melasi. nataSa menabde gvritosa da<br />
dudunas atyuebs, me TviTon vnaxe, marixi rom turam Seaxramunao.<br />
Tamuna qarCava dinjad midi-modis, totebs erideba,<br />
lamazi Tma ar damewiwknoso.<br />
biWebi ufro gabedulni arian. erTmaneTs axaliseben.<br />
omiko da siko, rwyila da Wukia, ZRviki da qvaTi sxva drosac<br />
dasunsulebdnen CirgvebSi budeebisa da tyis xilis<br />
saZebrad. miSikos, jibos, valerikosa da romanikos gulis<br />
siRrmeSi eSiniaT, magram faxifuxoben da biliks iseT<br />
manZilze scildebian, cisia rom ar dakargon.<br />
ekvderSi `verasulas biWebi~ Seyrilan _ papuCi da<br />
mamuka, da kidev ori-sami biWi. tyeSi xmauri da fusfusi<br />
gaigones, samalavidan gamovidnen da verasulasken moiweven.<br />
konspiraciis wesebs icaven, amas dro unda, kldis<br />
Ziras Cems Semdeg Tu gamoaRweven.<br />
calkerZ bilikze `ruxi mglebi~ moZunZuleben. eseni<br />
mravlad arian, moZraobaSic etyobaT, Zal-Ronis<br />
gamocdas eswrafvian. win xrovis beladi mouZRveba. Ronivrad<br />
adgams fexebs. yvelaze didi ar aris, magram didi<br />
Cans, radgan pirvelia da am pirvelobas aravin ecileba.<br />
Zalaufleba mtkiced upyria xelT da danarCeni mglebi<br />
usityvod moneben. Rorjolas fexdafex misdevs Zma misi<br />
_ fucukad wodebuli, cqifuriSvilTagan mravalgzis<br />
nagvemi, magram siyvarulis samsaxurSi medgrad mdgomi.<br />
amas pirRia mohyveba, sasacilos verafers xedavs, piri<br />
mainc mouRia, Sig kbilebi ver eteva. Semdegi lorjgo<br />
Samugiaa, TvalsaCino magaliTi imisa, rom didi da Ro-<br />
262 263
nieri ar niSnavs gulads; Wipo kvirikaZe amaze maRalicaa,<br />
magram ise gamwleula, sacaa gadatydebao... ager guguli<br />
jiqia, dRis Suqzec Rames rom hgavs... kidev ramdenime<br />
biWi, aramglurad rom isvrian tlinkebs da mxiarulad<br />
Wixvineben. sul bolos ki qucna Wedia mokuntru-<br />
Sebs, TavSi aTasi oini mosdis...<br />
yvelas xom ver CamoTvli. vinc vaxsene, ori imdeni,<br />
TiTqos gvian gaiRviZeso, talRasaviT gamoefinnen `sixarulidan~,<br />
tyis kides moaRwies. maT jer ar ician, marixi<br />
rom napovnia da saqmianad mocunculeben.<br />
jerjerobiT Cven-Cvens bilikebze moviCqariT da<br />
aravin icis, sxvaTa bilikebze ra xdeba.<br />
sxvaze adre `ruxi mglebi~ gamocvivdnen verasulas<br />
kldis Ziras. xrovis beladma yira gaWima, zambarasaviT<br />
acekvda, ararsebul mters muSti dauSina da sakuTari<br />
xorciT kmayofili lodze wamoskupda. danarCenebmac<br />
ixtunaves, itlinkaves, ikotriales...<br />
Rorjolam muxlze xeli daikra da xmadabla brZana:<br />
_ dawynardiT!<br />
dawynardnen. iqve ferxTiT, qvebze da mdeloze Camorigdnen.<br />
_ bevri ram gairkva! _ borotad Caicina xrovis beladma.<br />
_ qucna, midi, amoyaWe!<br />
_ bJalava wers magas, darexvili, eZgveraZe xatavs,<br />
giorgaZe da viRac-viRacebi exmarebian.<br />
_ magaT moviyvan Wkuaze! _ Rorjolam muSti aswia<br />
_ devdariani exmareba, mgonia, cisia, _ eWviT daamata<br />
qucnam, _ ai, magas ranairad vaswavloT Wkua?<br />
_ magi ar ici? _ Caixvixvina Rorjolam da sxvebma,<br />
zogma wadiliT, zogma uxerxulad mxari aubes.<br />
_ sacixoa es saqme! _ yoymaniT CaurTo lorjgom.<br />
amas xom cicino korZaxias garda qalad aravin miaCnda.<br />
_ cixed ara Rirs? _ ikiTxa Rorjolam. misma siTamamem<br />
akrZalulis zRvari daarRvia, biWebi acundrukdnen,<br />
atrokdnen. amaTi codna xom sizmarsa da natvras ver<br />
scileboda, tkbobis faruli molodini Tavgzas ubnevdaT,<br />
warmosaxuli realurSi ereodaT, nanatri _ xelmisawvdomSi.<br />
Tamami sityva moqmedebis badali egonaT da erTmaneTs<br />
aswrebdnen, piridan saTqmels arTmevdnen... am ambav-<br />
Si iyvnen, roca tyidan cisia devdariani gamovida.<br />
bavSvebi gzaze Semoefanta. romaniko da valeriko Ser-<br />
Cnen sxvaze didxans, axlo buCqebSi daZrwodnen, xmas awvdendnen.<br />
uceb aRmoaCina, rom martoa, irgvliv Txmelis kedeli<br />
dgas, Srialebs. iqneb patara marixi sul axlos Cacucqula<br />
da SiSisagan Rnavis, anda daRlils CaeZina da amitom ar esmis<br />
maZebarTa xmebi. cisiam miayurada. Soridan ismoda bav-<br />
Svebis Caguduli xmebi. SeSinda, TiTqos marixi ki ara, Tvi-<br />
Ton daikarga da aqedan gasvla gauWirdeboda.<br />
fexs auCqara, martoobas gaeqca da verasulas kldesTan<br />
biWebi dainaxa.<br />
Sveba igrZno, uxilav saSiSroebas rom daaRwia Tavi.<br />
SiSi daZlia, magram wamis Semdeg gulma reCxi uyo.<br />
biWebi uyurebdnen ucxo ram TvalebiT da xmas ar iRebdnen.<br />
undoda Sexmianeboda, xeli daeqnia, gaecina... yelSi<br />
raRaca gaeCxira da xma ver amoiRo. mixvda, Tavi ar unda<br />
gaeca, SiSi ar unda gaemJRavnebina, Torem uTuod gauTamamdebodnen.<br />
biWebi ki kvlav ise isxdnen, TiTqos jgufuri suraTi<br />
unda gadaeRoT da ganZreva ar SeiZleboda.<br />
cisias saSinlad mounda Setrialebuliyo da gaqceuliyo...<br />
Sors ver gaaswebda. nebisyofas mouxmo, biWebisaken<br />
gaemarTa da naZaladevad gauRima.<br />
_ megona, marixs eZebdiT, Tqven ki aq sxedxarT!<br />
mglebma xrovis belads Sexedes, mere kvlav cisias.<br />
maTs gamoxedvaSi mtaceblisa meti iyo, vidre bavSvisa.<br />
erTad yofna Zalasa da gabedulebas matebdaT da uceb<br />
Rorjola wamoxta, uSnod daiRmiWa da Tavi Rrmad daukra:<br />
_ oRond mibrZane, mzeTunaxavo!<br />
264 265
_ nu maimunob! _ xma Cauvarda cisias, nabiji ukan<br />
gadadga da es iyo Secdoma.<br />
biWebma wamoiwies... naxtomisaTvis gamzadebuli, da-<br />
Zagruli mglebi... TvalebSi survili da daundobloba<br />
exataT da cisia mixvda, bavSvobisa da kacobis zRvarze<br />
viRacas ukve moeswro ukeTuri Teslis daTesva.<br />
Rorjolam igrZno xrovis mxardaWera. misTvisac<br />
ukandaxeva marcxs niSnavda. majebSi waetana gogonas,<br />
sustma mklavebma TiTqos Waxani gamosceso.<br />
_ gamiSvi, metkina! _ sacodavad dascda cisias, magram<br />
misi sisuste xrovas ufro axelebda.<br />
mxolod lorjgo ijda Tavis adgilas, miwas daStereboda,<br />
Tavs maRla ar swevda.<br />
_ sacixoa es saqme! _ jiutad gaimeora.<br />
_ moSordi aqedan! _ SeuRrina guguli jiqiam.<br />
_ Sercxveba da xmas arc amoiRebs! _ daiwripina qucna<br />
Wediam.<br />
xmebi Secvloda orives, sxvebs ki xmis magier xavili<br />
amosdiodaT da amiT avlendnen TavianT mRelvarebas.<br />
Rorjolas saxe gaukerpda, Tavisken miizida da cisia<br />
mixvda, amaTTan xvewna-mudariT veras gaxdeboda.<br />
mZulvared gaibrZola, oRond Rone uTanasworo iyo da<br />
biWs veRar dauZvra. sxvebi ki SiSisa da mouTmenlobisagan<br />
daretianebulni adgilze cmukavdnen.<br />
swored am dros Tavdeboda Cemi bilikic verasulas<br />
kldis Ziras.<br />
kuntruSiT gamovvardi da xrovas wavawydi.<br />
_ modi-a-a-an! _ Sevkivle mTeli xmiT: _ aqeT, devi<br />
Zia, aq arian!<br />
saidan mecodineboda, axlomaxlo Tu iyo vinme. xrova<br />
swrafad Semotrialda Cemken, saxeebze SiSi da siZulvili<br />
wavikiTxe. mivxvdi, Zviri damijdeboda dRevandeli<br />
Tavgamodeba. Rorjolam uneblieT xeli uSva cisias<br />
da ucbad iseTi tkacani gaisma, megona verasulas klde<br />
Camoingreoda.<br />
es cisia devdarianma gaulawuna Seuracxmyofels.<br />
Rorjolas mrgval loyaze xuTive TiTi aRibeWda. gogo<br />
ki gamoiqca da Cems ukan, balaxSi qviTiniT Caemxo.<br />
gawiTlda, gawiTlda Rorjola, RaJRaJisferi gaxda.<br />
qvas davavle xeli, guls bagabugi gahqonda, magram<br />
iolad ar vapirebdi daTmobas. am dros tyidan tkarcali<br />
da wvikina xmebi moisma:<br />
_ movdiva-a-arT!<br />
aqeT romaniko gamoZvra, iqiT valeriko. erTi buCqidan<br />
siko da omiko gamoxtnen, meoredan rwyila, mesamedan Wukia<br />
gamocunculda, miSikom da jibom gamoixedes...<br />
Rorjolas feri dauwynarda.<br />
_ nikanor, qva daagde! _ borotad Caisisina.<br />
_ axlos ar moxvide, Torem glewav! _ daviqadne,<br />
Tumca muxlebSi sisustesa vgrZnobdi.<br />
_ Tu movedi, ver gadamirCebi! _ xmaSi yoymani<br />
Seetyo, Tvali tyisken gaapara.<br />
hoi, saswaulo! im mxridan papuCi eZgveraZe gamoCnda,<br />
papuCis mamuka giorgaZe mohyva, amas Zmebi Rurwkaiebi...<br />
bakurma ukan miixeda da brZanebis kiloTi daagdo:<br />
_ Tqven mand isxediT! _ viTomc Cveni momxreebi<br />
buCqebSi blomad imalebiano.<br />
_ wavideT, aqedan, nikanor! _ slukuniT wamCurCula<br />
cisiam.<br />
vicodi, ase ubralod aravin gagviSvebda.<br />
_ nikanor, qva daagde! _ gaimeora Rorjolam. _ xom<br />
xedav, ar geCxubebi, davjdeT, moviTaTbiroT!<br />
TiTqos moferebiT Tqva, TvalebSi ki sicive edga da<br />
misi sityvebisa ara mjeroda.<br />
_ me da Sen ver davZmakacdebiT, xrovis belado! _<br />
agreve vuTxari. _ gabrazebuli var Senze! ager, cisias<br />
mouxade bodiSi, iqneb guli momibrundes!<br />
_ Zaan ar medardeba Seni gabrazeba? _ mis sityvebSi<br />
dabneuloba Canda, ver xvdeboda, ras vumzadebdi.<br />
_ sxva gza ara maqvs, duelSi unda gamogiwvio!<br />
266 267
_ viCxuboT? _ mkiTxa gakvirvebulma.<br />
_ diax!<br />
_ me da Sen? _ yurs ar ujerebda Rorjola.<br />
_ me da Sen!<br />
_ axla viCxuboT, aqa?<br />
_ axla... _ vatyobdi, mtrebsac da momxreebsac saxeebi<br />
daugrZeldaT. _ oRond mTlad aq ara, ai iq! _ da<br />
verasulas kldis qimze mivuTiTe.<br />
Rorjolam mzera Cems TiTs gaayola. verasulas klde<br />
gorozad gadmogvyurebda zevidan.<br />
_ damcini? _ yba moeqca sibrazisagan.<br />
_ Rone jorsac aqvs, aba, vaJkacobaSi majobe! Tu mar-<br />
Tlac xrovis beladi xar, momyevi!<br />
Sevbrundi da kldisken wavedi.<br />
_ nikanor, nu!.. _ cisiam damadevna.<br />
ar vici, risi imedi mqonda. Cemi sityvebis Semdeg ukandaxevas<br />
sikvdili merCia. im adgilas mivedi, sadac araerTgzis<br />
momisinjavs. isic gamaxsenda, pitalo kldeze<br />
Tovli sad iyo SerCenili. odesme mainc xom iqneboda kldis<br />
pirze biliki, axla albaT morRveuli da CamoSlili. mTeli<br />
cxovreba verasulas kldeze asvlas vnatrobdi, Sinaganad<br />
amas veswrafodi, amisTvis vemzadebodi.<br />
bolo wams SevkrTi, SemaSina sakuTarma gabedulebam.<br />
maSin vigrZeni, viRacam idayvze Semaxo xeli, win mibiZga<br />
da yurSi CamCurCula: `midi, nikanor, Cemo biWo, nurafers<br />
SeuSindebi!~ umal gamiqra krToma, avmCatdi, sxeuli iolad<br />
davimorCile. kldis bzarSi TiTebi Sevyavi, fexis<br />
mosakidebeli Sverili movsinje da ze aviwie.<br />
ukan samariseburi siCume idga, TiTqos wuTSi gamqraliyvnen<br />
yvelani, TiTqos Cems garda aravin iyo verasulas<br />
kldis Ziras... araTu bavSvebi, tyec miCumda, niavi<br />
ar aSrialebda foTlebs, xe da balaxic gaisusa... vicodi,<br />
aravis sjeroda Cemi, garda im viRacisa, xandaxan, gaWirvebisa<br />
da sisustis Jams, idayvze rom xels Semaxebda da yur-<br />
Si alersiT CamCurCulebda: `midi, Cemo biWo, nurafris<br />
SegeSindeba!~ da me marTlac uSiSrad mivdiodi. marTa-<br />
lia, nela, auCqareblad, imdenad RoniT ki ara, ufro simtkicisa<br />
da nebisyofis wyalobiT. rodis aqeT gavxdi aseTi<br />
fxizeli, rodis aqeT gamimaxvilda mzera! TiTqos gamadidebeli<br />
SuSiT vuyurebdi kldis zedapirs. rac Soridan<br />
gluvi da mosworebuli Canda, axlodan daserili iyo<br />
uamravi wvrili napraliT. oRond ar SevSinebuliyavi,<br />
goneba ar damfantvoda, yovelTvis movZebnidi wertils,<br />
fexis wveri rom damebjina, xeliT Camovkidebodi da ase<br />
santimetrobiT miviTvlidi wuTebs da Cemi uCveulod<br />
mCate sxeuli mimqonda maRla da maRla...<br />
suli amCatebs albaT sxeuls, verasulas kldeze ver<br />
ava, visac WeSmariti mizani ar ubiZgebs. mTavari yofila<br />
survili, neba. marTlac unda momendomebina, aucileblad<br />
unda gamebeda, sakuTari sicocxle sasworze Semegdo.<br />
mxolod sikvdil-sicocxlis zRvarze SeiZleboda verasulas<br />
kldis daZleva. Rorjola Cemze Ronieri iyo, Cemze<br />
utexi, mZvinvarebis Jams SeeZlo kacis mokvla, magram Cemze<br />
maRla ver afrindeboda, radgan mas ar SeeZlo moesinja is<br />
zRvari, ar SeeZlo gaevlo ufskrulis piras, gasuliyo<br />
bewvis xidze, radgan didad uyvarda Tavisi Ronieri da janmrTeli<br />
sxeuli, sulis arseboba ki arc uwyoda.<br />
Tavidan iolad miviwevdi, pirveli oTxi-xuTi metri<br />
adrec mqonda mosinjuli, vicodi, sad da rogor gamevlo.<br />
merec, momdevno aTi metri TiTqos inerciiT gadavlaxe.<br />
metrebs viZaxi, Torem sad SemeZlo gamezoma.<br />
vcdilobdi, ukan ar mimexeda, simaRlidan manZili xom<br />
meti Cans da guls akrTobs. mere uceb gza gadameketa.<br />
xelebiT naprals CaveWide, Sverili ki, romelsac fexiT<br />
mivende, uceb CamoifSvna da damicurda. guli SiSiT Semixta,<br />
TiTebi gamilurjda, Tavbru damesxa. qvevidan ki er-<br />
Tiani amooxvra moisma _ `o-oh!~ Rone davZabe, ze aviwie<br />
da, roca megona, fexs versad movikidebdi, sayrdeni vipove,<br />
xelisgulisodena CaRrutnuli foso. muxlebis<br />
TrTolva damiwynarda, welSi gavimarTe. qvevidan ki xelmeored<br />
gaisma erTiani amooxvra _ `o-oh!~ pirvelad<br />
268 269
maSin movixede, mxolod wamiT movabrune Tavi da bevri<br />
ram ver gavarkvie. erTmaneTSi areuliyvnen yvelani _<br />
`xrovac~da `verasulas biWebic~, patarebic da didebic.<br />
mebevra, tyidan ki axali da axali bavSvebi gamodiodnen.<br />
`mSvidad, nikanor, nu aReldebi, Cemo biWo!~_ CamCur-<br />
Cula xmam da viRaca idayvze Semexo. yurisZirSi vgrZnobdi<br />
didi nikanoris sunTqvas, Rone memateboda da frTxilad,<br />
mozomilad ganvagrZe gza. gafacicebiT veZebdi<br />
naprals, veZebdi Sverils, raTa TiTebi mainc Camevlo,<br />
fexi momekidebina, taniT zed avkrodi. xorci qveviT<br />
meqaCeboda, magram suli mezideboda zeviT da gza sulisa<br />
ar iyo ioli.<br />
irgvliv mdumareba sufevda kvlavindeburad, TiTqos<br />
marto me viyavi da verasulas klde, zeviT ca da qveviT<br />
tyiani Wala... Crdilma gaielva, mercxalma gaisriala axlos,<br />
xelis gawvdenaze da gaqra.<br />
dro midioda, yoveli nabiji ufro da ufro miZneldeboda.<br />
muxlis Rone damaklda, magram ukandaxeva SeuZlebeli<br />
iyo.<br />
moulodnelad Crdili dameca. es adgili qvevidan Sav<br />
laqad moCanda. TavzeviT gadmoziduli kedeli aRmoCnda.<br />
gzis gagrZeleba SeuZlebeli iyo, nabijic da movwydebodi.<br />
namdvili SiSi maSinRa vWame. kinaRam xeli vuSvi, magram<br />
kvlav momesma gamafrTxilebeli _ `frTxilad!~ da roca<br />
gons movege _ `mSvidad, Cemo biWo, aba, dafiqrdi!~<br />
davfiqrdi. marcxniv mivixede, Tavis mibruneba gami-<br />
Wirda. aqeTken klde daniT Camosxepilsa hgavda, marjvniv...<br />
iqiTkenac... ara, moSorebiT mozrdili naprali<br />
aCnda Sav laqad... iqneb xeli mimewvdina... gadavqandi... sul<br />
co-ota, co-ota... mivwvdi... mTeli tani dameWima, cariel<br />
kunTebad gadaviqeci, Txemidan terfamde caxcaxma damiara...<br />
wuTic da galurjebuli TiTebi Semexsneboda...<br />
avCqardi, marjvenas marcxena mivuswrafe, orive xeliT<br />
naprals Camovekide... Soridan isev momesma _ `o-oh!~<br />
gamiWirda, Zala TiTqmis ar SemrCa. xelebze aviwie,<br />
naprals mklaviT gadaveyrdeni... oho!.. imodena Canda, Tu<br />
avZvrebodi, Camojdomac SemeZlo... ofli Rvarad gadmomskda,<br />
ase didxans ver gavZlebdi da erT amoqaCvaze mTeli<br />
Rone, rac damrCa, davxarje... Sarvlis toti gamefxriwa,<br />
nakawri amewva, magram eg araferi... im napralSi vijeqi<br />
moxerxebulad da aCqarebul sunTqvas viokebdi.<br />
am adgilidan viwro, qvevidan SeumCneveli biliki<br />
midioda.<br />
gadavixede. naxevramde amovsulvar! kldis qveS TiTqmis<br />
mTeli sabavSvo saxli Seyrila.<br />
erTgan `xrova~ dgas. Rorjola TiTqos dapataravebulao,<br />
xrovis wevrebi ki ise dafantulan, simWidrove<br />
ercxvinebaTo. meore mxares Cemi megobrebi Seyrilan _<br />
papuCi, mamuka, bakur da cotne... amaT gverdiT cqifuriSvilebi<br />
vicani... ufrosi jgufis gogoebic... `Rorjolistebsa~<br />
da `nikanoristebs~ Soris danarCenebi mimofantulan.<br />
yvelaferi instinqturad, TavisTavad lagdeboda...<br />
cisia devdariani gamovarCie, TiTebs ikvnets, nervulobs...<br />
eger Cemi Tanaklaselebi _ ciru da pepela,<br />
amaTTan _ mimoza kacia, miyurebs da, albaT, fiqrobs _<br />
`ranairi xar, nikanor?~<br />
bilikma gza gamiiola. ar avCqarebulvar, nela viTvlidi<br />
nabijebs. didTovlobaze TeTri jaWvi rom vnaxe,<br />
imas gasdevda. asec vfiqrobdi!.. zogan CamorRveuli iyo<br />
da moTmineba da moxerxeba mSveloda.<br />
cotaRa maklda kldis Tavamde, roca gavifiqre _<br />
`sad midis es biliki?~ da ucbad Savad gamoanaTa, sigrile<br />
momefina. erTi xelisdadeba qvabi iyo. guli amifancqalda,<br />
iqneb marTlac aRmomeCina rame. Sesasvlels sanaxevrod<br />
aguris kedeli faravda, sxva ram saWurWle gamoqvabulis<br />
mqrqal bindSi ver vipove.<br />
suli moviTqvi.<br />
ar vici, ranairad, albaT saswori aqeT-iqiT irweoda,<br />
`xrova~ ufro SeTxelebuli meCvena, xolo mindorSi mimofantuli<br />
bavSvebi `verasulas biWebis~ irgvliv Semo-<br />
270 271
jaruliyvnen. broliRelem gaibrwyina totebs Soris da<br />
iq, sadac Txmelis xidi iyo gadebuli, devi cirdava moeSureboda<br />
gamalebiT.<br />
bolomde aTiode metriRa damrCenoda. biliki kvlav<br />
gaqra, isev xoxviT ganvagrZe gza. aqa-iq mwiri balaxi da<br />
glerZi amosuliyo. xels vkidebdi, magram bolomde ar<br />
vendobodi. muxlebi mTlad gadavityave, mewvoda. xelisgulebi<br />
damesera. kiserSi ofli wurwuriT Camdioda, magram<br />
mizani ager, xelis gawvdenaze iyo...<br />
kidev cota... kidev cota da daRvlarWnili toti vnaxe<br />
bzisa. CaveWide da aviwie.<br />
verasulas kldis wverze Sevdeqi da gadmovixede.<br />
xrovis beladi martosulad idga. misi Zmac ki _ fucuka,<br />
Sua mindorSi gaCxeriliyo, naxevrad ukve eRalata<br />
ZmisTvis.<br />
Rorjolam uceb Tavi daxara da qveviT, sabavSvo saxlisaken<br />
moqusla.<br />
_ ni-ka-nor! _ devi cirdava idga cisia devdarianis<br />
gverdiT, xels miqnevda.<br />
marjvena avwie.<br />
_ ehei!<br />
verasulas kldidan gadaSliliyo broliReles mwvane<br />
Wala... `sixarulis~ korpusebi... farTo sofeli... mis<br />
miRma sxva soflebi da qalaqi... zed horizontze ki lurjad<br />
gawoliliyo vrceli zRva. iq TeTrad gakrTa didi<br />
nikanoris ialqnebiani xomaldi...<br />
38<br />
Ramis vaxtze vdgavar... zRvaze Stilia.<br />
`oxotski~ yoCaRad miarRvevs gasarkul zRvas, nakvalevze<br />
TeTr Cqerals tovebs. proJeqtoris Suqi irekleba<br />
wylis zedapirze, gzas gvinaTebs.<br />
TavzeviT varskvlaviani ca gadmomxobila. TiTqos<br />
erTiaTad momravlebulao, cis mnaTobTa Tovaa, CaxCaxeben,<br />
cimcimeben, Tvalebs apaWuneben. didi daTvis Tanavarskvlaveds<br />
kudi mouqnevia. polaruli varskvlavi<br />
cxvirwin hkidia. Cven misken mivemarTebiT.<br />
idumali feri gadahkravs Rameul zRvas. sivrce bnel-<br />
Si ikargeba. axlos ki varskvlavTa anarekli erTierTmaneTze<br />
gadadis da saborto naTurebis cials uerTdeba.<br />
male gaTendeba. grila.<br />
TandaTan mqrqaldeba bneli, varskvlavTa naTeba sustdeba.<br />
kabadonze irmis naxtomis varskvlaveTi oqros<br />
mtveriviT qreba.<br />
sivrces nacrisferi edeba, wylis zedapirs efineba.<br />
nislis msubuqi fTila ibolqveba.<br />
aRmosavleTs vercxlisferi gadahkravs, es mze amoafens<br />
Tavis Saravandeds.<br />
ucnauri bgerebi moismis saidanRac _ xrotini, tyla-<br />
Suni, Rmuili... Savi, slipina sxeulebi... es zRvis lomebis<br />
jogma Cagviara...<br />
zRva civi vercxlisferi xdeba. sivrce farTovdeba,<br />
horizonti gamoikveTa. zed horizontTan Savi zoli mo-<br />
Cans. kamCatkis aRmosavleT sanapiroa, Cveni kursi mis<br />
gaswvriv miemarTeba.<br />
win koncxi iuJni gvelodeba, kidev erTi dRe-Rame da<br />
`oxotski~ guguniT miesalmeba koncxs.<br />
kedlis gazeTi mzada maqvs: koncxi iuJni xels arTmevs<br />
`oxotsks~. Cvens xomalds bocmanis ulvaSebi auprexia<br />
yoCaRad, koncx iuJnis ki kinkrixoze kapitnis TanaSemwis<br />
qudi hxuravs...<br />
_ Sors waxval, Sen, amxanago matroso! _ miTxra<br />
erTxel kapitanma.<br />
272 273
_ imedi maqvs, amxanago kapitano! _ yoCaRad vupasuxe.<br />
mzem ki im mxridan, saidanac xmeleTis zoli Canda,<br />
cali Tvali amoaWyita...<br />
YFOBKB YFOBKB 4<br />
lblb lblb ybrfyjhb<br />
ybrfyjhb<br />
274 275<br />
39<br />
aRmosavleTiT, horizontis gaswvriv mTeli dRe Cans<br />
Savi, viwro zoli. TvalisTvis saseiro araferia. sakvirvelia,<br />
ratom aRZravs interess aseTi ubralo ram _<br />
zRvis molurjo-tyviisferi sivrce da viwro zoli. albaT,<br />
imitom, warmosaxva rom aferadebs.<br />
zRvas mRelvareba emateba. samxreTidan niavi TamaS-<br />
TamaS morbis, zedapirze msubuq talRebs aaqoCrebs. tal-<br />
Rebi erTi erTmaneTs misdeven, Tavze TeTr qafs iyeneben.<br />
zRvis lomebis jogma Caiara isev. RamiT rom Segvxvda,<br />
iqneb is jogia, iqneb sxva... msxvili, moqnili tani Savad<br />
ulaplapebT. ismis tylaSuni, xrotini, Rrutuni...<br />
zurgsukan viRac Cerdeba. gembanze momrgvalebuli<br />
Crdili ecema, ese igi bocmania. misi gamgeblobidan gavedi,<br />
karieris gzaze win waviwie. saWe mipyria da uSualod kapitans<br />
vemorCilebi. bocmani amas Seurigda. mixvda, sxva sima-<br />
Rleze unda vifrino, misTvis miuwvdomi sivrceebi unda<br />
davipyro. zevidan ar miyurebs, piriqiT, `nikanoriCiT~ mommarTavs<br />
da Tu karg gunebazea, TanatoliviT meqceva.<br />
_ magaTi Rdini... mzeTunaxavebi! _ zRvis lomebis<br />
misamarTiT igineba, sxvanairad ver gamoxatavs Tavis<br />
aRtacebas.<br />
mze dasavleTisaken gadaqanda, horizonts miRma eSveba.<br />
xmeleTis zols nacrisferi edeba, TandaTan muqdeba<br />
da Savdeba. bolos mTlianad Sav nislSi ikargeba.
indi eSveba, varskvlavebi mimoipnevian caze da<br />
cvivian kuprisfer talRebSi... Cemi bavSvobis is wuTebic<br />
mexsierebis Sav talRebSi cvivian da qrebian. mexsiereba<br />
punqtiriviTaa, Cveni arsebobis calkeul fragmentebs Tu<br />
Semogvinaxavs.<br />
axlac maxsovs: verasulas kldeze vdgavar. mTeli<br />
sabavSvo saxli kldis Ziras Seyrila. miyureben. saxeebs<br />
Zlivs varCev... ager Rorjola Setrialda da gaiqca.<br />
devi cirdava xels miqnevs.<br />
_ ni-ka-nor!<br />
_ ehei! _ xeli ze avwie da mivesalme.<br />
Sevbrundi. tyis biliks davadeqi.<br />
xom SegvimCnevia, xeze nayofi rogor mwifdeba. TiTqmis<br />
ori Tvis win gamoixeda TeTri yvavilidan. cotcotaobiT,<br />
SeumCnevlad msxvildeba, formas iRebs. buneba sulac<br />
ar Cqaroba, misi moZraoba SeumCnevelia. mere TiTqos<br />
axsendeba, rom arseboba warmavalia, rom Tu ar avCqardiT,<br />
dro gagvepareba. is nayofic aCqardeba, ucbad iwyebs<br />
SeyviTlebas da erT dReSi iseTi xdeba, Tu ar mowyvite,<br />
gadamwifdeba kidec... movlena xSirad TandaTan, auCqareblad<br />
mzaddeba. dgeba simwifis Jamic da mokle dro bevrs<br />
daitevs.<br />
iqneb vamartiveb, yovelive sxvanairad moxda. im wuTeb-<br />
Si xom tyis biliks mivyvebodi da veras vnaxavdi. roca<br />
raimes ver vxedavT, warmosaxva gvexmareba, jaWvis rgoli<br />
aRvadginoT. ai, mec ase aRvadgen gawyvetil rgols...<br />
Rorjola mirbis sabavSvo saxlisaken. ucnauri grZnoba<br />
dauflebia. gulze simware awevs. albaT, amjobinebda,<br />
vinmes marTlac gaelaxa. raRa am Wkuacet nikanor bJalavas<br />
gadaekida. ukeTesi iqneboda, devi cirdavas moeswro<br />
da Setakeboda. vaJkacuri daka-daka gaimarTeboda. Tu<br />
Rorjola moereoda, saxeli SerCeboda, amodena kacs<br />
sZliao. Tu ecemineboda, didi sircxvili arc maSin iqneboda.<br />
cirdava xom asakiT ufrosi iyo, karates ileTebic<br />
icoda da gamocdilebac meti eqneboda. axla raRa?..<br />
WkuiT ajobes da gaabiTures... guli boRmiT evseboda<br />
Rorjolas da ar icoda, ra moemoqmeda. amitom miiyvana<br />
fexebma ipolite kvirkvelias kabinetamde.<br />
Tumca amas danamdvilebiT ver vityvi. sabavSvo saxlelebi<br />
verasulas kldisaken gaiqcnen, raRa ipolite<br />
darCeboda kabinetSi. maS, sad Sexvdnen ipolite da Rorjola<br />
erTmaneTs? RobesTan... bostanSi... tyispiras... ara,<br />
kabinetSi sjobia! imitom rom, ipolite kabinetSi ufro<br />
soliduri Cans, misi sityva ufro damajerebelia. kaci<br />
SeiZleba namceca iyos, magram kabinetis wona mis namcecobas<br />
emateba. daskvna: mTeli sabavSvo saxli dacarielebulia,<br />
ipolite ki kabinetSi zis. mizezi: ipolitesa da<br />
boco kakulias Subli Sublze miudviaT da magidaze gadaSlil<br />
qaRaldebs dascqerian, Tan xmaSewyobiT xiTxiTeben...<br />
is adre iyo, boco anonimur werilebs rom werda dianozze,<br />
ipolite ki amasxaravebda. axla viTareba Seicvala<br />
da ipolitem bocos Zmurad gadahxvia xeli.<br />
_ boco, Se sulwawymedilo, eg reebi mogigonia! _ aRtacebul<br />
ipolites karameli yelSi gadauslipinda da pirSi<br />
axali Caido. _ aq cota Caumate! bavSvebze cud zegavlenas<br />
axdens-Tqo, wesrigis winaaRmdeg agvijanya-Tqo, disciplina<br />
agviria-Tqo... patara gogoebi uyvars da gveSinia<br />
vinme ar gagviTaxsiros-Tqo! zedmetia? kai, SeveSvaT! devdarianTan<br />
vxedavT xSirad, gogos Tavgza aubnia. vin icis,<br />
iqneb uaresic moxda, Cven ki yurbaliSze gvZinavs! es<br />
qalaqelebi iseTi gamojekilebi arian, ohoho, mtrisas...<br />
boco arafers ambobs, boco ubralod xiTxiTebs. Te-<br />
Tr qaRaldze gazeTidan amoWrili sityvebi acabacad<br />
dalagebula. konvertebze misamarTebia: erTi _ gaze-<br />
Tis redaqtors, meore _ raionis xelmZRvanelobas, mesame<br />
_ saministros...<br />
_ ikiTxon da itexon Tavi! _ xiTxiTebs ipolite<br />
kvirkvelia.<br />
Rorjolam mouswro... ara, boco ukve gasuli iyo. ipolite<br />
savarZelSi Caikarga da gayinuli TvalebiT kedels<br />
276 277
misCerebia. TiTqos yvelaferi moimoqmeda, meti raRa darCa?..<br />
ho, Rorjola!.. Rorjolas fexis bragabrugi derefanSi<br />
ismis, karTan Cerdeba. ipolite xvdeba, raRaca moxda,<br />
Torem es biWi iseTi amayia, TviTon ar moakiTxavs. Semodio,<br />
gasZaxa.<br />
Rorjola Semodis, karTan aituzeba. Ronieri, dakun-<br />
Tuli biWia. rom moindomos, ipolitesac amoidebs qveS,<br />
magram briyvia da ipolite WkuiT jabnis.<br />
_ ar ginda? _ karamels uwvdis.<br />
Rorjola uSnod iWyaneba, mas nikanoris sisxli ur-<br />
Cevnia.<br />
_ dajeqi! _ skamze miuTiTebs ipolite. adgeba, gaivl-gamoivlis.<br />
zurgsukan Cerdeba, piri yurTan miaqvs,<br />
CurCulebs...<br />
CurCulis ostatia ipolite kvirkvelia. CurCuliT<br />
iseT bades moqsovs, Tavis daZvrena gagiWirdeba. Cur-<br />
CuliT gagabruebs, dagaZinebs, iqneb verc gamoiRviZo...<br />
me am dros tyis bilikiT veSvebi. gamarjvebis sixaruli<br />
gaminelda. TviT brZolaa sixarulis momtani, moxve-<br />
WiT ki daRlilobasa da Sinagan sicarieles moixveW.<br />
iq ki, kldis Ziras, bavSvebi daTareSoben. nikanoris<br />
brZola verasulas kldesTan sanaxaoba iyo, cirki _ zeimi<br />
grZeldeba... patarebi yiraze gadadian, erTmaneTs<br />
darevian. rwyila, Wukia da siko qvaTis agoraveben, ZRviki<br />
waqceuls Svelis, xan erTs etakeba, xan meores... miSiko<br />
dudunas dasdevs, JuJuna _ miSikos... umcrosjgufelma<br />
gogonebma or tots Soris rezini gaabes da zed xtunaoben...<br />
saSualojgufelebs wre SeukravT, sumCxvindisaTvis<br />
Tvali auxveviaT. mas xelebi gauSlia, cdilobs moTamaSeTa<br />
JriamulSi cucu marRanias xma gamoicnos, imisi<br />
daWera evaleba, magram amaod. ufrosjgufelebi qvebze<br />
Camomsxdaran, fants TamaSoben. paata qecbaia sjis, ideebis<br />
mravalferovnebiT ar gamoirCeva, sul erTnairad<br />
gaiZaxis, aman imas Cautyapunos, iman amas akocoso. cdilobs,<br />
TavisTvis suliko anTelavas kocna moixvedros,<br />
magram bedi ar swyalobs, xan panRuri xvdeba, xan wkipurti<br />
Sublze, kocniT ki maincdamainc manana Citaiasa da mzevar<br />
kitias kocnam mouwia... eh, rux mglebs wuTSi daaviwydaT<br />
mgloba, xrovis beladi da amaswinandeli Tavgadasavali,<br />
yayaneben, WiWyineben, arian erT aliaqoTSi.<br />
tyian ferdobze veSvebi. ramdenime momcro goraki<br />
gadmoviare. Sori gza ar unda mqonoda, aqamdec soflis<br />
ganapirisaTvis unda mimeRwia. gzas ra amibnevs. es gorakebi<br />
mTasa da baris sazRvarzea da saidanac daveSvebi, broliReles<br />
WalaSi aRmovCndebi. mTavaria, SiSi ar amedevnos.<br />
mdumare tyidan ar gamovides Cemi warmosaxviT dabadebuli<br />
viRaca, arsebulze ufro SiSismomgvreli, tyeSi<br />
gzaabneul bavSvebs dadarajebuli. iqneb didi nikanori<br />
movixmo. Semiqebs vaJkacobas, Tumca SeuZlia Cumad Caicinos,<br />
yalioni auRelveblad gaabolos da miTxras: `eh,<br />
Cemo kargo, verasulas klde jomolungma ar aris, xrovis<br />
beladi mgeli ki ara, zooparkis turaa!~ mec gavCumdebi.<br />
cota xanSi sxva rameze daviwyeb laparaks. albaT<br />
imaze, devi cirdava da cisia devdariani rogor aRmoCndnen<br />
gverdigverd.<br />
SeTqmulebiviT brundebodnen sabavSvo saxlSi. verasulasTan<br />
datovebuli bavSvebi arc axsovdaT. Seuracxyofil<br />
da damcirebul gogonas guli stkioda, magram<br />
survili SurisZiebisa gaqroboda. biliki viwro iyo<br />
da Zalauneburad idayvebiT exebodnen erTmaneTs. cisia<br />
krToda, ena ebmeboda. cirdavac, es qalaqeli, gamojekili<br />
Jurnalisti bavSviviT morcxvobda. aravisi Tvali maT ar<br />
uyurebda da veravin aigdebda sasacilod. nikanor bJalava<br />
amouwuravi Temaa amnairi wyvilisaTvis: erTi Jurnalisti<br />
da gazeTis mgeli, sensaciuri masalebis mompovebeli<br />
_ aqaoda `Tormeti wlis bJalavam daipyro aqamde<br />
auReblad miCneuli verasulas klde!~(adre rom moeswro,<br />
xom amaxevda yurebs!), meore _ pionerxelmZRvaneli,<br />
merxs rom guSin gascilda, magram am wuTas SeuZlia iamayos<br />
Tavisi gazrdiliT, radgan Tu ara `pioneruli wvrT-<br />
278 279
na~, ra aiyvanda nikanor bJalavas im simaRleze... vici, maTs<br />
dialogSi sul sxva ram igulisxmeboda. mTargmneli vinme<br />
rom arsebobdes, albaT gviTargmnida uTqmel sityvebs:<br />
`cisiav, patara gogo, Sens gverdiT Tavi berikaci mgonia.<br />
rom SeiZlebodes... rom mibrZanebde, xelSi atacebuls<br />
Cagixutebdi da ise agiyvandi Tundac verasulas Tavze!~<br />
cisia ki pasuxobda: `Zvirfaso, nuTu ver xvdebi, idayviT<br />
odnav mexebi da verasulas kldeze maRla mgonia Tavi...~ ai,<br />
aseT sisuleleebs gulisxmobdnen devi cirdava da cisia<br />
devdariani, enis wverze ki Cems saxels atrialebdnen.<br />
ara da ar damTavrda es biliki. mgonia ukve gavivake,<br />
me ki kvlav aRmarTs mivuyvebi. tye xan daibureba, moiqufreba,<br />
xan gamoanaTebs, mzis sxivebiT aWreldeba... davi-<br />
Rale, araqaTi gamomelia. albaT gza-kvali amebna, drois<br />
saTvalavi damekarga, mSia da mwyuria.<br />
biWos! saidanRac Cumi tylaSuni mesmis. talRis xmaa,<br />
nela, auCqareblad rom exleba napirs.<br />
gavrbivar. xeebs miRma lurji zoli gakrTa.<br />
zRva!.. Turme ramdeni wamovsulvar!.. ferdobze Cavirbine<br />
da qviSaSi fexi Cameflo. Cavjeqi. muxlebSi sasiamovno<br />
Jruantelma damiara. zRvis niavi grilad momelamuna.<br />
suli moviTqvi.<br />
Sors, samxreTis mimarTulebiT, zed wylispiras uzarmazari<br />
lodi gdia. aqedan patara Cans, magram me vicani<br />
`nikanoris qva~, Seupovrad rom gahyurebs Soreul sivrceebs.<br />
manqanis TuxTuxi momesma. mtveri avarda. iq albaT<br />
gza Tavdeboda plaJTan. wamoviwie. elefTeris lurji<br />
`niva~ gaCerda da iqidan devi cirdava gadmoxta...<br />
280 281<br />
40<br />
davinaxe devi cirdava da xazi gadaesva Cems warmosaxvaSi<br />
Sekowiwebul suraTebs. simarTlis winaswar ganWvreta<br />
SeuZlebelia. sakuTari Tvali rasac dagvanaxebs, xSirad<br />
isic saeWvoa, me ki im tyis bilikze rolebi ise gavanawile,<br />
rogorc meprianeboda. verasulas kldis wvers rom<br />
movSordi, bavSvebi albaT daiSalnen da samecadino oTaxebSi<br />
Seilalnen. Rorjola sulac ar Sesula ipolitesTan<br />
da devi cirdava da cisia devdariani mxarimxar ar miseirnobdnen<br />
viwro bilikze, radgan cirdavas saamisod ar<br />
ecala, me meZebda da mipova kidec.<br />
_ rogor momnaxeT, devi Zia?<br />
devim Cems gverdiT Caimuxla, saTvale gaiswora da<br />
zRvas gaxeda.<br />
_ Sens asakSi saTvale ar mWirdeboda!<br />
mivxvdi, im droidanve icoda yvela biliki.<br />
_ majobe! _ RimiliT ganagrZo. _ verasulas kldeze<br />
pirispir ar avsulvar, arc mifiqria, Tu SeiZleboda!<br />
am gziT avdiodi, zRvispiridan!<br />
manqanis signali moisma. Zia elefTeri zurgiT Zaras<br />
miyrdnoboda da gviyurebda. saWes sxva viRaca awvalebda.<br />
_ marixia! _ devi, TiTqos tani Seisrolao, Ronivrad<br />
wamoxta.<br />
mec wamovdeqi.<br />
Tanabrad livlivebda zRvis sivrce. iqidan, Soreuli<br />
horizontidan unda gamoCeniliyo didi nikanori.<br />
amaze araferi miTqvams, radgan Cems garda mainc veravin<br />
dainaxavda.<br />
Zia elefTerma marjvena gamomiwoda. Sevcbi. raRac<br />
Seicvala masSi. ra Tqma unda, mis saxeze am erT dReSi ver<br />
gaqreboda mwuxarebis Rarebi. TvalebSi kvlav dardi<br />
edga, magram tuCis kuTxeSi Rimili gaukrTa. iqneb madlierebas<br />
magrZnobinebda am RimiliT, pirisaxe mimzid-
veli gauxda. me xeli tkacaniT movaxvedre mis farTo<br />
xelisgulze. odnav momiWira, momefera TiTqos.<br />
marixma gamoyo Tavi. patara batkansa hgavda. mZiviviT<br />
wvrili kbilebi gamoaCina.<br />
CavsxediT manqanaSi da wamovediT. Cumad visxediT,<br />
mxolod marixi titinebda, viTomc raRacas gviyveboda<br />
Tavisi WkuiT. dangreul gzaze manqana uxeSad iryeoda da<br />
marixs am titinSi CaeZina.<br />
jer kidev dRe iyo, `sixarulis~ WiSkarTan rom gavCerdiT,<br />
Tumca ezo mTlianad Crdils aevso ukve.<br />
Zia elefTerma Zrava gamorTo da siCume Camovarda.<br />
manqanidan Camosvlas ar vCqarobdiT.<br />
elefTeri orive xeliT saWes Camoyrdnoboda da win<br />
iyureboda. devi marixis kululs Seexo, xmadabla Tqva:<br />
_ rogor sZinavs... daiRala. _ mere elefTers Sexeda,<br />
mxarze mouTaTuna: _ elefTer, Tu Cems rCevas ramed<br />
Caagdeb, nu aCqardebi. me xom vici, gulSi jer araferi gadagiwyvetiaT<br />
Sen da mavras, WoWmanobT... datove bavSvi!<br />
elefTerma amoioxra. mZimed gadmovida manqanidan,<br />
savarZeli gadaswia, Cven CamogviSva. devim manqanas Semouara,<br />
wina kari gamoaRo, marixi xelSi aiyvana.<br />
mivdiodiT korpusisaken da zurgSi vgrZnobdi Zia<br />
elefTeris mzeras. mere manqanis xma gavigone, Zia elefTeri<br />
wavida.<br />
devis patara marixi Caexutebina, fexs frTxilad adgamda,<br />
SiSneulad, miuCvevlad, im kacis wesiT, vinac mama<br />
jerac ar yofila, mZime yuTebsa da tomrebs yoCaRad<br />
daaTrevs, magram erTi sifrifana angelozis xelSi ayvana<br />
uWirs, Tan TiTqos rcxvenia Tavisi axali rolisa,<br />
Tan ver malavs, rom siamovnebs.<br />
pirveli korpusis parmaRze gogonebis gundi gamocvivda.<br />
_ vai! _ Sovna CarTolanma wamoiZaxa. _ mogveciT, masw!<br />
_ Cven waviyvanT, masw! _ Caeria funTuSa cqifuri-<br />
Svili.<br />
devi Seyoymanda da uceb momiza kacias gauwoda. gogona<br />
uxmod idga kibis Tavze, TvalebgafarToebuli Semogvyurebda,<br />
wiTeli, gegoneba pomadawasmuliao, tuCebi<br />
gakvirvebisagan odnav gaexsna da gahbuStvoda. iseTi<br />
momxiblavi iyo, SemeSinda kidec. iqneb devimac igrZno<br />
raRac. maS, ratomRa gamoarCia amden gogonaSi. mimozas<br />
xom araferi uTxovnia, devim ki cnobismoyvare gogoebis<br />
kedeli gaarRvia da mZinare marixi mimozas gauwoda. iman<br />
angariSmiucemlad gamouSvira xelebi, marixi zed gadmoigora,<br />
gulSi Caikra, Tan loyebze cecxli moekida, Tvali<br />
dabla daxara.<br />
Sebrunda mimoza kacia da kinaRam Rorjolas daejaxa.<br />
ukve ararsebuli xrovis yofili beladi karidan gamodioda.<br />
ucnauri wami iyo. ar vici, ras fiqrobda, mis saxeze<br />
jerjerobiT gulgrilobis garda araferi ikiTxeboda.<br />
TiTqos iRviZebda raRac, siRrmidan wamosuli, CvenTan<br />
moulodnelma Sexvedram rom Seatoka. Tvalebi gogonebze<br />
SerCa, Tan mec da devic dagvinaxa, sikeTe da boRma<br />
erTad datrialda mis sulSi. mivxvdi, mzad iyo, SuaSi<br />
gavexliCe, magram mimozas gadaawyda da aman wamiT SeaCera.<br />
gogona ki TiTqos mixvda, ra cecxlic biWis sulSi trialebda<br />
da am morcxvma, uTqmelma, nazma arsebam moulodnelad<br />
ena amoidga da cotaTi jiutad, cotaTi moferebiT<br />
mZinare angelozi SeaCeCa _ `gamomarTvi, xelebi damawyda!~<br />
manac uneblieT, ucabedi mimarTviT saxtad dar-<br />
Cenilma, Tavisi Ronieri torebi SeaSvela.<br />
SiSma Semipyro, kinaRam viyvire. xelebi win gaviSvire,<br />
TiTqos velodi, am mZulvarebis gorgalma mZinare bavSvi<br />
Zirs ar daanarcxos-meTqi.<br />
Rorjolas saxeze gancdaTa feierverkma gadairbina.<br />
gafiTrda, bage aucaxcaxda. mxrebSi ise moiRuna, TiTqos<br />
mZimeze mZime tvirTi eWira. Sebrunda da marixi ise waiyvana,<br />
faifurisa yofilao. sakuTari siTamamiT SeZruli<br />
mimoza ukan mihyva, cal xels win iwvdida, TiTqos exmareboda,<br />
anda uxilavi bawriT iyo zed gamobmuli da veRar<br />
Sordeboda.<br />
282 283
es yvelaferi sul cota droSi moxda, CemTvis ki yovelive<br />
usasrulod gaiWima. sityvebi TiTqmis ar daxarjula,<br />
yurSi ki zriali Camesmoda. mimovixede da gaocebulma<br />
aRmovaCine, parmaRze orni davrCenilvarT _ me<br />
da devi cirdava. nikapi amiwia, saTvalidan Wkviani Tvalebi<br />
momapyro da am mzeras versad gaveqeci. TqmiT araferi<br />
uTqvams, magram zedmeti sityva ra saWiro iyo. `eh,<br />
Cemo kargo nikanor, guls nu gaitex! me da Sen ki ara, mimoza<br />
kaciam daamarcxa xrovis uZleveli beladi Cvens Tvalwin!~<br />
_ es ikiTxeboda mis TvalebSi.<br />
41<br />
_ moica! _ mimozam nabijiT gadaaswro Rorjolas.<br />
Cqari, qaluri moZraobiT sabani gadaswia, zewari da bali-<br />
Si gaaswora.<br />
_ moica! _ axla fexsacmelebi gaxada bavSvs, imas ki<br />
araferi gaugia, gulwasuliviT eZina.<br />
Rorjolam frTxilad daawvina.<br />
_ momexmare, gia, kaba xom unda gavxado!<br />
`gia!~_ Rorjolas TiTqos daviwyeboda sakuTari saxeli<br />
da uxeirod gaiRmiWa. metismetad euxerxuleboda ZalaTi<br />
ZiZis roli, magram ratomRac uxaroda am ususur<br />
gogonasTan Tavisi Ronisa da moxerxebulobis gamoCena.<br />
mimozam kaba gadaaZro bavSvs, perangi Camouwia, TeTri,<br />
lbili muceli daufara, sabani moaxura da welSi gaimarTa.<br />
axlaRa Sexeda xatiaSvilis biWs. uceb mTeli Tavisi<br />
siTamame Semoefanta da zafranisferi daedo, TiTqos Tu<br />
aqamde xmas iRebda, patara marixi eguleboda farad.<br />
_ ras wiTldebi erTi! _ Rorjola TviTonac Tavs<br />
uxerxulad grZnobda.<br />
_ ra vici! _ xma mTlad Cauvarda mimozas, wasasvlelad<br />
gaiwia.<br />
Rorjola win gadaudga, gana ise, gza mTlad daeketa,<br />
nabiji gadadga da es TavisTavad gamouvida, gogonas<br />
SeSinebas ar cdila.<br />
mimoza ususurad, sayvarlad SekrTa da Rorjolas<br />
sicocxleSi pirvelad Seebrala viRaca.<br />
_ geSinia?<br />
mimozam amoxeda, Tvali auwylianda. undoda eTqva,<br />
ra gindaT CemTan, yvelani ratom amekideniT, sxva veravin<br />
ipoveT?.. Rorjolas TvalebSi lmobiereba idga da<br />
mimoza dawynarda, Tumca xelebi mainc uTrToda da cdilobda,<br />
es daemala.<br />
_ ara! _ pasuxi Seugvianda.<br />
_ marTla ar geSinia?<br />
_ ara! _ yoymaniT gaimeora mimozam da uceb: _<br />
oRonda cisias ratom awyenine?<br />
_ mec mawyenines! _ saxe auforajda Rorjolas. _<br />
aravisi gasamasxrebeli ara var me!.. davaxev layuCebs!<br />
karisaken gaemarTa, magram bolo wuTs SeCerda da<br />
TvalebSi kvlav lmobiereba Caudga.<br />
_ ai, Sen Tu vinmem gawyenina, miTxari! _ xeli ise<br />
moiqnia, mimozas damCagvrels, etyoba, kai dRe ar daadgeboda.<br />
derefani carieli iyo, bavSvebi ukve vaxSmobdnen.<br />
win Rorjola miabotebda, ukan mimoza mihyveboda da<br />
ver garkveuliyo, Sineboda Tu ara. Rorjolas biWurad<br />
momrgvalebul mxrebSi da msxvil, dakunTul mklavebSi<br />
Zala igrZnoboda.<br />
SeCerda, adrindel naTqvams miubrunda:<br />
_ devdariani TviTonaa damnaSave! ras meCxireba?<br />
Wkuis swavlebiT tvini maqvs axdili! _ es ukve Tavis mar-<br />
Tlebasa hgavda da gaRizianebulma trabaxi Caaqsova: _<br />
me, Tu ginda icode, Wkuas ufrosebic mekiTxebian! eger<br />
ipolite meTaTbireba...<br />
`vina?~_ ikivla viRacam mimozas sulSi. aqamde kedelTan<br />
mimdgari, Tavdaxrili usmenda Rorjolas, TiTiT<br />
284 285
Spaleris naxats awvalebda. mTeli arsebiT cisias mxares<br />
iyo, magram xmis amoRebas ver bedavda. ipolites xsenebam<br />
aaforiaqa, gverdulad gaxeda Rorjolas. biWs sinaTle<br />
zurgSi scemda, saxeze Crdili efina da misi gamometyveleba<br />
ver gaerCia. TviTon mimozas pirisaxeze sinaTlem<br />
gadaurbina da Tvalebi ucnaurad gaukrTa. simorcxve<br />
da SiSi gadalaxa da zizRiT miugdo:<br />
_ ai, Sen rogori yofilxar, cisias mteri da ipolites<br />
megobari!<br />
Rorjolas guli Cauvarda. igrZno simware mimozas<br />
xmaSi, mizezs ver Caswvda, Seuracxyofili ki darCa. sxva<br />
dros am cicqnas xmasac ar amoaRebinebda. Tvalis erTi<br />
dabrialebac kmaroda, mimozas muxlebi rom mohkveToda,<br />
magram Rorjolam igrZno Zala sisustisa, mixvda, mimozas<br />
sinazes ver moereoda, aq Rone da muSti ver Wrida<br />
da Seuracxyofa gadaylapa.<br />
naZaladevad Caicina, viTomc mimozas naTqvami gaaqarwyla,<br />
ver mimxvdariyo qaragmas, am dapirispirebas<br />
cisiasa da ipolites Soris.<br />
maSin mimozam pirvelad Tavis sicocxleSi xma amoiRo<br />
da Tqva saTqmeli.<br />
Rorjola ismenda patara gogos aRsarebas da grZnobda,<br />
guli rom eyineboda TandaTan, TandaTan, sanam yinulis<br />
did lodad gadaeqceoda.<br />
mimoza gaCumda. mkerdze xeli miido. TiTqos Sore-<br />
Tidan daiZra yru tkivili, cotcotaobiT miuaxlovda<br />
guls, ucabedad mouWira. bage mwared moikvnita. undoda<br />
Svela eTxova, magram sircxvilisagan Tavis aweva ar<br />
SeeZlo da SubliT kedels mieyrdno.<br />
suli zizRiT avseboda da es zizRi axrCobda.<br />
Rorjolas mounda Tavze xeli gadaesva, daemSvidebina.<br />
veRar gabeda. swrafad gaSorda da haerze rom gaaRwia,<br />
Rrmad CaisunTqa, guli mainc ver daiama.<br />
sasadilodan bavSvebis xmauri ismoda. axla lukma<br />
ver gadauvidoda pirSi.<br />
verulavebis saxlisaken gaixeda. mzeraSi kvesi da<br />
abedi rom hqonoda, cecxls waukidebda.<br />
naxva aravisi ewada, uCumrad gaiqca Robis gaswvriv,<br />
magnoliasTan miirbina, xvlikiviT asxlta.<br />
erTi toti hqonda moniSnuli. zed moxerxebulad<br />
mokalaTda. arsaidan Canda, TviTon ki xelisguliviT xedavda<br />
ezos, soflis Saras, verulavebis saxlsa da WiSkars.<br />
navaxSmevs bavSvebi ezoSi gamocvivdnen. kuWma wiwkna<br />
dauwyo, magram vaJkacurad moiTmina.<br />
fucuka gamoeyo biWebs, aqeT-iqiT dawrialebda, Zmas<br />
eZebda. verc warmoidgenda mizezs, ris gamoc adamians<br />
SeuZlia vaxSmis daTmoba. etyoba Zebnam daRala da ganze<br />
mdgar gogonebs auar-Cauara. funTuSam farSavangiviT<br />
gaSala kudi da tol-sworebs raRac Caulaparaka. amaT<br />
tkarcali atexes, fucukas uimedo siyvaruls Tu dascinodnen.<br />
iqiT cicino korZaxiam mwared uCqmita lorjgo Samugias.<br />
lorjgom, veravin SemamCnioso da moiTmina. ra<br />
icoda, zevidan rom Rorjola dahyurebda.<br />
qucna Wediam pawia cxviri zeviT aswia, TiTqos haers<br />
ynosavso. Rorjolas gulSi gakra, Cemze gezi xom ar<br />
aiRoo. Turme qucnas Zexvis suni ufro ainteresebda,<br />
Wipo kvirikaZis jibidan rom aRwevda.<br />
pirRia da paata qecbaia Suqri cecxlaZes awvalebdnen,<br />
ejRanebodnen. Rorjolas arasdros aravin Sehbralebia.<br />
axla ratomRac gaifiqra, movicli da pirRiasac<br />
da paatasac mwyrebs avufreno.<br />
raRa Tqma unda, xrovis wevrebs Tavisi aw gadayenebuli<br />
beladi aRarc axsovdaT da Rorjola gunebaSi saTi-<br />
Taod sjida moRalateebs.<br />
uceb manana Citaia atirda. guguli jiqiam mowiwkna<br />
kikinebi. didi vaJika gamoenTo da gugulis sxva ra gza<br />
hqonda, Robes gadaevlo da mokurcxla.<br />
cqifuriSvilebma magnoliis Ziras moiyares Tavi.<br />
aqedan Rorjola maT ver xedavda. esmoda xmadabali tu-<br />
286 287
tuni da uceb JuJunam da dudunam sicili morTes. biWikom<br />
funTuSas mkacrad gasZaxa, aqeT modio... funTuSa mogvangvalda<br />
da biWikom, ras dagifCenia piri da cxeniviT<br />
Wixvinebo. saqmros ekeklucebao, nanulim. kuWunam ki, mag<br />
saqmros erTxelac mouwevs JeJvao...<br />
gogonebma `wiTel kuTxes~ miaSures. iq cucu marRania<br />
ukravda danjRreul pianinoze da ciru, pepela da<br />
nani xmaSewyobiT mRerodnen siyvarulze, Ralatsa da<br />
udroo sikvdilze, Tan gulsaklavad dasZendnen: `nana,<br />
nanaia, Cqimi coda!..~<br />
Robis kuTxeSi pawawina mokona Cacucqda, umal wkipurta<br />
movarda, Caiwi, mec mindao, viTom amodena ezoSi<br />
meti adgili arsad iyo.<br />
_ bavSvebo, `spakoini noCia~! _ daiZaxa tatiana yaliCavam<br />
da skolamdeli patarebi televizorisaken wacunculdnen.<br />
sxvebic amaT mihyvnen da ezo dacarielda.<br />
`wiTeli kuTxis~ fanjarasTan sumCxvindi miipara,<br />
SuSas cxviri miabuSta da Cxavili morTo: `miau, miau!..~<br />
gogonebma erTi amreziT gadmoxedes da simRera ganagr-<br />
Zes.<br />
sasadilodan deida vara gamovida. xelSi mozrdili<br />
CanTa eWira. damnaSavesaviT miixed-moixeda. ukana ezodan<br />
bondo Waxnakiam auCqara fexs, cols wamoewia da Can-<br />
Ta CamoarTva.<br />
samzareuloSi sinaTle Caqra. bnel karTan raRac<br />
amoZravda. ezoSi rom gamofarTxunda, maSinRa icno pisti<br />
qardava. grZelze grZeli xalaTi ecva, xelebi jibeeb-<br />
Si Caewyo da etyoba, kalTebqveS mZime CanTebs moacunculebda.<br />
soflis Saraze aRaTi ejibia gamoCnda. xelSi joxi<br />
eWira da eyrdnoboda. ukve binddeboda da mandilidan<br />
gamoCaCuli Tma TeTrad ubrwyinavda.<br />
zarma dareka, xmaurma saZile oTaxebSi gadainacvla.<br />
tatiana yaliCavam Caiara swrafi nabijiT, WiSkarTan<br />
qmari elodeboda.<br />
mere danarCenebic daiZvrnen. vardiko Cqvanavam da<br />
Cito xuxuam buzRun-buzRuniT gadakveTes ezo, netavi ra<br />
ar moewonaT. qsenia salayaiam jeiraniviT gaisriala,<br />
TiTqos es yofiliyos ymawvilqali, danarCenebi ki _ moxucebulTa<br />
TavSesafris klientebi.<br />
verulavebis saxlSi ar qreboda sinaTle... ra iyo, ra<br />
ar aZinebdaT?<br />
fucukam gamoixeda, ezo moaTvaliera. `gia!~_ xmadabla<br />
gasZaxa. Rorjolam pasuxi ar gasca. fucukam RobesTan<br />
miirbina, Tavisi qna da dabrunda.<br />
miwyda bolo xmebi. mTlad Camobnelda, aCrdilebi<br />
daZrwodnen magnoliis totebSi.<br />
sinaTle yvelgan Caqra, mxolod verulavebis fanjaraSi<br />
kaSkaSebda. xandaxan Crdili gakrTeboda, viRaca<br />
midi-modioda.<br />
moxerxebulad ijda, magram toti magari iyo da Camosvla<br />
daapira. am dros cisias oTaxSi ainTo sinaTle.<br />
`ar sZinavs!~ _ Rorjolas is loya aewva, romelzec<br />
cisias TiTebis kvali aCnda albaT.<br />
gogom fanjara gamoaRo. dajda, rafas gadmoeyrdno.<br />
sinaTle zurgze ecemoda. aqedan Sori iyo, magram<br />
biWi mixvda, rom cisia tiroda.<br />
`axia magaze!~ _ ise, inerciiT gaifiqra, mousvenrobam<br />
Seipyro.<br />
cisias mteri da ipolites megobario!.. im sifrifanam<br />
iseTi kiloTi Tqva, TiTqos mis win gia xatiaSvili ki ara,<br />
raRac loqoras magvari arseba idga... ras uSavebda gias<br />
es cisia bolos da bolos. ager ijda da Cumad tiroda.<br />
aravisTvis SeuCivlia Tavisi damcirebis ambavi. xeli xom<br />
gaulawuna Rorjolas, guli mainc ver moibruna. albaT<br />
fiqrobda, oboli rom var, imitom gamibedes, Torem patroni<br />
rom myoloda, vin ras gamibedavdao.<br />
oboli rom varo! es sityvebi CaebeWda Rorjolas<br />
gonebaSi da veRar amoigdo. oboli rom iyo mimoza kacia,<br />
patroni rom ara hyavda, imitomac gamxdariyo bil-<br />
288 289
wi Zaladobis msxverpli. patroni rom hyoloda, xom sicocxle<br />
moeswrafeboda viRac naZiralas... Rorjolam<br />
gulSi iseTi simxurvale igrZno, haeri ar eyo...<br />
mere cisia wamodga, ezoSi gadmoixeda. iqneb mixvda,<br />
miTvalTvalebeno. swrafad, SiSneulad moxura fanjara<br />
da sinaTle Caaqro.<br />
axla mxolod verulavebis fanjridan efineboda<br />
Suqi. Rorjola frTxilad daeSva Zirs. magnoliis Ziras,<br />
skamze wamowva. xis varji cas ufaravda da TavzeviT kunapeti<br />
sibnelis mets verafers xedavda.<br />
verc gaigo rodis CasTvlima. usizmro ZiliT eZina<br />
da dilis sicivem gamoaRviZa.<br />
msubuqi nisli qreboda kuTxe-kunWulebSi, xeTa<br />
foTlebidan iSviaTi wveTi ecemoda wkapuniT.<br />
Seamcivna, gasaTbobad SekuntruSda.<br />
verulavebis fanjaraSi Suqi kvlav enTo. `neta ra<br />
xdeba?~ _ gaifiqra Rorjolam.<br />
neta mis sulSi ra xdeboda?.. gogonebis fanjrebze<br />
vercxlisfrad abrWyvialda dilis grili ciali da Rorjolam<br />
warmoidgina mZinare mimoza kacia, Tavis loginSi<br />
fisuniasaviT CaRuRunebuli. gahburZgla.<br />
kutikarma gaiWriala. ezoSi mediko samuSia Semovida.<br />
aqeTken ar mouxedavs, aravis eloda da imitom. ybebis<br />
tkacuniT daamTqnara. gasaRebi aaCxaruna, samzareulos<br />
kari SeaRo. `aba, gvisauzmia _ puri, xilfafa, Cai, keTili<br />
guli!~ _ gunebaSi uilajod gaixumra Rorjolam.<br />
cota xanSi fexaCqarebiT Semovarda bondo Waxnakia,<br />
ukana ezos miaSura, boseli da saRore hqonda misaxedi.<br />
cotac da boco kakulia movida. sportuli reituzi<br />
da botasebi ecva. Tavze ganuyreli Sinnaqsovi CaCi exura.<br />
parmaRamde rom miaRwia, Seyovnda, eWviT mimoixeda,<br />
CrdilSi mdgomi Rorjola ver SeniSna. fexakrefiT<br />
miepara cirdavas fanjaras. veRara wvdeboda da bavSviviT<br />
fexis wverebze aiwia. ucbadve SiSneulad gamovarda<br />
ukan. parmaRamde rom micunculda, maSinRa gasworda<br />
welSi. `sainteresoa!~_ gaifiqra Rorjolam.<br />
adga da kvlav magnoliaze acocda.<br />
pisti qardavam SemoaRo kutikari. isev Tavisi far-<br />
Txuna, qoniT gazinTuli xalaTi ecva. TiTqos wuxel arc<br />
gaexada. kalTebi amjerad Sveulad eSveboda da pistis<br />
gaCxinkul fexebs aCenda.<br />
marjvnidan da marcxnidan Saraze gamoefinnen `sixarulis~<br />
TanamSromlebi. saTiTaod araxunebdnen kutikars,<br />
TiTqos javrs masze iyridnen.<br />
vardiko Cqvanavam dudRuniT Caatara Tavisi grZeli<br />
cxviri. suliko xubutiam ise Caigogmana, TiTqos Tokze<br />
gadiso. Cito xuxua albaT fiqrobda, kutikaridan parmaRamde<br />
dRes Tu ara, xvalamde mainc mivaRwevo.<br />
miSiko Zaganiam fexi moartya `rafis~ saburavebs. nazibrola<br />
wirRvavam ki kaloSebis Claxa-CluxiT miaSura<br />
sawyobs.<br />
pirveli korpusidan rkinaze joxis raxuni da bavSvebis<br />
Jriamuli moisma. es aRaTi ejibia joxs urtyamda<br />
sawolis Tavebs, Zilisgudebs aRviZebda.<br />
mere boco kakuliam Caustvina Tavis sastvenSi da<br />
varjiSs mowadinebulTa jgufi ezoSi gamoiyvana. arc ise<br />
bevrni iyvnen, magram dauzarlebi. ufro zarmacebi fanjrebidan<br />
ixedebodnen, an parmaRze idgnen, an sapirfare-<br />
Sosaken garbodnen. mTlad wyalwaRebulTa baliSidan<br />
aRleta sauzmis zars Tu SeeZlo.<br />
aivso ezo xmauriTa da moZraobiT. am dros verulavebis<br />
saxlis aivanze ipolite kvirkvelia gamobrZanda. axal-<br />
Taxali Sarval-kostiumi ecva, soliduri halstuxi ekeTa,<br />
davarcxnil Tmaze briolini waesva da mzeze ubrwyinavda.<br />
Tavdajerebuli kacis gamometyvelebiT moixeda<br />
`sixarulisaken~, mokle xelebi ukan Semoiwyo da darbaisluri,<br />
dinji mimoxvriT daiZra. verulavebis WiSkriT Saraze<br />
gavida, iq ambako comaiasa da mravala papaskirs daeloda<br />
da samiveni erTad wamovidnen. ambako xelebis en-<br />
290 291
ergiuli qneviT raRacas yveboda, mravalas saxeze ki sim-<br />
Svide da siwynare efina.<br />
kutikarTan Seferxdnen. mravala win gamoatares. ipolitem<br />
Tavi gamoido da ambakoc win gauSva. Rorjola xidan<br />
swrafad Camosrialda. misTvis yuradReba aravis miuqcevia.<br />
sameulma auCqareblad Cauara. Rorjolam<br />
saubris nawyvets yuri mokra. wuxel mTeli Rame ar gvZinebiao,<br />
ambobda ipolite. Tumca arc uZiloba etyoboda,<br />
arc didi wuxili amis gamo. ambakom amaze Tavi mwuxared<br />
gaaqnia _ `oh, oh!~ mravala moiRrubla, TqmiT ki araferi<br />
uTqvams.<br />
Rorjolas uceb Signidan raRaca moawva. boRma axr-<br />
Cobda. mTeli Rame am boRmam gaaCera Ria cis qveS. mimoza<br />
kacias Cumi aRsareba agondeboda da guli gaskdomaze<br />
hqonda.<br />
_ ipolite! _ daiZaxa xmamaRla.<br />
sameuli SeCerda. xma mWaxed gaisma ezoSi, kuTxe-kun-<br />
Wuls miaRwia da yvelas eucxova. boco kakulia `zemklavs~<br />
akeTebda da xelebi aseve SerCa. bavSvebis rigi uxmaurod<br />
airia. TiTqos magnituri veli izidavso, uneblieT aqeTken<br />
gadmoinacvles.<br />
ambakom uxerxulad daabakuna fexebi. mravala, TiTqos<br />
marTlac yinulisagan Camosxmuliao, mTeli taniT bi-<br />
Wisaken Semobrunda da axla zviadad da civad uyurebda.<br />
ipolite dabneuli idga, xelebs ifSvnetda. ise moulodneli<br />
iyo es SeZaxili. ara `pativcemulo~, ara `batono~,<br />
ara `Zia~, aramed mokled da moguduli mrisxanebiT _ `ipolite!~<br />
ra imaleboda am wamoZaxilSi, ubralo utaqtoba bi-<br />
Wisa, fereba-ferebiT rom daiaxlova, Tu ufro seriozuli<br />
ram? es rom gaerkvia, pasuxsac Sesabamiss miagebda, magram<br />
goneba wamiT gamoeTiSa da veraferi moisazra.<br />
amasobaSi Rorjola moSorda magnoliis Zirs, gamoqanda<br />
da... veravin moaswro gzis gadaWra, SeCereba... TiTqos<br />
miwas mowydao, Tavuri pirdapir cxvir-pirSi ataka...<br />
iseTi xma gamosca ipolites cxvirma, sahaero buSti ga-<br />
xeTqeso. sisxli TqrialiT wamouvida da ipolite zurgze<br />
gaiSxlarTa. gons mosvla ar acala Rorjolam, zed<br />
Seajda, xelSi halstuxi moigdo da wauWira.<br />
_ mokla! _ ikivla parmaRidan vardiko Cqvanavam.<br />
ambako da mravala micvivdnen gaxelebul biWs, magram<br />
mis dakunTul mklavebze xeli usxltebodaT.<br />
_ mogveSveleT, xalxo, daaxrCo! _ mravalas SiSisagan<br />
xma waerTva, zviadi yinuleTi wamSi damdnariyo.<br />
fanjridan iskupa devi cirdavam, elvisuswrafesad<br />
mivarda, dastaca Rorjolas da ipolites moswyvita.<br />
biWi axla cirdavas Semoubrunda, magram devim albaT<br />
sxva ram ileTic icoda, amoatriala da mucelze dasca,<br />
mklavebi zurgsukan gadaugrixa.<br />
ipolites SeeSvelnen, wamoayenes. cxvir-piri da<br />
gul-mkerdi sisxliT moTxvroda, Tvalebidan uneblie<br />
cremli sdioda.<br />
ar dauCivlebia. ambakos mklavs daeyrdno da pirsabanisaken<br />
waxanxalda.<br />
_ gamiSvi! _ Cumad Tqva Rorjolam, mis xmaSi weRandeli<br />
gaaveba ar igrZnoboda.<br />
cirdavam xeli uSva, wamoayena, Tavi sinanuliT gaaqnia...<br />
292 293<br />
42<br />
im Rames dianozi kvlav cudad gaxda. bolo dReebi<br />
ukeTesobis imedi hqondaT. TiTqos gamomjobinda, moixeda,<br />
gamarTulad laparakic SeZlo. mnaxvelebs ar uSlidnen<br />
masTan Sesvlas da laparaks. oRond eliko winaswar<br />
iTxovda, moridebodnen `sixarulis~ avanCavans. amitomac,<br />
sabavSvo saxls Tu axsenebdnen, naZaladevi optimizmiT<br />
ambobdnen, gelodebiT, batono, male fexze wamodgebiT<br />
da saqmeebs winandeburad gauZRvebiTo. eh, ra<br />
dros Cemi saqmeebia, _ ityoda gulistkiviliT dianozi,
_ axla Cemi saqme xeljoxiT seirnoba anda CrdilSi jdoma<br />
da enis lesvaao.<br />
eliko mudamdRe Tavs dastrialebda. arc samsaxuri<br />
axsovda, arc sakuTari Tavi, TiTqos axlaRa mixvda, ras<br />
kargavda. ixsenebda uricxv danaSauls, dianozis winaSe<br />
rom miuZRoda da Tavs isjida. darwmunebuli iyo, rom mxolod<br />
da mxolod man, erTaderTma Svilma, miiyvana kaci<br />
avadmyofobamde. danaSaulis grZnoba ver moeSorebina da<br />
TviTonac avadmyofs daemsgavsa, gaxda da gayviTlda.<br />
usityvo SeTanxmeba daido mama-Svils Soris. dianozi<br />
arafers sayvedurobda, elikoc gverds uvlida saCoTiro<br />
mogonebebs. erTaderTi, rac dianozma mtkiced mosTxova,<br />
Cems oTaxSi `imas~ nu SemouSvebo. elikom ipolites miukibav-moukibavad<br />
uTxra, Sens danaxvaze mamiko nervulobs<br />
da nu eCvenebio. ise icxovre, viTomc ara xaro. ipolite<br />
kbilatkiebuliviT daiWyana, magram Seuracxyofa<br />
uxmod gadaylapa. sxvaze ufro isa swyinda, devi cirdava<br />
rom akiTxavda avadmyofs xSir-xSirad. daujdeboda sas-<br />
TumalTan da CumCuma CuCunebdnen TavisTvis. arc dianozi<br />
iRleboda da arc cirdavas swyindeboda. elikosagan ra<br />
daifareboda, magram bolo dros qali TiTqos ganudga<br />
qmars, ar eTaTbireboda da ipolite guls askdeboda, Tavs<br />
irwmunebda, aq albaT sxva ambavia, Cems cols sabolood<br />
SevZuldi, mag gadamTielze Seuvarda gulio.<br />
WeSmaritebisagan arc ise Sors iyo ipolite. cirdavas<br />
yoveli xilva qals sinanulis grZnobas uRvivebda,<br />
Tavs ubedurad grZnobda. sanam stumari dianozTan ijda,<br />
eliko ganmartovdeboda, baliSSi Caemxoboda da uxmod<br />
tiroda. adre cremli ar icoda, sakuTar, kerp bunebas<br />
jebirsaviT askdeboda, mere TiTqos galxva es jebiri,<br />
cremli gauiolda. mainc ercxvineboda qaluri sisustis<br />
gamomzeuroba, Tvals moerideboda da ise asvelebda baliSs.<br />
guli umsubuqdeboda am dros, TiTqos cremlebs<br />
gareT gamohqonda sawuxari, goneba ewmindeboda da Tavs<br />
rom wamoswevda, ukve aRaravin sZulda, ipolitec ki...<br />
cirdavam ra icoda am feriscvalebisa. piriqiT, isev<br />
is kerpi da Tavneba qali egona. daRlam da uZilobam saxis<br />
Rarebi moumravla, qaluri sinaze gauqro. WeSmariti<br />
eliko saidumlo siRrmeebSi Caimala da cirdava mas ver<br />
xedavda. adre Tu saalersod wasZlevda suli, TiTqos<br />
guli gadaeketa, smenac dauyruvda da elikos sulis Zaxili<br />
amaod fofinebda haerSi.<br />
mere, im Rames dianozi isev cudad gaxda. amjeradac<br />
mavram daaswro saswrafos eqims. rac mavram Tqva, eqimmac<br />
igive gaimeora, adgilidan amisi daZvra ar SeiZlebao.<br />
yovel or saaTSi amovakiTxav da davxedavo.<br />
mTeli Rame ar uZinia elikos, mTeli Rame sinaTle ar<br />
Camqrala verulavebis saxlSi. sawolis kideze ejda dianozs<br />
da misi didroni, kotita TiTebi Tavis gamxdar,<br />
ferdakargul xelSi eWira. dianozi mZimed sunTqavda,<br />
mkerdi aud-Caudioda. laparaki ar SeeZlo. xandaxan<br />
xeli Seutokdeboda. amiT Tu agrZnobinebda qaliSvils,<br />
cocxali var, mesmis, Cems gamo rom itanjebio.<br />
elikos cremli ereoda, Cumad sxlipinebda, anda<br />
xmadabla CasCurCulebda, saalerso sityvebs igonebda,<br />
TiTqos bavSvs eferebao. netavi Tu esmoda dianozs misi<br />
sityvebi. da Tu esmoda, albaT malamod edeboda. bavSvobis<br />
dReebidan moyolebuli mama-Svils Soris pirvelad<br />
damyarda sruli harmonia, urRvevi, wynari siyvaruliT<br />
aRsavse da iqneb madlieric iyo dianozi am Tavisi<br />
avadmyofobisa, am Tavisi tkivilebisa, iqneb amitomac ar<br />
sWirdeboda Tqma bedis samduravisa da arc xmas iRebda,<br />
raTa sityvebiT ar daefrTxo es saTuTi lacici.<br />
mezobel oTaxSi ipolite Tvlemda, daRlilobasa da<br />
boRmaSi CamZvraliyo da isic elodeboda, oRond imas,<br />
bolos da bolos rodis momTavrdeboda dianozis cxovrebis<br />
gza, TviTon rodis gaexsneboda sabolood xelebi,<br />
radgan dianozis TviT arseboba araerTgzis arwmunebda<br />
Tavis araraobaSi.<br />
diax, sixarulsa da tkivilebSi modioda dianozis<br />
didi Rame...<br />
294 295
43<br />
_ ar gZinavs, kaco? _ mavram gariJraJze Tvali gaaxila<br />
da elefTerisaken gaixeda. elefTers xelebi TavqveS<br />
amoedo da Wers miStereboda.<br />
colis kiTxvaze pasuxi ar gaucia, erTi moxeda da<br />
kvlav Wers miacqerda.<br />
rodis-rodis Caaxvela, xma Caiwminda da uxerxulad<br />
ikiTxa:<br />
_ dRes bavSvs gamomatanen?<br />
_ gadairie, kaco, samuSaoze ar midixar?<br />
_ Tan waviyvan, kabinaSi Cavisvam da vatareb! _ yoymaniT<br />
Tqva elefTerma.<br />
mavra wamojda, WaRaraze xelebi gadaisva, gaiswora.<br />
_ elefTer, mikibv-mokibvis gareSe miTxari, ra ginda?<br />
kacma amoioxra. karga xans Cumad iwva, mavras egona,<br />
momiyruao da am dros alaparakda elefTeri.<br />
_ mec ar vici, mavra! mTeli Rame ar mZinebia. meSinia<br />
kidec im patara cucqnasi, TiTqos iqidan momepara, saidanac<br />
ar movelodi. momepara da mebrZvis, surs wamarTvas<br />
raRaca, rasac ase veloliavebodi.<br />
mavram gakvirvebiT Sexeda. krusuniT gadmoawyo fexebi<br />
loginidan, flostebi moiZia.<br />
cdilobda sityva gamoezoma. eSinoda, raime zedmeti<br />
ar wamoscdenoda. uadgilo sityviT ar daeRupa kacis<br />
sulSi daTesili Tesli.<br />
_ kai bavSvia marixi! _ TiTqos waiocnebao, ise Tqva<br />
da sanam oTaxidan gavidoda, daamata: _ gebrZvis? gulubryvilo<br />
angelozia, ranairad unda gebrZolos?<br />
elefTerma kiTxva upasuxod datova, Tumca pasuxi<br />
TavSi utrialebda: swored rom angelozia, swored rom<br />
gulubryvilo angelozia da misi Zalac amaSia.<br />
`jandabas, gulisTqmas moverevi, _ ase gadawyvita,<br />
_ Tavs avarideb, Soridan Semovuvli xolme sabavSvo<br />
saxls!~<br />
ver Seasrula! ver moeria gulis mowodebas. pirvelsave<br />
reisze, rkinigzis sadgurze ori didi konteineri<br />
rom daudves, bazisaken mimaval gzas ki ara, soflis Saras<br />
daadga da es Tavisi mZimewoniani `krazi~ `sixarulis~<br />
WiSkars miayena, daapipina.<br />
sauzme ukve momTavrebuliyo da bavSvebi ezoSi gamoefinnen.<br />
didxans ar mouwia lodinma. patarebis jgufs marixi<br />
gamoeyo. jer neli-nel, gafacicebiT moiwevda, albaT<br />
amowmebda, marTla CemTan movidnen Tu arao. elefTerma<br />
gauRima da xeli dauqnia. maSin ki gamoiqca kisristexiT,<br />
TavgametebiT. erTgan fexic ki daucda, waiforxila.<br />
elefTeris guli, marixis sididisa rom iqneboda,<br />
sadRac Cavarda. marixma Tavi Seimagra da kvlav wamoba-<br />
Cunda.<br />
ukan qsenia salayaia gamoudga. WiSkarTan miuswro da<br />
elefTeri maSinRa icno.<br />
_ ukacravad, elefTer batono, ise gvaqvs Tavgza<br />
abneuli...<br />
_ gamatane, qsenia, gavaseirneb da sadilze moviyvan!<br />
marixs aRmzrdelis pasuxisaTvis ar daucdia. Seecada<br />
kabinaSi afofxebuliyo, oRond safexurebs ver miwvda.<br />
elefTerma aitaca da saWesTan daaskupa.<br />
qseniam TiTqos ena gadaylapa, mxolod Tavi dauqnia.<br />
elefTeri kabinaSi SeZvra, bavSvi muxlze daisva da gonsmosulma<br />
qseniam maSinRa dauZaxa:<br />
_ elefTer, Sen xom ici, bavSvi saTamaSo ar aris!<br />
elefTers saxe moequfra.<br />
_ qsenia, micnob me Sen!<br />
_ gicnob da imitom geubnebi! vici, arsad dakargav,<br />
magram pataras imedi gauCndeba da... axla Tavis beds Seguebulia,<br />
mere gauWirdeba!<br />
marixma saWes orive xeli CasWida. vin icis, xvdeboda<br />
Tu ara qsenias naTqvamis Sinaarss. `Rv-Rv!..~ _ viTomc<br />
manqanas gamoajavra da odnav Wirveulad _ `wavideT!~<br />
296 297
elefTerma frTxilad aswia, gverdiT moisva. qseniasaTvis<br />
pasuxi ar gaucia, manqana ise daZra.<br />
marixma siCqaris berketze daado xeli da qera kululebi<br />
elefTeris Ronier mklavs miayrdno. elefTerma<br />
tori pawia xelze mouWira, Tan eSinoda, ar vatkinoo,<br />
arc imas eubneboda, xeli aiReo.<br />
marixis Tmas ratomRac bzis surneli sdioda da kacs<br />
mounda cxviriT gaxaxuneboda, Sig Tvalebi Caeflo, magram<br />
es survili gaucnobiereblad ewvia da Tavi Seikava.<br />
Saragzas misCereboda da xelSi siCqaris berketi da marixis<br />
pawia xeli moemwyvdia.<br />
gogona sul titinebda da titinebda. elefTers misi<br />
naTqvamisa ara esmoda ra, yurSi TiTqos nakadulis JRurtuli<br />
Casdioda, unanavebda.<br />
bazaSi manqana amwis qveS daayena da, sanam mtvirTavebi<br />
konteinerebs gadmotvirTavdnen, sabuTebis gasaformeblad<br />
kantoraSi Seirbina, Tan marixic Seiyolia. dispetCerma<br />
qalma, romelic didi xani ar iyo, rac am raion-<br />
Si gamoTxovda, elefTeris varamisa araferi smenoda,<br />
gulubryvilod hkiTxa:<br />
_ SviliSvilia? rogora ggavs, daxatuliviTaa!<br />
elefTers nerwyvi yelSi gaeCxira. TiTqos gamoiTi-<br />
Sa. arc dauxedavs, sabuTSi ra Cauweres. madloba CailuRluRa,<br />
ukan-ukan daixia. oTaxidan rom gaaRwia, haeri<br />
Rrmad CaisunTqa, safexurze Camojda.<br />
_ maina!.. vira-a!.. _ yvirodnen mtvirTavebi, amwe<br />
zuzunebda, viRacas manqana elefTeris krazisaTvis mieyenebina<br />
da pipinebda.<br />
marixma saxeloze mohqaCa.<br />
_ gtkiva?<br />
ver mixvda, ras ekiTxebodnen. bavSvs daavlo xeli,<br />
cimcim miarbenina kabinamde. manqana amwes gaarida da<br />
CrdilSi gaaCera. ukana xedis sarke Tavisken moabruna.<br />
sakuTari saxis nakvTebs swavlobda. xandaxan ki marixs<br />
Sexedavda. `mgavs?~ _ ekiTxeboda TavisTavs. arafriTac<br />
ar hgavda, magram elefTers gulis wadili aZebninebda<br />
msgavsebas.<br />
marixma Caicina, TiTqos CaiJRurtulao. TiTi cxvirze<br />
ataka, mere Tavis cxvirze miido da CauRiRina:<br />
_ erTi cxviri _ erTi cxviri, erTi piri _ erTi<br />
piri, ori Tvali _ ori Tvali...<br />
_ ras udgaxar, kaco?! _ kantoris parmaRidan viRacam<br />
uxeSad SeuZaxa.<br />
iqiTken ar gauxedavs, ar Sepasuxebia, daqoqa manqana<br />
da daiZra.<br />
guls ver daudebda dRes muSaobas.<br />
_ gSia? _ bavSvs SeekiTxa, iman Tavi gaaqnia. _ nayinic<br />
ar ginda?<br />
marixs Tvalebi aucimcimda.<br />
sadguris moedanze, sanayinesTan gaCerdnen. nayinis<br />
gamyidvelma qaRaldis Wiqa da Txeli firfita gamouwoda,<br />
Tan, xurdas rom ubrunebda, RimiliT hkiTxa:<br />
_ SviliSvilia?<br />
elefTerma Tavi dauqnia, xurda xelSi Seatova.<br />
_ babuas damsgavsebia! _ daaskvna nayinis gamyidvelma.<br />
elefTerma muxlebSi sisuste igrZno. skamze Camojda<br />
da daeloda, sanam marixi nayins Sesvlepda.<br />
_ meti ar SeiZleba, yeli getkineba! _ dayvavebiT<br />
uTxra.<br />
ukve manqanaSi, roca `sixarulSi~ brundebodnen, enamoCleqiT<br />
SeekiTxa:<br />
_ didi rom gaizrdebi, vin unda gamoxvide?<br />
marixma seriozulad Semohxeda.<br />
_ vin unda gamovide? vin da dediko unda gamovide!<br />
elefTeri aseT pasuxs ar moeloda. `dediko unda gamovide!~<br />
_ mTeli gza Caesmoda bavSvis naTqvami. isev da<br />
isev ixsenebda dispetCerisa da nayinis gamyidvelis sityvebs,<br />
TiTqos es sityvebi beWdiani sabuTi yofiliyos.<br />
marixi manqanidan gadmosva da sanam gogona qsenia<br />
salayaiasTan miirbenda, Tvali ar mouSorebia.<br />
298 299
mavra Sin Tu eguleboda, sadilad maSinRa movidoda.<br />
manqana WiSkarTan gaaCera. ezoSi, onkanTan xeli daibana<br />
da magidas usityvod miujda. mavras ver moecala da we-<br />
Randeli sadilis narCeni gaecxelebina. win daujda<br />
qmars da uxmod Seacqerda. elefTeri ugemurad iReWeboda,<br />
mere uceb Cangali daagdo, xelsaxocze xeli Seiwminda,<br />
macivris wyali daisxa da ikiTxa:<br />
_ bavSvebi rogor sadiloben TqvenTan?<br />
mavram amoixvneSa, pasuxad sul sxva ram uTxra:<br />
_ dianozi Zalian cudadaa, an gadarCeba, an ara!<br />
karga xans dumdnen. mavras gulxeli daekrifa da<br />
qmars Tvals ar aSorebda. elefTeri TiTs wynarad<br />
ukakunebda magidaze. mere Tavi aiRo da mZimed Tqva:<br />
_ marixi unda aviyvanoT!<br />
mavram amoioxra. didi xania amas eloda da unda gahxareboda,<br />
magram SeeSinda... dianozi kvdeba, vin icis, `sixaruli~<br />
vis xelSi aRmoCndeba.<br />
_ amiranis saxelze gavaformebT! _ es rom Tqva,<br />
elefTers TvalebSi ucnauri Suqi Caudga. _ amiranis<br />
asuli, marix lagvilava!<br />
mavram Caisxlipina, Tvali moisrisa, sisvele SerCa<br />
TiTze.<br />
_ ar gixaria, dedakaco?<br />
_ dianozi cudadaa! _ gaimeora mavram. _ ipolite ki...<br />
undoda eTqva, ipolites scemeso, magram bolomde<br />
ar uTqvams. elefTers Tvalebi civi gauxda:<br />
_ im Sens ipolites... _ da xeli xelze ise mousva,<br />
TiTqos SuaSi ipolite gamoemwyvdia da sresso. _ sawyali<br />
dianozi! _ dasZina uceb. mavra mixvda uTqmel Sinaarss:<br />
sawyali, ara imitom, rom kvdeba, aramed imitom,<br />
misi monagari ipolites rom rCeba. _ axla iq ZaRli patrons<br />
vera cnobs, wadi da bavSvi gamoaride, sabuTebs<br />
merec gavaformebT...<br />
300 301<br />
44<br />
Cabnelebuli iyo. mqrqali SuqiRa aRwevda fardebiT<br />
Seburvili fanjridan.<br />
dianoz verulavas maRal baliSze miedo Tavi. mZimed<br />
sunTqavda. laparaki aRar SeeZlo. Wers misCereboda. kaci<br />
ifiqrebda, verafers xedavs da araferi esmiso. dianozs<br />
ki yoveli Cqami esmoda. grZnobda, rom oTaxSi orni iyvnen.<br />
ager, sasTumalTan devi cirdava zis. xandaxan xmadabla<br />
CaekiTxeba: `dianoz, xom gesmis Cemi? dianoz...~ diaxac,<br />
rom esmoda dianozs, magram ar SeeZlo Tavi moebrunebina,<br />
sapasuxod Sexmianeboda... `mamiko, gesmis Cemi xma?~_<br />
wamdauwum ekiTxeba eliko, cremls Zlivs ikavebs, yelSi<br />
burTi gasCria. yvelaferi esmoda dianozs, yoveli faCuni...<br />
bevri ki ara hqonda saTqmeli. vaJs anglobiT daugdebda:<br />
`cirdavas biWo, Cemo gazrdilo, aRar dagWirdeba<br />
jixuris ageba dianozisaTvis, ganTavisufleb mag pirobisagan!~<br />
Svils ki _ `eli, patara gogo, damirCi da guls<br />
nu daiCagrav!~<br />
_ mamiko, gesmis?.. xom araferi gtkiva, mamiko? _<br />
ekiTxeboda eliko.<br />
esmoda dianozs, arc araferi stkioda. Jami tkivilisa<br />
wavida. tkivili sicocxlea, dianozs ki sicocxle ar<br />
SeeZlo. civma oflma daasxa moulodnelad. mixvda, sikvdilis<br />
ofli iyo, Svebis momtani... bage Searxia ukanasknelad,<br />
TviTon ar gaugonia Tavisi xma.<br />
_ damirCiT! _ aSkarad Tqva dianozma da Tvali gaxelili<br />
darCa.<br />
da moeCvena dianozs. Sav cxenze Savi mxedari movarda.<br />
Savi mosasxami ufrialebda. iq, sadac Tavi unda hqonoda,<br />
Savi Rrubeli ibolqveboda. im RrubelSi gamoixeda<br />
maxinjma sikvdilma... TiTqos gaiqrolao, dianozis<br />
sxeulSi gaiara, gamsWvala, daeufla biwierebisa da xrwnis<br />
budes.
dianozma ki saocari simsubuqe igrZno. amCatda, mowyda<br />
sakuTar xorciel arss, zevidan daxeda. TeTr sawolze<br />
jerac feTqavda dianozis didi sxeuli. xedavda devi cirdavas,<br />
romelic cdilobda xma miewvdina misTvis, xedavda<br />
elikos, sasowarkveTiT rom damxobiliyo mamis neStze.<br />
magram TviT dianozi ukve Sors iyo, vera xma imas ver miswvdeboda.<br />
mis win gadaiSala ukidegano TeTri eTeri da<br />
sadRac siRrmeSi gaielva frTafarfata angelozma, Cvilis<br />
sxivnaTeli pirisaxe moabruna... `eli, eli!..~ _ Sehkivla<br />
dianozma da sivrceSi gafrenil angelozs mihyva...<br />
45<br />
mimoza kacia gadamidga gzaze. netavi ra aTamamebs yvelaze<br />
morcxv gogosac? klasSi xom sul erTada varT da<br />
mTeli Cveni nacnobobis manZilze misgan ori sityva ar<br />
msmenia. axla ki gadamidga, loyebi morcxvad Seebrawa,<br />
Tavi CaRuna da saTqmeli amoSaqra:<br />
_ nikanor, kargi biWi xar!<br />
ki var kargi biWi, es me sxvaze ukeT vici, magram qeba<br />
sulac ar gamxarebia. roca gaqeben, arcTu sasiamovno<br />
saqme unda dagakisron, cxadia.<br />
_ gabrazebuli xar giaze, xom?<br />
gvian mivxvdi, vin giaze melaparakeboda. gia xatiaSvils<br />
ramdeni xania Rorjolad vicnobdi.<br />
_ iq, tyeSi, mSieria...<br />
mindoda meTqva, aiRe da sagzali wauRe-meTqi. ena<br />
droze movikvnite, radgan didi nikanori am sityvebs ar<br />
mapatiebda, WeSmarit jentlmens qalis sisuste ver<br />
gaakvirvebso, metyoda...<br />
_ ar mokvdeba... _ mindoda damematebina, `ZaRli Sim-<br />
SiliTo~, magram gulRrZod gamomividoda.<br />
Sevbrundi da sasadilos mivakiTxe.<br />
_ deida vara!<br />
varvaras Tvalebi daswiTleboda. xalaTis jibidan wamdauwum<br />
cxvirsaxoci amohqonda. ise Semomxeda, TiTqos ver<br />
micno da tiriliT SemomCivla:<br />
_ namdvili mama iko Cemi!<br />
_ deida vara! puri, yveli da `keTili guli~ minda!<br />
Cems am usixarulo gaxumrebas yuradReba ar miaqcia.<br />
puri momiWra, yvelis naWeri ki sakuTari CanTidan amoiRo.<br />
maincdamainc ar gvanebivrebdnen sulugunebiT.<br />
tyisken gaviqeci. jer is adgili movinaxule, sadac<br />
`xrova~ ikribeboda. Rorjola iq ar iyo, magram me ras gamacurebda.<br />
mivxvdi, is, rac saidumlo gvegona, Rorjolasa-<br />
Tvis saidumlo ar iqneboda da Cvens ekvderze ukeTes<br />
adgils dasamalavad versad ipovida.<br />
ramdenjerme wre davartyi, yovelmxriv davzvere.<br />
bolos tyis siRrmeSi, suroTi Seburul kedlebs mivaRwie.<br />
CamiCumi ar ismoda da eWvi Semepara, iqneb Sevcdi-meTqi.<br />
welSi moxrili mivipare. SeviWvrite. arc SigniT iyo<br />
vinme. Sevedi da kuTxis qvaze Camovjeqi.<br />
foTolic ar gafaCunebula, magram vigrZeni, viRaca<br />
miTvalTvalebda.<br />
_ ha, gamodi, kukudamalobanas nu meTamaSebi!<br />
kedlis narRvevSi Rorjolas Tavi gamoCnda. eWviT<br />
miyurebda.<br />
_ saWmeli mogitane!<br />
_ saWmeli?<br />
_ ho, ara gSia?<br />
puri da yveli qvaze davdevi. xelebze aiwia da gadmoxta.<br />
isic gavifiqre, isea gamwarebuli, iqneb meces da mec<br />
mimbegvos-meTqi. adgilidan ar davZrulvar. xom maswavlida<br />
didi nikanori, mamaci is ki araa, visac arafris eSinia.<br />
mamaci isaa, visac eSinia da mainc ukan ar ixevs.<br />
nel-nela momiaxlovda, TiTqos ufrTxoda, xafangs<br />
ar wavawydeo.<br />
marTlac moSivnoda. staca xeli da piri gamoitena.<br />
idga da gamgelebuli Wamda, me ki vijeqi da uxmod Sevcqerodi.<br />
ise uceb moaTava, TviTonac gaukvirda.<br />
302 303
axlaRa gamiswora Tvali.<br />
_ ra xdeba iq?<br />
_ dianozi mokvda! _ ise vTqvi, sikvdil-sicocxlis<br />
WeSmariti sazrisi jer TviTonac ver ganmeWvrita.<br />
Rorjola ki... vin iyo giasTvis dianozi? bolo dros igi<br />
erTi daRlili berikaci gaxldaT da, arc vici, moicala Tu<br />
ara xatiaSvilebis satkivarisaTvis. uwamla raime wamliT,<br />
Tu xatiaSvilebic erTni aTasTaganni iyvnen da meti<br />
araferi? am kiTxvebze pasuxi me ara mqonda, magram Cems<br />
Tvalwin saocari ram moxda. Rorjolas TiTqos muxlebma<br />
umtyuneso, Cacucqda, saxe daemanWa da orive xeli aifara.<br />
_ cudad xom ara xar? _ SeSinebulma vkiTxe.<br />
araferi mipasuxa. iyo ase Cacucquli da dumda. me ki<br />
ar vicodi, ra mekeTebina. avdeqi da mTlad uxmod rom ar<br />
gavclodi, SevekiTxe:<br />
_ ras apireb? wavedi me!<br />
Tavi aswia, ucxo, mSrali TvalebiT Semomxeda.<br />
_ nikanor, wadi... _ isedac mivdiodi, magram am sityvebma<br />
Semayovna. _ wadi da cirdavas CasCurCule, SenTan<br />
laparaki surs-Tqo!<br />
wamovedi. samive korpusi Semovirbine, Zia devi versad<br />
vipove. bolos verulavebis ezoSi SeviWvrite. saxlis<br />
lafaroSi, grZel skamze isxdnen is da cisia devdariani.<br />
dumdnen. TiTqos weRan aRmarTi airbineso, sunTqva-<br />
Sekrulni, gawiTlebulni pirdapir Semomyurebdnen da<br />
vera mxedavdnen.<br />
mivxvdi, saTqmeli naTqvami iyo. amqveynad sxva yvelaferi<br />
daviwyebodaT da erTmaneTis arsebobiT tkbebodnen.<br />
_ ah, nikanor! _ wamoiZaxa devim, TiTqos zmanebidan<br />
gamoaRwiao.<br />
_ Zia devi, erTi viRaca gibarebs, oRond ar vici vin,<br />
ar vici sad, ar vici rodis!<br />
cisiac Zlivs gamoerkva, Sercxva da piri ganze miabruna.<br />
devim moubodiSa:<br />
_ ra gaewyoba, unda wavyve am `arvicias~, iqneb gavarkvioT<br />
vin, sad da rodis!<br />
bevri mieTmoeTi ra saWiroa, Zia devi mixveul-moxveuli<br />
gzebiT ekvderSi miviyvane. Rorjola adgilze<br />
dagvxvda, iqve ijda, sadac davtove.<br />
wamodga. Zia devi gaCerda, saxeze fiTrma gadauara.<br />
axlaRa mivxvdi, yvelaferi icoda. iq, im skamze guli gadauxsna<br />
cisiam, ar daumala, rac verasulas kldesTan gadaxda,<br />
da axla mzad iyo RorjolasaTvis aqve aego wesi, magram<br />
Tavs moeria.<br />
_ gismen! _ mis xmaSi siZulvili ar ismoda.<br />
Rorjolac mixvda yvelafers. Secbunda. arc ise<br />
amayi da Tamami Canda, rogoric menaxa. raRacnairad motexili<br />
meCvena. gadmomxeda. aSkarad ar ewada Cemi iq yofna.<br />
ver vityvi, cnobismoyvareoba ar mawuxebs-meTqi, magram<br />
didi nikanoris qcevis kodeqsSi isic ewera, sadac<br />
ar gepatiJebian, cxvirs nu Seyofo. Sevbrundi, mivixedmovixedav-meTqi,<br />
da isini erTmaneTs Sevatove.<br />
didxans velode Relispiras. ra hqondaT amdeni salaparako?<br />
bolos gamoCndnen. Zia devi SublSeWmuxvnili<br />
modioda, Rorjolas Tavi daexara.<br />
_ nikanor! _ sandomiani kiloTi miTxra Zia devim. _<br />
giam gadawyvita TviTon mivides ubnis rwmunebulTan. amaze<br />
nuravis etyvi rames. mec wavyvebi da male movbrundebi!..<br />
xom ici, _ TiTi aswia, _ es samxedro saidumloebaa!<br />
304 305<br />
46<br />
_ jer dianozis gvami ar gaciebula da... _ amoioxra<br />
qsenia salayaiam.<br />
ra hqonda mxedvelobaSi? cxovreba rom Tavisi gziT<br />
midioda. verulavebis saxlis siwynareSi elikos moTqma-Civili<br />
ismoda, CvenTan ki aliaqoTi idga.
SabaTobiT mSoblebi Camodiodnen xolme, visac hyavda,<br />
imaTi, ra Tqma unda.<br />
am dRes sevda daereoda papuCi eZgveraZes, Tvalebi<br />
naRveliT aevseboda. sadme kuTxeSi mijdeboda da, rac<br />
unda geTqva, pasuxs ar gagcemda.<br />
mamuka giorgaZec moiwyenda. mnaxvels aravis eloda,<br />
magram iqneb mamis werili mainc mieRo. xom SeiZleboda,<br />
kacis daavadebul gonebaSi Svilis xati gacocxlebuliyo<br />
da akankalebuli xeliT oriode acabaca sityva<br />
moewera.<br />
arc aravis eloda mimoza kaciac. `sixarulSi~ yofnis<br />
manZilze mxolod erTxel Seexvewa mavra eqTans, wamiyvane,<br />
Tvali mainc Sevavlo Cems dambadebel dedaso. mavra<br />
eqTanma waiyvana, magram dedam Svili ver icno. ijda xis<br />
dabal taburetze, win da ukan qanaobda da xmadabla RiRinebda.<br />
iseTi daberebuli da galeuli Canda, mimozam<br />
Zlivs daijera, rom es qali misi deda iyo. gaSra gogona,<br />
TvalT daubnelda, mavra eqTanis mxars Camoeyrdno. saavadmyofos<br />
kedlebs miRma moego gons, tirili autyda. im<br />
dRidan dasCemda es mtkivneuli gulis Cxvleta. Subli<br />
ofliT ewinwkleboda, TvalT ubneldeboda. mkerdSi<br />
Cabudebul Citis gulze ki TiTqos matarebeli gadadioda<br />
grialiT.<br />
meti arasodes uTxovia, deda miCveneTo.<br />
Temo xatiaSvili sul sxva wuxils Seepyro, dakarguliviT<br />
daborialobda, xan sad aeyudeboda da xan sad.<br />
funTuSa rom funTuSaa, imiskenac ar ixedeboda.<br />
ager lorjgo Samugias mama _ didi lorjgo moadga<br />
WiSkars. xelSi badura uWiravs. Sig xili da tkbileuli<br />
Cauwyvia. ra dros tkbileulia, - fiqrobs biWi, _ colis<br />
SerTvas vepirebio. ai, seiri! didi lorjgos gverdiT<br />
godora qali modis. imasac badura moaqvs. im baduraSic<br />
xili da tkbileulia. ra Tqma unda, cicino korZaxias dedikoa.<br />
modian da musaifoben. amaT danaxvaze elami da Cxinka<br />
mzevar kitia gadairia, did lorjgos korZaxias qalis<br />
trfoba Seyriao, naxeT, lorjgosa da cicinos siyvaruls<br />
ranairi safrTxe moeliso. ufro imitom ireoda sabralo<br />
gogo, mis mosanaxuleblad rom aravin movidoda.<br />
_ dawynardi! _ Zlivs amoTqva suliko anTelavam.<br />
dedamisi sadRac zRvispireTis gastrolebze brZandeboda,<br />
fulian biZebs agiJebda, razec suliko didad ar<br />
naRvlobda.<br />
axali bavSvi moiyvanes, marine toronjaZe. cxvirsaxocs<br />
WmuWnida da gogoebs uyveboda:<br />
_ mamikom migvatova... ho, migvatova! Cven, iciT cxrani<br />
varT, Raribad vcxovrobT, mamiko ki yoveldRe Tvreboda...<br />
dedam uTxra, waeTrie, Cemma Tvalebma aRara gnaxono.<br />
iCxubes, iCxubes da mamiko wavida. naili, raili,<br />
laili da ciala dedasTan darCnen, cicino, cucna, cici<br />
da caca mamikom waiyvana... me SuaSi xom ar gamWridnen?<br />
Zmeb Rurwkaiebamde misi WiWyini ver aRwevs. ganmartoebiT<br />
sxedan magnoliis qveS, CumCuma putuneben TavisTvis.<br />
avariaSi daRupul mSoblebs ixseneben, wvrilad<br />
igoneben yovel sityvas, Semoxedvas, alerss... suls rac<br />
cxovlad daaCndeba!<br />
cqifuriSvilebs ufrosma da-Zmam CamoakiTxa. kala-<br />
Tidan vaSlebi da CurCxelebi amoawyves. umcrosebma sawolze<br />
Camosves daRlili stumrebi da gars Semousxdnen.<br />
funTuSa da kuWuna, nanuli da JuJuna, duduna da daTu-<br />
Ci... saTqmels erTmaneTs ar aclian, mxiarulad kiskiseben<br />
da Wixvineben. biWiko cotaTi ganze zis, Cumad usmens.<br />
roca moubrundebian, Sen ras gaCumebulxaro, _ mamiko<br />
rogoraao, _ amasRa kiTxulobs.<br />
didma vaJikam Semoixeda. biWikom CurCxela gauwoda,<br />
iman ki vaJika-cqnafas waucuncula.<br />
TaTris biWi muradi Robis Ziras damjdara, balaxze,<br />
da dabali xmiT mxolod misTvis nacnob martoobis baiaTs<br />
RiRinebs. Camoiara Suqri cecxlaZem, moridebiT<br />
daaxvela da uTxra:<br />
_ e, ra gamRerebs? ar ici, dianozi rom mogvikvda!<br />
306 307
TaTris biWma Tavi aswia, Sav TvalebSi cremlma gaibrwyina.<br />
Wipo kvirikaZem jibidan orcxobila amoaZvrina, uxmod<br />
gauwoda. qucna Wediam ki, eSmakis kerZma da oxris<br />
erTma, uceb moiwyina, rac iyo, imaze mocucqnuli gaxda,<br />
TaTris biWs fexmorTxmiT miujda.<br />
_ imRere, murad, vis ras uSlis Seni simRera!<br />
oTxmocdaaTi wlis bebiam ciru bedias kvlav SemouTvala,<br />
WkuiT iyavi da ufrosebs daujereo. ciru gamxiarulda,<br />
albaT imitom, bebia jerac cocxali myoliao.<br />
zaza deviZis mama ki amaswinaT TeTri `volgiT~ mogrialda.<br />
mTeli `sixaruli~ cqerad gadaiqca. gadmovida kargad<br />
naWam-nasvami, loyebRaJRaJa kaci, erTi gemoze daaboyina<br />
da brZana: `xom xarT aq kargad?! icodeT, Reri Tma<br />
ar Camouvardes Cems Svils Tavidan, Torem...~ zazas uceb<br />
tirili autyda, amxanagebisa Sercxva.<br />
cucu marRaniam bolos da bolos miiRo werilze pasuxi.<br />
ar ikiTxavT, saidan? dedamiwis meore mxridan! viwro<br />
da grZel konvertSi espanurad dawerili baraTi<br />
ido. cisia devdarianma raionuli biblioTekidan leqsikoni<br />
moarbenina. mTeli dRe jaxiriT Targmnidnen. miaxloebiT<br />
mainc gaiges. patara gogo iwereboda, mec oboli<br />
var, mamiko katastrofaSi dameRupao. cucum is leqsikoni<br />
daitova da yoveldRe aT-aT sityvas izepirebda, viswavli<br />
da pasuxs mivwero.<br />
mayvala da kaxa Soniebma kvlav iCxubes. mayvala atirda.<br />
kaxam uyura, uyura da TviTonac atirda. mayvalas<br />
gaecina. kaxam erTi gamoxeda da amasac gaecina.<br />
_ ai, giJebi! _ ganacxada Tavdidam.<br />
sumCxvindma Tamuna qarCavas lamaz Tmaze xeli Camousva<br />
da bedze gadarCa, xviCa Turqiam da oToia Tavcecxlam<br />
kinaRam beTqes.<br />
yvela Tavis saqmiTaa garTuli da cali Tvali mainc<br />
WiSkrisken uWiravT. me aravis velodebi, magram mec xandaxan<br />
mzera gamepareba.<br />
uceb guli TiTqos miCerdeba. nacnobi, manqana Crdils<br />
moadga da gaCerda. dgas da iqidan aravin gamodis. nuTu<br />
eridebaT?.. ver bedaven?..<br />
eTer iosavam gamoiara tanis amayi rxeviT. manqanasTan<br />
rom gaiara, gaaCeres. sarkmelTan daixara, elaparakebian.<br />
albaT, kiTxuloben, ra xdebao. isic, cxadia, etyvis,<br />
dianozi mogvikvdao. euxerxulebaT manqanidan gadmosvla.<br />
iqneb Cemi eridebaT? veRar Zleben uCemod, TqmiT ki<br />
ver mibedaven. vici, Soridan miTvalTvaleben. sakmarisia,<br />
mivirbino RobesTan, gavucino da gaixareben, momcvivdebian,<br />
xels mtaceben da wamiyvanen... me ki jiutad<br />
vzivar erT adgilas. guli amovardnaze maqvs, magram fexs<br />
ar vicvli. vici, maT aravin undaT Cems garda, magram vera<br />
da ver mipatiebia im dReebis saSineli Ralati.<br />
manqana daiZra, nelinel gagorda Saraze da miimala.<br />
eTer iosavam gaiara, gamicina, wvrili kbilebi gamoaCina.<br />
_ nikanor, ici, vis velaparakebodi?<br />
_ vici! _ gulcivad Sevepasuxe.<br />
nirSecvlili gamSorda.<br />
sevda SemrCa, albaT imitom, gulisaSvilebi manqanidan<br />
rom ar gadmovidnen da ise gabrundnen; an imitom, rom<br />
dianoz verulava asvenia ai, am saxlSi da eliko moTqvams<br />
gulsaklavad; imitom, rom dianozi amieridan verasodes<br />
gadaWris am ezos, lmobieri TvalebiT ver Semomxedavs<br />
da faruli sixaruliT ver metyvis _ `aha, nikanori dagvibrunda!~<br />
an iqneb imitomac, rom `sixarulis~ gauxareli<br />
aRsazrdelebi SabaT dRes WiSkars mivCerebivarT, vinme<br />
xom ar gagvixsenebso. kanti-kuntad mosuli stumari Tavs<br />
TviTonac uxerxulad grZnobs, raki yoveli mxridan<br />
zveraven gamomcdelad. imaT, visac bednieri wuTi daudga,<br />
rcxvenia Tavisi bednierebisa da cdilobs tol-swor-<br />
Ta Surian mzeras Tvali aaridos.<br />
swored am dros soflis centridan ori `volga`<br />
daiZra, erTi Savi da erTi rZisferi. nela modian, TiTqos<br />
308 309
mocuraven, dinjad uvlian ormoebs. CvenTan aseTi manqanebiT<br />
aravin mova. Cven kargad viciT `Cveni~ manqanebi.<br />
stumrebi taqsis qiraoben raicentrSi xuT maneTad, ukan<br />
ki soflis avtobuss mihyvebian. Tvali mainc iqiTken gvaqvs<br />
da ai, `volgebma~ erTmaneTis moyolebiT cxvirebi<br />
Cvenken moabrunes da WiSkars moabjines. rvave kari er-<br />
Tad iReba, aqeT-iqidan Ziebi da deidebi gamodian. tansacmels<br />
darbaislurad isworeben, xmadabla saubroben,<br />
TiTqos yoymanoben, erTmaneTs aqezeben, vin pirveli gabedavs<br />
am WiSkarSi Sesvlaso. Sofrebi manqanebTan rCebian,<br />
karebs xaTqa-xuTqiT miketaven, Zaras Camoeyrdnobian<br />
da sigarets gaaboleben. danarCenebi _ oTxi qali da<br />
ori mamakaci, ezoSi Semodian, mixvra-moxvra batonkacuri<br />
aqvT, magram siTamame akliaT.<br />
_ salami, pativcemulo! _ es, ra Tqma unda, qucna<br />
Wediaa, cxvirwin daerWoba umalve.<br />
pasuxad Tavs uqneven. amasobaSi ararsebuli telefoni<br />
Tu amoqmedda, ipolite kvirkvelia amoZvra miwidan.<br />
facifuciT egebeba Zvirfas stumrebs. Zalianac<br />
cdilobs, dalilavebul cxvir-pirze xeli aifaros, magram<br />
amis damalva SeuZlebelia da stumarTagan siTamami-<br />
Ta da, albaT, TanamdebobiTac pirveli xelebs gakvirvebiT<br />
Slis:<br />
_ auh, eg ra dagmarTnia, kaco!<br />
ipolites pasuxi ar mesmis, magram vici, ityuileba,<br />
waviqeci, sifaTiT asfalts davaskdio da amisTanebi.<br />
win miuZRvis stumrebs. raki kabinetSi ver daetevian,<br />
pirdapir meore korpusisaken miaqanebs, meore sar-<br />
Tulis xalvaT oTaxSi Seiyvans. manamde kibea asasvleli<br />
da TavpatiJiT erTmaneTs awvaleben, ara, batono, win Sen<br />
mibrZandio...<br />
cnobismoyvareoba gvwvavs _ vin arian? ra undaT?..<br />
haerSi dairxa saswaulmoqmedi da SiSismomgvreli sityva<br />
_ `komisia~. vin Tqva pirvelad, vin gadaisrola _ niaviviT<br />
ki gadauara did-pataras. maSin gavifiqre, boco kaku-<br />
lias mcdeloba mTlad tyuilad ar daxarjula-meTqi.<br />
anonimurma werilebma amden Zias da deidas daatovebina<br />
rbili savarZlebi, farTo da lamazi kabinetebi da aiZula<br />
rZisferi da Savi `volgebiT~ mtvrian gzas dasdgomodnen,<br />
sadac yovel nabijze ormoa da amortizatorebi<br />
fuWdeba...<br />
Cvens `oxotsks~ Ruza aqvs CaSvebuli. zRvaze rZisferi<br />
nisli Camowolila. aqa-iq nislidan zRvis lomiviT<br />
Tavs wamoyofs Savi meCeCi. sadRac, nisls miRma, sanapiroze<br />
kldeTa rigi Camomwkrivebula... mTeli dRe viyurebi,<br />
iqneb Tvali movkra raimes. mxolod erTxel, ucabedad,<br />
rZisferi nislidan mrisxane kbode wamoimarTa, Savad<br />
Semomxeda da igi `nikanoris qvas~ mivamsgavse... nisli<br />
ifanteba, ufro TvalnaTliv ikveTeba kldovani gragnili,<br />
romelic aRmosavleTidan dasavleTisaken zRvaSi<br />
gawolila...<br />
310 311<br />
47<br />
_ eqspediciidan rom davbrundebiT, `morexodkaSi~<br />
mogcemT rekomendacias! _ kapitnis pirvel TanaSemwes<br />
labada mWidrod Seukravs, xelebs ifSvnets. haeri nestiTaa<br />
gajerebuli, civa. _ amaze ukve vimsjeleT!<br />
ra meTqmis! xmis amoRebas ar maclis, mawyvetinebs.<br />
_ axla midi, saqmes mixede!<br />
daniSnul adgils mivaRwieT. udabur, kldovan napirze<br />
geodezistebisa da geologebis eqspedicia unda<br />
gadavsxaT. `oxotski~ sanapirodan rva sazRvao mailis<br />
manZilze dgas. marCxi da meCeCiani wyalia, ufro axlos<br />
ver mivcurdebiT.<br />
kiCos mxridan ismis xmaSewyobili Zaxili _ `maina!~<br />
`vira-a!~ wyalSi katarRas vuSvebT. TeTri katarRa foladis<br />
bagirze hkidia. mzis pirveli, almaceri sxivebi spilenZisfrad<br />
bzinavs korpusze.
nelinel eSveba katarRa, talRebi mouTmenlad iyalyebian.<br />
wuTic da fskeriT wyalSi jdeba, aqanavdeba, aRmadaRma<br />
irweva...<br />
auCqareblad vSordebiT deda-xomalds, meCeCsa<br />
da meCeCs Soris mivikvlevT gzas. talRa talRas mosdevs,<br />
meCeCebs gadauvlis, gegoneba, zRvis lomebi Wyumpalaobeno.<br />
nislidan ikveTeba qviSiani zoli, erTmaneTs axoravebuli<br />
lodebi, Savi kbodeebi.<br />
_ sdeq!<br />
rezinis gasaber navze unda gadavsxdeT, bargic gadavzidoT.<br />
navi farTod gaflaStula, talRas ahyveba da<br />
Cahyveba. bargi swrafad gadagvaqvs, katarRas vSordebiT,<br />
niCbebiT vmuSaobT.<br />
napiramde aTiode metria. talRa xan win wagvwevs, xan<br />
ukan gvabrunebs. welamde yinulovan wyalSi vxtebiT. `va-<br />
Sa-a!~_ navs napirisaken mivaqanebT, qviSaze avasrialebT.<br />
SemaRlebulze, kldis Ziras, karavi unda davdgaT.<br />
eqspediciis wevrebi Tbilad moewyobian. geologebi naxevarkunZulis<br />
siRrmisken gasweven, geodezistebi ki koncxisa<br />
da zRvis Widils uTvalTvaleben. zRva xan kldis<br />
Zirs moawydeba, plaJs daipyrobs, xan ukan ixevs, vrcel,<br />
lodebiT Caxergil yures tovebs. meCeCze xandaxan mZinare<br />
selapi am zRvis lomi rCeba, wvanan da elodebian,<br />
wyali rodis mobrundeba.<br />
aq zafxulSic civa. xeobebSi Tovlis jiSTi CaWedila.<br />
ferdobebi ki mwvanes daufaravs. aqa-iq juja aryisa da fi-<br />
Wvis koromebia, miwispirze garTxmulan. RamRamobiT ca<br />
varskvlavebiT moiWiqeba, bnela, or nabijze araferi Cans.<br />
burdRuniT Camoivlis mura daTvi, qviSaze kvals tovebs.<br />
mglebi gadmodgebian serze, mTeli Rame ymuian. wuwki mela<br />
mocunculdeba karavTan, Tevzis suns ikravs, cdilobs<br />
nanadirevi awapnos.<br />
zRva ki midi-modis. uzarmazari koncxi iuJni gawolila.<br />
Savi, mongreuli lodebiT Caxergila zRvispire-<br />
Ti. kldeebi dauseria wvimebsa da qariSxlebs. qarafebSi<br />
Toliebs daudevT bina, hkivian, yefen, yaSyaSeben, wivwiveben,<br />
zRvisa da qaris xmebs ajavreben.<br />
naSuadRevs vertmfreni mofrinda palanidan. mTeli<br />
Tvis fosta Camogvitana. CemTvisacaa erTi werili _ papuCi<br />
eZgveraZisa...<br />
312 313<br />
48<br />
_ daagvianda? bodiSi, Cirime, sakme bevri iko! _ es<br />
isev varvara morbis qoSiniT. fexdafex pisti qardava moiwmawneba,<br />
zRurbls gadmoabijebs da karis Zgides aeyudeba.<br />
varvara mowvevas ar elodeba, mTeli oTaxi unda gada-<br />
Wras, viRac-viRaca miswi-moswios da maincdamainc Tavis<br />
bondosTan daskupdes.<br />
arcTu didi dro gasula wina krebidan. TanamSromlebi<br />
TavTavianT adgilas sxedan, TiTqos skamebic winaswar<br />
gaunawilebiaTo. mxolod dianozi akliaT. mis adgilas<br />
ipolite zis, pirze cxvirsaxocs ifarebs. mis garda wiTeli<br />
magidis ukan `komisia~ Camomwkrivebula. ori mandilosani<br />
raionis masStabis xelmZRvaneli brZanebula. qali<br />
da kaci dedaqalaqidan gaxlavT movlinebuli. kidev qali<br />
da kaci, dedaqalaqidan movlinebulTa meore naxevrebi<br />
yofilan, sufTa haeris CasasunTqad gamoyvnen meuRleebs...<br />
amaTgan xuTni SeiZleboda saerTod ar gvexsenebina,<br />
amiT araferi daSavdeboda, sizustis garda, radgan<br />
`komisiis~ mTeli funqcia Tavis Tavze aeRo stumarTagan<br />
pirvels _ baton nanatris.<br />
devi cirdava kuTxeSi mimjdara. amjerad prezidium-<br />
Si aravis miupatiJebia. roca Semovida, batonma nanatrim<br />
royiod ikiTxa _ `esaa?~ da meti iqiTken ar mouxedavs.<br />
baton nanatris nacrisferi, sada kostiumi acvia.<br />
mrgvali pirisaxe udrood Separul melots daugrZelebia.<br />
sqeli tuCebi, msxvili cxviri da putkuna loyebSi<br />
Cafluli cisferi Tvalebi aqvs. cocxlad, energiulad
irjeba da Tavs Sinaurulad grZnobs (albaT, ara marto<br />
sabavSvo saxlebSi!).<br />
ipolite oflad gaiRvara, nervulobs. am wuTamde<br />
TiTqos yvelaferi awyobili hqonda, oRond misma mongreulma<br />
cxvir-pirma baton nanatrize mZime STabeWdileba<br />
moaxdina da kvirkvelias biWs ver gaurkvevia, sasworis<br />
pina saiTken gadaixreba.<br />
_ bodiSi unda movixado! _ auRelveblad brZana<br />
batonma nanatrim. _ aqeT rom movdiodiT, araferi vicodiT<br />
dianozis gardacvalebis Sesaxeb. cxadia, Cven sa-<br />
Tanado pativs mivagebT micvalebuls. dae, misma axloblebma<br />
gvapation, saqmeebzec Tu vilaparakebT. axla ki<br />
wuTieri dumiliT pativi vceT dianozis xsovnas!<br />
skami gaswia da wamodga. aqamde wynarad msxdomi TanamSromlebi<br />
wamodgnen, skamebi miswi-moswies da oTaxSi<br />
wuTieri mdumareba Camovarda.<br />
am siCumeSi Sori kuTxidan xmadabali qviTini moisma,<br />
boco kakulia tiroda.<br />
_ gaCumdi, boco! _ gasZaxa qsenia salayaiam. _ cocxals<br />
sisxls uSrobdi da axla nu ixeTqav guls!<br />
bocom xma Caigdo, stumarma ki im mxares miixeda da<br />
kvlav ikiTxa:<br />
_ esaa?<br />
ipolite alaparakda naCqarevad, sulswrafad. dianozs<br />
baZavda, masaviT Seecada stumrebisaTvis saTi-<br />
Taod waredgina TanamSromlebi. mravala papaskiriT<br />
daiwyo (`vicnobT!~ _ Seexmiana batoni nanatri) da cisia<br />
devdarianiT daamTavra.<br />
_ esaa? _ mesamed ikiTxa stumarma da cisias Sexeda.<br />
qaliSvili gawiTlda, bondo Waxnakias zurgs amoefara.<br />
_ vatyob, Cvens stumars ukve hqonia garkveuli informacia!<br />
_ auRelveblad Tqva mravala papaskirma. _<br />
nu miwyens batoni nanatri da informaciis wyaro, veWvob,<br />
kvlav anonimuri werilebia, wlebis manZilze rom mosvenebas<br />
ar gvaZlevs.<br />
_ qalbatono mravala! _ stumris cisferi Tvalebi<br />
wamiT gaiyina, mere etyoba, Tavs moeria da dayvavebiT,<br />
rogorc bavSvs uxsnian, ise ganagrZo: _ anonimuri werili<br />
CvenTvis sando sabuTi ar aris, magram xandaxan xdeba,<br />
daCagrul adamians sxva gamosavali ara aqvs.<br />
_ boco, Sen xar isev is daCagruli? _ qsenia salayaia<br />
wamoxta da muSti mouRera. _ Se virTxa, Sena, vis gadaasxi<br />
talaxi, adeqi da TviTon Tqvi!<br />
boco kakulia TiTqmis iatakSi CaZvra da iqidan susti<br />
xma moawvdina:<br />
_ qsenia, ar gixdeba Cemi lanZRva! ici Sen, marTali<br />
kaci var me!<br />
_ mag simarTliT gevlos kubos karamde! _ miawyevla<br />
qseniam da dajda.<br />
swored es wuTi iyo, ubnis rwmunebuli SemoiZurwa,<br />
mimoixeda, karis ZgidesTan ayudebul pistis gverdi auqcia<br />
da kuTxeSi Tavisufali skami monaxa. qsenias gamoxtomiT<br />
gamowveuli zuzuni jer ar Camqraliyo da ubnis<br />
rwmunebulis Semosvla bevrs ar SeumCnevia. ipolitem<br />
moixeda. rwmunebuli Sewuxebuli Canda da ipolites<br />
ratomRac ar moewona, winaTgrZnobam gul-muceli aum-<br />
Rvria.<br />
amasobaSi batoni nanatri dinjad qargavda:<br />
_ sanam dianozi magrad idga, sanimuSo sabavSvo saxli<br />
gqondaT. axla isea areuli, mtyuanisa da marTalis<br />
garkveva Wirs. saqmeebi miSvebulia, disciplina daeca.<br />
aseT viTarebaSi usindiso kaci xels moiTbobs da yvelani<br />
gavilanZRebiT. `sixaruls~ mtkice xeli sWirdeba,<br />
adre rom dianozi iyo, iseTi. kadrebi ki gvyavs, Segvi-<br />
Zlia garedanac moviyvanoT vinme, magram, vfiqrob, aqaur<br />
specifikaSi Caxeduli kacis daniSvna ajobebs...<br />
_ mravala papaskiri! _ xeli aswia ambako comaiam.<br />
_ ra Tqma unda! _ batonma nanatrim almacerad gaxeda<br />
ambakos. _ qalbatoni mravala didi xania muSaobs<br />
314 315
sistemaSi, gamocdili muSakia, magram, ramdenadac vici,<br />
direqtorobaze ar dagvTanxmdeba!<br />
mravalas loyebi Seefakla.<br />
_ batoni nanatri marTali brZandeba, me arasodes<br />
mifiqria direqtorobaze. TviTon batonma nanatrim SemomTavaze<br />
adre, magram viuare. modiT, moveSvaT iwilobiwilos<br />
da saTqmeli pirdapira vTqvaT. Cveni sayvareli<br />
direqtori dianozi miwisTvis ar migvibarebia da iqneb<br />
uxerxulia mis savarZelze konkursis gamocxadeba, magram<br />
raki SeviyareniT, bare gadavwyvitoT es sakiTxi.<br />
batoni nanatri da sxva stumrebi meorejerac xom ver<br />
CamobrZandebian. ar vici, vis vumalavT, yvelam viciT,<br />
`sixarulis~ direqtorobis ori maZiebeli gvyavs _ ipolite<br />
kvirkvelia da devi cirdava! amaT undaT...<br />
_ undaT kaia! _ gaawyvetina batonma nanatrim da liz-<br />
Rurad Caicina. _ CvenTan, amxanagebo, sakuTar kandidatebs<br />
aravin ayenebs, sxvebma unda dagvasaxelon. amxanagi<br />
ipolite wlebis manZilze muSaobda aq direqtoris<br />
moadgiled, cirdava ki mxolod stumaria. me Tu mkiTxavT,<br />
sakadrisi araa, SeTqmulebis gziT Tanamdebobis xelSi<br />
Cagdeba!<br />
cirdava mosxletiT wamodga, baton nanatris mzera<br />
gauswora:<br />
_ sityva `SeTqmuleba~, batono nanatri, imis sindisze<br />
iyos, vinc yurSi CagawveTaT! rac Seexeba sakiTxs,<br />
maqvs Tu ara ufleba, Cemi kandidatura wamovayeno am<br />
Tanamdebobaze, unda mogaxsenoT, rom amisi konstituciuri<br />
ufleba maqvs...<br />
_ konstituciuri ki, magram zneobrivi?<br />
_ rac konstituciuria, is zneobrivicaa! _ mtkiced<br />
ganacxada cirdavam. _ Tanac me TviT dianoz verulavas<br />
kandidati gaxlavarT. minda icodeT, rom am Tanamdebobidan<br />
arafers gamoveli, garda sulieri kmayofilebisa!<br />
_ Tqven ise laparakobT, TiTqos ukve daniSnuli iyoT<br />
am Tanamdebobaze! _ baton nanatris xmaSi gaoceba ismoda.<br />
_ diax, nu gagikvirdebaT da isic mjera, roca yvelafers<br />
awon-dawoniT, mxars me damiWerT!<br />
damswreni azuzundnen. zogs moewona cirdavas siTamame,<br />
sxvebma metiCrobad miiCnia misi sityvebi.<br />
_ ki, batono! _ wamoxta ipolite kvirkvelia. _<br />
nuravin ifiqrebs, ipolite Tanamdebobas ebRauWebao.<br />
daniSneT, vinc gindaT, magram unda sajarod ganvacxado,<br />
_ da aq ipolitem TiTi gaiSvira cirdavasaken, _ rom<br />
es kaci saSiSia!<br />
xmauri dacxra, siCume Camovarda. cirdava fexze idga<br />
da ipolites Sehyurebda.<br />
_ es kaci saSiSia! _ gaimeora ipolitem. xma nervulobisagan<br />
CaxleCoda. _ Tqven mas ar icnobT, es kaci<br />
yvelas dagvRupavs!<br />
_ brZane, ipolite! _ batoni nanatri Seawuxa ipolites<br />
sificxem.<br />
_ jer erTi, mosvlis dRidanve xelze daixvia Cemi sawyali<br />
simamri. dianozi Rirseuli kaci iyo, magram bolo<br />
dros sibere moeria. es ki melasaviT SeuZvra. vin icis,<br />
reebi CasCurCula. dianozi rom cocxali iyos, TviTonve<br />
axdida niRabs... ojaxze guli aucrua, sakuTari siZe-qaliSvili<br />
SeaZula!.. es ar ikmara! aqeT patarebi daiaxlova,<br />
Tavgza aubnia. discipliniT saxeli gvqonda ganTqmuli,<br />
axla iZulebulni varT bavSvebis Wkuaze viaroT!.. a, batono,<br />
_ TiTi Tvalze miido, _ gia xatiaSvili momisisina da<br />
im ymawvils sacixod gauxada saqme. ager gveswreba ubnis<br />
rwmunebuli, is gvetyvis magaze... _ ubnis rwmunebuli<br />
wamoiwia, magram ipolitem SeaCera: _ macale, Tu Zma xar!<br />
esec ar ikmara...<br />
_ bevri xom ar aris erTi kacisaTvis, Cemo ipolite!<br />
_ civad CaurTo mravalam.<br />
_ Sen risTvis icav, netavi?! _ SeuRrina ipolitem.<br />
_ ar Tqva axla, angelozi varo, davijero, TvalSi ar<br />
mogdis Tu?!<br />
316 317
mravalas qaRaldis feri daedo, bage mokuma da mzera<br />
gaeyina.<br />
_ ras bedav, kaco, Sen! _ iyvira ambako comaiam. _<br />
ra Seni saqmea, viTom...<br />
_ acale, ambako! _ SeaCera qsenia salayaiam. _ magi<br />
iseT ormos iTxris, Sig TviTon Cavardeba!<br />
_ me ki vacxadeb, rom es kaci amoraluri pirovnebaa!<br />
_ ver dacxra ipolite, grZnobda, zedmeti mosdioda, magram<br />
Tavs ver ikavebda. _ aqeT Cems cols ugebda xafangs!..<br />
ver mivarTvi...<br />
airia monasteri. ayayandnen, aCurCuldnen, aqeT-iqidan<br />
wamovida replikebi, ipolites ki mxolod uwyveti<br />
zuzuni esmoda da ufro ficxdeboda.<br />
devi cirdava gulxeldakrefili idga. bageze Rimili<br />
SerCenoda. ipolites sityvebi bumerangiviT TviT<br />
mTqmels ubrundeboda da cirdava arc apirebda Tavis mar-<br />
Tlebas. ipolitem ki yvelaze Sxamiani isari bolosaTvis<br />
Semoinaxa.<br />
_ es kidev araferi! _ TiTqos dawynardao, nela damarcvla<br />
ipolitem. _ yvelaze uaresi isaa, rom Cvens<br />
Tvalwin Cveni Tvalis sinaTles, Cvens aRzrdils yvarobs...<br />
_ imas? _ ikiTxa uceb batonma nanatrim da cisia<br />
devdarianisken gaixeda.<br />
_ vaime! _ amoioxra cisiam da sadac ijda, iq gaTavda...<br />
galurjda, galurjda...<br />
aRaTi ejibia ejda gverdiT, xeli SeaSvela. Caixuta<br />
da Tavisi danjRreuli xmiT gasZaxa:<br />
_ ipolite, amas raime ar daemarTos, Torem am joxs<br />
gadagamtvrev Tavze!<br />
iseTi aurzauri atyda, ifiqrebdiT meored mosvlaao.<br />
kacebi calke yayanebdnen. qalebs TiTqos isterika<br />
daemarTaT. adgilebidan wamocvivdnen. gaugebari iyo,<br />
vin unda moespoT, ipolite Tu devi cirdava. mxolod<br />
mravala papaskiri gamosTiSoda am xmaurs, TiTqos Tavis<br />
yinuleTSi Sebrunebuliyo, TeTr udabnoeTSi da martodmarto<br />
miabijebda.<br />
batonma nanatrim muSti dahkra magidaze, saxe risxviT<br />
aenTo.<br />
_ ipolite batono, kacad gicnobdi da ver gamogivida<br />
kargad! an Seni sityvebi sicruea da aq gasaCerebeli<br />
ara xar, an es kaci naZiralaa da misi adgili cixeSia!<br />
cirdavam xeli mowafurad aswia. axla yvelani mas mis-<br />
Cerebodnen.<br />
sruli siCume Camovarda. mxolod cisias uxmo, SiSneuli<br />
tirili ismoda gulsaklavad.<br />
_ rac aq, am batonma, _ ipoliteze aCvena, _ brZana,<br />
erTi procentic rom iyo marTali, Tavs moviklavdi!<br />
erTaderTi simarTle, rac Sevecade yvelasagan damemala<br />
da veRar davmale, imdenad veRar davmale, rom ager,<br />
am kacmac iynosa... aq Camosvlis dRidanve sakuTar Tavs<br />
ver vumJRavnebdi amas. albaT, bevrs ukvirda, am kacs vin<br />
misca amsigrZe mivlinebao. gamogitydebiT, mivlineba<br />
aTdRiani mqonda, mere kuTvnili Svebuleba gaviforme,<br />
mere ufaso... gvian mivxvdi, mizezT mizezi cisia iyo!<br />
krebas kvlav gadauara zuzunma.<br />
_ Tumca arafriT, _ ganagrZo cirdavam, _ arc erTi<br />
sityviT, an moZraobiT ar gamimJRavnebia cisiasTvis...<br />
guSindlamde! axla ki yvelaferi garkveulia! Tqvi, cisia!<br />
devi cirdava qaliSvilisaken daiZra, skamebs Soris<br />
gaiara da gaimeora:<br />
_ Tqvi, cisia!<br />
gogonas bage uTrToda, xma ver amoeRo. mimoixeda,<br />
damfrTxal Svelsa hgavda.<br />
_ gabede, cisia! _ gasZaxa qsenia salayaiam.<br />
_ midi, Svilo, Tqvi, rac saTqmelia! _ msubuqad ubi-<br />
Zga aRaTi ejibiam.<br />
cisia gaubedavad wamodga da saxe uceb vaJis mkerdSi<br />
Camala.<br />
cirdavam mxarze xeli mohxvia, karisaken gaitaca.<br />
karga xans idga siCume, xma veravis amoeRo.<br />
318 319
mravala papaskirma Tvali daxuWa, safeTqlebze sisxli<br />
moawva. gons rom moego, batoni nanatri Wiqas uwvdida<br />
da TanagrZnobiT Sehyurebda:<br />
_ qalbatono mravala, inebeT wyali!<br />
ipolite gawbilebuli idga, ar icoda ra eqna, damjdariyo<br />
Tu krebidan gasuliyo.<br />
ubnis rwmunebulma Caaxvela. misi arseboba mTlad<br />
daviwyebodaT. wamodga, kiteli gaiswora da ipolitesaken<br />
wamovida.<br />
_ CemTan gaqvT saqme? _ hkiTxa ipolitem.<br />
ubnis rwmunebulma qaRaldi gauwoda.<br />
_ prokuroris orderi maqvs, Tqven dapatimrebuli<br />
xarT!<br />
49<br />
kviras dianoz verulavas vasaflavebdiT.<br />
saflavi Cven TviTon gavTxareT, ezoSi, magnoliis Ziras<br />
_ me, devi cirdavam, bondo Waxnakiam, ambako comaiam,<br />
miSiko Zaganiam da ufrosjgufelma biWebma. erTi metris<br />
siRrmeze adgili qvaRorRiani aRmoCnda, saTiTaod amogvqonda<br />
didroni qvebi. mere erTi manqana qviSa movzideT.<br />
saflavidan amoRebuli miwac gavcxrileT, raTa dianozis<br />
samaradiso sasaxles rbili miwa dahfenoda... gana yvela<br />
dagvTanxmda Tavidan. soflis Tavkacebma, ras SvebiT,<br />
sasaflaoze saukeTeso adgili gamogiyaviTo. cirdavam,<br />
dianozi amieridan samudamo darajad aq unda iwveso. veraferi<br />
gvipasuxes. raionidan Camosulebmac Tavi gaaqnies,<br />
erTma isic CaidudRuna, iqneb Tqveni dianozi angelozi<br />
iyo, magram yaCaRebi rom exvia, ratom ver SeamCniao.<br />
moulodnelad batonma nanatrim (gasvenebis dRemde<br />
isurva darCena!) veeberTela cxvirsaxoci daaZro da<br />
cisfer Tvalebze miiWmuWna. mere sityva warmoTqva, madlieri<br />
bavSvebis Jivil-xivili Senamdec CaaRwevso.<br />
imdeni xalxi movida, teva ar iyo.<br />
sabavSvosaxlelebi sagangebod movemzadeniT, gansakuTrebiT<br />
umcrosebi movkazmeT. gogonebs TeTri,<br />
farfata kabebi ecvaT, biWunebs _ TeTri perangebi da Savi<br />
Sortebi. saSualo da ufrosjgufelebs Cveulebrivi<br />
tansacmeli gvecva, magram yvela `sixarulels~ mkerdze<br />
Savi lenti gvebnia.<br />
sxvaze uwin dianozis kubosTan patarebi mividnen.<br />
dawyvilebulni mogogmanebdnen _ daTuCis mokona mohyavda,<br />
zviads _ Teona, vaJika-cqnafas _ goguca, laSas<br />
_ mamisTvala, nukris _ naili, sosikas _ sveta, wkipurtas<br />
_ eTeriko, vasikos, serioJas da yurpartyunas gogonebi<br />
ver eyoT, magram amaze didad ar dardobdnen. Ti-<br />
To mixaki eWira yvelas, kuboze dades da male dianozis<br />
sasaxle mixakebiT daifara.<br />
saSualo da ufrosjgufelebi verulavebis ezoSi,<br />
kibidan WiSkramde CavmwkrivdiT, erT mxares gogonebi,<br />
meore mxares _ biWebi.<br />
grigol Releyvam mTeli skola moiyvana. Saraze or<br />
rigad daewyvnen sofleli gogo-biWebi, cocxali derefani<br />
Seqmnes verulavebis WiSkridan `sixarulis~ WiSkramde.<br />
eliko gulsaklavad moTqvamda. Savi mandiliT Tavwakruli<br />
qalebi qviTiniT ahyvebodnen xolme, idga glova<br />
da zari.<br />
oTx saaTze dianozi gamovasveneT. kubo `sixarulel~<br />
biWebs mogvqonda, sxvas aravis davanebeT... Temo xatiaSvili,<br />
biWiko cqifuriSvili, cotne da bakur Rurwkaiebi,<br />
TaTris biWi muradi, lorjgo Samugia, didi vaJika, guguli<br />
jiqia, Wipo kvirikaZe, Suqri cecxlaZe, paata qecbaia,<br />
nugzar melaZe, mamuka giorgaZe, pirRia da qucna Wedia<br />
erTmaneTs enacvlebodnen da didi dianozis kubo micuravda<br />
adamianTa TavzeviT.<br />
gaviareT cocxali derefani da `sixarulis~ farTo<br />
ezoSi SevediT.<br />
amieridan dianoz verulava nawili gaxda am miwisa...<br />
320 321
50<br />
ramdeni weli gavida mas Semdeg, ramdeni ram Seicvala...<br />
mravala papaskirma meore dResve dagvtova, mSoblebi<br />
damiberdnen da unda mivxedoo.<br />
eliko marto darCa. SavebSi Cacmuli, kuSti da gauxareli<br />
xandaxan Tu gamoCndeboda samsaxurSi. Tavauwevlad<br />
moilevda saqmes da Sin brundeboda. ipolite ramdenime<br />
weli ar gamoCenila. ambobdnen, dabruneba moindoma,<br />
magram elikom civi uari SeuTvalao. erTaderTi<br />
sazrunavi mamis saflaviRa darCa. RobeSi patara kutikari<br />
gamoaWrevina da gvian Ramemde ijda magnoliis Ziras, dianozis<br />
saflavs efereboda. ori-sami wlis Semdeg ki gogona<br />
iSvila, imasac eli Searqva da cotaTi gaixara.<br />
wlisTavze cisiasa da devi cirdavas gogona SeeZinaT,<br />
TeTri, qaTqaTa, bunCula bavSvi. saxelad TuTa Searqves.<br />
cirdavam aqve, aRaTi ejibiasagan iqirava oTaxi da iq cxovrobdnen.<br />
gazeTTan urTierToba ar gauwyvetia. xandaxan<br />
analitikur werilebs aqveynebda pedagogikis sakiTxebze.<br />
cisia dauswrebel fakultetze Caericxa puSkinis institutSi<br />
da swored aq gamoadgaT cirdavebs Tbilisuri er-<br />
ToTaxiani bina (da ara marto cirdavebs, `sixaruleli`,<br />
vinc ki umaRlesSi Caericxa, iq atarebda studentobis<br />
wlebs). wuTiTac ar unania col-qmars sofelSi darCena.<br />
ioli rodi iyo xvedri oblebis direqtorisa, magram<br />
uZlebda.<br />
tatiana yaliCavas tyupebi SeeZina, gogo-biWi. qmarma<br />
Sin dasva, ager sakuTrebi gyavs da amaT mouareo.<br />
boco kakuliamac dagvtova. mis anonimur werilebs<br />
yuradRebas aravin aqcevda da iZulebuli gaxda sxva asparezi<br />
eZia.<br />
pisti qardavas erT dRes axalma direqtorma makratliT<br />
jibeebi daaWra da samsaxurSi CanTebiT gamocxa-<br />
deba aukrZala. pisti ise daSinda (sxvebic!), sadilobis<br />
Jams, puri rom moefinCxa, karisaken iyureboda, vinmem<br />
ar Semomiswroso.<br />
wavidnen Zveli bavSvebi, axlebi movidnen...<br />
mamuka giorgaZem saSualo `sixarulSi~ daamTavra,<br />
axla universitetis studentia, aRmosavlur enebs swavlobs.<br />
Rorjola ukan ar mogvibrunes, sxvagan gadaiyvanes<br />
da fucukac Tavis Zmas gaekida.<br />
cxovreba aTasi wvrilmanisagan Sedgeba, mexsiereba<br />
yvelafers ver daitevs, magram am wvrilmanebma Seavses<br />
Cemi arseboba...<br />
axla, roca am bolo striqonebs vwer, me _ nikanor<br />
bJalava, didi nikanoris Svilobili, vzivar lodze, Soreuli<br />
kamCatkis miwaze, oxotis zRvis sanapiroze da gavyureb<br />
sivrces... Cems ukan ferdobi arbis, tundris juja<br />
aryiTa da fiWviT dafaruli. xelmarjvniv miigragneba<br />
koncxi iuJni, kldovani kbodeebiT zRva Seungrevia da<br />
Sors gawolila, yure Caxergilia Savi lodebiTa da meCe-<br />
CebiT.<br />
zRvam ukan daixia, gagveqca da axla moqcevas velodebiT,<br />
raTa `oxotskize~ davbrundeT.<br />
`oxotski~ ki zed horizotze dgas, mzeze TeTrad<br />
brwyinavs.<br />
xelSi papuCi eZgveraZis werili miWiravs, axla unda<br />
gavxsna. vici, uamrav cincxal ambavs gavigeb. saerTo megobrebze<br />
momiyveba. ar gvaviwydeba erTmaneTi, oblis<br />
kveri visac gvigemnia. Tavis ojaxzec metyvis, dacolSvilda<br />
da patarebs ise dahkankalebs, ise saTuTad zrdis,<br />
TiTqos amiT sakuTar iarebs iSuSebso.<br />
gavxseni konverti da papuCis cnobismoyvare da sandomiani<br />
saxe warmomidga. ager teqstSi gakrTa mimoza<br />
kacias gvar-saxeli. Sevyovndi, ar vCqarob wakiTxvas.<br />
Tvalebze bindi mefineba, guli ucnaurad miZgers... sad<br />
aris axla mimoza kacia, ras akeTebs?<br />
322 323
warmosaxvaSi vacocxleb momavlis suraTs:<br />
ai, me _ nikanor bJalava, ukve TmaSevercxlili, Tumca<br />
jerac axalgazrda Soreuli naosnobis kapitani, dedamiwis<br />
irgvliv mogzaurobidan vbrundebi. Cemi saokeano,<br />
TeTri xomaldi bosforsa da dardanels gaivlis, Sav zRvas<br />
gadahkveTs da Ruzas napiridan ori sazRvao mailis man-<br />
Zilze CauSvebs. aq navsadguri ar aris da TeTr iaxtaze gadavdivar.<br />
vdgavar bogirze, gafacicebiT vaTvaliereb napirs.<br />
ager, plaJis qviSidan amozidula `nikanoris qva~,<br />
mrisxaned Semomyurebs, magram me misi ar meSinia. me ukve<br />
didi nikanori var, mraval Wirgadaxdili, mravalnacadi...<br />
qveyniereba moviare, uamravi nacnob-megobari gaviCine da<br />
mainc martooba mixravs guls, Cemi bavSvobidan amotivtivebuli<br />
xati masuldgmulebs... gadavdivar napirze. pla-<br />
Jze bavSvebi erTobian. `visi xarT, patarebo?~_ vekiTxebi.<br />
`sixarulelebi varT!~ TeTri kotejidan gamodis TeTrxalaTiani<br />
aRmzrdeli. mecnoba. guli ucnaurad mitokavs.<br />
xels vuwvdi: `nuTu ver micani, mimoza?~<br />
ara, msgavsi araferi moxdeba!<br />
papuCi eZgveraZis werils cremlis kvali amCnevia.<br />
mimoza kacia dagveRupao, mwers, Cveni lamazi daikoo...<br />
Rorjolaze Seuvarda Turme guli, aRar CamoSorda.<br />
xatiaSvilis biWsac yvarebia, giJdeboda, ise... yvelaferi<br />
icoda da arc arafers ayvedrida. xelisgulze atarebda<br />
Turme, TvalebSi Sescicinebda. ise gamoicvala gia, mowyalebasaviT<br />
iWerda Tavisi mbrZaneblis Rimils. erTgul<br />
darajad edga mis simSvides, cdilobda daecva warsulis<br />
tkivilebisagan, TiTqos daajera kidec, rac gadagxda<br />
mxolod boroti sizmari iyoo. amieridan gankurnebuli<br />
xar, oqros saqorwino sareceli unda giyido da wiTeli<br />
da TeTri vardebiT movfinoo... ar dascalda!.. veRar<br />
gauZlo Citis gulma... TiTqos matarebelma gadauarao,<br />
iseTi siyvaruliT yvarebiaT erTurTi. nuTu siyvarulic<br />
hklavso? _ mekiTxeboda papuCi eZgveraZe...<br />
im wuTs mindoda Tavi momekla da Tavi lods vaxale.<br />
momcvivdnen matrosebi, gamqaCes. qarTulad eseni ver<br />
kiTxulobdnen, ar icodnen, ra ewera im dasawvav weril-<br />
Si. me ki cremlad viRvrebodi, guls vaskdebodi, vixvewebodi<br />
_ `damanebeT, damanebeT Tavi!~ damanebes Tavi, Soridan<br />
miTvalTvalebdnen.<br />
vegde im lodze da TavqveCamxobilma gamovitire Cemi<br />
bavSvobis gataceba. megona, dawyda yvela Zafi, rac mSobliur<br />
sanaxebTan makavSirebda. ar vici, ramden xans gagr-<br />
Zelda ase. talRebis Cumi Sxuili momesma. zRvas kvlav<br />
daefara mitovebuli yure. moqcevas gadaeylapa lodnari.<br />
aqa-iq Sav meCeCs Tu amoeyo Tavi. `oxotskidan~ ukve<br />
modioda TeTri katarRa. eqspedicias aq vtovebdiT, ekipaJis<br />
wevrebi ki gemze vbrundebodiT.<br />
TiTqos guli gadamewminda. werili davkece da jibe-<br />
Si Sevinaxe.<br />
win mravali Tavgadasavali meloda. araerTxel gamamwarebda<br />
cxovrebis rTuli gza, magram xandaxan iqneb<br />
CemTvisac ewiladebina bednierebis misxali.<br />
Soreuli mogzaurobidan dabrundeboda Cemi saokeano<br />
laineri. me ki _ didi nikanori, Ruzas CavuSvebdi napiridan<br />
or sazRvao mailze, `nikanoris qvis~ pirispir. wyalSi<br />
CavuSvebdi TeTr iaxtas. plaJis qviSaze wamoimarTeboda<br />
Cemi qvadqceuli sexnia, mrisxaned Semomxedavda.<br />
napiri savse iqneboda patarebiT. `saidana xarT?~ _<br />
SevekiTxebodi. `sixarulidan!~_ mipasuxebdnen. TeTri<br />
kotejidan gamocqrialdeboda qeraTmiani, cisferTvaleba<br />
qaliSvili, romelic odesRac, didobanas TamaSis<br />
dros, erTxel ukve viSvile... movardeboda, gakvirvebiT<br />
Semomxedavda, patara xels gamomiwvdida da metyoda:<br />
`nikanor, ver micani? me xom marixi var, elefTeris qaliSvili!~<br />
21.XI.86<br />
324 325
326 327
328